JENESA

I. KAP.

        1. Hastapenean, Jainkoak ezdeusetarik egin izan zituen zerua eta lurra.

        2. Eta lurra zen moldegabea eta buluza, eta ilhunbeak ziren ondarren gain guzian; eta Jainkoaren izpiritua ekharria zen uren gainean.

        3. Eta Jainkoak erran zuen: Izan bedi argia. Eta argia egina izan zen.

        4. Eta Jainkoak ikhusi zuen argia ona zela, eta berezi izan zuen ilhunbeetarik.

        5. Eta argiari izentzat eman zioen eguna, eta ilhunbeei gaua. Eta arratsetik eta goizetik egina izan zen egun bat.

        6. Jainkoak erran ere zuen: Ortzia izan bedi uren erdian, eta urak uretarik berez betza.

        7. Eta Jainkoak egin izan zuen ortzia, eta ortzi gainaldeko urak azpialdean zirenetarik berezi izan zituen. Eta hola egin izan zen.

        8. Eta Jainkoak ortziari izentzat eman zioen zerua: eta arratsetik eta goizetik egina izan zen bigarren eguna.

        9. Jainkoak erran zuen gero: Zerupeko urak batera bil ditezela, eta ager bedi leihorra. Eta hala egin izan zen.

        10. Eta Jainkoak leihorrari izentzat eman zioen lurra; eta ur bilduei itsasoa. Eta Jainkoak ikhusi izan zuen ona zela hori.

        11. Eta erran izan zuen: Lurrak ekhar betza belhar ferdeak eta hazia emanen dutenak, eta zuhamu fruitu ekharleak, emanen dutenak zeinak bere motaren arabera fruitua, eta haren barnean hazia izan bedi lurraren gainean. Eta hori hola izan zen.

        12. Eta lurrak ekharri zituen belhar ferdeak eta hazia ematen zutenak zeinak bere motaren arabera, eta zuhamuak fruitu ematen zutenak haziarekin zeinak bere motaren arabera. Eta Jainkoak ikhusi izan zuen hori ona zela.

        13. Eta arratsetik eta goizetik egin izan zen hirugarren eguna.

        14. Jainkoak erran zuen berriz ere: Zeruko ortzian izan beitez argizagiak, eta gauetik eguna berez bezate, eta balia beitez seinaletzat denboren, egunen eta urtheen ezagutarazteko.

        15. Distira bezate zeruko ortzian, eta argi bezate lurra. Eta hala egin izan zen.

        16. Eta Jainkoak egin izan zituen bi argizagi handi: bata handiagoa egunari buruz jartzekotzat: eta bertzea ttipiagoa gauari buruz jartzeko: eta izarrak ere egin izan zituen.

        17. Eta ezarri izan zituen, zeruko ortzian lurraren gainera argi zezatentzat,

        18. Egunari eta gauari buruz jar zitezentzat, eta argia ilhunbeetarik berez zezatentzat. Eta Jainkoak ikhusi izan zuen ona zela hori.

        19. Eta arratsetik eta goizetik egin izan zen laugarren eguna.

        20. Jainkoak erran zuen berriz: Urek eman betzate arrain biziak eta hegastinak lurraren gainean zeruko ortzi-pean.

        21. Eta Jainkoak egin izan zituen arrain handiak, eta urek zein bere motetan eman zituzten abere bizi eta higitzen diren guziak, eta hegastin guziak zein bere motaren arabera. Eta Jainkoak ikhusi izan zuen ona zela hori.

        22. Eta benedikatu zituen, erraten ziotelarik: Berha eta popula zaitezte, eta bethe zatzue itsasoko urak; eta hegastinak lurrean popula beitez.

        23. Eta arratsetik eta goizetik egin izan zen bortzgarren eguna.

        24. Jainkoak erran zuen berriz: Lurrak eman betza abere biziak zein bere motaren arabera, aziendak eta zierpeak, eta lurreko basabereak zein bere motaren arabera. Eta hola egin izan zen.

        25. Eta Jainkoak egin zituen lurreko basabereak zein bere motaren arabera, eta aziendak eta lurreko zierpe guziak beren motetan. Eta Jainkoak ikhusi izan zuen ona zela hori.

        26. Eta erran zuen: Gizona egin dezagun gure itxura eta idurira: eta izan beza buruzagitasuna itsasoko arrainen, eta zeruko hegastinen, eta abereen, eta lur guziaren, eta lurrean higitzen diren zierpe guzien gainean.

        27. Eta Jainkoak egin izan zuen gizona bere idurira; Jainkoaren idurira egin izan zuen, eta hekiek egin zituen gizonki eta emazteki.

        28. Jainkoak benedikatu zituen, eta erran zioten: Berha eta popula zaitezte; bethe zazue lurra eta zuen azpiko ezar zazue, eta nausitasuna har zazue itsasoko arrainen, eta zeruko hegastinen, eta lurraren gainean higitzen diren abere guzien gainean.

        29. Jainkoak erran zioten oraino: Huna non eman darozkitzuetan lurraren gainean hazitzen diren belhar guziak, eta zuhamu guziak zeinek bere hazia berekin ekhartzen dutenak, hekiek izan ditezentzat zuen hazkurri.

        30. Eta eman ditut lurreko abere guziei, eta zeruko hegastin orori, eta lurrean higitzen eta bizi diren guziei, izan dezatezentzat beren hazkurria. Eta hola egin izan zen.

        31. Eta Jainkoak ikhusi zituen berak egin zituen guziak: eta hainitz onak ziren. Eta goizetik eta arratsetik egin izan zen seigarren eguna.

II. KAP.

        1. Horreletan osatuak izan ziren zerua eta lurra beren edergailu guziekin.

        2. Eta Jainkoak zazpigarren eguneko osatu zuen bere eskuko lana: eta bere eginkari guzietarik pausu hartu zuen zazpigarren egunean.

        3. Eta benedikatu zuen zazpigarren egun hura eta saindutu zuen: zeren hartan gelditu izan baitzen bere egintza guzitik, egitekotzat Jainkoak ezdeusetarik athera zuenetik.

        4. Horrelakoak dira zeru-lurren ethorkiak, ezdeusetarik atheratuak izan zirenean, Jainko Jaunak egin zituen egunean zerua eta lurra,

        5. Eta kanpotako landare guziak lurretik sorthu gabean, eta bazterretako belhar guziak berenez hazi gabean: Jainko Jaunak ezen uririk oraino lurrari etzioen eman, eta gizona etzen lurraren lantzekotzat.

        6. Bainan lurretik igaiten zen ur bat, lurraren axal guzia ihinztatzen zuena.

        7. Jainko Jaunak egin izan zuen beraz gizona lurraren orhetik, eta begithartera eman izan zioen bizizko ufako bat, eta gizona egin izan zen bere arima bizian.

        8. Bada Jainkoak hastedanik gogozko baratze bat egina zadukan: hartan ezarri zuen bere eskuz egina zuen gizona.

        9. Eta Jainko Jaunak lurretik ilkhiarazi zituen zuhamu guziak, ederrak begiko, eta ahoko gozoak: eta baratzearen erdian bizitzeko zuhaitza eta ongiaren eta gaizkiaren jakitateko zuhaitza.

        10. Gogozko lekhu hartarik atheratzen zen hibai bat baratzearen urztatzeko, eta gero berezten dena lau burutan.

        11. Bata deitzen da Phison: harek inguratzen du Hebilathko lur guzia, non sortzen baita urhea;

        12. Eta lur hartako urhea guziz ona da: han kausitzen da bdelioa eta oniz harria.

        13. Eta bigarren hibaia Jehon deitzen da: hura da Ethiopiako lurra oro inguratzen duena.

        14. Hirugarren hibaiaren izena da Tigris: hura Asiria aldera dihoa. Ufrata da laugarren hibaia.

        15. Jainko Jaunak hartu izan zuen beraz gizona eta ezarri gogozko pharabisuan, hura lant eta zain zezantzat.

        16. Manu ere eman zioen erraten zioelarik: pharabisuko zuhaitz guzietarik jan zazu.

        17. Ordean ez dezazun jan ongiko eta gaizkiko jakitatearen zuhaitzetik. Ezen hartarik janen duzun egunean, heriotzez hilen zare.

        18. Jainko Jaunak erran zuen berriz: Ez da on gizona izan dadien bakhar: egin diozogun lagun bat bere idurikoa.

        19. Jainko Jaunak lurretik egin ondoan beraz lurreko abere guziak eta zeruko hegastinak oro, erakharri zituen Adamen aitzinera, ikhus zezantzat zer izen emanen zioten: eta Adamek abere bakhotxari eman zuen izena da zinez haren izena.

        20. Eta Adamek beren izenak eman ziotzaten azienda guziei, eta hegastin guziei, eta lurreko basabere guziei: bainan etzen aurkhitzen Adamentzat bere iduriko lagunik.

        21. Jainko Jaunak igorri zioen beraz Adami loaldi bat: eta lo zagoelarik khendu zioen saihets-hezur bat, eta haren orde ezarri zioen haragia.

        22. Eta Jainko Jaunak Adami khendu zioen saihets-hezurretik egin zuen emaztekia: eta erakharri zioen Adami.

        23. Eta Adamek erran zuen: Huna orai ene hezurretako hezurra eta ene haragiko haragia; hau deithuko da gizema, zeren gizona ganik atheratua baita.

        24. Horrengatik gizonak utziko ditu bere ait-amak, eta iratxikiko da bere emazteari, eta bia izanen dira haragi batean.

        25. Eta Adam eta bere emaztea buluzgorririk ziren biak: eta etziren ahalketzen.

III. KAP.

        1. Bada sugea zen Jainko Jaunak egin izan zituen lurreko abere guziak baino maltzurragoa. Hunek erran zioen emaztekiari: Zergatik manatu darotzu Jaunak jan ez dezazun pharabisuko zuhaitz guzietarik?

        2. Emaztekiak ihardetsi zioen: Pharabisuan diren zuhaitzetako fruituetarik jaten dugu;

        3. Bainan pharabisuaren erdian den zuhaitzeko fruitutik jan ez dezagun manatu daroku Jainkoak, eta ez dezagun uki ere, hil gaitezen beldurrez.

        4. Eta sugeak erran zioen emaztekiari: Etzarete segur heriotzez hilen.

        5. Jainkoak ezen badaki hartarik janen duzuen egunean idekiko direla zuen begiak; eta izanen zaretela jainkoak iduri, ongiaz eta gaizkiaz jakintsun.

        6. Emaztekiak ikhusi zuen beraz zuhaitz haren fruitua jateko ona zela, ederra begiko eta itxuraz tirriagarria: eta hartu zuen fruitu hartarik eta jan: eta eman zioen bere senharrari, zeinak ere jan izan baitzuen.

        7. Eta idekiak izan ziren bien begiak: eta oharturik buluz-gorriak zirela, josi zituzten piko hostoak, eta egin zituzten gerripekoak.

        8. Eta aditu zutenean Jainko Jaunaren boza baratzean zabilalarik arrastiriko haizearen mugan, Adam eta bere emaztea gorde ziren Jainko Jaunaren begithartetik pharabisuko zuhaitzen-pean.

        9. Eta Jainko Jaunak deithu zuen Adam, eta erran zioen: Non zare?

        10. Adamek ihardetsi zioen: Entzun dut zure mintzoa pharabisuan: bainan lotsatu naiz biluzia naizelakotz, eta gorde izan naiz.

        11. Jaunak erran zioen: Eta nondik dakizu biluzia zarela, baizik-ere jan duzulakotz nik debekatu narotzun zuhaitzeko fruitutik?

        12. Adamek ihardetsi zioen: Laguntzat eman darotazun emazteak eskaini darot fruitu hortarik, eta jan izan dut.

        13. Eta Jainko Jaunak erran zioen emazteari: Zertako egin duzu hori? Ihardetsi zuen: Sugeak enganatu nau, eta jan dut.

        14. Eta Jainko Jaunak erraten dio sugeari: Hori egin dukalakotz, madarikatua haiz lurreko azienda eta basabere guzien artean: herrestatuko haiz hire sabelaren gainean, eta lurra janen duk hire biziko egun oroz.

        15. Etsaigoa ezarriko diat hire eta emaztekiaren artean, hire umeen eta harenen artean: harek lehertuko darok burua, eta hik maltzurki jazarriko diok haren hindagorari.

        16. Emaztekiari ere erran zioen: Usutuko ditut zure gaitzak eta zure izorrak: oinhazetan erdiko zare, eta izanen zare gizonaren eskupeko, eta gizona izanen da zure nausi.

        17. Gero erran zioen Adami: Zeren entzun izan duzun zure emaztea, eta jan duzun nik jatea debekatu narotzun zuhaitzeko fruitutik, lurra madarikatua da zure egitatean: zure nekeen bidez janen duzu zure biziko egun guzietan hartarik atherako duzun hazkurria.

        18. Elhorriak eta astakhaloak emanen darozkitzu, eta janen duzu lurreko belharra.

        19. Zure kopetako izerdian janen duzu ogia, bihur zaitezen arteo lurrera zeintarik izan baitzare atheratua: herrauts zare ezen, eta herrautsetara zare bihurtuko.

        20. Eta Adamek bere emazteari izentzat eman zioen Eba; zeren baitzen gizon guzien ama.

        21. Jainko Jaunak egin ere izan zituen Adami eta haren emazteari larruzko soinekoak eta hekiek jauntzi izan ziotzoten:

        22. Eta erran zuen: Huna Adam gutarik bat iduri egina, ongia eta gaizkia dakizkiela: orai beraz eskua ezar ez dezan bizitzeko zuhaitzaren gainean, har ez dezan hartarik, eta jan, eta bizi ez dadien bethiere.

        23. Eta Jainko Jaunak igorri zuen gogozko pharabisutik, lant zezantzat lurra zeintarik atheratua izan baitzen.

        24. Eta Adam khendu zuen handik, eta gogozko pharabisuaren aitzinean ezarri zuen kerubin bat, eta ezpata gardun dardararari bat, zaintzekotzat bizitzeko zuhaitzerako bidea.

IV. KAP.

        1. Bada Adamek ezagutu zuen Eba, bere emaztea, zeina izorra gerthatu baitzen eta erdi Kainez, erraten zuelarik: Jainkoaren nahiarekin izan dut gizon bat.

        2. Berriz ere haurdun egin zen Abel haren anaiaz. Bada Abel izan zen artzain, eta Kain laborari.

        3. Eta handik asko egunen buruan, gerthatu zen Kainek Jaunari dohainak eskaini zituela lurreko fruituetarik.

        4. Abelek ere eskaini zioizkien bere arthaldeko lehenbiziko sorthuetarik eta gizenenetarik: eta Jaunak begiratu zioten Abeli eta haren emaitzei.

        5. Bainan etzioten begiratu Kaini eta haren emaitzei: eta Kain borthizki sumindu zen, eta erori zen haren begithartea.

        6. Eta Jaunak erran zioen: Zertako samurtu zare? eta zertako erori da zure begithartea?

        7. Baldin ongi egiten baduzu, ez othe zare sariztatua izanen? eta gaizki egiten baduzu, zure bekhatua ez othe da berehala zure atherako? bainan hartarako lehia zure baithan izanen da, eta zu nausitu behar zaizko.

        8. Eta Kainek erran zioen Abel bere anaiari: Ilkhi gaitezen kanpora. Eta kanporatu zirenean, Kain jauzi zitzaioen Abel bere anaiari, eta hil izan zuen.

        9. Eta Jaunak erran zioen Kaini: Non da Abel zure anaia? Hunek ihardesten dio: Ez dakit nik. Ni othe naiz ene anaiaren zaina?

        10. Eta Jaunak erran zioen: Zer egin duzu? zure anaiaren odola nire lurretik oihuz dagokit.

        11. Orai beraz madarikatua izanen zare lurraren gainean, zeina ideki baita hartzeko zure eskutik zure anaiaren odola.

        12. Zuk lanthu-eta, ez darozkitzu bere fruituak emanen: lurraren gainean ihes eta lekhuz-lekhu ibiliko zare.

        13. Eta Kainek ihardetsi zioen Jaunari: Handiegia da ene bekhatua, nik merezitzekotzat barkhamendua.

        14. Huna non egun khentzen nauzun ene lurretik, eta ni gordeko naiz zure begietarik, eta lurrean izanen naiz ibildaun eta ihesdun: beraz hilen nau edozein atzematen nauenak.

        15. Eta Jaunak erran zioen: Ez da holakorik izanen: bainan nornahik hil dezan Kain zazpitan gaztigatua izanen da. Eta Jaunak Kaini hatz bat ezarri izan zioen, atzematen zuenak hil etzezantzat.

        16. Kain Jaunaren aitzinetik atheraturik ihesdun egon zen Edenetik iguzki-sortze alderako bazterretan.

        17. Kainek bere emaztea ezagutu izan zuen; eta hau izorra gerthatu zen, eta erdi zen Henokez: eta hiri bat egin izan zuen eta deithu Henok bere semearen izenetik.

        18. Bada Henok aitatu zen Iradez. Irad aitatu zen Mabiaelez. Mabiael aitatu zen Mathusaelez. Mathusael aitatu zen Lamekez.

        19. Hunek hartu zituen bi emazte, bat Ada eta bertzea Seia deitzen zirenak.

        20. Ada amatu zen Jabelez, zeina izan baitzen olhetan daudezinen eta artzainen aita.

        21. Eta haren anaia deitzen zen Jubal: hau izan zen arrabita eta maniura jotzen dutenen aita.

        22. Sela ere amatu zen Tubalkainez, zeina izan baitzen harotz eta burdinazko eta letoinezko obra orotan langile. Noema zen Tubalkainen arreba.

        23. Eta Lamekek erran zioten Ada eta Sela bere bi emazteei: Lameken andreak, entzun zazue ene boza, adi zazue ene solasa: hil izan baititut gizon bat ene eskutikako sarraskian, eta gizon gazte bat ene eskutikako kazkakoz.

        24. Baldin Kainen heriotzea zazpitan izaten bada gaztigatua, Lamekena hiruretan hogoi eta hamazazpi aldiz.

        25. Adamek berriz ere ezagutu zuen bere emaztea: eta hunek izan zuen seme bat Seth deithu zuena, erraten zuelarik: Jaunak, Abel Kainek hil zuenaren orde, eman izan darot bertze ondore bat.

        26. Sethen ganik ere sorthu zen seme bat Enos deithu zuena: hau hasi izan zen Jaunari dei egiten.

V. KAP.

        1. Huna Adamen ondoregoaren liburua. Jainkoak noizere egin baitzuen gizona, bere iduritara egin izan zuen.

        2. Egin zituen gizonki eta emazteki, eta benedikatu izan zituen: eta Adam deithatu hekien egiteko egunean.

        3. Adam bizi izan zen ehun eta hogoi eta hamar urthe, eta aitatu zen seme batez dena bere eite eta idurikoa, eta deithatu zuen Seth.

        4. Sethez aitatuz geroztik, Adam bizi izan zen zortzi ehun urthe: eta izan zituen semeak eta alabak.

        5. Eta Adamen biziaren iraupen guzia izan zen bederatzi ehun eta hogoi eta hamar urthe, eta gero hil zen.

        6. Seth ere bizi izan zen ehun eta bortz urthe, eta gero aitatu zen Enosez.

        7. Eta Enosez aitatuz geroztik, Seth bizi izan zen zortzi ehun eta zazpi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        8. Eta Sethen bizitze guziak iraun zuen bederatzi ehun eta hamabi urthe, eta gero hil izan zen.

        9. Enos bizi izan zen lau hogoi eta hamar urthe, eta aitatu zen Kainanez.

        10. Hau sorthuz geroztik, bizi izan zen zortzi ehun eta hamabortz urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        11. Eta haren bizi guziak iraun zuen bederatzi ehun eta bortz urthe, eta gero hil izan zen.

        12. Kainan ere bizi izan zen hirur hogoi eta hamar urthe, eta aitatu zen Malaleelez.

        13. Eta Malaleel sorthuz geroztik, bizi izan zen zortzi ehun eta berrogoi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        14. Eta Kainanen bizi guziak, iraun zuen bederatzi ehun eta hamar urthe, eta gero hil izan zen.

        15. Malaleel bizi izan zen hirur hogoi eta bortz urthe, eta aitatu zen Jaredez.

        16. Eta Jaredez aitatuz geroztik, bizi izan zen zortzi ehun eta hogoi eta hamar urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        17. Eta Malaleelen bizi guziak iraun zuen zortzi ehun eta lau hogoi eta hamabortz urthe, eta gero hil izan zen.

        18. Jared hirur hogoi eta bi urthe bizi izan zen, eta aitatu zen Henokez.

        19. Eta Henokez aitatuz geroztik, Jared bizi izan zen zortzi ehun urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        20. Eta Jareden bizi guziak iraun zuen bederatzi ehun eta hirur hogoi eta bi urthe, eta gero hil izan zen.

        21. Bada Henok bizi izan zen hirur hogoi eta bortz urthe, eta aitatu zen Mathusalemez.

        22. Eta Henok ibili zen Jainkoarekin; eta Mathusalemez aitatuz geroztik, bizi izan zen hirur ehun urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        23. Eta Henoken bizi guziak iraun zuen hirur ehun eta hirur hogoi eta bortz urthe,

        24. Eta ibili zen Jainkoarekin, eta etzen gehiago agertu, Jainkoak eraman zuelakotz.

        25. Mathusalem ere bizi izan zen ehun eta lau hogoi eta zazpi urthe, eta aitatu zen Lamekez.

        26. Eta Mathusalemez aitatuz geroztik, bizi izan zen zazpi ehun eta lau hogoi eta bi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        27. Eta Mathusalemen bizi guziak iraun zuen bederatzi ehun eta hirur hogoi eta bederatzi urthe, eta gero hil izan zen.

        28. Lamek bizi izan zen ehun eta lau hogoi eta bi urthez, eta aitatu zen seme batez,

        29. Zeina deithu baitzuen Noe, erraten zuelarik: Hunek lagunduko gaitu gure egite eta lanetan, Jaunak madarikatu izan duen lur hunen gainean.

        30. Eta Noez aitatuz geroztik, bizi izan zen bortz ehun eta lau hogoi eta hamabortz urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        31. Eta Lameken bizi guziak iraun zuen zazpi ehun eta hirur hogoi eta hamabortz urthe, eta gero hil izan zen. Noe, bortz ehun urthetan aitatu zen Semez, Kamez eta Japhetez.

VI. KAP.

        1. Gizonak hasi zirenean populatzen lurraren gainean eta alabak izan ondoan,

        2. Jainkoaren semeek ikhusirik gizonen alabak ederrak zirela, emaztetzat hartu zituzten guzien artean hautatu zituztenak.

        3. Eta Jainkoak erran zioten: Ene izpiritua ez da bethi egonen gizonarekin, zeren haragi den, eta haren egunak izanen dira ehun eta hogoi urthez.

        4. Bada ordu hetan lurrean baziren diganteak. Ezen Jainkoaren semeak gizonen alaben baithan sarthuz geroztik, haukietarik athera ziren botheretsu eta giza-mendean aiphatuak ziren gizonak.

        5. Bainan Jainkoak ikhusirik handia zela lurrean gizonen maltzurkeria, eta bethi hekien bihotzeko gogoeta guziak gaizkira ixuriak zaudezila,

        6. Urrikitu zitzaioen zeren egin izan zuen gizona lurrean. Eta bihotzmin batek jorik,

        7. Erran zuen: Lurraren gainetik xahutuko dut egin izan dudan gizona, gizonetik abereetaraino, zierpetarik zeruko hegastinetaraino: ezen urriki dut hekiek eginik.

        8. Bainan Noek grazia aurkhitu zuen Jaunaren aitzinean.

        9. Huna Noeren ondoreak. Noe izan zen gizon zuzen eta perfet bat bere ondokoen artean, eta Jainkoarekin ibili izan zen.

        10. Eta izan zituen hirur seme, Sem, Kam eta Japhet.

        11. Bainan lurra Jainkoaren begietan galdua zen eta tzarkeriaz bethea.

        12. Jainkoak ikhusi zuenean beraz lurra galdua zela (ezen haragi orok zikhindu zuen bere bidea lurraren gainean),

        13. Erran zioen Noeri: Ene aitzinean ethorria da haragiaren azken ordua: lurra bethea da hekien tzarkeriez, eta nik xahutuko ditut lurrarekin.

        14. Zuretzat arkha bat egizu zur aphainduz: egonlekhuak eginen dituzu arkhan, eta naslikaz ferekatuko duzu barnetik eta kanpotik.

        15. Eta huna nola eginen duzun: arkha izanen da luze hirur ehun besoz, zabal berrogoi eta hamarrez, eta gora hogoi eta hamarrez.

        16. Arkhan eginen duzu leihoa bat beso baten goratasuna izanen duena: arkhari saihetsetik emanen diozu athea: eta barnean gelak eta hirur selharu eginen dituzu.

        17. Huna nik erakharriko ditudala lurraren gainera uholdeko urak, eta hilen dudala haragi zeruaren azpian hatsa dagokan guzia: lurraren gainean diren gauza guziak izan ditezela xahutuak.

        18. Eta ene patua zurekin eginen dut: eta zu sarthuko zare arkhan, eta zurekin batean zure emaztea, zure semeak eta beren emazteak.

        19. Eta abere mota guzietarik pare bat sarraraziko duzu, urrixa eta orotsa, zurekin bizi ditezentzat.

        20. Hegastinetarik beren moten arabera, eta aziendetarik beren moten arabera, eta lurreko zierpetarik beren moten arabera pareak zurekin sarthuko dira, bizi ahal izan ditezentzat.

        21. Hartuko duzu beraz zurekin jan ditakeen hazkurri guzietarik, eta ezarriko dituzu arkhan: eta baliatuko dira zuri eta hekiei janharitzat.

        22. Noek egin zituen beraz Jainkoak manatu ziozkan guziak.

VII. KAP.

        1. Eta Jainkoak erran zioen: Arkhan sar zaite zu, eta zure etxeko guziak ere: ezen zuzena aurkhitu zaitut ene begietan oraiko giza-mendean.

        2. Abere garbi guzietarik har zatzu zazpi eta zazpi, urrix eta orots, eta lohietarik bia eta bia.

        3. Eta zeruko hegastinetarik zazpi, eta zazpi, ar eta eme: mota begira dadien lur guziaren hedaduran.

        4. Ezen oraino zazpi egun, eta gero uria erorraraziko dut lurraren gainera berrogoi gau-egunez: eta lurraren gainetik ezeztatuko ditut egin izan ditudan guziak.

        5. Noek egin zituen beraz Jaunak manatu ziozkien guziak.

        6. Sei ehun urthe bazituen uholdeko urek gaindi egin zutenean lurraren gainean.

        7. Eta Noe sarthu zen arkhan eta haren semeak, eta haren emaztea eta haren semeen emazteak harekin batean, uholdeko uren gatik.

        8. Abereetarik ere, garbietarik eta lohietarik, eta hegastinetarik, eta lurraren gainean higitzen diren guzietarik,

        9. Pareak, urrix eta orotsak, Noerekin arkhan sarthu ziren, Jaunak manatu izan zuen bezala.

        10. Eta zazpi egunak iragan ondoan, uholdeko urek gaindi egin zuten lurraren gainean.

        11. Noeren biziko sei ehungarren urthean, bigarren hilabethean, hilabethearen hamazazpigarren egunean, leze handiko ithurri guziak urratu ziren, eta zeruko ur-jauziak zabaldu.

        12. Eta berrogoi gau-egunez uria egin zuen lurraren gainera.

        13. Egun haren hastean, Noe arkhan sarthu zen, eta harekin Sem, Kam eta Japhet haren semeak, eta haren emaztea, eta haren semeen hirur emazteak.

        14. Berak eta edozein basabere bere motaren arabera, eta azienda guziak beren moten arabera, eta lurraren gainean higitzen diren guziak beren moten arabera, eta edozein hegastin bere motaren arabera, xori guziak, eta hegaldatzen diren guziak,

        15. Noeren gana arkhan sarthu ziren birazka haragi orotarik hatsa zutenetarik,

        16. Eta barneratu ziren orotsak eta urrixak ziren mota guzitakoak, Jainkoak Noeri manatu izan zioen bezala; eta Jaunak Noe hertsi zuen kanpotik.

        17. Eta berrogoi egunez uholdea egin zen lurraren gainean: eta urak handitu ziren, eta arkha altxatu zuten lurretik goiti.

        18. Muthiriki ezen hedatu ziren, eta lurreko bazter guziak bethe zituzten: bada, arkha zabilan uren gainean.

        19. Eta urak hainitz goratu ziren lurraren gainean: eta zeruaren azpian diren mendi gora guziak estaliak izan ziren.

        20. Ura, estali zituen mendietarik hamabortz beso gorago igan zen.

        21. Eta xahutuak izan ziren lurraren gainean higitzen diren guziak, hegastinak, basabereak, aziendak eta lurraren gainean herrestatzen diren zierpe guziak, gizon guziak;

        22. Eta lurraren gainean hatsa zuten guziak hil izan ziren.

        23. Eta Jaunak xahutu zituen lurraren gainean ziren guziak, gizonetik abereraino, hala zierpeak nola zeruko hegastinak: eta lurretik ezeztatuak izan ziren: eta Noe gelditu zen bakharrik, eta harekin arkhan zirenak.

        24. Eta urek lurra estalia iduki zuten ehun eta berrogoi eta hamar egunez.

VIII. KAP.

        1. Bainan Jainkoa orhoiturik Noez, eta harekin arkhan ziren basabere eta azienda guziez, haize bat igorri zuen lurrera, eta urak ttipitu ziren.

        2. Eta lezeko ithurriak hertsiak izan ziren, eta zeruko ur-jauziak ere bai: eta zerutik jausten ziren uriak athertuak izan ziren.

        3. Eta urak haratka eta hunatka ibiliz goan ziren lurretik: eta gutitzen hasi ziren ehun eta berrogoi eta hamar egunen buruan.

        4. Eta zazpigarren hilabetheko hogoi eta zazpigarren egunean, arkha baratu zen Armeniako mendien gainean.

        5. Bizkitartean urak bethi ttipituz zihoazin hamargarren hilabetheraino: ezen hamargarren hilabetheko lehenbiziko egunean, mendi kaskoak agertu ziren.

        6. Berrogoi egun iragan zirenean, Noek, arkhari egin izan zioen leihoa idekirik, igorri zuen belea.

        7. Zeina atheratzen baitzen eta ez itzultzen urak lurraren gainean agortu arteo.

        8. Haren ondotik, Noek igorri zuen usoa ere ikhustekotzat hea urak goan ziren oraina lurraren gainetik.

        9. Bainan hunek ez khausiturik non pausa zangoa, arkhara bihurtu zen Noeren gana: urak ezen hedatuak ziren lur guzian: eta Noek luzatu zioen besoa, hartu zuen eta arkhara sarthu.

        10. Begira egonik bertze zazpi egun oraino, arkhatik igorri zuen berriz usoa.

        11. Eta hau arratsalde aphalean ethorri zitzaioen, oliba adar bat zakharrela mokoan bere hosto ferdeekin. Noek ezagutu zuen beraz urek lurra utzi zutela.

        12. Halere bertze zazpi egun begira egon zen: eta igorri zuen usoa, zeina ez baitzitzaioen gehiago bihurtu.

        13. Huneletan, Noeren sei ehun eta batgarren urthean, lehenbiziko hilabetheko lehen egunean, urak gutituak ziren lurraren gainean, eta Noek, arkhako hegaztegia idekirik, begiratu zuen eta ikhusi lurraren azala idortua zela.

        14. Bigarren hilabetheko hogoi eta zazpigarren egunean, lurra agortua gelditu zen.

        15. Eta Jainkoa Noeri mintzatu zitzaioen, erraiten zioelarik:

        16. Ilkhi zaizte arkhatik, zu eta zure emaztea, eta zure semeak, eta zure semeen emazteak zurekin.

        17. Eta zurekin diren abere guziak, mota orotakoak, hala hegastinetarik, nola abereetarik eta lurrean herrestatzen diren zierpetarik, eraman zatzu zurekin, eta athera zaizte lurraren gainera; berha eta popula zaitezte haren gainean.

        18. Noe ilkhi zen beraz, eta harekin haren semeak eta haren emaztea, eta haren semeen emazteak.

        19. Eta basabere guziak, eta aziendak, eta lurraren gainean herrestatzen diren zierpeak, zein bere motaren arabera, athera ziren arkhatik.

        20. Eta Noek altxatu zioen aldare bat Jaunari: eta harturik azienda eta hegastin garbi guzietarik holokausta bat eskaini zioen aldarearen gainean.

        21. Eta Jaunak urrindatu zuen gogozko usaina, eta erran zuen: Ez dut behinere gehiago lurra madarikatuko gizonen gatik: ezen gizonaren izpiritua eta asmua haurretik gaizkira ekharriak dira: ez ditut beraz gehiago bizi diren guziak joko egin izan dudan bezala.

        22. Lurrak diraueno, eraiteak eta biltzeak, hotza eta beroa, uda eta negua, gaua eta eguna, ez dira baratuko.

IX. KAP.

        1. Eta Jainkoak benedikatu zituen Noe eta bere semeak. Eta erran zioten: Berha eta popula zaitezte, eta lurra bethe zazue.

        2. Eta lurreko abere guziak eta zeruko hegastin guziak, eta lurraren gainean higitzen diren guziak izan beitez zuen beldurrean eta lotsan: itsasoko arrain guziak ezarri ditut zuen eskuan.

        3. Higitzen eta bizi diren guziak izanen dira zuen hazkurri: utzi darozkitzuet guziak hala nola belhar berdatzen direnak.

        4. Erresalbu egiten dut ez dezazuen jan haragia odolarekin.

        5. Ezen bilhatuko dut zuen biziko odola abere guzien ganik: eta bilhatuko dut gizonaren bizia atzearen edo anaiaren eskutik.

        6. Nornahik ixuri izan baituke gizonaren odola, ixuria izanen da harena ere: ezen gizona Jainkoaren idurira egina izan da.

        7. Berha zaitezte beraz, zuek, eta popula zaitezte, sar zaitezte lurraren gainera, eta bethe zazue hura.

        8. Hau ere Jainkoak erran zioen Noeri eta harekin batean haren semeei:

        9. Huna non eginen dudan patu zuekin, eta zuen ondotik zuen ondoregoarekin,

        10. Eta zuekin diren abere guziekin, hala hegastinetan, nola aziendetan eta lurreko basabereetan, arkhatik athera izan direnetan, eta lurreko abere guzietan.

        11. Ene patua eginen dut zuekin, eta gaurgero ez da haragi bizia uholdeko urez xahutuko guzia, eta hemendik aitzina ez da uholderik izanen lurra hondatuko duenik.

        12. Jainkoak erran zuen gero: Huna bethiko mendeetan zuekin dudan batasuneko seinale ematen dudana ene eta zuen artean eta arima bizi guzientzat.

        13. Hedoietan ezarriko dut ene arranbela, eta hura izanen da ene eta lurraren arteko patuaren seinalea.

        14. Eta zerua hedoiez estaliko dudanean, ene arranbela hedoietan agertuko da;

        15. Eta orhoituko naiz ene zuekilako patuaz eta haragia ernatzen duten arima bizi guziekilakoaz: eta ez da gehiago izanen uholdeko urik bizi diren guziak xahutuko dituztenik.

        16. Eta hedoietan izanen da arranbela, eta begiratuko diot, eta orhoituko naiz bethiko patu badela Jainkoaren eta lurraren gainean den haragi orotako arima biziaren artean.

        17. Eta Jainkoak erran zioen Noeri: Hau izanen da lurraren gaineko haragi ororekin egin izan dudan patuaren seinalea.

        18. Beraz arkhatik ilkhi ziren Noeren semeak hirur ziren, Sem, Kam eta Japhet. Bada, Kam zen Kanaanen aita.

        19. Horiek ziren Noeren hirur semeak: eta horietarik barraiatu izan da bazter orotan gizon iraulgi guzia.

        20. Noe laboraria zen eta abiatu zen lurraren lantzen, eta landatu zuen mahastia.

        21. Eta arnoa edanik mozkortu zen, eta bere olhan alderdiak agertu zituen.

        22. Kam, Kanaanen aitak hori ikhusi zuenean, aitak alderdiak ageri zituela, kanpora bere bi anaiei erratera goan zitzaioten.

        23. Bainan Sem eta Japhetek kapa bat ezarri zuten beren sorbaldetan, eta gibelka goanez aitaren alderdiak estali zituzten: eta begitharteak zituzten bertze aldera itzuliak, eta etzituzten aitaren alderdiak ikhusi.

        24. Noek, bere mozkorretik atzartzearekin, jakin zuenean zer egin zioen bere bigarren semeak,

        25. Erran zuen: Kanaan, madarikatua izan bedi, eta bere anaien sehien sehia.

        26. Erran zuen oraino: Benedikatua Semen Jainko Jauna, haren sehi izan bedi Kanaan.

        27. Jainkoak hedaraz beza Japhet, eta bere egoitza egin beza Semen olhetan, eta Kanaan izan bedi haren sehi.

        28. Bada, uholdeaz geroz, Noe bizi izan zen oraino hirur ehun eta berrogoi eta hamar urthe.

        29. Eta haren adinak hartu zituen bederatzi ehun eta berrogoi eta hamar urthe, eta hil izan zen.

X. KAP.

        1. Huna Noeren seme Sem, Kam eta Japheten ondoreak, eta uholdeaz geroz sorthu izan zitzaizkoten semeak.

        2. Japheten semeak: Gomer, Magog, Madai, Jaban, Thubal, Mosok eta Thiras.

        3. Gomerren semeak: Aszenez, Erriphath eta Thogorma.

        4. Jabanen semeak: Elisa, Tharsis, Zethim eta Dodanim.

        5. Haukiek beren herritzat phartitu zituzten jendaien irlak, zeinak bere mintzaiaren eta ethorkhiaren arabera, beren jendakitan.

        6. Kamen semeak: Kus, Mesraim, Phuth eta Kanaan.

        7. Kuzen semeak: Saba, Hebila, Sabatha, Erregma, eta Sabataka. Erregmaren semeak: Saba eta Dadan.

        8. Bada Kusek izan zuen Nemrod: hau hasi zen botheretsu izaten lurraren gainean.

        9. Eta hau izan zen ihiztari handi Jaunaren aitzinean. Hortarik athera zen erran zaharra: Nemrod bezala ihiztari handi Jaunaren aitzinean.

        10. Haren erreinuko buru izan zen Babilona eta bertzeak ziren Arak, Akad eta Kalane, Senaarreko lurrean.

        11. Lur hartarik athera izan zen Asur, zeinak egin baitzituen Ninibe eta hiriko plazak, eta Kale,

        12. Eta Erresen ere, Niniben eta Kalen artean, hura baita hiri handi bat.

        13. Mefraim aitatu zen Ludimez, Anamimez, Laabimez eta Nephthuimez,

        14. Phetrusimez eta Kasluimez, zeinetarik ilkhi baitira Filistindarrak eta Kaphtorimarrak.

        15. Kanaanek izan zituen Sidon, bere seme zaharrena, Hethe,

        16. Jebuse, Amorhe, Jerjese,

        17. Hebe, Araze, Sine,

        18. Aradi, Samare, eta Amathe; eta horietarik barraiatu ziren Kananearren jendaiak.

        19. Kanaanen zedarriak izan ziren Sidonetik Jeraramera heldu den bezala Gazaraino, sarthu artekan Sodoman, Gomorhen, Adaman, eta Seboimen Lesaraino.

        20. Horra Kamen semeak beren ahaidego, mintzaia, ondorego, lur eta jendakietan.

        21. Sem, Heberren seme guzien aita eta Japheten anaia zaharrena ganik sorthu ziren:

        22. Semen semeak: Elam, Asur, Arphaksad, Lud eta Aram.

        23. Aramen semeak: Us, Hui, Jether eta Mes.

        24. Arphaksadek izan zuen Sale, zeintarik athera baitzen Heber.

        25. Heberrek izan zituen bi seme: batek izena zuen Phaleg, lurra haren egunetan phartitua izan zelakotz: eta haren anaiaren izena zen Jektan.

        26. Jektanek izan zituen Elmodad, Saleph, Asarmuth, Jare,

        27. Aduram, Usal, Dekla,

        28. Ebal, Abimael, Saba,

        29. Ophir, Hebila eta Jobab; haukiek oro Jektanen semeak.

        30. Haukien egon-lekhua zen Mesatik heldu den bezala Sepharreraino, zeina baita iguzki-sorthaldeko mendi bat.

        31. Horra Semen semeak, beren ahaidego, mintzaia eta berrien arabera beren jendakietan.

        32. Horra Noeren ondokoak beren populu eta jendakietan. Horietarik berezi izan dira lurraren gainean jendaiak uholdearen ondoan.

XI. KAP.

        1. Bada lurrak etzuen hizkuntza bat baizik eta molde berean mintzatzen ziren oro.

        2. Eta gizonak abiatu zirenean iguzki-sorthaldetik, zelhai bat aurkhitu zuten Senaarreko lurrean, eta han egin izan zuten beren egoitza.

        3. Eta batak bertzeari erran zioten: Zatozte, adrailuak egin detzagun eta erre detzagun suan. Izan zituzten beraz adrailuak harri orde, eta naslika zimendutzat.

        4. Eta erran zuten: Zatozte, guretzat egin detzagun hiri bat eta dorre bat, kaskoaz zerua joko duena: eta ospetan ezar dezagun gure izena, bazter guzietara barraia gaiten baino lehen.

        5. Jauna jautsi izan zen bada Adamen semeek egiten zituzten hiriaren eta dorrearen ikhustera.

        6. Eta erran zuen: Huna populu bakhar bat, eta orok mintzaia bera dute; eta hasi dute lan hau, eta ez dute burutik utziko osatu artekan.

        7. Zatozte beraz, jauts gaiten, eta hor nahas dezagun horien hizkuntza, batak bertzea adi ez dezantzat.

        8. Eta horrela barraiatu zituen Jaunak toki hartarik bazter guzietara, eta utzi zuten hiriaren egitea.

        9. Aria hortaz hiriari emana izan zitzaioen izentzat Babel, han nahasia izan zelakotz lur guziko mintzaia: eta Jaunak barraiatu zituen gizonak handik bazter orotara.

        10. Hina Semen ondokoak: Semek ehun urthe bazituen Arphaksad izan zuenean, uholdea iragan-eta bi urtheren buruan.

        11. Eta Arphaksad izanez geroz, Sem bizi izan bortz ehun urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        12. Arphaksadek hogoi eta hamabortz urthetan izan zuen Sale.

        13. Sale izanez geroztik, Arphaksad bizi izan zen hirur ehun urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        14. Salek hogoi eta hamar urthetan izan zuen Heber.

        15. Eta Heber izanez geroztik, Sale bizi izan zen lau ehun eta hirur urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        16. Heberrek hogoi eta hamalau urthetan izan zuen Phaleg.

        17. Eta Phaleg izanez geroztik, Heber bizi izan zen lau ehun eta hogoi eta hamar urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        18. Phalegek hogoi eta hamar urthetan izan zuen Erreu.

        19. Eta Erreu izanez geroztik, bizi izan zen berrehun eta bederatzi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        20. Erreuek hogoi eta hamabi urthetan izan zuen Sarug.

        21. Eta Sarug izanez geroztik, Erreu bizi izan zen berrehun eta zazpi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        22. Sarugek hogoi eta hamar urthetan izan zuen Nakor.

        23. Eta Nakor izanez geroztik, Sarug bizi izan zen berrehun urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        24. Nakorrek hogoi eta bederatzi urthetan izan zuen Thare,

        25. Eta Thare izanez geroztik, Nakor bizi izan zen ehun eta hemeretzi urthe, eta izan zituen semeak eta alabak.

        26. Thare bizi izan zen hirur hogoi eta hamar urthe, eta izan zituen Abram, Nakor eta Aran.

        27. Huna zein diren Thareren ondokoak: Tharek izan zituen Abram, Nakor eta Aran. Bada Aranek izan zuen Lot.

        28. Eta Aran hil izan zen Thare bereaita baino lehen, bere sort-herrian, Ur Kaldeakoan.

        29. Abram eta Nakor ezkondu izan ziren: Abramen emaztea deitzen zen Sarai, eta Nakorrena Melka, Aranen alaba, eta Aran zen Melkaren et Jeikaren aita.

        30. Bada Sarai agorra zen eta etzuen haurrik.

        31. Tharek hartu zituen Abram bere semea, Lot bere ilobasoa eta Aranen semea, eta Sarai bere erreina, bere seme Abramen emaztea, eta ilkhi zituen Ur Kaldeakotik, Kanaango lurrera goanaraztekotzat: eta ethorri ziren Haraneraino eta han egin izan zuten beren egoitza.

        32. Eta Thare bizi izan zen berrehun eta bortz urthe, eta hil izan zen Haranen.

XII. KAP.

        1. Bainan Jaunak erran zioen Abrami: Ilkhi zaite zure lurretik, eta zure ahaidegotik, eta zure aitaren etxetik, eta zato nik erakhutsiren darotzutan lurrera.

        2. Zutarik atheratuko dut jendaia handi bat, benedikatuko zaitut, eta handietsiko dut zure izena, eta benedikatua izanen zare.

        3. Benedikatuko ditut benedikatzen zaituztenak, eta madarikatuko ditut madarikatzen zaituztenak, eta zu baithan benedikatuak izanen dira lurreko jendaki guziak.

        4. Jaunak manatu izan zioen bezala, Abram ilkhi izan zen beraz, eta Lot goan zen harekin. Abramek hirur hogoi eta hamabortz urthe zituen Haranetik athera zenean.

        5. Hartu zituen Sarai bere emaztea eta Lot bere anaiaren semea, eta zituzten ontasun guziak, eta Haranen sorthu izan zitzaizkoten haurrak; eta ilkhi ziren Kanaango lurrera goatekotzat. Hartara heldu izan zirenean,

        6. Abramek trebesatu zuen tokia Sikemgo lurreraino, eta haran Ospetsuraino: Kananearra zagoen orduan ephaitza hekietan.

        7. Bada Jauna agertu zitzaioen Abrami, eta erran zioen: Lur hau emanen diotet zure ondoreei. Eta Abramek lekhu hartan altxatu zioen aldare bat Jaunari, zeren han agertu baitzitzaioen.

        8. Eta handik iraganik mendi batera, Betheldik iguzki-sorthaldera zenera, han jarri zuen bere olha, Bethel zuela iguzki-sartzera eta Hai iguzki-atheratzera: han ere altxatu zioen aldare bat Jaunari, eta dei egin zioen haren izenari.

        9. Gero Abram goan zen aitzinat, urrunago jotzen zuelarik hegoaldera.

        10. Bainan gosete bat egin zen toki hartan: eta Abram jautsi izan zen Egiptora, han ibiltzekotzat, ezen gosetea nausitua zen herrian.

        11. Eta Egiptoan sartzera zihoalarik, erran zioen Sarai bere emazteari: Badakit emazte eder bat zarela;

        12. Eta Egiptoarrek ikhusiko zaituztenean erranen dute: Horren emaztea da: eta hilen naute, eta zu atxikiko zaituzte.

        13. Errazu beraz, othoi, ene arreba zarela: ontsa gertha dakidan zu gatik, eta bizia zure ariaz begira dezadantzat.

        14. Bada Abram Egiptoan sarthu zenean, Egiptoarrek ikhusi zuten emazteki hura hainitz ederra zela.

        15. Eta aitzindariek jakintsun egin zuten Faraon eta haren baithan espantu egin zuten Saraiez: eta andre hori eramana izan zen Faraonen etxera.

        16. Bainan Abrami ongi egin zioten haren ariaz: eta izan zituen ardiak, idiak, astoak, muthilak eta neskatoak, asto urrixak eta kameluak.

        17. Bainan Jaunak gaitz handiz jo zituen Faraon eta haren etxekoak, Sarai Abramen emaztearen ariaz.

        18. Faraonek deithu zuen Abram, eta erran zioen: Zer da niri egin darotazun hau? zertako ez darotazu erran zure emaztea zela?

        19. Zer ariaz erran darotazu zure arreba zela, gero nik andretzat har nezan? Orai bada horra zure emaztea, har zazu, eta zoazi.

        20. Eta Faraonek Abramen gainean eman ziotzaten bere gizonei manuak: eta haukiek Egiptoz kanpora eraman zuten hura, haren emaztea eta haren puska guziak.

XIII. KAP.

        1. Abram igan zen beraz Egiptotik hegoaldera, bera, eta bere emaztea, bere puska guziekin, eta Lot harekin.

        2. Bada Abram hainitz aberats zen urhezko eta zilharrezko ontasunez.

        3. Eta itzuli zen ethorri bideaz, hegoaldetik Bethelera, lehenago Bethel eta Hai artean bere olha jarri izan zuen lekhura,

        4. Aldarea lehenago altxatu izan zuen tokira, eta han deithu zuen Jaunaren izena.

        5. Bainan Lot Abramekin zenak ere ardi eta idi arthaldeak bazituen eta olhak ere bai.

        6. Lekhua etzen aski zabala bientzat batean, ezen hekien ontasuna hain zen handia non elkharrekin ezin egon baitzitazkeen.

        7. Hortarik athera zen eskatima bat Abramen eta Loten artzainen artean. Bada orduan Kananearra eta Pherezearra egoten ziren aurkhintza hartan.

        8. Abramek erran zioen beraz Loti: Zure eta ene artean, zure artzainen eta eneen artean, eztadiela, othoi, khimerarik izan: ezen anaiak gare guziak.

        9. Huna lurra oro non dagoen zure aitzinean: berez zaite, othoi, ni ganik: ezker balin bazoazi, nik hartuko dut eskuin: eskuina hautatzen baduzu, nik eginen dut ezker.

        10. Lotek beraz begiak altxaturik, begiratu zioen Jordan hegiko bazterrari, zeina, Jaunak Sodoma eta Gomorha xahutu baino lehen, guzia urztatua baitzen, baratze bat iduri eta Egiptoa bezala, Segorrera deraman bidean.

        11. Eta Lotek beretzat hautatu zuen Jordan inguruko bazterra, eta goan zen iguzki-sortaldetik: eta anaiak elkharganik berezi ziren.

        12. Abram egon zen Kanaango lurrean: Lot baratu zen Jordan inguruko hirietan, eta bere egoitza egin zuen Sodoman.

        13. Bada Sodomarrak gizon tzarrak ziren eta bekhatoros handiak Jainkoaren aitzinean.

        14. Eta Jaunak erran zioen Abrami, Lot haren ganik berezi izan zen ondoan: Altxa zatzu begiak, eta begira zazu zaren tokitik ipharrera eta hegoara, iguzki-sortaldera eta etzinaldera.

        15. Begiratzen diozun lur hori guzia emanen dut zuri eta zure ondokoei eguneta-bethiko,

        16. Zure ondoregoa populatuko dut lurreko herrautsa bezala: gizonik balin bada lurreko herrautsa khonda dezakeenik, khondatuko ahal ere du zure ondoregoa.

        17. Xuti zaite beraz, iragan zazu lur hori luzean eta zabalean; ezen zuri ematekotan naiz hori.

        18. Abram beraz, bere olha aldaraturik, ethorri zen egotera Manbreko haran ondora, Hebronen denera: eta han aldare bat altxatu zioen Jaunari.

XIV. KAP.

        1. Ordu hartan gerthatu zen Amraphel, Senaarreko erregek, Ariok Ponteko erregek, Kodorlahomor Elamitarren erregek, eta Thadal jendaien erregeak

        2. Gerla eman zutela Bara Sodomako erregeri, Bersa Gomorhako erregeri, Senaab Adamako erregeri. Semeber Seboimgo erregeri, eta Balako erregeari: Bala eta Segor biak bat dira.

        3. Haukiek bildu ziren guziak Oihanetako haranera, zeina baita orai Itsas-gazia.

        4. Bada hamabi urthez izanak ziren Kodorlahomorren azpiko, eta hamahirugarren urthean aldaratu ziren haren ganik.

        5. Beraz hamalaugarren urthean Kodorlahomor ethorri zen berekin zituen erregeekin: eta jo zituzten Erraphaimarrak Astarothkarnaimen, eta Zuzimarrak hekiekin, eta Emimarrak Sabe-Kariathaimen,

        6. Eta Korrearrak Seirreko mendietan, Pharan, mortuan deneko zelhaietaraino.

        7. Eta gibelerat itzulirik ethorri ziren Misphateko ithurrira, Misphat baita Kades, eta xehatu zituzten Amalektarren tokiak eta Amorhearrena zeinak baitzauden Asasonthamarren.

        8. Eta Sodomako errege, Gomorhakoa, Adamakoa, Seboimgoa eta Bala edo Segorrekoa athera ziren eta beren armada erakharri zuten Oihanetako haranera hekien kontra;

        9. Erran nahi da Kodorlahomor Elamitarren erregearen kontra, Thadal jendaien erregearen kontra, Amraphel Senaarreko erregearen kontra, eta Ariok Ponteko erregearen kontra: lau errege bortzen kontra.

        10. Bazen bada Oihanetako haranean hainitz nastika putzu. Sodomako erregek eta Gomorhakoak ihesari eman zuten eta putzu hekietara erori ziren: eta gelditu zirenek mendira ihes egin zuten.

        11. Eta garaileek eraman zituzten Sodomako eta Gomorhako ontasunak oro, eta jateko on ziren guziak, eta goan ziren.

        12. Bere puskekin eraman ere zuten Lot, Abramen anaiaren semea, Sodoman zagoena.

        13. Eta huna itzuri zirenetarik batek jakintsun egiten duela Abram Hebrearra, zeina baitzagoen Manbre Amorhear, Eskolen anaiaren eta Anerren anaiaren haranean: ezen haukiek patuz josiak ziren Abramekin.

        14. Abramek hori aditu zuenean, erran nahi Lot bere anaia hartua zuela, berezi zituen hirur ehun eta hemezortzi bere etxeko sehi biphilenetarik, eta jarraiki zen Daneraino.

        15. Eta bere lagunak phartiturik, etsaien gainera erori zen gabaz, jo zituen eta jarraiki zitzaioten Hobaraino, zeina baita Damaseko ezkerrean.

        16. Eta gibelera ekharri zituen ontasun guzia, Lot bere anaia bere puskekin, emaztekiak ere eta jendea.

        17. Sodomako errege athera zitzaioen bidera, itzuli zenean deseginik Kodolahomor eta harekin ziren erregeak Sabeko haranean, zeina baita Erregeren harana,

        18. Melkhisedek bada, Salemgo erregeak, ogia eta arnoa eskaintzen zituelarik, ezen Jainko gorenaren apheza zen,

        19. Abram benedikatu zuen, zioelarik: Zerua eta lurra ezdeusetarik egin dituen Jainkoak benedika dezala Abram;

        20. Eta benedika bedi Jainkoa, zeinaren laguntzaz etsaiak erori baitira zure eskuetara. Eta Abramek orotarik eman ziotzan hamarrenak.

        21. Bada, Sodomako erregek erran zioen Abrami: Indatzu niri jendeak, eta har zatzu gainerakoak.

        22. Abramek ihardetsi zioen: Eskua altxatzen dut Jainko zeru-lurren nausia gana,

        23. Soinekoen haritik oinetakoen lokharriraino eztudala zure puska guzietarik deusere onhetsiko, erran ez dezazun: Nik aberastu dut Abram.

        24. Ez naiz sartzen gazteriak jan duenean, eta enekin ethorri diren gizonei, Anerri, Eskoli eta Manbreri dagokiotenean; horiek hartuko dituzte beren zuzenak.

XV. KAP.

        1. Horiek hola gerthatu ondoan, Jauna ikhuspen batean mintzatu zitzaioen Abrami, erraten zioelarik: Ez izan beldurrik, Abram, ni izanen naiz zure gerizatzailea eta zure sari guziz handia.

        2. Abramek ihardetsi zioen: Jainko Jauna, zer emanen darotazu niri? hilen naiz ni haurrik gabe, Damask da Eliezer ene etxe-gizonaren semea.

        3. Eta erran zuen oraino: Ez darotazut ondorerik eman; eta horra ene sehi bat izanen dela ene premu.

        4. Ordu berean Jaunak ihardetsi zioen, erraten zioelarik: Ez da hori izanen zure premua, bainan zutarik atherako dena izanen duzu premu.

        5. Eta kanpora ilkhiarazirik, erran zioen: Begiak ematzu zerura, eta izarrak khonda zatzu, ahal baduzu. Eta erran zioen: Horrela izanen dira zure ondoreak.

        6. Abramek sinhetsi zuen Jainkoa baithan, eta hori iratxikia izan zitzaioen zuzentasunerakotz.

        7. Eta Jainkoak erran zioen: Ni naiz Jauna, Ur Kaldeakotik erakharri zaitudana, zuri emateko lur hau eta goza dezazuntzat.

        8. Abramek erran zioen: Jainko Jauna, zertarik ezagut dezaket, huntaz gozatuko naizela?

        9. Eta Jauna ihardetsi zioen, erraten zioelarik: Har zatzu enetzat hirur urthetako behi bat, hirur urthetako ahuntz bat, eta hirur urthetako ahari bat, ttorttoila bat eta uso bat.

        10. Abramek harturik hekiek guziak, egin zituen erdiz-erdi eta bi zathiak bi aldetara parrean-par ezarri: bainan xoriak osorik utzi zituen.

        11. Eta hegastinak jautsi ziren hilikien gainera, eta Abramek haizatzen zituen.

        12. Bainan iguzki sartzean, loa jautsi zen Abramen gainera, eta laztura handi beltz batek hartu zuen.

        13. Eta errana izan zitzaioen: Jakin zazu aitzinetik zure ondoregoa ibildaun izanen dela atze lurretan, eta azpikotu dutela, eta lau ehun urthez zer jasan emanen diotela.

        14. Bizkitirtean nik juiatuko dut jendaia, zeinaren azpiko izanen baita: eta gero ilkhiko dira ontasun handiekin.

        15. Bainan zu, zahartze gozo batean hilik, bakean zure arbasoetara goanen zare.

        16. Eta zure ondokoak laugarren gizamendean bihurtuko dira hunat: ezen Amorhearren gaixtakeriek ez dute orai arteo neurria bethe.

        17. Bada iguzkia etzan-eta, ilhunbe beltz bat egin izan zen; sute khetsu bat agertu zen, eta suzko kriselu bat haragi zathituen artetik iragaiten zena.

        18. Egun hartan Jaunak egin zuen patu Abramekin, erraten zuelarik: Zure ondokoei emanen diotet lur hau Egiptoko hibaietik Ufrateko hibaira arteo;

        19. Zinearrak, Zenezearrak, Zedmonearrak,

        20. Hethearrak, Pherezearrak, eta Erraphaimarrak ere,

        21. Amorhearrak, Kananearrak, Jerjefearrak, eta Jebusearrak.

XVI. KAP.

        1. Beraz Sarai, Abramen emazteak, etzuen haurrik izatu; bainan neskato egiptoar bat bazuen, Agar deitzen zena,

        2. Eta erran zioen bere senharrari: Huna non Jaunak hertsi nauen, ez amatzekotzat: Su zaite ene neskatoaren gana, hea hartarik bederen izan dezakedan semerik. Eta Abramek onhetsi zuenean haren othoitza,

        3. Saraiek hartu zuen Agar, bere neskato Egiptoarra, Kanaango lurrean egoten hasiz geroztik hamar urtheren buruan, eta eman zioen bere gizonari andretzat.

        4. Abram sarthu zen Agarren gana. Bainan hunek ikhusirik haurdun zela, erdeinatu zuen bere etxekandrea.

        5. Eta Saraiek erran zioen Abrami: Gaizki zabiltza ene gainean. Nerorrek ezarri darotzut ene neskatoa zure besoetan, eta hunek ikhusirik haurdun dela, erdeinutan naduka: Jaunak juia beza zure eta ene artean.

        6. Abramek ihardetsi zioen: Huna zure neskatoa non duzun eskuetan; egiozu nahi duzuna. Saraiek beraz jasanarazten ziolakotz, Agar eman zen ihesari.

        7. Eta Jaunaren aingeruak atzeman zuenean eremuan, Surreko bidean, mortuan den ithur-uraren aldean,

        8. Erran zioen: Agar, Saraien neskatoa, nondik heldu zare? eta nora zoazi? Ihardetsi zioen hunek: Sarai ene etxekandrearen begietarik ihes nabila.

        9. Eta Jaunaren aingeruak erran zioen: Itzul zaite zure etxekandrea gana eta gurt zaite haren eskuaren azpian.

        10. Eta berriz: Populatuko dut eta populatuko zure ondoregoa, eta ezin khondatua izanen da bere ostea gatik.

        11. Eta erran zioen oraino: Huna non amatu zaren, eta erdiko zare seme batez; eta deithuko duzu Ismael, zeren Jaunak entzun baitu zure atsekabea.

        12. Gizon muthiria izanen da; eskua altxatuko diote guziei, eta guziek altxatuko diote berari; eta bere olhak landatuko ditu bere anaia guzien ephaitzetan.

        13. Orduan Agarrek berari mintzo zitzaioen Jaunaren izenari dei egin zioen: Zu zare ni ikhusi nauzun Jainkoa. Erran zuen ezen: Ikhusi dut segurki niri gibeletik begira zagotana.

        14. Hori gatik deithu zuen putzu hura, Bizi denaren eta niri begira dagoenaren putzua. Kadesen eta Baraden artean da.

        15. Eta Agar seme batez erdi zitzaioen Abrami, zeinak deithu baitzuen Ismael.

        16. Abramek lau hogoi eta sei urthe zituen, Agar Ismaelez erdi zitzaioenean.

XVII. KAP.

        1. Abram lau hogoi eta hemeretzigarren urthean sarthu ondoan, Jauna agertu zitzaioen, eta erran zioen: Ni naiz Jainko guziz botheretsua, ibil zaite ene aitzinean, eta izan zaite osoki xahu.

        2. Ene patua ezarriko dut zure eta ene artean, eta populatuko zaitut ikharagarriki.

        3. Abram ahuspeka erori zen.

        4. Eta Jainkoak erran zioen: Ni naiz, eta ene patua zurekin, eta izanen zare asko jendaien aita.

        5. Eta etzare gehiago deithuko Abramen izenaz; bainan deithuko zare Abraham, zeren ezarri baitzaitut hainitz jendaien aita.

        6. Popularaziko zaitut ikharagarriki, eta ezarriko zaitut jendaien artean buruzagi, eta erregeak atherako dira zutarik.

        7. Eta jarriko dut ene patua ene eta zure artean, eta zure ondoregoaren artean zure ondotik, bere gizaldietan, bethiko fedeaz; izan nadientzat zure Jainkoa, eta zure ondotik, zure ondokoena.

        8. Eta emanen darotzuet zuri eta zure odolekoei zure erromeriako lurra, Kanaango lur guzia, bethi gozatzeko, eta izanen naiz zure eta hekien Jainkoa.

        9. Jainkoak berriz erran zioen Abrahami: Eta zuk beraz begiratuko duzu enekilako patua, eta zure ondokoek ere bai zure ondotik beren gizaldietan.

        10. Hau da ene patua, begiratuko duzuena ene eta zuen artean, eta zure ondokoek zure ondotik: Zuetarikako muthikoki guziak izanen dira ingurebakiak.

        11. Eta ingurebakiko duzue buztan-mokoan haragia hori, izan dadientzat ene eta zuen arteko patuaren seinalea.

        12. Zuen artean zortzi egunetako muthikokiak oro ingurebakiak izanen dira izaldi guzietan; eta sehia, nahiz etxean sorthua, nahiz erosia, ingurebakia izanen da, ez balitz ere zuen odoletik.

        13. Eta ene patua zuen haragian izanen da bethiko batasunetan.

        14. Eta muthilkia, zeinaren buztan-mokoan haragia ingurebakia izanen ez baita, heriotzez khendua izanen da populuaren artetik, zeren hautsi izan duen ene patua.

        15. Jainkoak erran zioen oraino Abrahami: Sarai zure emaztea ez duzu deithuko Sarai, bainan bai Sara.

        16. Eta benedikatuko dut hura, eta haren ganik emanen darotzut seme bat benedikatuko dudana, eta gora izanen da jendaietan, eta populuen erregeak atherako dira haren ganik.

        17. Abraham ahuspez erori zen, eta irri egin zuen, bere bihotzean erraten zuelarik: Uste dukezu ehun urthetako gizonari sorthuko zaioela semerik? eta lau hogoi eta hamar urthetan Sarak eginen duela haurrik?

        18. Eta erran zioen Jainkoari: Oxala Ismael bizi baledi zure aitzinean.

        19. Eta Jainkoak erran zioen Abrahami: Sara zure emazteak emanen darotzu seme bat, Isaak deithuko duzuna, eta eginen dut harekin patu bat bethi iraunen duen batasunerako, eta haren ondotik haren ondoregoarekin.

        20. Entzun zaitut Ismaelen gainean ere. Huna non benedikatuko dudan, eta hainitz berhatuko eta populatuko dut: hamabi aitzindari sorthuko dira haren ganik, eta bere ezarriko dut jendaia handi baten gainean.

        21. Bainan ene patua hedatuko dut Isaaki zeintaz bertze urthean, urthemugan erdiko baita Sara.

        22. Eta Jainkoak akhitu zuenean harekilako solasa, altxatu zen Abraham utzirik.

        23. Orduan Abrahamek hartu zituen Ismael bere semea, eta bere sehi guziak, etxean sorthuak eta kanpotik erosiak, eta bere etxeko gizon guziak: eta berehala ingurebaki zioten egun berean buztan-mokoko haragia, Jainkoak manatu izan zioen bezala.

        24. Abrahamek lau hogoi eta hemeretzi urthe zituen bere buruari buztan-mokoko haragia ingurebaki zioenean.

        25. Eta Ismael haren semeak hamahirur urthe betheak zituen ingurephaitzako orduan,

        26. Abraham eta Ismael bere semea egun berean izan ziren ingurebakiak;

        27. Eta haren etxeko gizonki guziak ere, hala etxean sorthu sehiak, nola erosiak eta lekhu arrotzetan sorthuak, orobat izan ziren ingurebakiak.

XVIII. KAP.

        1. Bada, Abraham, egun batetako beroan, jarria zagoelarik bere olhako athean, Manbreko haranean, Jauna agertu zitzaioen.

        2. Eta begiak altxatu zituenean, hurbilean xutik hirur gizon agertu zitzaizkon: ikhusi orduko, olhako athetik laster egin zuen hekien bidera, eta lurrera gurthuz adoratu zituen.

        3. Eta erran zuen: Jauna, grazia zure begietan aurkhitu balin badut, etzaitela iragan zure zerbitzaria ganik urrunago.

        4. Ekharriko darotzuet ur xorta bat zuen zangoen garbitzeko, eta pausa zaitezte zuhaitzaren azpian.

        5. Ekharriko dut ogi pozi bat, eta barnea hazkartuko darotzuete: aitzina goanen zarete gero, hortakotzat ezen ethorri zareteke zuen zerbitzaria gana. Haukiek erran zioten: Egizu mintzatu zaren bezala.

        6. Abrahamek herresakan egin zuen bere olhara Sararen gana, eta erran zioen: Higi zaite, gaitzeru bat irin orha zazu, eta ophilak hautspean erre zatzu.

        7. Berriz, berak laster egin zuen aziendetara, eta handik hartu zuen aratxe guri-on bat, eta eman zioen muthil bati zeinak berehala errearazi baitzuen.

        8. Hartu zituen burra eta esnea eta errearazi zuen aratxea eta pausatu zituen arrotzen aitzinean: bera xutik zagoen hekien aldean zuhaitzaren azpian.

        9. Eta jan izan zutenean, erran zioten: Non da Sara zure emaztea? Ihardetsi zuen: Huna, olhan da.

        10. Batek erran zioen: Gibelerakoan ethorriko natzaitzu urthe-mugan, bizirik izanen zare, eta Sara zure emazteak seme bat izanen du. Hori aditurik, Sara irriz egon zen olhako athe gibelean.

        11. Biak ezen zaharrak ziren eta adin handitan, eta astagaitzak geldituak ziren Sara baithan.

        12. Sarak ixilik irri egin zuen, zioelarik: Zahartu naizen ondoan eta ene jauna ere hautsi, atseginari biderik emanen diot?

        13. Bainan Jaunak erran zioen Abrahami: Zertako irri egin du Sarak, dioelarik: Atsotu-eta, haurrik egiazki egin othe dezaket?

        14. Othe da deusere gaitzik Jainkoarentzat? erran bezala itzuliko naiz urthemugan zu gana, bizirik izanen zare, eta Sarak izanen du seme bat.

        15. Sarak ukhatu zuen, zioelarik: Ez dut irririk egin, izialdurak hartua nintzen. Bainan Jaunak erran zioen: Ez da hori hola, irri egin duzu.

        16. Arrotzek, xutitu zirenean begiak eman zituzten Sodomako aldera: eta Abraham hekiekin batean, hekien lagun zihoan.

        17. Eta Jaunak erran zuen: Egin gogo dudana gorde othe dezoket Abrahami,

        18. Izan beharra delarik jendaia handi eta hazkar baten buru, eta lurreko jendaki guziak hunen baithan benedikatzekoak direnaz geroz?

        19. Badakit ezen manatuko diotela bere semeei, eta bere etxeko guziei bere ondotik, begira dezaten Jaunaren bidea, eta iduk dezaten zuzena eta zuzentasuna, Jaunak Abrahamen alderat bethe dezantzat berari aiphatu diozkan guziak.

        20. Jaunak erran zioen beraz: Sodomako eta Gomorhako deihadarra berhatu da, eta hekien bekhatua hainitz gaixtatu.

        21. Jautsiko naiz eta ikhusiko dut hea beren egintzaz osatu dutenetz niri heldu izan zaitan deihadarra: jakin dezadan hala den, edo ez den.

        22. Itzuli ziren handik, eta goan ziren Sodomara; bainan Abraham gelditua zagoen oraino Jaunaren aitzinean.

        23. Eta hurbildurik erran zioen: Zuzena gaixtaginarekin galduko duzu?

        24. Balin badira berrogoi eta hamar zuzenak hiri hortan, galduko dire bertzeekin? eta lekhu horri ez diozu barkhatuko berrogoi eta hamar zuzenen gatik, hor aurkhitzen badira?

        25. Urrun da zu ganik, eginen baituzu holako lana, eta hilen baituzu zuzena gaixtaginarekin; ez da hori zurea: lur guzia juiatzen duzuna, ez duzu zuk holako juiamendurik emanen.

        26. Eta Jaunak ihardetsi zioen: Sodomako hirian aurkhitzen baditut berrogoi eta hamar zuzen, lekhu guziari barkhatuko diot hekien ariaz.

        27. Abraham mintzatu zitzaioen berriz, erraten zioelarik: Behin hasi naizenaz geroz, mintzatuko naiz ene Jaunari, herrauts eta hauts naizen arren.

        28. Berrogoi eta hamar zuzenetara bortz eskaz balira, hiri guzia xahu zinezake berrogoi eta bortzen gatik? Jaunak ihardetsi zioen: Ez dut xahutuko, han aurkhitzen baditut berrogoi eta bortz.

        29. Berriz ere Abrahamek erran zioen: Bainan berrogoi aurkhitzen badira, zer eginen duzu? Ihardetsi zuen: Ez dut joko berrogoien ariaz.

        30. Abrahamek erran zioen: Jauna, etzaitezela, othoi, samur, mintzatzen banaiz oraino ere: Eta hor hogoi eta hamar aurkhitzen badituzu? Ihardetsi zuen: Ez dut eginen, hor atzematen baditut hogoi eta hamar.

        31. Abrahamek erran zuen: Behin abiatu naizenaz geroztik, mintzatuko naiz ene Jaunari. Zer eginen duzu hogoi khausitzen badituzu hor? Ihardetsi zuen: Ez dut hilen hogoien ariaz.

        32. Berriz ere Abrahamek erran zioen: Errekeitzen zaitut, Jauna, etzaitezen hasarre oraino mintzatzen banaiz behin: Eta hor aurkhitzen badituzu hamar, zer eginen duzu? Eta ihardetsi zuen: Hamarren gatik ez dut xahutuko.

        33. Abrahami mintzatzetik gelditu-eta, Jauna goan zen: eta Abraham itzuli zen bere lekhura.

XIX. KAP.

        1. Ilhuntzean bi aingeru ethorri ziren Sodomara, Lot hiriko atheetan jarria zagoelarik. Ikhusi zituenean, xutitu zen, eta bidera goan zitzaioten: lurrera gurthurik adoratu zituen,

        2. Eta erran zioten: Othoizten zaituztet, jaunak, zatozte zuen muthilaren etxera, eta han egon zaizte: garbi zatzue zangoak eta lothuko zaizte berriz zuen bideari bihar goizean. Haukiek ihardetsi zuten: Ez, egonen gare plazan.

        3. Hertsatu zituen bazterraraztekotzat bere etxera: eta etxean sarthu zirenean, xuxendu zuen onthuruntza, eta ophil airisak erre; eta jan zuten.

        4. Bainan ohera goan baino lehen, hiriko gizonek inguratu zuten etxea, haurretik gizon zaharreraino, populu guziak batean.

        5. Eta deithu zuten Lot, eta erran zioten: Non dira gaur zure etxean sarthu izan diren gizonak? erakhar zatzu hunat, ezagut detzaguntzat.

        6. Lot ilkhi zen hekietara, athea bere gibelean hersten zuelarik, eta erran zioten:

        7. Ene anaiak, ez, othoi, holako gaizkirik egin.

        8. Baditut bi alaba, gizonik oraino ezagutu ez dutenak: erakharriko darozkitzuet, eginen duzue hekietaz nahi duzuena, gizon horiei gaizkirik ez egitekotan, zeren sarthuak baitira ene hegaztegiaren itzalean.

        9. Bainan ihardetsi zioten: Habil hemendik. Eta berriz erran zioten: Sarthu haiz hemen arrotz bezala; gure juiatzera ethorri haiz? heroni hekiek baino hobeki ehoko hagu. Eta Loti muthiriki bortxa egiten zioten: eta jadanik athearen jauzarazteko heinean ziren,

        10. Eta arrotzek eskua heldu zioten, Lot sarthu zuten beren ganat, eta athea hertsi;

        11. Eta itsutu zituzten kanpoan zirenak, ttipienetik handieneraino, hala non athea ezin kausi baitzezaketen gehiago.

        12. Erran zioten gero Loti: Baduzu hemen ahaide zenbait, suhi, edo seme, edo alaba? hiri huntarik ilkhiaraz zatzu zureak diren guziak;

        13. Ezen lekhu hau xahutuko dugu, horien heiagora igan delakotz Jaunaren aitzinera, eta Jaunak igorri gaitu horien galtzera.

        14. Lot athera zen beraz, mintzatu zen bere suhigaiei, bere alabekin ezkondu beharrak zituenei, eta erran zioten: Jaiki zaitezte eta ilkhi toki huntarik: zeren Jaunak hiria xahutzera derama. Bainan uste izan zuten trufakerietan bezala mintzo zela.

        15. Argia urratzen hasi zenean, aingeruek ertxatzen zuten, erraten ziotelarik: Jaiki zaite, eta har zatzu zure emaztea eta alaba biak, gal etzadientzat orobat zu ere hiri tzar hunekin batean.

        16. Eta nola luzatzen baitzuen, hartu zuten eskutik eta haren emaztea eta bi alabak ere, Jainkoak barkhatzen zioelakotz.

        17. Eta eraman zuten eta hiritik kanpo ezarri, eta han mintzatu zitzaizkon huneletan: Salba zazu zure bizia: ez dezazula gibelerat begira, eta etzaitezela bara inguru haukietan: bainan ihes egizu mendira, bertzeekin gal etzaitezentzat.

        18. Lotek ihardetsi zioten: Ene Jauna, othoi,

        19. Zure sehiak zure aitzinean grazia aurkhitu duenaz geroz, eta ene gainean izan duzun urrikalmendua erakhutsi duzunaz geroz, ene bizia salbatzekotzat, ez naiteke mendira hel, gaitzak atzeman gabe, eta hilen naiz.

        20. Bada ondo huntan hiri bat, zeinetara ihes egin baitezaket; ttipia da, eta salbatuko naiz hartan: ez othe da ttipia eta ene biziaren begiratzeko aski?

        21. Eta Jaunak erran zioen: Huna non onhetsi dudan hortan ere zure othoitza, xahu ez dezadan hiria zeinaren alde mintzatu baitzaizkit.

        22. Higi zaite eta salba hor, zeren deusik ezin badut eginen zu hor sarthu arteo. Hori gatik izan zen deithu hiri hura Segor.

        23. Iguzkia lurraren gainera athera zen, eta Lot sarthu zen Segorren.

        24. Jaunak beraz jautsarazi zuen zerutik Jauna ganik sufrezko eta suzko uria.

        25. Eta hondatu zituen hiri hekiek, inguruko bazter guziarekin, eta hirietako egoiliar guziak, eta lurrean berdatzen zeren guziak.

        26. Lothen emazteak gibelerat begiraturik, gatz mokhortu zen.

        27. Bada, Abraham goizetik jaikirik, lehenago Jaunarekin egon zen tokira,

        28. Begiratu zioten Sodomari, Gomorhari eta inguru hartako bazter guziari: eta khe bat ikhusi zuen lurretik igaiten labe khea iduri.

        29. Ezen, noizere Jaunak xahutzen baitzituen toki hartako hiriak, orhoit izan zen Abrahamez eta salbatu zuen Lot egon izan zen hirietako xahupenetik.

        30. Eta Lot igan zen Segorretik, eta egon zen mendian eta haren bi alabak harekin (ezen beldur izan zen Segorren egoteko), eta egon zen zilhoka batean eta haren bi alabak harekin.

        31. Eta zaharrenak gazteenari erran zioen: Gure aita zaharra da, eta ez da lurrean gizon bat ere gelditu guri hurbil dakikegunik lur guziko ohitzaren arabera.

        32. Zato, arnoz mozkorraraz dezagun, eta lo egin dezagun hunekin, galtzera ez uztekotzat gure aitaren odola.

        33. Eman zioten beraz beren aitari gau hartan arnoa edatera: zaharrena sarthu zen eta lo egin zuen aitarekin: eta hau etzen ohartu noiz alaba etzan zen, ez-etare noiz jaiki zen.

        34. Bertze egunean ere zaharrenak erran zioen gazteenari: Horra barda lo egin dut aitarekin, eman dezogun gaur ere arnoa edatera, eta lo eginen duzu harekin, begira dezaguntzat gure aitaren ganik hazia.

        35. Gau hartan ere beren aitari arnoa eman zioten edatera; eta alaba gazteena sarthurik, lo egin zuen harekin, eta hau etzen orduan ere ohartu noiz etzan zen alaba, edo noiz jaiki zen.

        36. Huneletan Loten alabak amatu ziren beren aitaren ganik.

        37. Zaharrena erdi zen seme batez eta deithu zuen Moab: hau da Moabitarren aita, egungo eguna arteo iraun dutenena.

        38. Gazteena ere erdi zen seme batez, eta deithu zuen Amon, erran nahi baita, ene populuaren semea: hau izan zen Amonitarren aita egun oraino ikhusten ditugunena.

XX. KAP.

        1. Abraham handik goanik hegoaldeko lurrera, egon zen Kadesen eta Surren artean, eta ibili zen Jeraran.

        2. Eta erran zuen Sara bere emazteaz: Ene arreba da. Abimelek, Jerarako erregek igorri zituen gizonak, eta eraman zuen Sara.

        3. Bainan Jainkoa Abimeleki agertu zitzaioen ametsetan, eta erran zioen: Horra hilen zare eraman duzun emaztekia gatik: ezen senharra badu.

        4. Abimelekek, bada, etzuen hura ukitu, eta erran zuen: Jauna, hilen othe duzu jende jakitategabea eta zuzena?

        5. Horrek berak ez othe darot erran: Ene arreba da: eta berak ere: Ene anaia da? Egin dut hori ene bihotzeko lañotasunean, eta eskuetako garbitasunean.

        6. Jainkoak ihardetsi zioen: Badakit bihotz lañoan egin duzula: horren gatik begiratu zaitut bekhaturik ene alderat etzinezan egin, eta etzaitut utzi haren ukitzera.

        7. Orai beraz bihur zozu emaztea senharrari, zeren profeta baita: eta othoitz eginen du zuretzat, eta biziko zare: bainan ez baduzu bihurtu nahi, jakin zazu heriotzez hilen zaretela zu eta zureak diren guziak.

        8. Abimelekek, gauaz berehala jaikirik, deithu zituen bere sehi guziak: eta solas horiek oro erran ziotzaten, eta gizon guziak ikharatu ziren.

        9. Abimelekek deithu zuen Abraham ere, eta erran zioen: Zer egin darokuzu? Zer gaizki egin darotzugu, erorrarazteko hanbateko gaitza ene eta ene erresumaren gainera? behar etzinduena egin darokuzu.

        10. Eta berriz ere auhendatuz erran zuen: Zer ikhusi duzu hola egiteko?

        11. Abrahamek ihardetsi zuen: Gogoetan egotu naiz ene baithan, erraten dudalarik: Lekhu huntan ez da beharbada Jainkoaren beldurrik, eta hilen naute ene emaztea gatik:

        12. Bertzelaz-ere ene arreba da egiazki, ene aitaren alaba, eta ez ene amarena, eta emaztetzat hartu dut.

        13. Bada, Jainkoak ene aitaren etxetik ilkhiarazi nauenean, erran diot ene emazteari: Egin dizadazu ikhustate hau: Sarthuko garen toki guzietan erranen duzu zure anaia naizela.

        14. Abimelekek eman zioizkien beraz Abrahami ardiak eta idiak, eta muthilak eta neskatoak: eta bihurtu zioen Sara bere emaztea,

        15. Eta erran zioen: Lurra zuen aitzinean dago; zaude atsegin dukezun tokian.

        16. Eta Sarari erran zioen: Huna non eman diotzadan mila zilharrezko zure anaiari, hori da bela bat izan dezazuntzat begien gainean gerthatzen zaren guzien aitzinean; eta orhoit zaite ibiliko zaren toki orotan izan zarela harrapatua.

        17. Gero Abrahamek othoitz eginik, Jainkoak sendatu zuen Abimelek eta haren emaztea eta haren neskatoak, eta amatu izan ziren:

        18. Ezen Jaunak agortu zituen Abimeleken etxeko emazteki guzia, Sara Abrahamen emaztea gatik.

XXI. KAP.

        1. Jaunak begietsi zuen Sara agindu izan zuen bezala: eta bethe zuen bere hitza.

        2. Eta Sara bere zahartzean amatu zen eta erdi Seme batez, Jainkoak lehenago erran izan zuen mugan,

        3. Eta Abrahamek Isaak deithu zuen Sarak egin, zuen semea:

        4. Eta ingurebaki zuen zortzigarren egunean Jainkoak manatu izan zioen bezala,

        5. Ehun urthe bethe zituen ondoan: ezen aitak adin hura zuen Isaak sorthu zenean.

        6. Eta Sarak erran zuen: Jainkoak bozteko bide eman darot: hau entzunen duten guziak boztuko dira enekin.

        7. Eta erran zuen berriz: Nork sinhetsiko zuen Abrahamek entzun behar zuela Sarak hazten zuela bere esnez seme bat, hari emana noiz-ere jadanik agudetua baitzen?

        8. Haurra larritu zen, eta izan zen higuindua: eta Abrahamek, higuintzeko egunean egin zuen barazkari handi bat.

        9. Sarak ikhusirik Agar egiptoarraren semea dostatzen Isaak bere semearekin, erran zioen Abrahami:

        10. Kanporat ematzu neskato hori eta bere semea: ezen zure neskatoaren semea, ez da premu izanen Isaak ene semearekin.

        11. Abrahamek hau gogor atzeman zuen bere semearentzat.

        12. Jainkoak erran zioen: Haurraren eta zure neskatoaren gaineko solas hori ez bekizu latz iduri: edozein gauza erran dezazun Sarak, entzun zazu haren hitza: ezen Isaaken ganik hartuko du zure ondoregoak bere izena.

        13. Bainan zure neskatoaren semea ezarriko dut jendaia handi baten buru, zeren den zuganikakoa.

        14. Abraham jaiki zen beraz goizean-goizik, eta ogi bat eta zahagi bat ur harturik, Agarri bizkarrean ezarri ziozkan, haurra eman zioen, eta igorri zuen etxetik. Agar atheratu ondoan, bazterrez bazter zabilan Bersabeko mortuan.

        15. Eta zahagiko ura akhitu zenean, haurra utzi zuen han ziren zuhaitzetarik baten azpian.

        16. Eta goan zen eta jarri balazta tiramen batean; eta erran zuen: Ez dut ikhusiko ene haurra hiltzen; eta han jartzean, eman zen auhenari eta nigarrari.

        17. Bada Jainkoak entzun zuen haurraren boza: eta Jainkoaren aingeru batek zerutik deithu zuen Agar erraten zioelarik: Zer hari zare, Agar? ez izan beldurrik: Jainkoak entzun du haurraren boza, bera utzia den tokitik.

        18. Xuti zaite, har zazu haurra eta iduk zazu eskutik: zeren eginen baitut jendaia handi baten buru.

        19. Eta Jainkoak ideki ziotzan begiak: Agarrek ikhusirik ur-putzu bat, goan zen, eta zahagia bethe zuen, eta haurrari edatera eman.

        20. Eta Jainkoa izan zen Ismaelekin, zeina handitu baitzen eta mortuan egon, eta egin zen gizon-gazte balaztari bat.

        21. Eta egon zen Pharango mortuan, eta bere amak emaztea harrarazi zioen Egiptoko lurretik.

        22. Denbora hartan, Abimelekek, Phikol bere armadako buruzagiarekin, erran zioen Abrahami: Jainkoa zurekin da egiten dituzun guzietan.

        23. Jainkoaz zin egidazu bada ez darokuzula bidegaberik eginen ez niri, ez ene haurrei, ez-etare ene ondokoei: bainan zuretzat izan dudan ikhustate berarekin eginen darotazula niri eta lurrari zeintan arrotz bezala izatu baitzare.

        24. Eta Abrahamek erran zuen: Zin eginen dut nik.

        25. Eta Abimeleki egin ziotzan bere kuintak haren sehiek bortxaz khendu zioten ur-putzu batez.

        26. Eta Abimelekek ihardetsi zioen: Ez dut jakin nork egin darotzun gaizki hori, bainan ez darotazu albisterik eman, eta nik ez dut egun arteo aditu.

        27. Abrahamek hartu zituen beraz ardiak eta idiak, eta eman ziozkan Abimeleki: eta biek batasun egin zuten.

        28. Eta Abrahamek bazterrera eman zituen bere arthaldetik zazpi antxu.

        29. Abimelekek erran zioen: Zer erran nahi dute bazterrera emanarazi dituzun zazpi antxu horiek?

        30. Eta hunek ihardetsi zuen: Ene eskutik hartuko dituzu zazpi antxu horiek, izan dakizkidan lekhukotasuntzat nik zilhatua dela putzu hau.

        31. Horren gatik lekhu hura deithua izan zen Bersabe: zeren han biek zin egin baitzuten,

        32. Eta batasun egin zineko putzuaren ondoan.

        33. Gero Abimelek xutitu zen, Phikol bere armadako buruzagiarekin, eta itzuli ziren Palestindarren lurrera. Bainan Abrahamek oihan bat landatu zuen Bersaben, eta han deithu zuen Jainko Jaun bethierekoaren izena.

        34. Eta luzez bizi izan zen Palestindarren lurrean.

XXII. KAP.

        1. Horiek hola iragan ondoan, Jainkoak frogatu zuen Abraham, eta erran zioen: Abraham, Abraham. Hunek ihardetsi zioen: Hemen naiz.

        2. Jainkoak erran zioen: Har zazu zure seme bakhar maite duzuna Isaak, eta zoazi Ikhuspeneko lurrera: eta han eskainiko darotazu holokaustetan erakhutsiko darotzudan mendi baten gainean.

        3. Abrahamek beraz, gauaz jaikirik, xuxendu zuen bere astoa, eta eraman zituen berekin bi muthil gazte eta Isaak bere semea: eta egin zuenean holokaustarako egurra, goan zen Jainkoak manatu izan zioen lekhura.

        4. Eta hirugarren egunean, begiak altxaturik, urrunera ikhusi zuen lekhua.

        5. Eta erran zioten bere muthilei: Zagozte hemen astoarekin: ni eta ene semea haraxeraino goazi, eta adoratu ondoan, bihurturen gare zuen gana.

        6. Hartu ere zuen holokaustako egurra, eta eman zioen Isaaki soinera: eta berak sua eta marrauza eramaten zituen eskuetan. Elkharrekin zihoazilarik,

        7. Isaakek erran zioen bere aitari: Aita. Abrahamek ihardetsi zioen: Zer nahi duzu, semea? Isaakek erran zuen: Huna sua eta egurra, bainan holokaustako bitima non da?

        8. Abrahamek ihardetsi zioen: Jainkoak berak artha hartuko du, semea, holokaustako bitimaz. Beraz aitzina zoazen biak;

        9. Eta heldu izan ziren Jainkoak erakhutsi tokira. Abrahamek han altxatu zuen aldare bat eta xuxendu egurra haren gainean; eta Isaak, bere semea, ezarri zuen estekaturik aldarean xuxendua zuen egurraren gainean.

        10. Eta eskua hedatu zuen eta lothu zen marrauzari bere semearen imolatzeko.

        11. Eta huna Jaunaren aingeruak oihu egiten dioela zerutik: Abraham, Abraham. Abrahamek ihardetsi zioen: Huna non naizen.

        12. Aingeruak erran zioen: Ez heda eskua haur horren gainera, eta ez diozozula egin minik: ezagutu dut orai Jainkoaren beldurra baduzula, eta ez duzu ni gatik guphidetsi zure seme bakharra.

        13. Abrahamek itzuli zituen begiak eta bere gibelean ikhusi zuen ahari bat adarretarik laharretan atzemana; eta harturik, holokaustetan eskaini zuen bere semearen orde.

        14. Eta lekhu hura deithu zuen, Jaunak ikhusten du. Hortarik erraten da oraino egungo egunean: Jaunak ikhusiko du mendian.

        15. Eta Jaunaren aingeruak berriz deithu zuen Abraham zerutik, erraten zioelarik:

        16. Ene buruaz zin egin dut, dio Jaunak: zeren hori egin duzun, eta ez baituzu zure seme bakharra guphidetsi ni gatik,

        17. Benedikatuko zaitut, eta populatuko dut zure hazia zeruko izarrak bezala, eta itsas-bazterrean den legarra bezala: zure ondoregoa izanen da bere etsaien atheen jabe.

        18. Eta zure ondoregoan benedikatuak izanen dira lurreko jendaia guziak, zeren ene hitzen manuko egin zaren.

        19. Abraham itzuli zen bere muthiletara, eta goan ziren Bersabera, eta han gelditu zen egoitzaz.

        20. Horiek hola gerthatu ondoan, ethorri ziren Abrahami erratera Melkak ere semeak eman ziotzala haren anaia Nakorri,

        21. Hus zaharrena, Buz hunen anaia, eta Kamuel Siriarren aita,

        22. Eta Kased, eta Azau, Pheldas ere, eta Jedlaph,

        23. Eta Bathuel, zeintarik sorthu baitzen Errebeka: zortzi seme horiek eman ziozkan Melkak Abrahamen anaia Nakorri.

        24. Haren ohaide, Erroma deitzen zenak ere, eman ziotzan Tabee, Gaham, Thahas eta Maaka.

XXIII. KAP.

        1. Sara bizi izan zen ehun eta hogoi eta zazpi urthe,

        2. Eta hil izan zen Arbeeko hirian, zeina baita Hebron, Kanaango lurrean: eta Abraham ethorri zen haren deithoratzera eta hari nigar ematera.

        3. Eta deithoretik altxatu zenean, mintzatu zen Sethen semeei, erraten ziotelarik:

        4. Arrotz eta bideante bat naiz zuen lekhuan: indazue zuen artean hobi baten zuzena ehortz dezadan ene hila.

        5. Hethen semeek ihardetsi zuten, ziotelarik:

        6. Entzun gaitzatzu, Jauna, gure artean zare Jainkoaren aitzindari bat: zure hila gure hobi hautatuetan ehortz zazu: nihork ezin debekatuko darotzu zure hila bere hobian ezartzea.

        7. Abraham xutitu zen eta gurthu lekhu hartako jendearen aitzinean, zeina Hethen ganik jausten baita:

        8. Eta erran zioten: Ongi bazaitzue ehortz dezadan ene hila, entzun nezazue, eta enetzat bitharteko hel zakiozkite Efron Seorren semeari,

        9. Eman dezadan bere landa-zolan duen har-zilo bikhuna: bere balio ederrean utz diezadan zuen aitzinean eta ezar nezan hobi baten jabe.

        10. Efron Hethen semeen artean egoten zen. Eta ihardetsi zioen Abrahami, hiri hartako athera biltzen ziren guziek aditzen zutela, erraten zuelarik:

        11. Ene Jauna, ez da hori hola izanen, bainan hobeki entzun zazu erraten darotzudana: Ematen darotzut ene landa eta hartan den har-ziloa, ene populuaren semeak lekhuko: ehortz zazu zure hila.

        12. Abraham gurthu zen toki hartako jendearen aitzinean.

        13. Eta guzien erdian mintzatu zitzaioen Efroni: Othoizten zaitut entzun nezazun; emanen darotzut dirua landarentzat: har zazu, eta hola ehortziko dut han ene hila.

        14. Eta Efronek ihardetsi zioen:

        15. Ene Jauna, entzun nezazu: Galdegiten duzun lurrak lau ehun zilharrezko siklo balio ditu, hori da zure eta ene arteko prezioa: bainan zer da hori? ehortz zazu zure hila.

        16. Hori aditu zuenean, Abrahamek, phisarazi zuen Efronek galdatu dirua, Hethen semeak lekhuko, lau ehun zilharrezko siklo, diru ezagutua,

        17. Eta ageria egina izan zen, aitzinean Efronena zen landa, zeintan baitzen har-zilo bikhuna, Manbreri begira zagoena, hala landa nola har-ziloa eta inguruan hartako mugarrietan ziren zuhaitz guziak,

        18. Abrahamen eskuko egiten zirela, Hethen semeak eta hiri hartako athetik sartzen ziren guziak lekhuko.

        19. Eta holetan Abrahamek ehortzi zuen Sara bere emaztea landako har-zilo bikhunean, zeina Manbreri baitago begira: hau da Hebron Kanaango lurrean.

        20. Eta landa eta hartan zen zilhoa Hethen semeez ageritan ezarriak izan ziren Abrahamen eskuko hobitzat.

XXIV. KAP.

        1. Bada, Abraham zaharra zen eta adin handikoa, eta Jaunak benedikatu zuen gauza guzietan.

        2. Eta erran zioen bere etxeko sehi zaharrenari, bere ontasun guzien buruko zuenari: Ezar zazu zure eskua ene ixterraren gainean,

        3. Jaunaz, zeru-lurren Jainkoaz zin egin dezazun ez duzula ene semearentzat emaztetzat onhetsiko Kanaan, ni nagoen tokiko alabarik;

        4. Bainan goanen zarela ene herri eta ene ahaidegora, eta handik hartuko duzula Isaak ene semearentzat emaztea.

        5. Sehiak ihardetsi zioen: Emaztekirik ez bada enekin toki huntara ethorri nahi denik, bihurtu behar dut zure semea ilkhi zaren lekhura?

        6. Abrahamek erran zioen: Begira duzula ene semea behinere hara bihurraraztetik.

        7. Jainko Jaun zerukoak ene aitaren etxetik eta ene sor-lekhutik atheratu nauenak, niri mintzatu eta zinekin erran darotanak: Zure ondoregoari emanen diot lur hau; berak igorriko du aingeru bat zure aitzinean, eta handik hartuko duzu emazte bat ene semearentzat.

        8. Bainan emaztekia ez balitzaitzu jarraiki nahi, zinaz etzintazke hertsatua: bakharrik ez bihurraraz harat ene semea.

        9. Sehiak beraz eskua ezarri zuen Abraham bere nausiaren ixterraren gainean, eta zin egin zioen solas horren gainean.

        10. Eta hartu zituen hamar kamelu bere nausiaren arthaldetik, eta haren ontasun guzietarik harturik berekin, bideari eman zen, eta iragan Mesopotamia barna Nakorren hirira.

        11. Eta ilhuntzean kameluak gurrarazi zituenean hiritik hurbil, putzu baten aldean, emaztekiak urketara atheratzen ohi diren tenorean, erran zuen:

        12. Jauna, Abraham ene nausiaren Jainkoa, hel zakizkit, othoi, egun, eta ikhustate izan zazu Abraham ene nausiarentzat.

        13. Huna non naizen ithurri baten ondoan eta hiri hortako egoiliarren alabak ilkhiko dira urketara.

        14. Beraz neskatxa zeinari erranen baitiot: Makhur dizadazu zure pegarra edan dezadantzat, eta ihardetsiko darotana: Edan zazu, eta zure kameluei ere emanen diotet edatera: hura izan bedi Isaak zure zerbitzariarentzat berezi dukezuna: eta hortarik ezagutuko dut ikhustate izan duzula ene nausiarentzat.

        15. Solas horiek bere baithan iragan zituen orduko, huna Errebeka, Melka Abrahamen anaia Nakorren emaztearen seme Bathuelen alaba, ilkhitzen zela, pegarra soin gainean ekhartzen zuela.

        16. Neskatxa bat zen hainitz gogaragarria, eta dontzella osoki ederra, gizonik ezagutugabea: ithurrian izaturik eta pegarra betherik, gibelera itzultzen zen.

        17. Sehia aitzinera goan zitzaioen eta erran zioen: Indazu zure pegarretik ur xorta bat edatera.

        18. Ihardetsi zioen: Edan zazu, Jauna: eta arinki pegarra besoetara jautsirik, eman zioen edatera.

        19. Eta edan zuenean, neskatxak erran zioen: Atheratuko diotet ura zure kameluei ere, guziek edan arteo.

        20. Eta pegarra asketara husturik, laster egin zuen berriz putzura ur atheratzera, eta eman zioten kamelu guziei.

        21. Sehia bizkitartean ixilik zagoen begira, jakin nahiz hea Jaunak bidaia on egin othe zioen, ala ez.

        22. Beraz kameluek edan izan zutenean, gizon horrek eman ziotzan urrezko beharrietakoak, bi siklo phisu zutenak, eta bi eskumuthurreko, hamar siklo phisu zutenak.

        23. Eta erran zioen: Noren alaba zare? erradazu niri, bada egon-lekhurik zure aitaren etxean?

        24. Ihardetsi zioen: Bathuelen alaba naiz, eta hura Melka eta Nakor haren senharraren semea.

        25. Eta erran zioen oraino: Bada gure etxean lasto eta belhar hainitz eta egonlekhu nasaia.

        26. Gizona gurthu zen, eta adoratu zuen Jauna,

        27. Erraten zuelarik: Abraham ene nausiaren Jainko Jauna, ene nausia ez duzu gabetu zure ikhustateaz eta egiaz, eta bide zuzenaz eraman nauzu ene nausiaren anaiaren etxera.

        28. Neskatxak beraz laster egin zuen etxera amaren gana, eta aditu guziak erran zioizkien.

        29. Bada, Errebekak anaia bat bazuen Laban deitzen zena, zeina herresakan athera baitzen gizonaren gana, ithurria zen lekhura.

        30. Eta ikhusi zituen ondoan beharrietakoak eta eskumuthurrekoak bere arrebaren eskuetan, eta entzun solas guziak arrebak ekharri ziotzanak erraten zuelarik: Hunela mintzatu zait niri gizona: ethorri zen gizona gana zeina xutik baitzagoen kameluen aldean eta ithurri ondoan.

        31. Erran zioen: Sar zaite, Jaunaren benedikatua: zertan zaude kanpoan? antolatu dut etxea eta kameluen tokia.

        32. Eta sarrarazi zuen atherbera: kameluak hustu zituen eta eman zioizkiten lastoa eta belharra, eta berari ura, garbi zitzan zangoak, eta harekin ethorri ziren gizonek ere bai.

        33. Eta aitzinera eman zioen ogi bat. Hunek erran zuen: Ez dut janen, ene solasak egin ditzadan arteo. Labanek ihardetsi zioen: Mintza zaite.

        34. Eta hunek erran zuen: Abrahamen sehi naiz:

        35. Eta Jaunak benedizione nasaiak ixuri ditu ene nausiaren gainera zeina handi egin baita, eta eman dioizki ardi eta idi, zilhar eta urhe, muthil eta neskato, kamelu eta asto.

        36. Eta Sara ene nausiaren emazteak seme bat eman dio ene nausiari bere zahartzean, eta zituen guziak eman dioizki.

        37. Eta ene nausiak zin eragin darot, erraten zarotalarik: Ez diozu ene semeari emazterik onhetsiko ni nagoen lurreko Kananearren alabetarik:

        38. Bainan goanen zare ene aitaren etxera, eta ene ahaidegotik hartuko diozu emazte bat ene semeari.

        39. Eta nik ihardetsi diot: Bainan neskatxak ez badu ethorri nahi?

        40. Erran darot: Jaunak, zeinaren aitzinean bainabila, igorriko du bere aingerua zurekin, eta bidatuko zaitu zure bidean, eta emazte bat hartuko diozu ene semeari ene ahaidegotik eta ene aitaren etxetik.

        41. Ene burhotik xahu izanen zare, baldin ene ahaidetara goan-eta, ez badarotzute ematen.

        42. Ethorri naiz beraz egun ithur-urera, eta erran izan dut: Abraham ene nausiaren Jainko Jauna, zuk bidatu banauzu orai nik deramadan bidean,

        43. Huna non naizen ithur-ondoan; dontzella urketara atheratuko dena eta ni ganik adituko duena: Indazu ur xorta bat edatera zure pegarretik,

        44. Eta erranen darotana: Edan zazu eta zure kameluei atheratuko diotet ura: hura bera izan bedi Jaunak ene nausiaren semeari berezi dioen emaztea.

        45. Eta horiek ene baithan iragaiten nituelarik, Errebeka agertu da soin gainean ekhartzen zuen pegar batekin: eta jautsi da ithurrira, eta atheratu du ura. Eta erran diot: Indazu xorta bat edatera.

        46. Eta arinki soinetik jautsi du pegarra, eta erran darot: Edan zazu, eta edaranen ditut zure kameluak. Edan dut, eta edaran ditu kameluak.

        47. Eta galdeak egin diozkat, eta erran diot: Noren alaba zare? Eta ihardetsi darot: Nakor eta Melkaren seme Bathuelen alaba naiz. Hargatik ezarri dioizkit beharrietakoak bere begithartearen edertzeko eta eskumuthurrekoak ukharaietan.

        48. Eta gurthurik adoratu dut Jauna, benedikatzen dudalarik Abraham ene nausiaren Jainko Jauna, bide zuzenaz bidatu nauena, ene nausiaren semearentzat har nezan haren anaiaren alaba.

        49. Horren gatik baldin ikhustate zinez izan gogo baduzue ene nausiaren aldera, erradazue niri: bainan bertzerik baduzue gogoan, erradazue hura ere, itzul nadien eskuinera edo eskerrera.

        50. Eta Labanek eta Bathuelek ihardetsi zuten: Jauna ganik athera da solas hori; ez dezakegu deusere iharduk zurekin haren gogoaz kanpo denik.

        51. Huna Errebeka zure aitzinean: har zazu, eta zoazi, eta Jauna mintzatu izan den bezala, izan bedi zure nausiaren semearen emazte.

        52. Abrahamen sehiak aditu zuenean hori, lurrera eroririk adoratu zuen Jauna.

        53. Gero atheraturik zilharrezko eta urhezko untziak eta soinekoak, dohainetan eman ziotzan Errebekari; emaitzak egin ziotzaten ere haren anaiei eta amari.

        54. Onthuruntza hasirik, jaten eta edaten egon ziren han elkharrekin. Sehia, goizean jaikirik, mintzatu zen: Utz nezazue gibelera goan nadien ene nausia gana.

        55. Errebekaren anaiek eta amak ihardetsi zioten: Neskatxa gurekin egon bedi hamar bat egun bedere, eta gero goanen da.

        56. Erran zuen: Ez nezazuela, othoi, iduk, zeren Jaunak bidatu bainau ene bidean: utz nezazue gibelera, goan nadien ene nausia gana.

        57. Eta ihardetsi zuten: Deith dezagun neskatxa eta berari galda diozogun zer nahi dukeen.

        58. Deithu-eta ethorri zenean, galdatu zioten: Nahi duzu goan gizon hunekin? Ihardetsi zuen: Goanen naiz.

        59. Igorri zituzten beraz Errebeka eta bere unhidea, eta Abrahamen sehia, eta haren lagunak,

        60. Eta agiankatzen ziotelarik zori on bat beren arrebari, eta erraten ziotelarik: Gure arreba zare, mila eta mila ondoregoz berhatuko zare balin ba; zure ondoregoa izan bedi bere etsaien atheez nausi.

        61. Errebeka eta bere neskatxak iganik beraz kameluen gainera, jarraiki ziren gizonari, zeina zalhu itzultzen baitzen bere nausia gana.

        62. Muga berean, Isaak pasaietan zabilan Bizi denaren eta ikhusten duenaren izena ekhartzen duen putzuko bidean: ezen hegoaldeko lurrean egoten zen.

        63. Eta atheratua zen ilhuntzean bere gogoeten erabiltzera landetan: eta begiak altxatzearekin, ikhusi zituen urrunera kameluak heldu zirela.

        64. Errebeka ere, Isaak ikhustearekin, jautsi zen bere kamelutik,

        65. Eta erran zioen sehiari: Nor da landa gaindi gure bidera heldu den gizon hori? Eta ihardetsi zioen: Ene nausia bera da. Errebekak, harturik berehala bere bela, estali zuen bere burua.

        66. Sehiak bizkitartean Isaaki erran ziozkan bere eginkari guziak.

        67. Isaakek sarrarazi zuen Errebeka Sara bere amaren olhan, eta emaztetzat hartu zuen: eta hanbat maithatu zuen non jabaldu baitzioen bere amaren hiltzetik ethorria zuen bihotzmina.

XXV. KAP.

        1. Bada, Abrahamek hartu zuen bertze emazte bat Zetura deitzen zena,

        2. Zeina erdi baitzen Zamranez, Jeksanez, Madanez, Madianez, Jesbokez eta Suez.

        3. Jeksan izan zen Sabaren eta Dadanen aita. Dadanen seme izan ziren Asurim, Latusim eta Loomim.

        4. Madianen ganik athera ziren Epha, Opher, Henok, Abida eta Eldaa: horiek guziak Zeturaren umeak.

        5. Eta Abrahamek bere onthasun guziak Isaaki eman ziozkan.

        6. Bainan dohainak egin ziotzaten ohaideen semeei, eta bera bizi zelarik oraino, berezi zituen Isaaken ganik iguzki sorthaldeko bazterrera.

        7. Bada, Abrahamen bizitzeko urtheak izan ziren ehun eta hirur hogoi eta hamabortz.

        8. Eta ahituz hil izan zen zahartze gozo batean, adin handian, eta egunez bethea: eta batu zen bere populuari.

        9. Eta Isaak eta Ismael bere semeek ehortzi zuten Efron, Seorren seme, Hethearraren landan den har-zilo bikhunean, Manbre aldean,

        10. Hethen semeei erosi ziotena: han izan zen ehortzia Sara bere emaztearekin.

        11. Hura hil ondoan, Jainkoak benedikatu zuen Isaak haren semea Bizi den eta ikhusten duenaren putzuko aldean egoten zena.

        12. Huna Ismael, Abrahamen seme, Agar egiptoar, Sararen neskatoa ganik izanaren ondoregoak:

        13. Eta haukiek dira haren semeen izenak beren deithura eta ondoregoetan. Ismaelen seme zaharrena Nabaioth, gero Zedar, eta Adbeel, eta Mabsam,

        14. Masma ere, eta Duma, eta Masa.

        15. Hadar, eta Thema, eta Jethur, eta Naphis, eta Zedma.

        16. Horiek dira Ismaelen semeak: eta izen horiek hekien gaztelu eta hirienak, hekien hamabi leinuen buruak.

        17. Eta Ismaelen bizitzeko urtheak izan ziren ehun eta hogoi eta hamazazpi, eta ahituz hil zen, eta batu zen bere populuari.

        18. Eta bere egoitza izan zuen Hebilatik eta Surreraino, zeina Egiptoari begira baitago, Asirian sartzean; bere anaia guzien aitzinean hil zen.

        19. Haukiek dira orobat Isaak Abrahamen semearen ondoregoak: Isaak izan zen Abrahamen seme;

        20. Eta berrogoi urthetara heldu zenean, emaztetzat hartu zuen Errebeka, Bathuel Mesopotamiako Siriarraren alaba, eta Labanen arreba.

        21. Isaakek Jauna othoiztu zuen bere emaztearentzat, zeren baitzen barreta: eta Jaunak entzun zuen, eta Errebekari eman zioen haurbidea.

        22. Bainan bi ume gudukatzen ziren haren sabelean; eta erran zuen: Hau hola gerthatzekoa bazitzaitan, zer zen beharrik haurdun gertha nindadien? Eta goan zen Jaunaren kontsultatzera.

        23. Jaunak ihardetsi zioen: Bi jendaia dira zure sabelean, eta bi populuak bi aldetara jarriko dira zure sabeletik beretik; eta populuak populua garaituko du, eta zaharrena gazteenaren azpiko izanen da.

        24. Orduko, erditzeko muga ethorri zen, eta huna bi biritxi kausitu zirela haren sabelean.

        25. Lehenbizikorik atheratu zena, gorrasta zen, eta guzia abere larru bat bezala ilez bethea: eta deithua izan zen Esau. Bigarrena atheratu zen berehala; anaiaren zangoa eskuz atxikitzen zuen: eta horren gatik deithu zuen Jakob.

        26. Isaak hirur hogoi urthetan zen haur horiek sorthu zitzaizkonean.

        27. Morroindu zirenean, Esau ihiztari antzetsu athera zen, eta bazterretan zabilana: bainan Jakob, gizon lañoa, olhetan egoten zen.

        28. Isaakek Esau maite zuen, zeren haren ihizietarik jaten baitzuen: bainan Jakob zen Errebekaren bihotzekoa.

        29. Bada, Jakobek xuxendu zuen jakia: Esau kanpotik nekhatua ethorri zenean haren gana,

        30. Erran zioen: Indazu niri jateko gorrast hori, zeren hainitz nekhatua bainaiz. Horren gatik eman zioten izena Edom.

        31. Jakobek ihardetsi zioen: Sal dizadazu zure premutasuna.

        32. Esauk erran zioen: Huna non hiltzen naizen; zertako duket premutasuna?

        33. Zin egidazu beraz, dio Jakobek. Esauk zin egin zioen, eta premutasuna saldu.

        34. Eta hola ogia eta dilista azpila harturik, jan zuen, eta edan, eta goan zen, hanbat grinatu gabe zeren saldu zuen bere premutasuna.

XXVI. KAP.

        1. Bada, gosete bat atheraturik lurraren gainera, Abrahamen egunetan gerthatu zen agortasun haren ondotik, Isaak goan zen Abimelek, Jeraran Palestindarren errege zenaren gana.

        2. Eta Jauna agertu zitzaioen eta erran zioen: Etzaitela jauts Egiptora, bainan geldi zaite nik erranen darotzutan lurrean.

        3. Bidaia bat egizu hartara, eta zurekin izanen naiz, eta benedikatuko zaitut: ezen zuri eta zure ondokoei erranen darozkitzuet lekhu haukiek oro, Abraham zure aitari egin izan diodan zinari bere bidea ematen diodalarik.

        4. Eta berhatuko dut zure hazia zeruko izarrak bezala: eta lekhu haukiek oro emanen diotzatet zure ondokoei, eta zure hazian benedikatuko dira lurreko jendaki guziak,

        5. Zeren Abrahamek obeditu baitu ene erranari, eta begiratu baititu ene ordena eta manuak, eta iduki zeremoniak eta legeak.

        6. Isaak egon zen beraz Jeraran.

        7. Eta tokiko gizonek galdegin ziotenean bere emazteaz, ihardetsi zuen: Ene arreba da: ezen lotsa zen aithortzeko eskontzaz batua zela harekin, beldurrez-eta hil zezaten haren edertasuna gatik.

        8. Eta zenbait egunen buruan eta han zagoelarik, Abimelek Palestindarren erregeak leihotik behatzean, ikhusi zuen bere emazte Errebekarekin dostatzen hari zela.

        9. Eta ekharrarazi zuen, eta erran zioen: Ageri da zure emaztea dela: nolaz gezurra erran duzu zure arreba dela: Ihardetsi zuen: Horren gatik hil beldur nintzen.

        10. Eta Abimelekek erran zioen: Zertako enganatu gaituzu? Norbait gertha zaitekeen populutik zure emaztearekin ibiliko zenik, eta bekhatu handi bat erorraraziko zinduen gure gainera. Eta manamendu egin zuen populuari, erraten zuelarik:

        11. Gizon horren emaztea ukituko duena heriotzez hila izan bedi.

        12. Eta Isaakek eraintza egin zuen lur hartan, eta urthe berean bildu zuen batentzat ehun: eta Jainkoak benedikatu zuen.

        13. Eta gizona goritu zen, eta berhatuz eta aberaztuz zihoan osoki handi egin zedin arteo.

        14. Bazituen ere hainitz ardi eta idi, eta etxeko jende. Palestindarrek, hortaz bekhaizturik,

        15. Lurrez bethe eta tapatu zituzten Abraham haren aitaren sehiek zilhatu zituzten putzu guziak haren denboran;

        16. Hainbertzetaraino non Abimelekek berak Isaaki erran baitzioen: Urrun zaite gu ganik ezen gu baino hainitz botheretsuago egin zare.

        17. Eta hura gibelera itzuli zen Jerarako errekara ethortzeko eta han egoteko:

        18. Eta berriz zilhatu zituen Abraham bere aitaren sehiek zilhatu izan zituzten bertze putzu batzuek, eta gero, hura hil ondoan, Palestindarrek tapatu izan zituztenak: eta aitak lehenago eman ziotzaten izen berak eman ziotzaten berak ere.

        19. Errekan ere zilhoak egin zituzten, eta ur bizia kausitu zuten.

        20. Bainan han ere makhurra biztu zioten Jerarako artzainek Isaakenei, erraten zutelarik: Gurea da ur hori. Aria hortaz, putzuari eman zioen han gerthatu zenetik izena Gezur-lekhu.

        21. Gero zilhatu zuten bertze bat, eta hartaz ere bilhatuak izan ziren, eta deithu zuen Etsai-lekhu.

        22. Handik goanik zilhatu zuen bertze putzu bat, zeintaz makhurrik ez baitzuten izan: hartako deithu zuen Zabal-lekhu, zioelarik: Jaunak orai zabalera eman gaitu, eta berharazi gaitu lurraren gainean.

        23. Gero toki hartarik igan zen Bersabera,

        24. Non Jauna agertu baitzitzaioen gau berean, erraten zioelarik: Ni naiz Abraham zure aitaren Jainkoa; ez izan beldurrik zeren zurekin bainaiz: benedikatuko zaitut, eta popularaziko dut zure ondoregoa Abraham ene serbitzariaren ariaz.

        25. Horren gatik han altxatu zuen aldare bat: eta Jaunaren izena deithurik, hedatu zuen bere olha, eta bere sehiei manatu zioten egin zezaten putzu bat.

        26. Toki hartara Jeraratik ethorri ziren Abimelek, Okozath haren adiskidea eta Phikol soldadoen buruzagia,

        27. Eta Isaakek erran zioten: Zertan heldu zaizte higuin duzuen eta zuen artetik khendu duzuen gizon baten gana?

        28. Ihardetsi zioten: Ikhusi dugu Jauna zurekin dela, eta horren gatik erran dugu: Zina izan bedi gure artean, eta batasun egin dezagun;

        29. Gaizkirik batere egin ez dizaguzuntzat, guk zure phusketarik deusere ukitu ez dugun bezala eta zuri damuegitekorik egin ez dugun bezala; bainan bakean igorri zaitugu Jaunaren benedizioneaz gainditua.

        30. Eman zioten beraz barazkari bat; eta jan eta edan ondoan,

        31. Goizean jaikirik, zin egin zuten elkharri, eta Isaakek bakezki igorri zituen beren tokira.

        32. Huna bada egun berean Isaaken sehiak ethorri zitzaizkoela zilhatu zuten putzuaren berriekin, ziotelarik: Atzeman dugu ura.

        33. Hartarik deithu zuen hura Nasai-lekhu; eta hiriak, orduan harturik, orai arteo ekharri du Bersaberen izena.

        34. Bada, Esauk berrogoi urthetan hartu zituen bi emazte, Judith, Beer hethearraren alaba, eta Basemath, Eton lekhu berekoaren alaba.

        35. Bi neskatxa horiek damuztatu zituzten Isaaken eta Errebekaren bihotzak.

XXVII. KAP.

        1. Bada, Isaak zahartu zen, eta begiak lanbrotu zitzaizkon, eta etzezakeen ikhus: deithu zuen Esau bere Seme zaharrena, eta erran zioen: Seme. Ihardetsi zuena: Huna.

        2. Aitak erran zioen: Ikhusten duzu zahartu naizela eta eztakidala ene hiltzeko eguna.

        3. Har zatzu zure harmak, gezi-untzia eta balazta, eta athera zaite kanpora; eta ihizi zerbait atzeman dukezunean,

        4. Egin dizadazu hartarik jaki bat nik maite dudala dakizuna, eta ekhar dizadazu jan dezadan, eta ene arimak benedika zaitzan, hil nadien baino lehen.

        5. Errebekak hori aditurik, eta Esau kanpora goan zenean bere aitaren manuaren bethetzera,

        6. Erran zioen Jakob bere semeari: Aditu dut zure aita mintzatzen zure anaia Esaurekin, erraten zioela:

        7. Ekhar dizadazu zure ihizitik, eta xuxen ditzadatzu jakiak jan detzadan, eta benedika zaitzadan Jaunaren aitzinean hil baino lehen.

        8. Orai beraz, ene semea, ene erranei begira zaite:

        9. Eta arthaldera goanik, ekhar dizadatzu bi pittika hobeenak, hekietarik egin detzadan zure aitari lakhet zaizkoen jakiak.

        10. Eta aitzinera emanen diotzatzunean, eta jan dukeenean, benedika zaitzala hil baino lehen.

        11. Jakobek ihardetsi zioen: Badakizu Esau ene anaia gizon iletsua dela, eta ni leguna.

        12. Aitak uki banintza eta ezagut, beldur naiz uste izan dezan enganatu nahi izan dudala, eta benedizionearen orde, burhoa bil dezadan ene gainera.

        13. Amak erran zioen: Ene gainera jauts bedi, ene semea, burho hura: bakharrik niri begira zaite, zoazi eta ekhar dizadazu nik errana.

        14. Goan zen, ekharri zuen eta amari eman. Hunek jakiak xuxendu zituen Jakoben aitak lakhet zituela zakien bezala.

        15. Eta etxean zituen Esauren soinekorik ederrenak jauntzi ziozkan Jakobi.

        16. Eta eskuak inguratu ziozkan pittika-larruz eta estali lephoko ageriak.

        17. Eta eman ziotzan jakia eta ogi errearazi zituenak.

        18. Hekiek eramanik, Jakobek erran zuen: Ene aita. Isaakek ihardetsi zuen. Badantzut. Nor zare, ene semea?

        19. Eta Jakobek erran zioen: Esau zure seme zaharrena naiz ni: zuk manatu bezala egin dut, jaiki zaite, jar zaite, eta jan zazu ene ihizitik gero benedika nezan zure arimak.

        20. Eta berriz erran zioen Isaakek bere semeari: Nola hunen laster atzeman ahal izan duzu, ene semea? Ihardetsi zioen: Jainkoaren nahia izan da laster aitzinera ethor zakidan nahi nuena.

        21. Eta Isaakek erran zioen: Hurbil zakizkit hunat, uki zaitzadan, ene semea, eta ezagut dezadan hea ene seme Esau zaren, ala ez.

        22. Eta Jakob hurbildu zitzaioen aitari, eta Isaakek, ukitu ondoan hura, erran zuen: Mintzoa egiazki, Jakoben mintzoa da, bainan eskuak, Esauren eskuak dira.

        23. Eta etzuen ezagutu, zeren haren esku iletsuek anaia zaharrenaren eskuen itxura hartu baitzuten. Benedikatzen zuelarik beraz,

        24. Erran zioen: Zu zare ene seme Esau? Ihardetsi zuen: Bai, ni naiz.

        25. Aitak erran zioen: Ene semea, ekhar dizadatzu zure ihizitikako jakiak, benedika zitzan ene arimak. Eskainiak jan zituenean, Jakobek eskaini zioen arnoa ere: hura edan-eta,

        26. Aitak erran zioen: Hurbil zakizkit, eta indazu musu bat, ene semea.

        27. Hurbildu zen eta musu eman zioen. Eta haren soinekoei zarioten urrin gozoa usnatu zuen bezain laster, aitak, benedikatzen zuelarik erran zioen: Ene semearen usaina da Jaunak benedikatu duen landa bethe batena bezala.

        28. Jainkoak zeruko ihintzaz eta lurreko goritasunaz eman dezazula ogiaren eta arnoaren nasaizia.

        29. Populuek zerbitza zaitzatela eta leinuek adora: izan zaite zure anaien jaun, eta zure amaren semeak gur beitez zure aitzinean; madarikatzen zaituena, bera izan bedi madarikatua: eta benedikatzen zaituena, izan bedi benedizionez bethea.

        30. Isaakek bere solasa akhabatu bezain sarri, eta Jakob ilkhi zenean, Esau ethorri zen.

        31. Eta bere ihizitikako jaki erreak ekharri ziotzan, erraten zioelarik: Jaiki zaite, aita, eta jan zazu zure semearen ihizitik, benedika nezan zure arimak.

        32. Isaakek erran zioen: Nor zare bada zu? Hunek ihardetsi zuen: Esau naiz ni, zure seme zaharrena.

        33. Isaak harridura gaitzean jarri zen; eta sinhets daitekeen baino gehiago miretsirik, erran zuen: Nor da bada orantxe bere ihizi atzemanetik ekharri darotana, eta jan baitiot orotarik zu ethorri baino lehen? eta benedikatu dut, eta benedikatua izanen da.

        34. Esauk aditu zituenean aitaren solasak, marruma handi bat egin zuen: eta bihotz guzia eroririk, erran zuen: Benedika nezazu ni ere, aita.

        35. Isaakek ihardetsi zuen: Amarrukerian ethorri zait zure anaia, eta hartu du zure benedizionea.

        36. Eta Esauk erran zioen oraino: Zuzenki emana izan zaio Jakoben izena: ezen bigarren aldian jauzarazi nau ene lekhutik: ene premutasuna eraman darot lehen, eta orai bigarrenekotz atzeman darot ene benedizionea. Eta berriz-ere aitari erran zioen: Enetzat ere ez duzu begiratu benedizionerik?

        37. Isaakek ihardetsi zuen: Ezarri izan dut zure jaun, eta bere anaia guziak azpikotu diozkat; ogiaz eta arnoaz jarri dut, eta geroztik, ene semea, zer eginen dut gehiago zuretzat?

        38. Esauk erran zioen: Aita, ez othe duzu benedizione bakhar bat ere? othoizten zaitut benedika nezazun ni ere. Eta orroaz nigar egiten baitzuen,

        39. Isaakek, ukiturik, erran zioen: Zure benedizionea izanen da lurraren goritasunean eta zeruko ihintzean.

        40. Biziko zare ezpataz, eta zure anaiaren zerbitzuko izanen zare: bainan ethorriko da ordua non iharrosiren eta khenduko baituzu uztarria zure lephotik.

        41. Esauk gaitzirizkoan zadukan beraz bethi Jakob aitak eman zioen benedizionea gatik: eta egin zuen bere baithan: Ethorriko dira ene aitaren doluko egunak, eta hilen dut orduan ene anaia Jakob.

        42. Errebeka hortaz jakintsun egina izan zen: ekharrarazirik Jakob bere semea, erran zioen: Huna Esau zure anaia dixiduz non hari den hilen zaituela.

        43. Orai beraz, ene semea, adi zazu ene solasa, eta jaikirik ihes-egizu Haranera Laban ene anaia gana:

        44. Eta harekin egonen zare zenbait egun, zure anaiaren hasarrea jabal dadin arteo.

        45. Hauts dadin haren gaitzialdia, eta ahantz detzan arteo egin diozkatzunak: norbait igorriko darotzut gero, eta ekharraraziko zaitut handik huna. Zertako galduko ditut ene bi semeak batean?

        46. Eta Errebekak erran zioen Isaaki: Ene bizia higuintzen dut Hethen alabak gatik: baldin Jakobek lekhu huntako odoletik hartzen badu emazte, ez dut bizi nahi gehiago.

XXVIII. KAP.

        1. Isaakek beraz deithu zuen Jakob, eta manatu zuen, erraten zioelarik: Ez dezazun har emazterik Kanaango odoletik;

        2. Bainan egizu hemendik, eta zoazi Mesopotamia Siriakora, Bathuel zure amaren aitaren etxera, eta handik har zazu emazte bat Laban zure osabaren alabetarik.

        3. Eta Jainko guziz botheretsuak benedika zaitzala, berharaz eta popularaz zaitzala, izan zadientzat jendaia askoren buru.

        4. Eta eman detzatzula zuri eta zure ondotik zure ondokoei Abrahamen benedizioneak: goza dezazun zure erromeriako lurra, zure aitasori agindua izan dena.

        5. Eta Isaakek igorri zuenean, goan zen Mesopotamia Siriakora, Laban Bathuel siriarraren seme eta Errebeka bere amaren anaia gana.

        6. Bainan Esauk ikhusirik aitak benedikatu zuela Jakob, eta igorri zuela Mesopotamia Siriakora, handik emazte har zezantzat; eta benedizionea eman-eta, manatu zuela erraten zioelarik: Ez duzu emazterik hartuko Kanaango neskatxetarik:

        7. Eta Jakob ere, bere burhasoei obeditzeko, Siriara goan zela:

        8. Eta ikhusirik oraino aitak etziotela gogo onez begiratzen Kanaango neskatxei:

        9. Goan zen Ismaelen gana, eta emaztetzat hartu zuen, aitzmean zituenez bertzalde, Maheleth, Ismael Abrahamen semearen alaba, Nabaiothen arreba.

        10. Jakob beraz Bersabetik atheraturik bazihoan Haranera.

        11. Eta heldu izan zenean toki batetara, eta nola han phausatu nahi baitzuen iguzkia etzan ondoan, han zauden harrietarik hartu zuen, eta buruaren azpian ezarririk, lekhu berean lo egin zuen.

        12. Eta ametsetarik ikhusi zuen zurubi bat muthur batez lurraren gainean eta bertzeaz zerua ukitzen zuela: eta Jainkoaren aingeruak hartan goiti eta beheiti zabiltzan,

        13. Eta Jauna zurubi buruan bermatua, erraten zioela: Ni naiz Abraham zure aitaren Jainko Jauna, eta Isaaken Jainkoa: zuri eta zure ondokoei emanen darotzuet lurra zeintan lo baitzaude.

        14. Eta zure ondoregoa izanen da lurreko herrautsa iduri: hedatuko zare iguzkiaren ilkhialdetik sarralderaino eta ipharretik hegoaraino: eta lurreko leinu guziak izanen dira zu baithan eta zure ondoregoa baithan benedikatuak.

        15. Eta zure zaintzailea izanen naiz goanen zaren toki guzietan, eta berriz erakharriko zaitut lur huntara: etzaitut utziko erran ditudan guziak bethe arteo.

        16. Eta lotarik atzarri zenean, Jakobek erran zuen: Egiazki Jauna lekhu huntan da, eta nik ez nakien.

        17. Eta lotsatzen zelarik, erran zuen: Zeinen den lekhu hau ikharagarria! ez da hau bertzerik, baizen Jainkoaren etxea eta zeruko athea.

        18. Jakobek beraz goizean jaikirik, hartu zuen buru-azpian ezarri izan zuen harria, eta olioa gainera ixuririk, xutik ezarri zuen orhoitpenetako.

        19. Eta Bethel izentzat eman zioen, lehenago Luza deitzen zen hiriari.

        20. Eta botu ere egin zuen, erraten zuelarik: Baldin Jainkoa enekin egoten bada, eta zaintzen banau orai deramadan bidean, eta ematen badarozkit ogia jateko, eta soinekoak jaunzteko,

        21. Eta zorionekin itzultzen banaiz ene aitaren etxera: Jauna izanen da ene Jainkoa.

        22. Eta orhoitpenetan landatu dudan harri hau, deithuko da Jainkoaren etxea; eta eskainiko darozkitzut, Jauna, zuk niri emanen dakizkedatzun guzien hamarrenak.

XXIX. KAP.

        1. Jakob lothurik beraz bideari, ethorri zen iguzki-sorthaldeko lurrera.

        2. Eta ikhusi zuen putzu bat landa batean, eta hirur ardi-arthalde ondo hartan etzanak: ezen putzu hartarik edaraten ziren aziendak, eta harri handi batez tapatzen zen putzuko ahoa.

        3. Ohitza zen, ardi guziak bildu-eta, harria altxatzea, eta arthaldeak ase-ta, putzuko ahoan berriz ezartzea.

        4. Eta Jakobek erran zioten artzainei: Anaiak, nongoak zarete? Ihardetsi zuten: Haranekoak.

        5. Galdegin zuen berriz: Ezagutzen duzue Laban, Nakorren semea? Erran zuten: Ezagutzen dugu.

        6. Ongi da? —Osagarri du; eta horra Errakel haren alaba non heldu den bere arthaldearekin.

        7. Jakobek erran zioten berriz: Iguzkia gora da oraino eta ez da arthaldeak bordetara erakhar ordu: emozuete beraz lehenago ardiei edatera, eta gero alhatzera bihurraraziren ditutzue.

        8. Ihardetsi zuten: Ez dezakeguke, azienda guziak bil ditezen arteo, eta harria putzuko ahotik khendu arteo, arthaldeen edaratekotzat.

        9. Oraino mintzo zuelarik, huna Errakel heltzen hari zela bere aitaren ardiekin: ezen, Errakelek berak alhatzen zuen arthaldea.

        10. Jakobek ikhusi zuenean, eta nola baitzakien kusi lehena zuela, eta ardiak bere osaba Labanenak, altxatu zuen putzua estaltzen zuen harria.

        11. Eta arthaldear edanarazirik, musu eman zioen; eta mintzoa goraturik, nigar egin zuen,

        12. Eta jakintsun egin zuen haren aitaren anaia zela, eta Errebekaren semea: eta hau arinik goan zen bere aitari erratera.

        13. Labanek jakin zuenean Jakob bere arrebaren semea heldu zitzaioela, bidera laster egin zioen: eta besarkaturik, eta asko musu emanik, eraman zuen bere etxera. Eta entzunik bidaiako ariak,

        14. Ihardetsi zioen: Ene hezurra zare eta ene haragia. Eta hilabethe batetako egunak iragan zirenean,

        15. Erran zioen: Ene anaia zarelakotz, urrurik behar othe nauzu zerbitzatu? erradazu zer sari hartuko duzun.

        16. Bada, Labanek bazituen bi alaba: zaharrena deitzen zen Lia, eta gazteena Errakel.

        17. Bainan Liak begiak zituen bethirintsu: Errakel begithartez ederra zen, eta begira gogaragarri.

        18. Jakobek, hau maite baitzuen, erran zuen: Errakel zure alaba gazteenarentzat zerbitzatuko zaitut zazpi urthez.

        19. Labanek ihardetsi zioen: Hobe dut zuri eman dezadan bertze bati baino: zaude ene etxean.

        20. Jakobek beraz Errakelentzat zerbitzatu zuen zazpi urthez; eta egun laburrak iduritzen zaizkoen, bere amodioaren handia gatik.

        21. Eta erran zioen Labani: Indazu ene emaztea, ezen harekin ezkontzeko ephea bethea da.

        22. Labanek adiskide moltzo handi bat deithurik barazkari batera, egin zituen ezteiak.

        23. Bainan arratsean Lia bere alaba sarrarazi zuen Jakoben gana,

        24. Neskato bat emanik Zelpha deitzen zena. Jakob ohi den bezala hurbildu zitzaioen, eta goiza ethorri zenean Lia ikhusi zuen.

        25. Eta erran zioen bere aitaginarrebari: Zer egin nahi izan duzu? Ez othe zaitut Errakelentzat zerbitzatu? zertako enganatu nauzu?

        26. Labanek ihardetsi zioen: Ez da gure lekhuan aztura, gazteenak lehenik ezkontzaz emateko.

        27. Bethe zazu Liarekilako astea: eta Errakel emanen darotzut bertze zazpi urtheren lanarentzat.

        28. Jakobek galdea onhetsi zuen: eta astea iragan-eta, ezkondu zen Errakelekin,

        29. Zeinari aitak neskatotzat eman baitzioen Bala.

        30. Azkenekotz Jakobek bere hautuko ezkontza egin eginik, bigarren hau gogoanago izan zuen, bertze zazpi urthez Laban zerbitzatzen zuelarik.

        31. Bainan Jaunak ikhusirik Lia erdeinatzen zuela, ideki zuen hunen haur-untzia, Errakel agor gelditzen zelarik.

        32. Lia seme batez amatu zen beraz, eta deithu zuen Erruben, erraten zuelarik: Jaunak ikhusi izan du ene aphalkuntza; maithatuko nau orai ene gizonak.

        33. Berriz ere amatu zen, eta seme batez erdi, eta erran zuen: zeren Jaunak ikhusi baitu erdeinu banuela, eman izan darot hau ere; eta izen eman zioen Simeon.

        34. Eta hirugarren aldiko amatu zen eta erdi zen bertze seme batez; eta erran zuen: Orai ere hurbilduko zait ene senharra, zeren eman diotzadan hirur seme; eta hartakotz deithu zuen Lebi.

        35. Laugarren aldiko amatu zen, eta erdi zen seme batez, eta erran zuen: Orai goretsiko dut Jauna, eta hargatik haurra deithu zuen Juda; eta gelditu zen haur egitetik.

XXX. KAP.

        1. Errakelek ikhusirik agor zagoela, bekhaiztu zitzaioen bere ahizpari, eta bere senharrari erran zioen: Indatzu haurrak niri ere, hilen naiz bertzela.

        2. Jakobek samurturik ihardetsi zioen: Ni othe naiz Jainkoa bezala zeinak gabetu baitzaitu sabeleko fruitutik?

        3. Eta Errakelek erran zioen: Badut neskato bat, Bala: hurbil zakizko, erdi dadientzat ene altzoan, eta haren ganik izan detzadan haurrak.

        4. Eta eman zioen ezkontzaz Bala: hau,

        5. Gizona hurbildurik, amatu zen, eta erdi seme batez.

        6. Eta Errakelek erran zuen: Jaunak erabaki du ene alde, eta entzun du ene boza, seme bat niri ematean; eta horren gatik deithu zuen Dan.

        7. Eta berriz ere amaturik, Balak egin zuen bertze seme bat,

        8. Zeinetaz Errakelek erran baitzuen: Jainkoak erkhatu nau ene ahizpari eta garai gelditu naiz; eta haurra deithu zuen Nefthali.

        9. Liak ezaguturik haur egitetik gelditu zela, eman zioen Jakobi Zelpha bere neskatoa,

        10. Zeina amatu baitzen eta Seme batez erdi,

        11. Liak erran zuen: Zorionean; eta hargatik eman zioen Gad izentzat.

        12. Zelphak egin zuen bertze seme bat ere,

        13. Eta Liak erran zuen: Hori ene dohatsutasunerako; ezen dohatsua erranen naute emaztekiek: horren gatik haurra deithu zuen Aser,

        14. Bada, Erruben landetara atheratu zen batez ogi-ephaitzetan, atzeman zituen urrilo bihiak eta ekharri ziozkan bere ama Liari: Eta Errakelek erran zioen ahizpari: Indazu zure semearen urrilo bihietarik.

        15. Hunek ihardetsi zioen: Ez othe zaitzu aski iduri senharra eramatea niri, ene semearen urrilo bihiak eraman gabe? Errakelek erran zioen: Zure semearen urriloen truk, gaur lo egin beza Jakobek zurekin.

        16. Eta Jakob arratsean landatik heldu zelarik, bidera atheraturik Liak erran zioen: Zato gaur ni gana, zeren ardietsi baitzaitut ene semearen urriloen sari. Eta gau hartan lo egin zuen Liarekin.

        17. Eta hunen othoitzak entzun zituen Jainkoak, eta amatu zen eta bortzgarren semeaz erdi.

        18. Eta erran zuen: Jainkoak sariztatu nau zeren ene neskatoa eman diodan ene senharrari: eta haurra deithu zuen Isakar.

        19. Berriz ere izorra gerthaturik, egin zuen seigarren seme bat,

        20. Eta erran zuen: Dohain onez dohatu nau Jainkoak: aldi huntan ere ene senharra enekin egonen da, sei semeren aita egin dudalakotz: eta hargatik haurra deithu zuen Zabulon.

        21. Hunen ondotik izan zuen alaba bat Dina deithua.

        22. Errakelez ere orhoitu izan zen Jauna, entzun zuen, eta ideki zioen haur-untzia.

        23. Errakel izorra gerthatu zen eta erdi zen seme batez, erraten zuelarik: Jainkoak khendu darot ene laidoa.

        24. Eta haurra Josep deithu zuen, erraten zuelarik: Jaunak eman biazat oraino bigarren seme bat.

        25. Josep sorthu ondoan, Jakobek erran zioen bere aitaginarrebari: Utz nezazu bihurtzera ene herrira eta ene sor-lekhura.

        26. Indatzu, goan nadien, ene emazteak eta ene haurrak, zeinen izateko zerbitzatu baitzaitut: badakizu nola zerbitzatu zaitudan.

        27. Labanek erran zioen: Grazia ardiets biazat zure aitzinean, ezen frogantzaz ezagutu dut Jainkoak zu gatik benedikatu nauela.

        28. Zerorrek xeda zazu eman behar darotzudan saria.

        29. Jakobek ihardetsi zuen: Badakizu nolatan zerbitzatu zaitudan, eta zure ontasuna zer egin den ene eskuetan.

        30. Guti zinduen ni ethorri aitzinean, eta orai aberats egina zare, eta Jaunak benedikatu zaitu ni sarthu naizen ordutik. Zuzen da beraz nik ere noizbait hotseman diozotedan ene egitekoei.

        31. Eta Labanek erran zioen: Zer emanen darotzut? Jakobek ihardetsi zuen: Ez dut deusere nahi: bainan egiten baduzu nik galdatzen dudana, alhatuko eta zainduko ditut berriz ere zure aziendak.

        32. Ikhar zatzu zure arthalde guziak, eta berez zatzu nabardurarik eta ilean pintarnarik duten ardiak oro; eta uherrik, pintarnaturik eta nabarrak ethorriko diren guziak nahiz ardietan, nahiz ahuntzetan, izanen dira ene sari.

        33. Eta geroan ene zuzentasunak ihardetsiko du enetzat, ethorriko zaitzunean ene sariaren emateko ordua: eta nabarrak, pintarnatuak edo uherrak izanen ez diren ardi eta ahuntz guziek jazarriko darotet ohointzaz.

        34. Eta Labanek ihardetsi zioen: Onhesten dut zure galdea.

        35. Eta egun berean berezi zituen ahuntz, eta ardi, eta akher, eta ahari nabar eta pintarnatuak: eta kolore batetako arthalde guzia, erran nahi da oro xuri edo beltza zena, eman zuen bere semeen eskuetara.

        36. Eta hirur egunen bidea ezarri zuen bere eta bere suhiaren artean zeinak alharazten baitzituen gainerako arthaldeak.

        37. Jakobek beraz harturik burzuntz, amanda, eta albo zaharo heze batzuek azala khendu zioten zenbaiti: eta azala khendu ondoan larrutuak izan zirenetan, xuria agertu zen: bainan oso utzi zituenak ferde gelditu ziren: eta holetan kolore bat baino gehiago egin zen.

        38. Eta ezarri zituen asketan zeinetara ixurtzen baitzen ura, arthaldeek edatean begien azpian izan zetzatentzat zaharoak, eta begien aitzinean ernal zitezentzat.

        39. Eta gerthatu zen ardiek zaharoei begiratzen ziotela estal-orduan, eta ume pintarnatuak, nabarrak eta asko karantzetakoak egiten zituztela.

        40. Eta Jakobek berezi zuen arthaldea, eta zaharoak ezarri zituen asketan aharien begien azpian: eta zuriak eta beltzak ziren guziak, Labanenak ziren, gainerakoak berriz Jakobenak, elkharren artean arthaldeak berezi ondoan.

        41. Beraz ardiak estaltzen ziren lehenbiziko aroan, Jakobek zaharoak asketan ezartzen zituen ardien eta aharien aitzinean, ernal zitezentzat hekiei begira zaudelarik.

        42. Bainan estaltze berantiarra zenean eta azken ernalaldia, zaharoak etzituen ezartzen. Eta egin zen beranteko umeak zirela Labanenak, eta goixtiarrak Jakobenak.

        43. Holetan gizona aberastu zen ohi ez den bezala, eta izan zituen arthalde hainitz, neskato eta muthil, kamelu eta asto.

XXXI. KAP.

        1. Bainan gero aditu zituen Labanen semeen solasak erraten zutela: Jakobek hartu ditu gure aitarenak ziren guziak, eta haren ahalaz bera egin da jaun handi.

        2. Ohartu ere zen Labanen begithartea etzela haren aldera ez atzo, ez herenegun bezala:

        3. Eta oroz gainetik Jaunak hari erranik: Itzul zaite zure aitzinekoen lurrera, eta zure ahaidegora, eta ni zurekin izanen naiz.

        4. Igorri zuen Errakelen eta Liaren bilha eta deithu zituen arthaldeak alhatzen zituen tokira.

        5. Eta erran zioten: Ikhusten dut zuen aitaren begithartea ez dela ene aldera ez atzo, ez herenegun bezala: bainan ene aitaren Jainkoa izan da enekin.

        6. Eta zerorrek badakizue ene indar oroz zerbitzatu dudala zuen aita.

        7. Bainan zuen aitak enganatu nau, eta hamar aldiz ganbiatu du ene saria: eta bizkitartean Jainkoak ez du utzi niri bidegabe egitera.

        8. Erran izan badu: Bildots nabarrak izanen dira zure sari: ardi guziek egiten zituzten ume nabarrak: bertzaldera erran duenean: Xuriak hartuko dituzu saritzat; arthalde guziek ume xuriak egin dituzte.

        9. Eta Jainkoak zuen aitari khendu dio ontasuna niri emateko.

        10. Ezen ernaltzeko aroa ethorri ondoan, altxatu ditut begiak, eta ametsetan ikhusi ditut urrixen gainera igaiten ziren orotsak pintarnatuak eta nabarrak zirela.

        11. Eta Jainkoaren aingeruak erran izan darot ametsetan: Jakob. Eta nik ihardetsi diot: Huna non naizen.

        12. Erran darot: Altxa zatzu begiak eta ikhus zatzu urrixen gainera igaiten diren orots guziak asko karantzetakoak eta pintarnatuak. Ikhusi ditut ezen Labanek egin darozkitzun guziak.

        13. Ni naiz Bethelgo Jainkoa, non harria gantzutu baitzinduen eta niri botu egin. Orai beraz jaiki zaite, eta athera lur huntarik, zure sor-lekhura itzultzeko.

        14. Eta Errakelek eta Liak ihardetsi zioten: Ez othe dugu gure aitaren etxeko onetan eta zuzenean ondarrik ere hartzeko?

        15. Ez othe gaitu erakhutsi atze batzuek bezala? ez othe gaitu saldu, eta gure balioa ez othe du jan?

        16. Bainan Jainkoak hartu ditu gure aitaren onak, eta eman darozkigu guri eta gure semeei; egizkitzu beraz Jainkoak zuri manatu guziak.

        17. Jakob xutitu zen beraz; eta haurrak eta emazteak kameluen gainean ezarririk, goan zen.

        18. Eta eraman zituen bere izate guziak, eta arthaldeak, eta Mesopotamian irabazi zituen guziak, egiten zuelarik bere aita Isaaken gana, Kanaango lurrera.

        19. Ordu hartan Laban goana zen ardien moztera, eta Errakelek ebatsi zituen bere aitaren jainkordeak.

        20. Eta Jakobek etzioen nahi izan aithortu bere aitaginarrebari ihes zihoala.

        21. Beraz goan zenean bera bere zuzeneko zituen guziekin, eta ibaia iraganik Galaadeko mendiari buruz zihoalarik,

        22. Hirugarren egunean Laban jakintsun egina izan zen Jakobek ihes egin zuela.

        23. Bere anaiak harturik, jarraiki zitzaioen zazpi egunez eta atzeman zuen Galaadeko mendian.

        24. Eta ametsetan ikhusi zuen Jainkoa zeinak erraten baitzioen: Begira zaite Jakobi deusere gogorrik erratetik.

        25. Eta jadanik Jakobek mendian hedatua zuen bere olha: eta Labanek jarraikirik bere anaiekin atseman zuenean, harek ere bere olha landatu zuen mendi berean.

        26. Eta Jakobi erran zioen: Zertako haritu zare horrela, ixilka eramateko ene alabak, ezpataz bildu gathibuak iduri?

        27. Zertako nik jakin gabean nahi izan duzu ihes egin, eta erran gabe, lagun zintzantzat bozkarioz, kantuz eta atabalak eta maniurrak joz?

        28. Ez nausu utzi ene semeei eta alabei musu baten ematera: zoro batek bezala egin duzu: eta orai segur

        29. Ene eskuak bihur ahal dizazuke gaizkia: bainan zure aitaren Jainkoak erran darot atzo: Begira zaite Jakobi gogorkiegi mintzatzetik.

        30. Naski zure ahaideetara goatera gutizian zinen eta zure aitaren etxera lehian; bainan zertako ebatsi darozkidatzu ene jainkoak?

        31. Jakobek ihardetsi zioen: Zuk jakin gabean abiarazi nauena da zure alabak bortxaka eraman zinaitzan beldurra.

        32. Bainan ebasko jazartzen darotasunaz: noren ere eskuetan atzemanen baitira zure jainkoak, eta hura hila izan bedi gure anaien aitzinean. Bilha zaite; eta zurerik ene baithan atzemanen duzun guzia, har zazu. Horiek erratean, etzakien Errakelek ebatsiak zirela jainkordeak.

        33. Beraz Jakoben eta Liaren olhetan, eta bi neskatoenetan sarthurik, Labanek etzituen aurkhitu. Bainan Errakelen olhan sarthu zenean,

        34. Hunek zalhuki gorde zituen jainkordeak kamelu baten ihaurkinaren azpian, eta gainean jarri zen: Labanek olha guzia ikhartzen zuelarik eta deusik ez aurkhitzen,

        35. Errakelek erran zioen: Ez bedi samur, ene jauna, berorren aitzinean zeren ezin xuti banaiteke: ezen emaztekiei ethorri ohi zaiotena gerthatu zait niri. Hola enganatu zuen bilhatzailearen artha.

        36. Orduan sumindurik, Jakobek erran zioen larderiarekin Labani: Zer hoben, edo zer gaizki nik eginik berotu zare hola ene ondotik,

        37. Eta ikhartu dituzu ene puska guziak? Zer khausitu duzu zure etxeko on guzietarik? Mintza zaite hemen ene anaien eta zureen aitzinean, eta erabak bezate zure eta ene artean.

        38. Hortakotzat izatu naiz hogoi urthez zurekin? zure ardiak eta ahuntzak ez dira barret egon; ez ditut jan zure arthaldeko ahariak:

        39. Ihiziek eramana ez, darotzut erakhutsi, eta kalte guzia neronek estaltzen nuen: ohorgoz galdu den guziaz ordaina behartzen zinduen ni ganik.

        40. Egunaz beroak erretzen ninduen, eta gabaz hotzak hormatzen, eta loa ihes zabilan ene begietarik.

        41. Horrela zerbitzatu izan zaitut zure etxean hogoi urthez, hamalauez zure alabentzat, eta feiez zure arthaldeentzat: ene saria ere ganbiatu duzu hamar aldiz.

        42. Abraham ene aitaren Jainkoak eta Isaaken beldurrak lagundu ez banindute, biluz-gorririk beharbada igorriko ninduzun: Jainkoak ene atsekabeari eta ene eskuetako lanari begiratu diote, eta atzo jazarri izan darotzu.

        43. Labanek ihardetsi zioen: Ene alabak eta semeak eta zure arthaldeak, eta ikhusten dituzun guziak eneak dira: zer egin dezoketet ene alabei eta ilobasoei?

        44. Zato beraz, eta batasun egin dezagun: zure eta ene artean lekhukotasunetan izan dadientzat.

        45. Hartako Jakobek hartu zuen harri bat eta xutik ezarri orhoipenetan;

        46. Eta erran zioten bere anaiei: Ekhar zatzue harriak. Eta bildurik munho bat egin zuten, eta haren gainean jan zuten:

        47. Labanek hura deithu zuen Lekhukoaren munhoa, eta Jakobek Lekhukotasuneko meta, zeinek bere mintzaiako ariaren arabera.

        48. Eta Labanek erran zuen: Munho hau izanen da egun zure eta ene artean lekhuko; eta horren gatik deithua izan da Galaad, erran nahi da, Lekhukoaren munhoa.

        49. Jainkoak begira bezagu eta erabaki beza gure artean, zeinek gure aldera egin dukegunean,

        50. Baldin atsekaberik ematen badiozute ene alabei, eta haukien gainera bertze emazterik hartzen baduzu: gure solasak ez du lekhuko bertzerik Jainkoa baizik zeina begira baitagoku.

        51. Eta Jakobi erran zioen berriz: Huna munho hau, eta harria zure eta ene artean xutik landatu dudana,

        52. Lekhuko izanen dira: munho hau, diot, eta harria izan beitez lekhuko, baldin nik hau iragaiten badut zure ganako aldera, edo zuk iragaiten baduzu, ene gaitza burutan duzularik.

        53. Abrahamen Jainkoak eta Nakorren Jainkoak, hekien aitaren Jainkoak erabak beza gure artean. Jakobek beraz zin egin zuen Isaak bere aitaren beldurraz.

        54. Eta bitimak imolaturik, deithu zituen bere anaiak ogia jan zezatentzat. Jan ondoan, haukiek baratu ziren han berean.

        55. Bainan gabaz jaikirik, Labanek musu eman zioten bere seme-alabei, eta benedikatu zituen: gero itzuli zen bere lekhuetara.

XXXII. KAP.

        1. Jakobek ere egin zuen abiatua zen bideaz: eta Jainkoaren aingeruak ethorri zitzaizkon aitzinera.

        2. Hekiek ikhusi zituenean, erran zuen: Hemen dira Jainkoaren kanpak; eta deithu zuen lekhu hura Mahanaim, erran nahi baita, kanpak.

        3. Eta bere aitzinean mandatariak igorri zituen bere anaia Esauri Seirreko lurrera, Edomen aurkhintzara;

        4. Eta manu egin zioten, erraten ziotelarik: Huneletan mintzatuko zarete Esau ene jaunari: Huna zer dioen Jakob zure anaiak: Arrotz bezala izatu naiz Labanen baithan, eta han egotu naiz orai arteo.

        5. Baditut idiak, eta astoak, eta ardiak, eta muthilak, eta neskatoak: eta egun igortzen ditut mandatariak ene jaunari, grazia aurkhi dezadantzat berorren aitzinean.

        6. Eta Jakoben gana bihurtu ziren mandatariak, erraten zutelarik: Izatu gare Esau zure anaia baithan, eta huna herresakan heldu zaitzula bidera lau ehun gizonekin.

        7. Jakob beldurtu zen hainitz; eta bere izialduran, ezarri zituen bi multzotan berekin zuen jendea, eta arthaldeak, ardi, idi eta kamelu,

        8. Erraten zuelarik: Esau heldu bada multzo batetara eta hura jo dezan, bertze gelditua, itzuriko da.

        9. Eta Jakobek erran zuen: Abraham ene aitaren Jainkoa, eta Isaak ene aitaren Jainkoa, Jauna, zeinak erran izan baitarotazu: Itzul zaite zure lurrera, eta zure sor-lekhura, eta benedikatuko zaitut.

        10. Ez ditut merezi zure urrikalmenduak, ez-etare zure zerbitzariari iduki diozun zintasuna. Ene makhilarekin iragan izan dut Jordaneko ur hori, eta orai bihurtzen naiz bi multzorekin.

        11. Itzur nezazu ene anaia Esauren eskuari, zeren hainitz bainaiz haren lotsa, beldurrez ethorririk jo dezan ama bere haurrekin.

        12. Zuk erran izan darotazu benedikatuko nauzula, eta ene ondoreak usutuko dituzula itsasoko legarra bezala, eta ezin khondatuak izanen direla beren oste handia gatik.

        13. Eta gau hura han lo egin ondoan, bere izatean berezi zituen emaitzak bere anaia Esaurentzat,

        14. Berrehun ahuntz, hogoi akher, berrehun ardi, eta hogoi ahari,

        15. Hogoi eta hamar kamelu urrix beren umeekin, berrogoi behi eta hogoi zezen, hogoi asto urrix eta hamar astokume.

        16. Eta igorri zituen bere sehiez arthalde bakhotxa berez, sehiei erraten ziotelarik: Zoazte ene aitzinean, eta arte bat utz zazue arthalde batetik bertzera,

        17. Eta manatu zuen lehenbizikoa, erraten zioelarik: Bidean aurkhitzen baduzu ene anaia Esau, eta galde egiten badarotzu: Norena zare? edo: Nora zoazi? edo: Norenak dira eragiten diozuten azienda horiek?

        18. Ihardetsiko diozu: Zure zerbitzari Jakobenak: emaitzetan igortzen diozka Esau bere jaunari: bera ere gure ondotik heldu da.

        19. Manu bera eman zioten bigarrenari eta hirugarrenari eta arthaldeen eragile guziei, erraten ziotelarik: Hitz berez, mintzatuko zarete Esauri atzematen duzuenean.

        20. Eta erranen diozue oraino: Jakob zure zerbitzaria ere gure bideari jarraikitzen da. Zioen ezen: Aitzinean igortzen ditudan emaitzez eztituko dut hura, eta gero ikhusiko dut: beharbada begitharte eginen darot.

        21. Emaitzak goan ziren beraz aitzinean; bainan bera kanpetan gelditu zen gau hartan,

        22. Eta goizik jaikirik, hartu zituen bere bi emazteak, eta bekien bi neskatoak, bere hameka semeekin, eta iragan zuen Jabokeko ubia.

        23. Eta zituenak oro iraganarazirik,

        24. Bakharrik gelditu zen: eta huna gizon bat harekin borroka hari zela goiza arteo.

        25. Eta gizonak ikhusi zuenean ezin garhait zezakeela, ukitu zioen ixtazaina, eta ihartu zitzaioen berehala,

        26. Eta erran zioen Jakobi: Utz nezazu goatera, ezen oraikotz goratua da argizkorria. Ihardetsi zioen: Etzaitut utziko, non ez nauzun benedikatzen.

        27. Hunek erran zioen: Zer da zure izena? Ihardetsi zioen: Jakob.

        28. Eta hunek erran zioen: Gaurgoiti etzare deithuko Jakob, bainan bai Israel: zeren hazkar izan bazare Jainkoaren kontra, hanbatenaz gehiago nausituko zare gizonen kontra.

        29. Jakobek galdatu zioen: Erradazu, zer duzu izena? Ihardetsi zuen: Zertako duzu ene izenaz galde? Eta benedikatu zuen han berean.

        30. Eta Jakobek deithu zuen lekhu hura Phanuel, erraten zuelarik: Ikhusi dut Jainkoa bekhoz bekho, eta begiratu dut ene bizia.

        31. Eta iguzkia atheratu zitzaioen Phanuel iragan-eta berehala: bainan zango batez maingu egiten zuen.

        32. Aria hortaz Israelen semeek ez dute oraiko eguna arteo jaten Jakoben ixterrean ihartu zen zainetik: zeren ixtazain hura ukitua izanik, elkortu baitzen.

XXXIII. KAP.

        1. Gero Jakobek begiak altxatzen zituelarik, ikhusi zuen Esau heldu zela, eta harekin lau ehun gizon: eta Liaren, Errakelen eta bi neskatoen haurrak berezi zituen.

        2. Eta ezarri zituen bi neskatoak beren haurrekin aitzinean: gero Lia eta bere haurrak ondotik: eta Errakel Josepekin azken buruan.

        3. Eta bere aitzina goanik, lurrera gurthu eta adoratu zuen zazpi aldiz bere anaia hurbildu arteo.

        4. Esauk bada laster egiten zuelarik haren gana, besarkatu zuen; eta lephoa tinkatzen zioelarik eta musu ematen, abiatu zen nigarrez.

        5. Begiak altxatu-eta, ikhusi zituen emaztekiak eta hekien haurrak, eta erran zuen: Zer nahi dute horiek? ala zureak dira? Ihardetsi zuen: Jainkoak niri zure zerbitzariari eman dituen umeak dira.

        6. Eta hurbildurik, neskatoak eta hekien haurrak gurthu ziren.

        7. Lia ere hurbildu zen bere haurrekin: eta orobat adoratu zutenean, Josepek eta Errakelek adoratu zuten azkenik.

        8. Eta Esauk erran zuen: Zer dira bidean atzeman ditudan multzo hekiek? Jakobek ihardetsi zuen: Grazia khausi nezan ene jaunaren aitzinean.

        9. Eta hunek erran zioen: Anaia, ontasun asko badut; iduk zatzu zureak zure.

        10. Eta Jakobek ihardetsi zioen: Ez, othoi, zure begietan grazia aurkhitu badut, ene eskuetarik onhets zazu emaitza ttipi hori: ezen zure begithartea ikhusi dut, hala nola ikhusi izan banu Jainkoarena; alde izan zakizkit,

        11. Eta onhets zazu ekharri darotzutan benedizionea, Jainko ororen emaile denak eman izan darotana. Esauk, anaiaren othoitzetara nekez onhetsirik emaitzak,

        12. Erran zuen: Goazen elkharrekin eta izanen naiz zure bideko lagun.

        13. Eta Jakobek ihardetsi zioen: Badakizu, Jauna baditudala haur xeheak, ardiak eta behi ernariak enekin; nekharazten baditut usuago ibilaraziz, egun batean hilen zaizkit arthaldeak.

        14. Ene jauna, goan bedi bere zerbitzariaren aitzinean; eta ni jarraikiko naiz emeki haren urhatsari, ikhusiz ene haur ttipien ahala, heldu arteo Seirrera ene jaunaren gana.

        15. Esauk ihardetsi zuen: Enekin diren gizonetarik, zure bideko lagun zenbait bederen othoi geldi beitez. Jakobek erran zioen: Ez da premiarik: hau da beharretan naizen gauza bakharra, khausi dezadan, jauna, grazia zure aitzinean.

        16. Esau itzuli zen beraz egun berean ethorri bideaz Seirrera.

        17. Eta Jakob ethorri zen Sokothera, eta han etehe bat eta olhak eginik, lekhu hura deithu zuen Sokoth, erran nahi da, Olhak.

        18. Eta iragan zen Salem, Sikimitarren hirira, zeina baita Kanaango lurrean, Mesopotamia Siriakotik bihurtu ondoan; eta bere egoitza egin zuen hiriaren aldean.

        19. Eta ehun bildots truk erosi zuen bere olhetako bazterraren zathi bat Hemorren semeei, eta Hemor zen Sikemen aita.

        20. Eta han aldare bat eginik, haren gainean dei egin zioen Israelen Jainko guziz hazkarrari.

XXXIV. KAP.

        1. Bada, Dina, Liaren alaba, ilkhi zen lekhu hartako emaztekien ikhustera.

        2. Ikhusi zuenean Sikemek, Hemor hebearraren, lekhu hartako buruzagiaren semeak, maithatu zuen, eta ebatsi eta harekin lo egin zuen, dontzellari bortxa egiten zioelarik.

        3. Eta bihotza josi zitzaioen hari, eta bere lausenguez eztitu zuen haren goibeldura.

        4. Eta bere aita Hemorren gana goanik, erran zioen: Onhets dizadazu neskatxa hori emaztetzat.

        5. Jakobek hori aditu zuenean, semeak kanpoan zituelarik azienden alhatzen, ixilik gelditu zen hekiek bihurtu arteo.

        6. Eta Hemor, Sikemen aita ilkhi zelarik Jakobi mintzatzeko,

        7. Huna non Jakoben semeak heldu ziren kanpotik; eta aditu zutenean zer zen gerthatu, hasarre handitan eman ziren, zeren gauza itsusia gerthatu zen Israelen, eta Jakoben alaba bortxatzea, gauza debekatua egin zelakotz.

        8. Hemor beraz mintzatu zitzaioten: Sikem ene semea bihotzez josi da zuen alabari, emozue emaztetzat;

        9. Eta ezkontzez bat gaitezen: igutzue zuen alabak, eta har zatzue gure alabak;

        10. Egizue zuen egoitza gurekin, lurra zuen eskuko da; lant zazue, salerositan hari zaitezte, eta lurra goza zazue.

        11. Sikemek ere erran zioten Dinaren aitari eta anaiei: Grazia aurkhi bezat zuen aitzinean, eta erabakitzen duzuen guzia emanen dut:

        12. Berha zazue dotea eta emaitzak galda, eta gogo onez emanen ditut galdatuak: indazue bakharrik neskatxa hau emaztetzat.

        13. Jakoben semeek, beren arrebari egina izan zitzaioen bortxaren hisiaz, ihardetsi zioten Sikemi eta bere aitari maltzurkeria gogoan zerabilatelarik:

        14. Ez dezakegu egin zuek galdegiten duzuena, ez-etare eman gure arreba gizon ingurebakia ez den bati; hori gauza zilhegi ez dena eta tzarra delakotz gu-tartean.

        15. Bainan hortan batasun egin dezakegu, baldin egin nahi bazarete gure bardin, eta ingurebakitzen badira zuen arteko gizonki guziak.

        16. Orduan emanen ditugu eta hartuko, zuek zuen alabak, eta guk gureak: eta egonen gare zuekin, eta populu bat izanen gare.

        17. Bainan ingurebakiak ez baduzue izan nahi, hartuko dugu gure alaba, eta hemendik goanen gare.

        18. Eskaintza hori izan zen Hemorren eta haren seme Sikemen gogarako;

        19. Eta gizon-gazte horrek etzuen luzatu non galdegina etzuen berehala bethetzen: ezen hainitz zuen maite neskatxa; eta bera hainitz ikhusia zen bere aitaren etxean.

        20. Eta hiriko athera sarthurik, mintzatu ziren populuari:

        21. Gizon haukiek baketiarrak dira, eta nahi dute egon gurekin: sal-erositan hari beitez lur huntan, lant bezate, hedatua eta zabala da eta langilez eskas da: hartuko ditugu horien alabak emaztetzat, eta horiei emanen diotzotegu gureak.

        22. Gauza bakhar bat da on handi hori gibelatzen duena: ingurebakitzen baditugu gure gizonkiak, jendaki horren ohitzaren arabera egiteko,

        23. Horien onak, arthaldeak eta dituzten guziak gureak izanen dira: onhets diotzotegun hori bera, eta elkharrekin egoten garelarik populu bakhar bat eginen dugu.

        24. Oro hitz berera ethorri ziren, gizonki guziak ingurebakirik.

        25. Eta huna non, hirugarren egunean, sarraskien oinhazea minenean zenean, Jakoben bi seme, Simeon eta Lebi, Dinaren anaiak, ausarki sarthu ziren hirian ezpatekin: eta gizonki guziak hilik,

        26. Hemor eta Sikem orobat hil zituzten, eramaten zutelarik Dina, beren arreba, Sikemen etxetik.

        27. Horiek atheratu zirenean, Jakoben bertze semeak jauzi ziren hilen gainera, eta hiria xahutu zuten bortxa eginaren asperkundetan.

        28. Hekien ardi, eta idi eta astoak harturik, etxeetan eta kanpoetan ziren gauza guziak xahuturik,

        29. Haur ttipiak ere eta emazteak gathibu eraman zituzten.

        30. Horiek ozarki egin zituzten ondoan, Jakobek erran zioten Simeoni eta Lebiri: Asaldutan ezarri nauzue, eta lur huntan dauden Kananear eta Pherezearrei hastiarazi. Gu guti gare; hekiek, bildurik elkharretara, ehoko naute, xahutuak izanen gare ni eta ene etxea.

        31. Ihardets zuten: Neska tzar baten arara erabili behar zuten gure arreba?

XXXV. KAP.

        1. Bizkitartean Jainkoa mintzatu zitzaioen Jakobi: Xuti zaite, eta igan Bethelera, eta zaude han; eta egiozu aldare bat zure anaia Esauren ihes zinohazinean agertu zitzaitzun Jainkoari.

        2. Bada, Jakobek bildurik bere etxeko guziak, erran zuen: Arthikatzue zuen artean diren jainko arrotzak, garbi egin zaitezte eta xahu zatzue zuen soinekoak.

        3. Jaiki zaitezte, eta igan gaiten Bethelera, han aldare bat altxatzekotzat ene egun gaitzean entzun nauen Jainkoari eta ene bideko lagun izan denari.

        4. Eman ziotzaten beraz jainko arrotz zituzten guziak, eta hekien beharrietan ziren beharrietakoak: eta harek ehortzi zituen Sikemgo hiriaren gibelean den tirrimint-ondoaren azpian.

        5. Eta abiatu zirenean, Jainkoaren lazturak harritu zituen inguruko hirietako jendeak, eta nihor etzen ausartatu goailiarrei jarraikitzera ondotik.

        6. Jakob ethorri zen beraz Luzara, zeina baita Kanaango lurrean, eta izengoitiz Bethel deithua: bera eta bere populu guzia berekin.

        7. Eta han egin zuen aldare bat, eta deithu zuen toki hura Jainkoaren etxea: ezen han agertu izan zitzaioen Jainkoa anaiaren ihes zihoanean.

        8. Muga berean hil izan zen Debora Errebekaren unhidea, eta ehortzia izan zen Bethelgo ondoan, haritz baten azpian: eta toki hura deithua izan zen Nigar-haritz.

        9. Bada Jainkoa berriz ere agertu izan zitzaioen Jakobi Mesopotamia Siriakotik bihurtuz geroztik, eta benedikatu izan zuen,

        10. Erraten zioelarik: Hemendik aitzina etzare Jakob deithuko, bainan zure izena izanen da Israel. Eta hura deithu zuen Israel.

        11. Eta erran izan zioen: Ni naiz Jainko guziz ahalduna, berha eta popula zaite: jendaiak eta jendakietako populuak ilkhiko dira zu ganik, eta erregeak atheratuko dira zure erraietarik.

        12. Eta Abrahami eta Isaaki eman izan diotedan lurra, emanen darotzut zuri, eta zure ondotik zure ondokoei.

        13. Eta goan zen haren ganik.

        14. Eta Jakobek, Jainkoa mintzatu izan zitzaioen lekhuan orhoitpeneko harri bat landatu zuen, arno eskaintzak eginik eta olioa ixuririk;

        15. Toki hura deitzen zuelarik Bethel.

        16. Handik goan ondoan, ethorri zen uda-haspeneko Efraterateko lurrera, zeinetan Errakel haur-minetan zelarik,

        17. Ezin erdiz jarri baitzen hiltzeko menean. Eta emaginak erran zioen: Ez izan beldurrik, zeren hau ere seme bat izanen baituzu.

        18. Bainan bizia baitzihoakien oinhazez eta jadanik hil hurran baitzen, bere semea deithu zuen Benoni: erran nahi baita, ene oinhazeko semea; bainan aitak deithu zuen Benjamin, erran nahi da, eskuineko semea.

        19. Hil zen beraz Errakel, eta ehortzia izan zen Efraterako bidean, hura baita Beteleme.

        20. Eta Jakobek ezarri zuen haren hobiaren gainean orhoitpeneko iskribu bat, egungo eguna arteo dirauena.

        21. Handik ilkhirik, olha jarri zuen Arthaldearen dorreaz haindian.

        22. Aurkhintza hartan zagoelarik, Erruben goan zen eta lo egin zuen bere aitaren ohaide Balarekin: eta hori etzen den-gutiena gordea egotu. Bada, Jakoben semeak ziren hamabi.

        23. Liaren semeak: Erruben zaharrena, eta Simeon, eta Lebi, eta Juda, eta Isakar, eta Zabulon.

        24. Errakelen semeak: Josep eta Benjamin.

        25. Errakelen neskato, Balaren semeak: Dan eta Nefthali.

        26. Liaren neskato, Zelpharen semeak: Gad eta Aser: horiek dira Jakoben seme Mesopotamia Siriakoan sorthuak.

        27. Jakob ethorri zen gero bere aita Isaaken gana Manbrera, Arbeeko hirira, zeina baita Hebron, eta zeinetan arrotz egotu baitziren Abraham eta Isaak.

        28. Eta Isaaken egunak bethe ziren ehun eta lau hogoi urthez.

        29. Eta adinak ahiturik hil zen: eta zahartua, eta egunez bethea batu zen bere populuari; eta Esau eta Jakob bere semeek ehortzi izan zuten.

XXXVI. KAP.

        1. Haukiek dira Esauren ondokoak, hura bera baita Edom.

        2. Esauk hartu izan zituen emazteak Kanaango alabetarik: Ada, Elon hethearraren alaba, eta Oolibama Anaren alaba, zeina baitzen Sebeon hebearraren alaba.

        3. Hartu zuen Basemath ere Ismaelen alaba, Nabaiothen arreba.

        4. Ada erdi zen Eliphazez: Basemath amatu zen Errahuelez.

        5. Oolibama amatu zen Jehusez, eta Ihelonez, eta Korez. Horiek dira Esauren seme Kanaango lurrean sorthuak.

        6. Bada Esauk hartu zituen bere emazteak, eta semeak, eta alabak eta bere etxeko jende guziak, eta abereak, eta Kanaango lurrean izan ahal zituenak: eta goan zen bertze ephaitza batera, eta berezi zen bere anaia Jakoben ganik.

        7. Ezen hainitz aberats ziren, eta etzaizteken elkharrekin egon, beren ibilbidetako lurrak ere ezin jasan zetzazkeen arthaldeen ostea gatik.

        8. Eta Esauk egin zuen bere ogoitza Seirgo mendian: hura bera da Edom.

        9. Haukiek dira Esau, Edomen aitaren ondokoak, Seirgo mendian.

        10. Eta haukiek dira haren semeen izenak: Eliphaz, Esauren emazte Adaren semea; Errahuel ere, haren emazte Basemathen semea.

        11. Eta Eliphazen semeak izan ziren: Theman, Omar, Sepho, eta Gatham, eta Zenez.

        12. Bada, Thamna zen Esauren seme Eliphazen ohaidea, zeina erdi baitzen Amalekez. Horiek dira Esauren emazte, Adaren semeak.

        13. Orai Errahuelen semeak: Nahath eta Zara, Sama eta Meza. Horiek dira Esauren emazte, Basemathen semeak.

        14. Haukiek ziren Esauren emazte Oolibamaren semeak, zeina baitzen Anaren alaba eta hau Sebeonena. Amatu zen Jehusez eta Ihelonez, eta Korez.

        15. Haukiek dira Esauren semeen buruzagiak: Esauren seme zaharren, Etiphazen semeak: Theman aitzindaria, Omar aitzindaria, Sepho aitzindaria, Zenez aitzindaria.

        16. Kore aitzindaria, Gatham aitzindaria, Amalek aitzindaria: horiek dira Eliphazen semeak Edomen lurrean, eta Adaren semeak.

        17. Eta haukiek dira Esauren seme, Errahuelen semeak: Nahath aitzindaria, Zara aitzindaria, Sama aitzindaria, Meza aitzindaria: horiek dira Errahuet ganikako aitzindariak Edomen lurrean: horiek berak Esauren emazte, Basemathen semeak.

        18. Eta haukiek dira Esauren emazte Oolibamaren semeak: Jehus aitzindaria, Ihelon aitzindaria, Kore aitzindaria: horiek dira Esauren emazte eta Anaren alaba Oolibamaren ganikako aitzindariak.

        19. Horiek dira Esauren semeak eta horietako aitzindariak, eta Esau da Edom.

        20. Haukiek dira Seir horrearraren semeak, lurreko egoiliarrak: Lotan, Sobal, Sebeon, Ana,

        21. Dison, Eser, eta Disan: horiek dira horrear aitzindariak, Seirren semeak, Edomen lurrean.

        22. Lotanen semeak izan ziren: Hori eta Heman. Eta Thamna zen Lotanen arreba.

        23. Eta haukiek Sobalen semeak: Alban, Manahat, Ebal, Sepho eta Onam.

        24. Eta haukiek Sebeonen semeak: Aia eta Ana. Ana hunek aurkhitu zituen ur beroak mortuan, bere aita Sebeonen astoak alhatzen zituelarik.

        25. Eta izan zuen seme bat, Dison, eta alaba bat, Oolibama.

        26. Eta haukiek Disonen semeak: Hamdan, Eseban, Jethran eta Karan.

        27. Eta haukiek Eserren semeak: Balaan, Zaban eta Akan.

        28. Disanek izan zituen bi seme: Hus, eta Aram.

        29. Haukiek Horrearren aitzindariak: Lotan aitzandaria, Sobal aitzindaria, Sebeon aitzindaria, Ana aitzindaria,

        30. Dison aitzindaria, Eser aitzindaria, Disan aitzindaria: horiek dira Horrearren aitzindariak Seirgo lurrean manatu izan dutenak.

        31. Haukiek dira erregeak Edomen lurrean erreginatu direnak, Israelen semeek errege bat izan zuten baino lehen:

        32. Bela, Beorren semea, eta haren hiria deitzen zen Denaba.

        33. Bada, Bela hil izan zen, eta haren orde erreginatu zen Jobab, Zara Bosrakoaren semea.

        34. Eta Jobab hil zenean, haren orde erreginatu zen Flusam, Themantarren lurrekoa.

        35. Hau ere hilik, hunen orde erreginatu zen Adad, Badaden semea, zeinak desegin baitzuen Madian Moaben lurrean: eta haren hiria deitzen zen Abith.

        36. Adad hil ondoan, haren orde erreginatu zen Semla Mafrekakoa.

        37. Hau ere hilik, hunen lekhuan erreginatu zen Saul Errohobotheko hibai-aldekoa.

        38. Hori ere hil-eta, erreinuko ondoregoa izan zuen Akoborren seme Balananek.

        39. Hau ere hilik, hunen orde erreginatu zen Adar, eta haren hiriaren izena zen Phau: eta haren emaztea deitzen zen Meetabel, Matreden alaba eta Matred zen Mezaaben alaba.

        40. Horiek dira beraz Esaurenganikako aitzindariak beren iraulgietan, lekhuetan eta izenetan: Thamna aitzindaria, Alba aitzindaria, Jetheth aitzindaria,

        41. Oolibama aitzindaria, Ela aitzindaria, Phinon aitzindaria,

        42. Zenez aitzindaria, Theman aitzindaria, Mabsar aitzindaria,

        43. Magdiel aitzindaria, Hiram aitzindaria: horiek dira Edomganikako aitzindariak haren manuko lurrean egonak, eta Edom Esau da Idumearren aita.

XXXVII. KAP.

        1. Bada, Jakobek egin zuen egoitza Kanaango lurrean zeinetan arrotz ibili baitzen haren aita.

        2. Eta haukiek dira haren ondokoen helkariak. Josepek, hamasei urthetan, bere anaiekin alhatzen zituen arthaldeak haurra zelarik oraino; eta zen bere aitaren emazte Balaren eta Zelpharen semeekin; eta bere aitaren baithan jazarri zuen bere anaiek gaixtakeria handi bat egin zutela.

        3. Bada Israelek bere seme guzien gainetik maite zuen Josep, zeren bere zahartzean izatu zuen; eta egin zioen soineko karantzakatu bat.

        4. Bainan anaiek ikhusteaz aitak bertze seme guziak baino maiteago zuela, higuindu zuten, eta hari edozein gauza eztiki erran etzezoketen.

        5. Gerthatu ere zen bere anaiei khondatu ziotela ametsetako ikhuskari bat, hori izan zen herra handiago baten aria.

        6. Erran izan zioten: Adi zazue ikhusi dudan ene ametsa.

        7. Uste nuen espal lotzen hari ginela landa batean; eta ene espala jaikitzen bezala zela, eta xutik gelditzen, eta zuen espalek inguruan jarririk adoratzen zutela ene espala.

        8. Ihardetsi zuten haren anaiek: Gure errege izan behar othe zare? ala zure azpiko izanen gare? Amets eta solas horietako aria izan zen beraz bekhaizgo eta herrakunde itxindi.

        9. Bertze amets bat ere ikhusi zuen; eta hura khondatzean anaiei erran zuen: Ametsetan ikhusi dut iduri iguzkia, ilhargia eta hameka izar adoratzen nindutela.

        10. Hori bere aitari eta anaiei khondatu ziotenean, larderiatu zuen bere aitak, eta erran zioen: Zer erran nahi du amets horrek? nik eta zure amak eta zure anaiek adoratuko othe zaitugu lurraren gainean?

        11. Bekhaizgotan zagozkon berez bere anaiak: bainan aitak begiesten zuen gauza mintzatu gabetarik.

        12. Eta haren anaiak Sikemen zaudelarik arthaldeen alhatzen,

        13. Israelek erran zioen: Zure anaiek ardiak alhatzen dituzte Sikemen: zato, igorriko zaitut hekietara. Ihardetsirik hunek,

        14. Huna non naizen, aitak erran zioen: Zoazi, eta ikhusazu hea guziak ongi doazen zure anaientzat eta aziendentzat: eta erakharriko darozkidatzu berriak zer iragaiten den. Hebrongo haranetik igorria izanik, ethorri zen Sikemera.

        15. Eta gizon batek atzeman zuen bazterrez bazter zabilala, eta galdatu zioen hea zer bilhatzen zuen.

        16. Josepek ihardetsi zuen: Ene anaiak bilhatzen ditut; erakhutz dizadazu non alhatzen dituzten arthaldeak.

        17. Eta gizonak erran zioen: Goan dira toki huntarik: bainan aditu ditut elkharri erraten: Goazen Dothainera. Josep goan zen beraz bere anaien ondotik, eta atzeman zituen Dothainen.

        18. Urrunera haukiek ikhusi zutenean, hura hurbildu baino lehen, egin zuten haren hiltzeko asmua.

        19. Eta elkharri erraten zuten: Huna non heldu den gure ametsegilea.

        20. Zatozte, hil dezagun, eta arthik urtegi zahar hortara, eta erranen dugu: Basabere gaixto batek iretsi du: eta orduan ikhuliko du zerentzat baliatu zaizkoen bene ametsak.

        21. Bainan Errubenek, hori aditurik, eginahalaz han zen haren atheratzera hekien eskuetarik, eta erraten zuen:

        22. Ez diozozuela bizia khen, eta ez ixur odolik: bainan arthikazue mortuan den urtegi hortara, eta idukatzue zuen eskuak garbi: eta hola mintzo zen, Josep hekien eskuetarik athera nahiz, eta hura bere aitari bihurtzea gatik.

        23. Beraz Josep heldu izan zen bezain laster bere anaietara, biluzi zuten bere soineko luze karantzatutik,

        24. Eta arthiki zuten urtegi zaharrera, zeina agortua baitzen.

        25. Eta jarriak zaudelarik ogiaren jateko, ikhusi zituzten Ismaeldar bidaiariak ethortzen Galaatetik, eta hekien kameluak, baltsamuak, arraxina eta mina zaramazkitenak Egiptora.

        26. Judak beraz erran zioten bere anaiei: Zer baliatuko gare gure anaia hiltzaz, eta haren odola gordetzeaz?

        27. Hobe da saltzea Ismaeldarrei, eta gure eskuak ez khutsatzea: ezen gure anaia da eta gure haragia. Anaiak erori ziren haren hitzetara.

        28. Eta hura urtegitik atherarik, iragaiten ziren Madiantar tratulariei, hogoi zilharrezkotan saldu zuten Ismaeldarrei, zeinek Egiptora eraman baitzuten.

        29. Eta Erruben itzulirik urtegira, etzuen kausitu haurra:

        30. Soinekoak urratu zituen eta bene anaietara goanik, erran zioten: Haurra ez da ageri eta norat eginen dut nik?

        31. Bainan hartu zuten Josepen soinekoa, eta hil zuten pittika baten odolean gorritu zuten.

        32. Gizonak igorri zituzten aitari hura eramatera, eta erraitera: Hau aurkhitu dugu: ikhusazu hea den zure semearen soinekoa, ala ez.

        33. Aitak ezagutu zuenean, erran zuen: Ene semearen soinekoa da: basabere gaixto batek jan du hura; basabereak iretsi du Josep.

        34. Eta soinekoak urraturik, jauntzi zuen zurdatza, denbora handiz auhendatzen zuelarik bere semea.

        35. Eta haren haur guziak bildurik aitaren atsekabearen gozatzeko, etzuen gozagailurik nahi izan onhetsi, bainan erran zuen: Ene semea auhendatzen dudalarik jautsiko naiz ifernura. Eta zirauelarik bere nigarretan,

        36. Madiantarrek saldu zuten Josep Putifar, Faraonen ebaki, soldadoetako buruzagiari.

XXXVIII. KAP.

        1. Ordu berean, Juda bere anaien ganik jautsirik, Hiras deitzen zen gizon odolamtar baten gana aldaratu zen.

        2. Eta han ikhusi zuen Sue deitzen zen kananear gizon baten alaba: eta emaztetzat harturik, sarthu zen haren gana.

        3. Eta hau haurdundu zen, eta erdi seme batez, eta deithu zuen Her.

        4. Eta berriz haurdundurik, Onan deithu zuen sorthu zitzaioen semea.

        5. Eta berriz ere erdi zen hirugarren batez, zeina deithu baitzuen Sala; hau sorthu-eta, gelditu zen haur egitetik.

        6. Bada Judak Her bere seme zaharrenari harrarazi zioen emazte bat, Thamar deitzen zena.

        7. Eta Her, Judaren seme zaharrena, izan zen gaixtagin bat Jaunaren aitzinean: eta Jaunak hil izan zuen.

        8. Judak erran zioen beraz bere seme Onani: Sar zaitezi zure anaiaren emaztea gana, eta bat zaitezi harekin, ondoreak eragiteko zure anaiari.

        9. Hunek baitzakien, bere anaiaren emaztea gana sarthuz, etzitzaizkola berari sorthuko haurrak, hazia ixurtzen zuen lurrera, bere anaiaren izeneko haurrik sort etzadientzat.

        10. Eta horren gatik jo zuen Jaunak, zeren gauza hastiagarria zuen egiten.

        11. Judak erran zioen beraz bere erreina Thamarri: Zaude alhargun zure aitaren etxean, ene seme Sela handi dadien arteo: beldur zen ezen hura ere hil zadien bere anaiak bezala. Thamar goan zen eta egon bere aitaren etxean.

        12. Bada asko egun iragan ondoan, hil zen Sueren alaba, Judaren emaztea: Juda, deithorearen ondoan, gozagailu harturik, igaiten zen bere ardi-moztaileetara, Thamnasera; bere eta bere arthaldeko artzain Hiras odolamtarra.

        13. Thamarri berria ekharri zioten bere aitaginarreba Thamnasera igaiten zela ardien motzaraztera.

        14. Bere alhargun soinekoak utzirik, theristroa hartu zuen: eta jaunzkura ganbiaturik, jarri zen Thamarrerako bide-juntan Sela handitua zelakotz, eta etziotelakotz senhartzat eman.

        15. Judak, hura ikhusi izan zuenean, uste izan zuen neska galdu zenbait zela, ezen bere begithartea gordea zadukan beldurrez-eta ezagutua izan zedin.

        16. Eta hurbildurik, erran zioen: Utz nezazu zure baithara: etzakien ezen bere erreina zuela. Hunek ihardetsi zioen: Zer ematen darotazu nitaz baliatzeko?

        17. Erran zioen igorriko darotzut pittika bat arthaldeetarik. Berriz ere hunek erran zioen: Jasanen dut zuk nahi duzuna, ematen badarotazu bahi bat, agindua igorri artekan.

        18. Judak erran zioen: Zer nahi duzu ematea bahitzat? Ihardetsi zuen: Zure erreztuna, eta eskumuthurrekoa, eta eskuan dadukazun makhila. Beraz behingo uki-alditik emaztekia izorra gerthatu zen.

        19. Eta xutiturik goan zen: gero utzirik hartu izan zuen jaunzkura, jauntzi zituen alhargun-soinekoak.

        20. Bizkitartean Judak igorri zuen pittika odolamtar artzainarekin, gibelerat har zezan emaztekiari eman zioen bahia: artzainak hura ez aurkhiturik,

        21. Galdegin zioten tokiko gizonei: Non da bide-juntan jarria zen emaztekia? Orok ihardetsi zuten: Ez da lekhu hortan izatu ema galdurik.

        22. Bihurtu zen Juda gana, eta erran zioen: Ez dut aurkhitu, eta hango gizonek erran ere darotate ez dela toki hartan egundaino jarri izan neska tzarrik.

        23. Judak erran zuen: Atxik beza beretzat, segurki gezurtika ez dezakegu jazar: nik igorri dut agindu nuen pittika, eta zuk ez duzu bera aurkhitu.

        24. Bainan huna non hirur hilabetheren buruan berria ekharri zioten Judari, erraten ziotelarik: Thamar, zure erreina, gizonkiarekin erabili izan da, eta ageri da haren sabela loditzen hari dela. Eta Judak erran zuen: Athera zazue erretzeko.

        25. Erretzera zaramatelarik, bidali zuen bere aitaginarreba gana, erraten zuelarik: Izorra naiz haina ganik zeinarenak baitira haukiek: ezagut zatzu norenak diren erreztun hau, eskumuthurrekoa eta makhila.

        26. Judak bahiak ezaguturik, erran zuen: Ni baino zuzenagoa da, zeren ez baitut eman ene seme Selari. Guziarekin ere etzuen handik-harat Thamar ezagutu gehiago.

        27. Erditzeko menean agertu izan zen biritxiak zituela sabelean: eta haurren egitean, batek atheratu zuen eskua, zeinetan emaginak lothu baitzuen gorri bat, erraten zuelarik:

        28. Hau ilkhiko da lehenik.

        29. Bainan harek bildu zuen eskua gibelerat, eta bertze haurra ilkhi zen: eta emaztekiak erran zuen: Zertako zu gatik hautsi da trenkada? eta aria hortaz eman zioen izena Pharez.

        30. Gero atheratu zen haren anaia, zeinaren eskuan baitzen gorria: eta deithu zuen Zara.

XXXIX. KAP.

        1. Josep eramana izan zen beraz Egiptora, eta harat ekharri zuten Ismaeldarren eskuetarik erosi zuen Putifarrek, zeina baitzen Faraonen ebakia, armadako buruzagia eta egiptoarra.

        2. Eta Jauna harekin izan zen eta gauza guzietan ongi heltzen zen; eta egoten zen bere nausiaren etxean.

        3. Eta nausiak arras ongi bazakien Jauna zela harekin, eta harek egiten zituen guziak, Jaunak erabiliak zirela haren eskuan.

        4. Eta Josepek grazia aurkhitu zuen bere nausiaren aitzinean, eta zerbitzatzen zuen; eta ezarria izanik guzien buruko, gobernatzen zuen fidatua izan zitzaioen etxea, eta eskuetara emanak zitzaizkoen guziak.

        5. Eta Jaunak Josepen gatik benedikatu zuen Egiptoarraren etxea, eta nahiz hirian, nahiz bazterretan handitu zituen haren ontasunak.

        6. Eta Putifarrek jaten zuen ogia baizik etzuen ezagutzen. Bada Josep zen ahurpegi ederrekoa, eta gogaragarria begira.

        7. Horren gatik asko egunen buruan etxekandreak begiak arthiki zituen Josepen gainera, eta erran zioen: Lo egizu enekin.

        8. Hunek gauza tzar hori etzuen onhetsi eta erran zioen: Huna non ene nausiak, ene eskuetara guziak utzirik, ez daki zer duen bere etxean:

        9. Ez da deusere ene eskuko ez denik, edo niri eman ez darotanik, zutaz landan, zeina baitzare haren emaztea: nola bada nik egin dezaket gaizki hori, eta ene Jainkoaren aitzinean bekhatu?

        10. Egun oroz, horrelako solasez emazteki harek bilhatzen zuen gizon gaztea, eta hau tzarkeriari ukhoan zagoen.

        11. Bada, egun batez, Josep gerthatu zen etxean sartzera, eta zerbaiten egitera lekhukorik gabe:

        12. Eta andreak, soineko petrailetik lothurik, erran zioen: Lo egizu enekin. Kapa haren eskuetan utzirik, Josepek ihes egin zuen, eta atheratu zen kanpora.

        13. Emaztekiak ikhusi zuenean kapa bere eskuetan, eta erdeinatua zela,

        14. Deithu zituen etxeko gizonak, eta erran zioten: Horra, gizon hebrear hori ekharri dute hunat guri eskarnio egiteko: sarthu da ene gana, nitaz baliatu nahiz: eta ni oihuz hasi naizenean,

        15. Eta ene izkiritua entzunik, utzi darot eskuz nadukan kapa, eta ihes egin du kanpora.

        16. Bere zintasunaren frogatzat beraz erakhutsi zioen senharrari, etxera bihurtu zenean, atxiki zuen kapa,

        17. Eta erran zioen: Erakharri duzun gathibu hebrearra sarthu da ni gana, nitaz irri egin nahiz:

        18. Eta oihuz aditu nauenean, utzi du atxikitzen nioen kapa, eta kanpora ihes egin du.

        19. Horiek aditurik, eta emaztearen solasen gainean sinhets-beregia, nausia hasarretu zen borthizki:

        20. Eta Josep erran zuen, erregeren presonerak zaintzen ziren presondegian, eta han hertsia zen.

        21. Bainan Jauna Josepekin izan zen, eta hartaz urrikaldurik, grazia eman zioen presondegiko buruzagiaren aitzinean.

        22. Hunek eskura eman ziozkan zaintzeko zituen presoner guziak: eta egiten ziren gauza guziak Josepen manutik zihoazen.

        23. Eta buruzagiak, oro haren eskura utzirik, etzuen deuseren ardurarik hartzen: ezen Jauna Josepekin zen, eta haren eginkari guziak bidatzen zituen.

XL. KAP.

        1. Horiek hola egin zirenean, gerthatu zen bi ebakik, Egiptoko erregeren edaraleak eta ogi-emaileak damuztatu zutela beren nausia.

        2. Eta Faraon hekien aldera hasarreturik (ezen bata edaraleen buruzagi zen eta bertzea ogi-emaileena),

        3. Igorri zituen soldadoetako aitzindariaren presondegira, zeinetan baitzen Josep hertsia.

        4. Eta presondegiko zainak ezarri zituen Josepen eskuetan eta hunek zerbitzatzen zituen. Denbora aphur bat iragan zen eta haukiek zainduak zauden.

        5. Eta gau batez biek izan zuten amets bana zeinaren argipena baitzihoakioten bakhotxari.

        6. Goizean Josep hekien gana sarthu zenean, eta ilhun ikhusirik,

        7. Bilhatu zituen, erraten ziotelarik: Zuen begitharteak zertako dira egun ohi baino ilhunago?

        8. Haukiek ihardetsi zioten: Amets bat izan dugu, eta ez da nork haren argitasuna emanen darokunik. Josepek erran zioten: Agitasuna ez othe da Jainkoaganikakoa? Erradazue zer ikhusi duzuen.

        9. Lehenbizikoak, edaraleen buruzagiak, khondatu zioen bere ametsa: Ene aitzinean ikhusten nuen mahats-ondo bat,

        10. Zeinetan baitziren hirur aldaska emeki-emeki botea ematen zutenak, eta loreen ondotik mahatsak ontzen ziren:

        11. Eta Faraonen basoa ene eskuan zen: hartu ditut beraz mahatsak, eta lehertu ditut eskuan nadukan untzira, eta eman diot Faraoni.

        12. Josepek ihardetsi zioen: Hau da ametsaren argipena: Hirur aldaskak dira, heldu diren hirur egunak,

        13. Zeinen ondoan Faraon orhoituko baita zure zerbitzuaz, eta bihurtuko zaitu zure leheneko kargura; eta emanen diozu basoa zure eginbidearen arabera, aitzinean egiten ohi zinduen bezala.

        14. Bakharrik orhoit zaite nitaz, zorion dukezunean, eta urrikari izan nezazu, Faraoni adiaraziz, ilkhiaraz nezan presondegi hunetarik:

        15. Zeren maulaz altxatua izatu bainaiz Hebrearren lurretik, eta hobenik gabe sarthua izan toki hunetan.

        16. Ogi-emaileen buruzagiak ikhusirik umoki argitu zuela ametsa, erran zuen: Eta nik amets izatu dut hirur saski irin banituela buruaren gainean:

        17. Eta saski batean, gorenena zenean, ekhartzen nituela, okhintzan egiten diren jateko orotarik, eta xoriek jaten zutela handik.

        18. Josepek ihardetsi zuen: Hau da ametsaren argipena: Hirur saskiak dira hirur egun oraino,

        19. Zeinen ondoan Faraonek khenduko baitarotzu burua, eta dilindan ezarriko zaitu gurutze batetarik, eta hegastinek zirtzikatuko dituzte zure haragiak.

        20. Handik hirugarren eguna zen Faraonen sort-eguna: barazkari handi bat ematen ziotelarik bere sehi guziei, janaren artetik orhoitu zen edaraleen buruzagiaz eta ogi-emaileen aitzindariaz.

        21. Bata bihurtu zuen bere lekhura, aitzina eman zezontzat basoa;

        22. Eta bertzea habetik dilindan ezarri zuen, asmatzailearen egia froga zadientzat.

        23. Bizkitartean gauza guziak ongi zihoazkon edaraleen buruzagiari, bainan ahantzi zuen bere argi-emailea.

XLI. KAP.

        1. Handik bi urtheren buruan Faraonek izan zuen amets bat. Uste zuen xutik zagoela hibai bazter batean,

        2. Zeintarik atheratzen baitziren zazpi behi, ederrak eta arras gizenak, eta alhatzen ziren lekhu aintziratsuetan.

        3. Bertze zazpi ere atheratzen ziren hibaietik; itsusiak ziren eta mehe-errokituak, eta alhatzen ziren ur-hegian berean, toki berdatsuetan.

        4. Eta iretsi zituzten bertzeak, zeinen itxura eta gizentasuna ederresgarriak baitziren. Faraon atzarririk,

        5. Lokhartu zen berriz, eta ikhusi zuen bertze amets bat: Zazpi ogi-buru, betheak eta ederrak, atheratzen ziren ondo batetarik:

        6. Bertze hainbertze ogi-buru ere meharrak eta lanhadurak joak,

        7. Iresten zutela lehenbizikoen edertasun guzia. Faraon atzarririk bere phausutik,

        8. Eta goiza egin zenean, izialdurak hartua, igorri izan zuen Egiptoko asmatzaile guzietara, eta jakintsun orotara: eta erakharrarazirik khondatu zioten ametsa, bainan etzen nihor argi zezakeenik hura.

        9. Orduan edaraleen buruzagiak, noizbait orhoiturik, erran zuen: Aithortzen dut ene hutsa.

        10. Erregek samurturik bere zerbitzarien kontra, manatu zuen ni eta ogiemaileen buruzagia hertsiak izan ginetezen soldadoen aitzindariaren presondegian:

        11. Han biek gau batez izan ginduen amets bana, geroa erakhusten zutena.

        12. Bazen han hebrear gizon gazte bat, soldadoen aitzindari beraren sehia, zeinari khondaturik gure ametsak,

        13. Entzun ginduen gerthakariak ondoan frogatu zuen guzia: ezen ni bihurtua izatu naiz ene kargura, eta ene laguna gurutzetik dilindan ezarria.

        14. Berehala erregeren manuz Josep atheratu zuten presondegitik: eta ileak mozturik eta jaunzkura aldaturik, erakharri zioten Faraoni.

        15. Hunek erran zioen: Izatu ditut bi amets eta nihor ez da hekiek argi detzakeenik: aditu dut ametsen asmatzen guziz jakina zarela.

        16. Josepek ihardetsi zuen: Jainkoak ni gabe Faraoni erranen diozka berri onak.

        17. Faraonek khondatu zuen beraz zer ikhusi izan zuen: Uste nuen ur-hegian xutik nindagoela,

        18. Eta zazpi behi hainitz ederrak eta gizenak hibaietik atheratzen zirela, aintzirako belharra alhatzen zutela.

        19. Eta huna bertze zazpi behi jarraikitzen zitzaizkotela hain itsusiak eta meheak, non egundaino Egiptoko lurretan ez baitut halakorik ikhusi:

        20. Eta haukiek lehenbizikoak iretsirik eta janik,

        21. Etzuten aseak zirelako iduririk batere ematen; bainan bere mehetasun eta itsusitasun berean tontotuak zauden. Atzarririk, eta berriz loak harturik,

        22. Izatu dut bertze amets bat: Zazpi ogi-buru, betheak eta hainitz ederrak ilkhitzen ziren ondo bakhar batetarik.

        23. Bertze zazpi ere meharrak eta erredurak joak, atheratzen ziren ondo bakhar batetarik:

        24. Iretsi zuten lehenbizikoen edertasuna. Khondatu diotet ametsa asmatzaileei, eta nihor ez da izan argitu duenik.

        25. Josepek ihardetsi zuen: Erregeren ametsa bat da: Jainkoak Faraon zer gerthatuko den erakhutsi dio.

        26. Zazpi behi ederrak, eta zazpi ogiburu betheak, dira zazpi nasaiziazko urthe: eta bi ametsak indar bera dadukate.

        27. Zazpi behi mehe eta khabartuak ere, hekien ondotik igan direnak, eta zazpi ogi-buru mehar eta haize erregarriak joak, dira gosetezko zazpi urthe.

        28. Horiek betheko dira hunelako aldietan:

        29. Huna nasaizia handizko zazpi urthe atheratuko direla Egiptoko lur guzian:

        30. Hekiei jarraikiko dira bertze zazpi urthe, agortasun hanbatetakoak, non aitzineko nasaizia guzia ahantziko baita: ezen goseteak iretsiko du lurra oro.

        31. Eta eskasaren handiak galduko du nasaiziaren handia.

        32. Bainan bigarren aldian ikhusi izan duzun ametsak, gauza berari darraikolarik, erakhusten dut segurtasun bat, Jainkoaren hitza obratuko eta laster betheko dela.

        33. Orai beraz erregek hauta beza gizon zuhur eta antzetsu bat, eta ezar beza Egiptoko lurraren buruko.

        34. Hunek gizonak ezar betza aurkhintza guzietan: eta fruituen bortzgarrena, nasaiziazko zazpi urthe

        35. Jadanik haiera dihoazinetan, bil beza bihitegietara: eta ogi guzia ezarria izan bedi Faraonen eskuko eta begiratua hirietan,

        36. Eta goititua izan bedi ethortzekoak diren gosetezko zazpi urtheetarakotz, arren-eta lurra ez dadien izan eskasaz xahutua.

        37. Kontseilu hori izan zen Faraonen eta haren-peko buruzagien gogarako:

        38. Errege mintzatu zitzaioten: Jainkoaren izpirituaz bethea den halako gizon bat aurkhi othe dezaguke?

        39. Erran zioen beraz Josepi: Jainkoak erakhutsi izan darozkitzunaz geroztik erran dituzun guziak, non khausi dezaket zu baino zuhurragorik eta zu bezalakorik ere?

        40. Izanen zare ene etxearen buruko, eta zure ahoko manuari gurthuko da populu guzia: errege alkhiaz baizik ez naiz zu baino aitzinago izanen.

        41. Eta Faraonek Josepi erran zioen berriz: Huna non ezarri zaitudan Egiptoko lur guziko buruzagi.

        42. Eta hartu zuen bere eskuko erreztuna eta ezarri zuen haren eskuan, eta jauntzi zioen liho harizko soin bat eta lephoa urhezko gathe batez inguratu.

        43. Eta iganarazi zuen bere bigarren orga-lasterrera, kridatzaileak oihu egiten zuelarik, orok belhauna lurrera eman zezaten haren aitzinean, eta jakin zezaten Egiptoko lur guziko buruzagi ezarria zela.

        44. Erran zioen ere Josepi erregek: Ni naiz Faraon: zure manuaz landan nihork Egiptoko lur guzian ez du higituko ez besorik ez zangorik.

        45. Eta aldatu zuen haren izena eta egiptoaraz deithu zuen, Munduko Salbatzailea. Eta emaztetzat eman zioen Aseneth, Heliopoliseko aphez Putifarren alaba. Josep athera zen beraz Egiptoko lurrera.

        46. (Bada, hogoi eta hamar urthe zituen Faraonen aitzinera agertu zenean): eta Egiptoko aurkhitza guziak inguratu zituen.

        47. Eta ethorri zen zazpi urtheen goria: eta uztak espaletan ezarri zirenean bilduak izan ziren Egiptoko bihitegietara.

        48. Eta fruituetako gaindia bildua izan zen hiri bakhotxera.

        49. Eta bihiaren nasaizia hain izan zen handia, non itsasoko legarraren bardin, eta neurriz goragokoa baitzen.

        50. Bada gosetea ethorri baino lehen Josepi sorthu zitzaizkoen bi seme zeinetaz erdi baitzen Aseneth, Heliopoliseko aphez Putifarren alaba.

        51. Zaharrena deithu zuen Manase, erraten zuelarik: Jainkoak ahantzarazi darozkit ene nekhe guziak, eta ene aitaren etxea.

        52. Bigarrena berriz deithu zuen Efraim, erraten zuelarik: Jainkoak berharazi nau ene behartasuneko lurrean.

        53. Egiptoan izan ziren nasaiziazko zazpi urtheak iragan-eta,

        54. Josepek aitzinetik erran zituen zazpi urthe hutsak ethortzen hall ziren: eta mundu guzian gosetea nausitu zen, bainan ogia bazen Egiptoko lurrean.

        55. Harek eskas eginik, populuak jateko galdez oihu egin zuen Faraoni. Errege ihardetsi zioten: Zoazte Josepen gana, eta edozein gauza erran dezazuen, egizue.

        56. Bizkitartean gosetea handitzen zen lur guzian: eta Josepek ideki zituen oihitegi guziak, eta ogia saltzen zuen Egiptoarrei, ezen goseak hertsatu zituen.

        57. Eta herri-alde guzietarik Egiptora heldu ziren jateko erostera, eta gabearen gaitza ematzera.

XLII. KAP.

        1. Bada, Jakobek nabaditurik jatekoak Egiptoan saltzen zirela, erran zioten bere semeei: Zertako etzarete ernatzen?

        2. Aditu dut ogia Egipton saltzen dela: jauts zaizte, eta erosazue behar dena, bizi ahal gaitezen, eta gabeak irets ez gaitzan.

        3. Beraz Josepen hamar anaia Egiptora jautsi ziren ogi erostera:

        4. Benjamin etxean idukia izan zen Jakobez, zeinak erran baitzioten haren anaiei: Ez dakioen bidean zerbait astrugaitz gertha.

        5. Egiptoko lurrean sarthu ziren erostera zihoazen bertze batzuekin. Ezen gosetea zen Kanaango lurrean.

        6. Eta Josep zen Egiptoko lurrean buruzagi, eta haren manua gabe etzen ogia saltzen. Eta bere anaiak gurthu zitzaizkonean,

        7. Ezagutu zituen, eta gogorkiago mintzatzen zitzaioeten arrotz batzuei bezala, galdegiten ziotelarik: Nondik heldu zarete? Ihardetsi zuten: Kanaango lurretik, bizitzeko behar denaren erostera.

        8. Eta bizkitartean anaiak ezagutzen zituelarik, hekiek etzuten ezagutu.

        9. Eta orhoiturik bertze orduz izan zituen ametsez, erran zioten: Ikhusketari batzuek zarete, lur huntako alde minberenen ikhustera ethorriak.

        10. Haukiek erran zuten: Jauna, ez da holakorik; bainan zure zerbitzariak ethorri dira jateko erostera.

        11. Guziak gizon baten seme gare: baketiar heldu gare, eta zure zerbitzariek ez derabilkate deusere gaixtorik.

        12. Josepek ihardetsi zioten: Ez da hori, lur hunetaka lekhu hazkartugabeen ikhustera ethorriak zarete.

        13. Eta haukiek: Zure zerbitzari hamabi anaia gare, aita baten umeak Kanaango lurrean: ttipiena gure aitarekin da, eta bertzea ez da lurraren gainean.

        14. Josepek erran zioten: Hori da nik erran dudana: ikhusketariak zarete.

        15. Bada orai eginen dut zuekilako frogapena: ala Faraon! etzarete hemendik ilkhiko, zuen anaia ttipiena ethorri arteo.

        16. Igorrazue zuetarik bat, eta erakhar beza: zuek ordean burdinetan egonen zarete zuen solasak egiazkoak edo gezurrezkoak diren froga ditezen artean; bertzela, ala Faraon ikhusketariak zarete.

        17. Beraz eman zituen zaintzera hirur egunez.

        18. Bainan hirugarren egunean presondegitik atherarazirik, erran zioten: Egizue nik errana, eta biziko zarete: ezen badut Jainkoaren beldurra.

        19. Baketiarrak bazarete, zuen anaia bat geldi bedi preso: eta bertzeak zoazte, eta erosi duzuen ogia eramazue zuen etxetara;

        20. Eta erakhar darotazue zuen anaia ttipiena, zuen solasak froga detzakedantzat, eta hil etzaiztezentzat. Harek erran bezala egin zuten.

        21. Eta batek bertzeari erran zuten: Zuzenbidean jasaiten dugu hau, zeren bekhatu egin baitugu gure anaiaren baithan, ikhusten ginuelarik haren bihotz-hestura; errekeitzen gintuelarik, ez dugu entzun izan: horren gatik atzeman gaitu ordu gaitz hunek.

        22. Eta Erruben, hekietarik batek erraten zioten: Ez othe narotzuen erran: Ez dezazuela bekhatu egin haurraren baithan: eta ez nauzue entzun? horra non bilhatua den orai haren odola.

        23. Bada, etzakiten Josepek aditzen zuela hekien mintzaia: zeren arartekotz solas egiten baitzuen hekiekin.

        24. Eta aldaratu zen aphur bat, eta nigar egin zuen; eta bihurturik mintzatu zitzaioten.

        25. Eta Simeon harturik, eta begien aitzinean lokharriz amarraturik, manatu zioten bere azpiko aitzindariei bethe zetzaten hekien zakhuak ogiz, eta bakhotxari bere dirua ezar zezoten bere zakhuan, gainerako emanik bideko jatekoak: eta hola egin zuten.

        26. Eta hekiek goan ziren, ogiak astogainetan zaramazkietela.

        27. Eta batek zakhua idekirik astoari zaldarea emateko ostatuan, dirua ikhusi zuen zakhuaren ahoan.

        28. Eta harriturik eta asaldaturik, elkharri erran zuten: Zer da Jainkoak egiten darokun hau?

        29. Eta ethorri ziren beren aita Jakoben gana Kanaango lurrera, eta khondatu ziozkaten gerthatu zitzaizkoten guziak, erraten zutelarik:

        30. Lekhu hartako jauna mintzatu izan zaiku gogorki, eta uste izan du Egiptoaren ikhustaileak ginela.

        31. Ihardetsi diogu: Baketiarrak gare, eta zimarkhurik ez derabilagu.

        32. Hamabi anaia gure aita batenganikakoak; bat ez da bizi, bertzea gure aitarekin da Kanaango lurrean.

        33. Harek erran daroku: Hola frogatuko dut hea baketiarrak zareten: zuen anaia bat utzazue enekin, eta har zatzue zuen etxetako behar diren jatekoak, eta zoazte;

        34. Eta zuen anaia ttipiena erakhar darotazue, jakin dezadan etzaretela ikhusketariak; eta preso den hau gibelerat har ahal dezazuentzat; eta handik aitzina zilhegi izan zaiztezentzat nahi duzuenaren erostera.

        35. Horiek erran ondoan, ogiak hustean, zeinek bere diruak atzeman zituzten zakhuen sartzean: eta batean laztuak zaudelarik,

        36. Aita Jakobek erran zioten: Haurrik gabe ezarri nauzue, Josep hila da, Simeon preso idukia, eta Benjamin eramaten darotazue: gaitz horiek oro erori dira ene gainera.

        37. Errubenek ihardetsi zioen: Ene semeetarik bia hil zatzu, hori ez badarotzut gibelerat ekhartzen: indazu hori eskuetara, eta nik bihurtuko daroztut.

        38. Eta Jakobek zioen: Ene semea ez da jautsiko zuekin; horren anaia hil da, eta hori bakharrik gelditu: helkari txar zerbait gertha balakio zohazten tokian, ene buru zuritua bihozminekin hobian sarraraziko duzue.

XLIII. KAP.

        1. Bizkitartean goseteak borthizki hertsatzen zuen Kanaango lurra,

        2. Eta akhiturik Egiptokik ekharri izan zituzten jatekoak, Jakobek erran zioten bere semeei: Bihur zaitezte, eta eros guzue jateko aphur bat.

        3. Judak ihardetsi zioen: Gizon harek erran izan daroku, zin egiten darokularik: Ez duzue ene begithartea ikhusiko, ez baduzue zuekin erakhartzen zuen anaia ttipiena.

        4. Beraz nahi baduzu hori gurekin bidali, goanen gare elkharrekin, eta erosiko darotzugu behar duzuna.

        5. Bainan nahi ez baduzu, ez gare goanen: ezen gizona, maiz erran dugun bezala, garbiki mintzatu zaiku, dioelarik: Ez duzue ikhusiko ene begithartea zuen anaia ttipiena gabe.

        6. Israelek erran zioten: Ene zorigaitzetan jakintsun egin duzue bertze anaia bat baduzuela.

        7. Eta ihardetsi zuten: Gizonak galdatu darozku aldizka gure ethorkiko berriak: hea aita bizi ginduenetz; hea baginduen anaia bertze bat: eta guk ihardetsi diogu bere galdeen arabera: nondik jakin ginezakeen erranen zarokula: Erakhar darotazue zuen anaia zuekin?

        8. Judak erran zioen oraino bere aitari: Igor zazu haurra enekin, goan gaitezen, eta bizi ahal gaitezen, ez gaitezen hil gu eta gure haur gaixoak.

        9. Nik hartuko dut muthikoa; niri galda diadazu; ez badut gibelerat erakhartzen, eta zuri bihurtzen ez badarotzut, gaixtoki hobendun izanen naiz zure aldera egun-eta-bizian.

        10. Gibelamendurik izatu ez balitz, hemen ginitazkeen jadanik bigarren aldiko.

        11. Beraz beren aita Israelek erran zioten: Hola premia bada, egizue nahi duzuena; har zazue zuen untzietan lurreko fruitu hoberenetarik, eta gizonari eraman zotzue emaitzak, arraxina, ezti, estoraks-nigar, mirra eta amanda aphur bat.

        12. Dirua ere eraman zazue lehenekoan bezalako bia: eta zuen zakhuetan kausitu duzuena eraman zazue gibelerat, beldurrez-eta huts eginik gerthatu diakeen hori.

        13. Eta har zazue zuen anaia ere, eta zoazte gizonaren gana.

        14. Ene Jainko guziz botheretsuak berati eragin dezazuela; eta preso dadukan zuen anaia eta Benjamin hau bihur betza zuekin batean. Ni anartean egonen naiz zurtz bezala haurrik gabe.

        15. Hartu zituzten beraz gizonarentzat emaitzak, dirua lehen bezalako bia eta Benjamin: jautsi ziren Egiptora, eta xutik eman ziren Josepen aitzinean.

        16. Hunek ikhusi zituenean, eta Benjamin hekiekin, manu egin zioen bere etxe-arthatzaileari, erraten zioelarik: Etxean sarrarazkitzu gizon haukiek, eta bitimak hil zatzu eta barazkaria zuxent, ezen eguerditan enekin jan behar dute.

        17. Hunek manatua egin zuen, eta etxera sarrarazi zituen gizonak.

        18. Eta han, iziturik, elkharri erran zuten: Lehenago gure zakhuetan gibelerat eraman dugun dirua gatik sarraraziak gare: gezurra baliaraz dezantzat gure gainean eta bortxaz gathibu eragin eta gure astoez jabe dadientzat.

        19. Aria hortaz etxe-gizonaren gana athelasera hurbildurik,

        20. Mintzatu zitzaizkon: Othoizten zaitugu, jauna, entzun gaitzatzun. Jadanik lehenago jautsi izan gure jateko erostera:

        21. Hekiek erosirik, ostatura goan garenean, ideki izan ditugu gure zakhuak, eta dirua atzeman dugu zakhuen ahoan: orai hura phisu berean gibelerat ekharri dugu.

        22. Eta bertze diru bat ekhartzen dugu behar dugunaren erosteko: ez da gure jakitatean nork ezarri duen hura gure zakhuetan.

        23. Bainan hunek ihardetsi zioten: Bakea dela zuekin, ez izan beldurrik: zuen Jainkoak, zuen aitaren Jainkoak eman darozkitzue aberastasunak zuen zakhuetan: ezen niri eman darotazuen dirua, emantzat dadukat. Eta Simeon erakharri zuen hekietara.

        24. Eta etxean sarrarazirik, ekharri zioten ura, eta zangoak garbitu zituzten eta bazka eman zioten hekien astoei.

        25. Hekiek emateko zituztenak xuxentzen zituzten, Josep eguerditan sar zedin artean: ezen adituak ziren han jan behar zutela ogia.

        26. Josep sarthu zen beraz bere etxean, eta eskuetan zaduzkaten erraitzak eskaini ziozkaten, eta lurrean ahuspez emanik adoratu zuten.

        27. Bainan hunek eztiki agurra bihurturik, galde egin zioten, erraten ziotelarik: Ongi da zuen aita zahar, aiphatu darotazuena? bizi da oraino?

        28. Ihardetsi zuten: Ongi da gure aita, zure zerbitzaria: bizi da oraino. Eta gurthurik adoratu zuten.

        29. Josepek begiak altxatzean, ikhusi zuen Benjamin bere anaia ama beraganikakoa, eta erran zuen: Hau da aiphatu darotazuen anaia gazte, hura? Eta gero erran zuen: Jainkoa urrikalkizun izan bekizu, ene semea.

        30. Eta laster egin zuen, zeren barneak gaindi egiten baitzioen bere anaiaren gainera, eta nigarra jauzten zitzaioen: eta etzateko lekhuan sarthurik nigar egin zuen.

        31. Eta berriz begithartea garbiturik, ilkhi zen, atxiki zuen bere burua, eta erran: Ekhar zatzue ogiak.

        32. Eta ogiak ezarriak izan ondoan, berezirik Josepentzat, eta berezirik anaientzat, eta berezirik batean jaten zuten Egiptoarrentzat ere (ezen Egiptoarrei etzaiote zilhegi Hebrearrekin jatea, eta horrelako onthuruntza bekhatu dadukate);

        33. Jarri ziren haren aitzinean, zaharrena bere premutasunak agintzen zioen bezala, eta gazteena bere adinaren arabera. Eta hainitz miresten ziren,

        34. Hartu zituztenean Josepen ganik izan zituzten zathiak: eta zathirik handiena erori zitzaioen Benjamini, hala non bortzaldiz xitxen baitzuen. Eta edan eta ase ziren Josepekin.

XLIV. KAP.

        1. Bada Josepek manu egin zioen bere etxe-gizonari, erraten zioelarik: Ogiz atxik-ahala bethe zatzu haukien zakhuak: eta bakhotxari dirua ezar zozute zakhu gainean.

        2. Bainan gazteenaren zakhuaren sartzean ezar zazu ene zilharrezko basoa eta ogiarentzat eman duen dirua. Eta hola egina izan zen.

        3. Eta goiza ethorri zenean, igorri zituzten beren astoekin.

        4. Eta jadanik hiritik atheratuak ziren eta aphur bat urrunago goanak: orduan Josepek ekharrarazirik bere etxe-gizona, erran zioen: Xuti zaite eta jarraik zakiozkite gizon horiei: eta atzeman ondoan, errozute: Zertako ongiarentzat bihurtu, duzue gaizkia?

        5. Ebatsi duzuen basoa da ene nausiak edateko erabiltzen duen bera, eta hartan ohi du asmu egiten: gauzarik tzarrena egin duzue.

        6. Harek egin zuen manatua zen bezala; eta atzemanik mintzatu zitzaioten manuaren arabera.

        7. Haukiek ihardetsi zuten: Zertako mintzo da hola gure jauna, zure zerbitzariek egin balute bezala horrenbertzeko itsuskeria?

        8. Zakhu buruetan aurkhitu dugun dirua, gibelerat ekharri dugu Kanaango lurretik; eta nola daiteke ebatsi dugula zure nausiaren etxetik urhe edo zilharra?

        9. Zure zerbitzarietarik edozeinen baithan kausituko baita bilhatzen duzuna, eta haina hila izan bedi, eta gu izanen gare zure nausiaren gathibu.

        10. Hunek erran zioten: Egin bedi zuen hitzaren arabera: zeinaren baithan kausituko baita, eta haina izan bedi ene gathibu; bertzeak garbi izanen zarete.

        11. Beraz berehala zakhuak lurrera jautsirik, bakhotxak berea ideki zuen.

        12. Etxe-gizonak, handienetik hasirik ttipieneraino ikhartu zituen, eta basoa aurkhitu zuen Benjaminen zakhuan.

        13. Orduan haukiek, soinekoak urraturik eta astoak berriz kargaturik, hirira itzuli ziren.

        14. Eta Juda bere anaiekin lehenbizikorik sarthu zen Josepen gana (ezen etzen oraino leheneko lekhutik atheratua), eta guziek bardin arthiki zituzten haren aitzinean beren buruak lurrera.

        15. Hunek erran zioten: Zertako nahi izan duzue holako lana egin? ala ez dakizue asmatzeko jakitatean ez dudala parerik?

        16. Judak erran zioen: Zer ihardetsiko dugu ene jaunari? edo zer erranen dugu, edo zer aitzakia dezakegu zuzenki? Jainkoak atzeman du zure zerbitzarien gaixtakeria: huna non garen guziak ene Jaunaren gathibu, gu eta haina zeinaren zakhuan aurkhitu baita basoa.

        17. Josepek ihardetsi zuen: Urrun ni ganik holakorik eginen baitut: basoa ebatsi duena, bera izan bedi ene gathibu; bainan zuek zoazte librorik zuen aitaren gana.

        18. Bada Judak, hurbilago goanik, erran zioen lotsarik gabe: Othoizten zaitut, ene jauna, zure zerbitzariak solas egin ahal dezan zure beharrira, eta ez betzaizko samur zure muthilari; ezen Faraonen ondotik zare zu,

        19. Ene Jauna. Lehenik galdegin diozute zure zerbitzariei: Baduzue aita edo anaia bat?

        20. Eta guk ihardetsi dugu gure jaunari: Badugu aita bat zaharra, eta anaia gaztetto bat, zahartzean sorthu zaioena, zeinaren ama beraganikako anaia hila baita; hura bakharra da bere amarenganikakoa, eta aitak xitki du maite.

        21. Eta erran diozute zure zerbitzariei: Erakhar darotazue: eta ene begiak ezarriko ditut haren gainean.

        22. Guk, ene jauna, ihardetsi darotzugu: Haurrak ez dezake utz bere aita: ezen utz baleza, aita hil laiteke.

        23. Eta erran diozute zure zerbitzariei: Zuen anaia ttipiena ez bada zuekin heldu, ez duzue gehiago ikhusiren ene begithartea.

        24. Beraz igan garenean zure zerbitzari gure aita gana, khondatu diozkagu gure jaunak erran guziak.

        25. Eta gure aitak ihardetsi izan du: Bihur zaitezte, eta guri eros bihi aphur bat.

        26. Guk erran izan diogu: Goan ez gaitezke: gure anaia ttipiena jausten bada gurekin, emanen gare bideari: bertzela ez gaitezke ausarta Egiptoko buruzagiaren begietara agertzera.

        27. Horri ihardetsi dio aitak: Badakizue ene emazteak bi seme eman darozkidala.

        28. Bat ilkhi izan zen, eta erran darotazue: Basabere batek iretsi du: eta ez da oraidinokoan ageri.

        29. Hau ere eramaten baduzue, eta bidean zerbait gerthatzen bazaio, atsekabetan jautsaraziko duzue ene buru zuritua hobira.

        30. Agertzen banaiz beraz zure zerbitzari den ene aitaren aitzinera, eta haurra ez balin bada han (nola haren bizia hunenari baitatxeko),

        31. Eta ikhusten badu hori ez dela zurekin, hilen da, eta zure muthilek igorriko dute haren buru zuritua atsekabetan hobira.

        32. Lehenago izan benedi zure gathibu ni, zeinak hartu baitut haurra ene fedearen gain eta hitzeman baitut, diodalarik: Gibelerat bihurtzen ez badut, gaixtoki ene aitaren alderat hobendun izanen naiz egun-eta-bizian.

        33. Beraz muthikoaren orde, geldituko naiz zure gathibu ene nausiaren zerbitzuan, eta muthikoa igan bedi bere anaiekin.

        34. Ezen ez naiteke bihur, haurra gabe, ene aitaren gana, beldurrez-eta ene aita lehertuko duen helkaitzaren lekhuko gertha nadien.

XLV. KAP.

        1. Josepek etzezakeen luzezago bortxa bere burua begira zagoen jende multzuaren aitzinean: horren gatik manatu zuen guziak athera zitezen kanporat, elkharrekilako ezagutpenean atzerik nihor gertha etzedintzat.

        2. Eta nigar-marraska bat egin zuen, Egiptoarrek eta Faraonen etxe guziak aditu zutena.

        3. Eta erran zioten bere anaiei: Josep naiz ni: ene aita bizi da oraino? Anaiek, laztura gaitzak jorik, ezin zezokoten ihardets.

        4. Bainan hunek gozotasunekin erran zioten: Hurbil zakizkidate. Eta ondora hurbildu zitzaizkonean, erran zioten. Ni naiz Josep zuen anaia, Egiptora saldu izan duzuena.

        5. Etzaiteztela izi eta ez bekizue gogor iduri zeren saldu nauzuen herri haukietara: ezen zuen salbatzera igorri nau Jainkoak zuen aitzinean Egiptora.

        6. Bi urthe baditu ezen gosetea abiatua dela lurrean: eta gelditzen dira oraino bortz urthe, zeinetan lurra ezin lanthuko baita ez-etare uztarik bilduko.

        7. Eta Jainkoak aitzinetik igorri nau, begira zaiteztentzat lurraren gainean, eta jatekoak bizitzeko izan ahal dezazuentzat.

        8. Ez zuen xedetik, bainan Jainkoaren nahitik igorria izatu naiz hunat: eta harek egin nau Faraonen aita bezala, horren etxeko nausi, eta Egiptoko lur guziko buruzagi.

        9. Laster egizue eta igan zaizte ene aita gana, eta errozue: Hau gaztiatzen darotzu zure seme Josepek: Jainkoak egin nau Egiptoko lur guziko jaun; jauts zaite ene gana, ez bezazu luza:

        10. Eta egoitza eginen duzu Jefengo lurrean; eta izanen zare ene aldean zu, eta zure semeak, eta zure semeen semeak, zure ardiak eta abereak, eta dituzun gauza guziak.

        11. Eta han haziko zaitut (ezen oraino gelditzen dira gosetezko bortz urthe), gal etzadientzat zu, eta zure etxea, eta ditutzun guziak.

        12. Huna zuen begiek eta Benjamin ene anaiaren begiek ikhusten dute ene ahoz mintzo natzaitzuela.

        13. Eraman zozue ene aitari ene ospe guziaren eta Egiptoan ikhusi ditutzuen ororen berriak: higi zaizte, eta erakhar darotazue ene gana.

        14. Eta bere anaia Benjamini lephotik besarka lothu zenean, nigar egin zuen; eta hau ere orobat nigarrez zagoen lephotik lothurik.

        15. Eta Josepek musu eman zioten bere anaia guziei, eta bakhotxaren gainean nigar egin zuen: gero ausartatu zitzaizkon solas ematera.

        16. Eta jakina izan zen eta haro handitan barraiatu zuten erregeren gortean: Josepen anaiak ethorri dira; eta Faraon boztu zen, eta haren etxe guzia ere bai.

        17. Eta erran zioen Josepi manu egin zezotela bere anaiei, erranez: Karga zatzue zuen astoak, eta zoazte Kanaango lurrera.

        18. Eta handik har zatzue zuen aita eta etxekoak, eta zatozte ni gana: eta nik emanen darozkitzuet Egiptoko on guziak, lurrak dadukan gogo hobeenetik haziak izan zadieztentzat.

        19. Mana zozute ere har detzaten orgak Egiptoko lurretik, beren haurren eta emazteen ekhartzeko, eta errozute: Har zazue zuen aita, eta egizue lehen-bai-lehen ethortzera.

        20. Etzazuela zuen pusketarik utz deusere: zeren Egiptoko ontasun guziak zuenak baitira.

        21. Eta Israelen semeek egin zuten manatua izan zitzaioetena. Josepek eman ziotzaten orgak Faraonen manuaren arabera, eta bideko jatekoak.

        22. Manatu zuen ere bakhotxari eman ziotzoten bira soineko: bainan Benjamini eman ziozkan hirur ehun zilharrezko bortz soineko ederrenenekin.

        23. Bertze hainbertze diru eta soineko igorri zituen bere aitari hamar astorekin, Egiptoko ontasunetarik eramaten zutenak, eta berme hainbertze asto urrixekin bideko bihia eta ogiak zaramazkitenak.

        24. Igorri zituen beraz bere anaiak, eta abiatzean erran zioten: Etzaiteztela samur bidean.

        25. Egiptotik iganik, ethorri ziren Kanaango lurrera bere aita Jakoben gana.

        26. Eta berri eman zioten, erraten zutelarik: Josep zare semea bizi da, eta hura bera da Egiptoko lur guziko buruzagi. Hori aditu zuenean, Jakobek, lo dorphe batetarik atzartzen balitz bezala, etzioten bizkitartean sinhesterik ematen.

        27. Haukiek aitzitik khondatzen zioten nola eta nola zen gauza. Bainan ikhusi zituenean orgak, eta Josepek igorri ziozkien guziak, bihurtu zitzaioen bere tentua,

        28. Eta erran zuen: Ene seme Josep bizi bada oraino, aski dut: goanen naiz, eta ikhusiko dut hil nadien baino lehen.

XLVI. KAP.

        1. Eta Israel abiaturik, zituen guziekin, ethorri zen Zineko putzura; eta han bitimak hilik bere aita Isaaken Jainkoari,

        2. Entzun zuen hura ikhuspenez gauaz deitzen zuela, eta erraiten zioela: Jakob, Jakob. Ihardetsi zioen: Huna non naizen.

        3. Jainkoak erran zioen: Ni naiz zure aitaren Jainko guziz hazkarra: ez izan beldurrik, jauts zaite Egiptora, zeren han ezarriren baitzaitut jendaki handi baten buruko.

        4. Ni harat jautsiko naiz zurekin, eta nik gibelerat erakharrien zaitut handik: Josepen eskuek hertsiko ere darozkitzute begiak.

        5. Jakob jaiki zen beraz Zineko putzutik: eta semeek eraman zuten haurrekin eta beren emazterkin Faraonek igorri zituen orgetan gizon-zaharraren ekhartzeko,

        6. Kanaango lurrean zituen puska guziekin: eta Egiptora ethorri zen bere ondorego guziarekin,

        7. Seme, eta ilobaso, alaba eta ondoko guziak elkharrekin.

        8. Hautxek dira Israelen semeen izenak, Egiptoan sarthu zirenak, bere eta bere haurrak. Zaharrena Erruben.

        9. Errubenen semeak: Henok, eta Phalu, eta Hefron, eta Karmi.

        10. Simeonen semeak: Jamuel, eta Jamin, eta Ahod, eta Jakin, eta Sohar, eta Saul Kananearraren semea.

        11. Lebiren semeak: Jerson, eta Kaath, eta Merari.

        12. Judaren semeak: Her, eta Onan, eta Sela, eta Phares, eta Zara; bainan Her eta Onan hil ziren Kanaango lurrean. Pharesi sorthu semeak ziren: Hefron eta Hamul.

        13. Isakarren semeak: Thola, eta Phua, eta Job, eta Semron.

        14. Zabulonen semeak: Sared, eta Helon, eta Jahelel.

        15. Horiek dira Liaren semeak, Mesopotamia Siriakoan, izan zituenak, bere alaba Dinarekin: seme eta alaba, orotara hogoi eta hamahirur zituen.

        16. Gaden semeak: Sephion, eta Hagi, eta Suni, eta Esebon, eta Heri, eta Arodi, eta Areli.

        17. Aserren semeak: Jamne, eta Jesua, eta Jesui, eta Beria, Sara ere hekien arreba. Beriaren semeak: Heber eta Melkiel.

        18. Horiek dira Zelpharen semeak, Labanek Liari eman izan zioenarenak; haren ganik hamasei haur horiek izan zituen Jakobek.

        19. Errakel bere emazteaganikako semeak: Josep eta Benjamin.

        20. Eta Egiptoko lurrean Josepi sorthu izan zitzaizkon semeak, Heliopoliseko Aphez Putifarren alaba Asenethen ganik izan zituenak: Manase eta Efraim.

        21. Benjaminen semeak: Bela eta Bekor, eta Abel, eta Jera, eta Nasman eta Eki, eta Erros, eta Mophim, eta Ophim, eta Ared.

        22. Horiek dira Errakelek Jakobi eman izan ziozkien haurrak: orotara hamalau:

        23. Danen semeak: Hufim.

        24. Nefthaliren semeak: Jafiel, eta Guni, eta Jefer, eta Salem.

        25. Horiek dira Balaren semeak, Labanek bere alaba Errakeli eman zinenarenak. Haren ganik zazpi horiek izan zituen Jakobek.

        26. Jakobekin Egiptoan sarthu ziren guziak eta haren belhaunetik ilkhiak, ziren, haren semeen emazteak gabe, hirur hogoi eta sei.

        27. Eta Josepen semeak, Egiptoko lurrean sorthu zitzaizkoenak, bia. Jakoben etxeko guziak Egiptoan sarthu zirenak izan ziren hirur hogoi eta hamar.

        28. Bada, Jakobek bore aitzinean Juda igorri zioen Josepi, berria eraman zezon eta ethor zadientzat haren bidera Jefen-herrira.

        29. Jakob haran heldu izan zenean, Josepek zaldiak bere orga-lasterrari uztarturik, igan zen bere aitaren bidera, lekhu berera: eta ikhustearekin hura, jauzi zitzaioen lephora, eta besarka zadukalarik nigar egin zuen.

        30. Eta aitak erran zioen Josepi: Gaurgeroz hilen naiz bozik, zeren ikhus baitut zure begithartea, eta bizirik uzten baitzaitut.

        31. Eta Josep mintzatu zitzaioten bere anaiei, eta bere aitaren etxeko guziei: Iganen naiz, eta berria emanen diot Faraoni, eta erranen: Ene anaiak eta ene aitaren etxekoak, Kanaango lurrean zirenak, ethorri dira ene gana;

        32. Eta dira ardi zaintzaile, eta arthalde hazten haritzen dira: berekin erakharri dituzte beren ardi eta idi eta izan ahal dituzten guziak.

        33. Eta deithuko zaituztenean eta erranen darotzuenean: Zer da zuen lana?

        34. Ihardetsiko diozue: Zure zerbitzari gare, artzainak haurretik orai arteo, gu eta gure aitzinekoak. Hori errozue, zuen egoitza egin ahal dezazuentzat Jefengo lurrean: zeren Egiptoarrek higuin baitituzte ardi zaintzaile guziak.

XLVII. KAP.

        1. Josep goanik beraz Faraonen aitzinera berria eman zioen, erraten zioelarik: Ene aita eta anaiak, beren ardi eta idi eta dituzten guziekin, Kanaango lurretik ethorri dira; eta huna non gelditzen diren Jefengo lurrean.

        2. Bere anaietarik ere bortz agerrarazi zituen erregeren aitzinera:

        3. Hunek galdegin zioten: Zer lan duzue? Ihardetsi zuten: Zure zerbitzuko, ardi zaintzaileak gare, gu eta gure aitzinekoak.

        4. Bidaietan ethorri gare zure lurretara, zeren, gosetea borthizten hari delakotz, Kanaango lurrean belharrik ez baita arthaldeentzat: eta galdatzen dugu mana dezazun zure zerbitzariak egon ditezen Jefengo lurrean.

        5. Horren gatik erregek Josepi erran zioen: Zure aita eta zure anaiak ethorri dira zure gana.

        6. Aitzinean duzu Egiptoko lurra oro; tokirik hobeenean eginaraz zozute egoitza, eta emozute Jefengo lurra. Ezagutzen baduzu horien artean gizon antzesturik badela, ezar zatzu ene arthaldeen buruko.

        7. Gero Josepek sarrarazi zuen bere aita erregeren gana, eta ezarri zuen haren aitzinean: Jakobek benedikatu zuen hura.

        8. Eta erregek galdegin zioen: Zer adin ekhartzen dute zure bizitzeko urtheek?

        9. Ihardetsi zioen: Ene erromeriako egunak dira ehun eta hogoi eta hamar urthe, aphurrak eta txarrak, eta ez dira heldu izan ene arbasoek beren erromerian iragan dituztenetara.

        10. Eta errege benedikaturik, kanpora ilkhi izan zen.

        11. Josepek beraz bere aita eta anaiei eman zioten, Egipton, tokirik hobeenean, Erramesesko lurra, Faraonek manatu izan zuen bezala.

        12. Eta hazten zituen hekiek, eta bere aitaren etxe guzia, bakhotxari jatekoak emanez.

        13. Ezen ogia mundu guzian eskas zen; goseteak xahutzen hari zuen lurra, gehienik Egiptoa eta Kanaan-herria.

        14. Ogi saltzetik Josepek bildu zuen lekhu hekietako diru guzia, eta ekharri zuen erregeren khutxara.

        15. Eta diruak erosleei eskas egin ziotenean, Egipto guzia ethorri zen Josepen gana, zioelarik: Iguzu ogia; zertako zure aitzinean hiltzen han gure diru eskasez?

        16. Hunek ihardetsi zioten: Ekhar zatzue zuen abereak, eta hekien truk jateko emanen darotzuet, dirurik ez baduzue.

        17. Ekharri zituztenean, eman zioizkiten jatekoak beren zaldi, ardi, idi eta astoetan truk: eta azienda truk hazi zituen urthe hartan.

        18. Ethorri ziren bigarren urthean ere, eta erran zioten: Ez diogu gure jaunari gordeko, diruak eskas eginik, aziendek orobat eskas egin darokutela; etzare jakin gabe gure gorphutzaz eta lurraz landan, deusere ez dugula.

        19. Zertako beraz hilen gare zure begien aitzinean? gu eta gure lurra zureak izanen gare; eros gaitzatzu erregeren zerbitzuko, eta igutzu haziak, beldurrez-eta, nekhazalea hilik, lurra mortu bilhaka dadien.

        20. Josepek erosi zuen beraz Egiptoko lur guzia, batbederak bere bazterrak saltzen zituelakotz gosetearen handiz. Eta Faraon egin zuen jabe lurraz,

        21. Eta sende guziaz, Egiptoaren buru bateko zedarrietarik bertze buruko mugetaraino,

        22. Aphezen lurraz landan, erregek hekiei emana izan zitzaioetenaz; erabakia zen jatekoa ematen zitzaioeten herriko bihitegietarik, eta hola etziren beren ontasunen saltzera behartuak izan.

        23. Josepek erran zioten beraz populuei Huna, ikhusten duzuen bezala, Faraon zuen buruen eta zuen lurraren jabe da: har zatzue haziak eta erain zatzue landak,

        24. Fruituak izan ahal dezazuentzat. Erregeri bortzgarrena emanen diozue; gainerako lauak uzten darozkitzuet hazitako eta zuen etxekoen eta haurren hazteko.

        25. Haukiek ihardetsi zuten: Zure eskuetan da gure bizia; bakharrik gure jaunak begithartez ikhus beikitza, eta gogotik zerbitzatuko dugu errege.

        26. Ordutik oraidino, Egipto guziko lurrean, erregeentzat berezten da bortzgarrena, eta hori egina da legetan bezala, lekhat aphez lurra, zeina holako zorretik garbi utzia izan baitzen.

        27. Israelek beraz izan zuen bere egoitza Egipton, erran nahi baita, Jefengo lurrean, eta izan zen hartaz jabe; eta hainitz berhatu eta populatu zen.

        28. Eta han bizi izan zen hamazazpi urthez; eta haren bizitzeko egun guziak igan ziren ehun eta berrogoi eta zazpi urthetara.

        29. Eta ikhustearekin hurbiltzen hari zitzaioela heriotzeko eguna, deithu zuen bere seme Josep, eta erran zioen: Grazia aurkhitu izan badut zure aitzinean, ezar zazu zure eskua ene ixterraren gainean; eta egidazu urrikalpen eta zintasunez agintza, ez nauzula Egipton ehortziko:

        30. Bainan lo eginen dudala ene arbasoekin, eta eramanen nauzula lur huntarik eta ezarriko aitzinekoen hobian. Josepek ihardetsi zioen: Eginen dut zuk manatua.

        31. Eta Jakobek erran zioen: Beraz zin egidazu niri. Josepek zin eginik, Israel itzuli zen burukita-aldera eta Jainkoa adoratu zuen.

XLVIII. KAP.

        1. Horiek hola iragan ondoan, Josepi ekharri zioten berria aita eri zuela: hunek bere bi semeak, Manase eta Efraim harturik, bideari eman zen.

        2. Gizon-zaharrari erran zioten: Huna Josep zure semea non heldu den zure gana. Jakob hazkarturik ohean jarri zen.

        3. Eta Josepi, sarthu zenean, erran zioen: Jainko guziz ahalduna agertu zait Luzan, zeina baita Kanaango lurrean; eta benedikatu nau,

        4. Eta erran izan darot: Berhatuko eta populatuko zaitut, eta ezarriko zaitut jendaia askoren buruko: eta lur hau emanen darotzut zuri, eta zure ondoan zutarikakoei, behin-bethiko gozamenetan.

        5. Beraz zure bi semeak, Egiptoko lur huntan sorthu zaizkitzunak, ni zure gana ethorri baino lehen, eneak izanen dira: Efraim eta Manase, Erruben eta Simeon bezala ene izeneko ekharriak izanen dira.

        6. Bainan horien ondotik izanen dituzun bertzeak, zureak izanen dira eta beren anaien izenetan deithuak izanen dira beren izantzetan.

        7. Ezen Mesopotamiatik heldu nintzelarik, bidearen beraren gainean hil izan zitzaitan Erruhel Kanaango lurrean, eta uda-hastea zen; eta Efratan sartzen nintzen, eta ehortzi nuen Efratako bide bazterrean, zeina bertze izenez Beteleme deitzen baita.

        8. Hanbatekin haren semeak ikhusirik, Josepi erran zioen: Nor dira haukiek?

        9. Ihardetsi zuen: Ene haurrak dira, Jainkoak lekhu hunetan eman izan darozkidanak. Erran zioen: Ene gana hurbilarazkitzu, benedika detzantzat.

        10. Ezen Israelen begiak lanbrotuak izen bere adin handia gatik, eta etzezakeen ikhus garbiki. Eta hekiek hurbilarazirik bere gana, musu emanik, eta besarkaturik,

        11. Erran zioen bere semeari: Ez naiz zure begitharteaz izan gabetua, bertzalde Jainkoak erakhutsi izan darozkit zure umeak.

        12. Josepek hekiek aldaratu ondoan bere aitaren besoetarik, ahuspez lurrean jarririk adoran eman zen.

        13. Eta ezarri zuen Efraim bere eskuinean, hori baita Israelen ezkerrean: eta Manase bere ezkerrean, edo aitaren eskuinean, eta biak ondora hurbilarazi zioizkien.

        14. Israelek esku eskuina hedaturik, ezarri zuen Efraim, anaia gazteenaren buruaren gainean: eta eskuak gurutzatuz, ezkerra ezarri zuen Manase, sortzez zaharrena zenuen buruaren gainean.

        15. Eta Jakobek Josepen semeak benedikatu zituen, eta erran: Jainkoak, zeinuen aitzinean ibili baitira ene aita Abraham eta Isaak, Jainkoak, zeinak hazi bainau ene haurretik oraidinokoan:

        16. Aingeruak, gaitz orotarik begiratu nauenak, benedika betza haur haukiek: eta deithua izan bedi haukien gainera ene izena, eta ene aita Abraham eta Isaaken izenak ere bai, eta osteka berha beitez lurraren gainean.

        17. Bainan Josepek ikhusirik bere aitak esku eskuina ezarri zuela Efraimen buruaren gainean, gaitzitu zitzaioen: eta aitaren eskua harturik, egin zuen haren goititzera Efraimen buruaren gainetik, eta Manaseren buruaren gainera eramatera,

        18. Eta aitari erran zioen: Ez da hola behar, aita: zeren hau baita zaharrena, ezar zazu eskuina hunen buru gainean.

        19. Bainan Jakobek etzuen nahi izan eta erran zuen: Badakit, ene semea, badakit: hau ere populuen buruan izanen da, eta populatuko da: bainan anaia gazteena hau baino handiago izanen da, eta hunen ondoregoa berhatuko da jendakietan.

        20. Eta orduan benedikatu zituen, zioelarik: zutan benedikatua izanen da Israel, eta erranen da: Jainkoak egin dezazula Efraimi bezala, eta Manaseri bezala. Eta jarri zuen Efraim Manaseren aitzinean.

        21. Eta erran zioen Josep bere semeari: Huna non hiltzen naizen, eta Jainkoa izanen da zuekin, eta bihurturen zaituzte zuen aiten lurrera.

        22. Ematen darotzut zure anaiei baino gehiago, ezpatarekin eta ene balaztarekin Amorhearren gainean irabazi dudan ontasuna.

XLIX. KAP.

        1. Bada Jakobek deithu zituen bere semeak, eta erran zioten: Bil zaitezte, oraitik erran dezazuetan zer zaitzuen gerthatuko azken egunetan.

        2. Bil zaitezte, eta adi zazue, Jakoben semeak, adi zazue Israel zuen aita:

        3. Erruben ene seme zaharrena, zu ene indarra, eta ene atsekabearen hastapena: lehena behar zinen ene emaitzetan; handiena manamenduan.

        4. Ixuri izan zare ura bezala, etzare berhatuko: zeren igan zaren zure aitaren ohera, eta lohitu baituzu haren etzauntza.

        5. Simeon eta Lebi anaiak: gaixtakeriazko gerl-untziak.

        6. Horien xede-hartzean ez bedi sar ene anima! ez-eta horien bilkhuan izan ene ospea! zeren beren hasarrean hil baitute gizona, eta beren nahitara eragotzi harrasia.

        7. Madarikatua horien hasarrea, zeren iraun duen; eta horien gaitzidura, zeren izan den gogorra: zathituko ditut Jakob baithan eta barraiatuko Israelen.

        8. Juda, laudaturen zaituzte zure anaiek: zure eskua izanen da zure etsaien buruen gainean, gurthuko zaizkitzu zure aitaren semeak.

        9. Judak iduri du lehoinaren umea; ene semea, igan zare harrapatu ihiziaren gainera; phausatzean etzan zare lehoina iduri, eta lehoin urrixa iduri, nork hura atzar?

        10. Ez da khenduko Juda ganik errege-makhila, ez eta buruzagia haren belhaunetik, ethor dadien arteo igorria izan behar dena eta hura izanen da jendaien igurikitza.

        11. Bere astokumea lothuko du mahats-ondoari, eta, oi ene semea, asto-urrixa aihenari. Arnoan garbituko du bere soinekoa eta mahatsaren odolean bere kapa.

        12. Arnoa baino ederragoak dira haren begiak, eta hortzak esnea baino zuriagoak.

        13. Zabulonek egoitza eginen du itsas-hegian eta untzien bara-lekhuan, Sidoneraino hedatzen delarik.

        14. Isakar, asto hazkarra iduri, etzanen da bere mugen artean.

        15. Ikhusi du deskantsua ona dela, eta lurra nihon den hobeena; eta bere soin gaina jautsi du bizkarka eramateko, eta egin da zerga pagatzaile.

        16. Danek juiatuko du bere populua, hala-nola et-ere bertze leinuak Israelen.

        17. Dan izan bedi sugea bidean, zerasta bidexkan, zaldiari hatza asikiko dioena, igailea gibelera eror dadientzat.

        18. Nik, Jauna, zu ganik igurikiko dut ene salbagarria.

        19. Gad harmaturik gudukatuko da bere aitzinaldera; eta gibelerat ere harmatuko da.

        20. Aserren ogia, ogi goria, eta gozo emanen diote erregeei.

        21. Nefthali, oren itzuria, eta hitzari edertasun emaile.

        22. Josep ene semea berhatuz dihoa, eta begiko ederra baita, neskatxek laster egin dute harrasi gainera.

        23. Bainan ixterbegiek suminduran sarrarazi dute, eta liskar eman diote, eta bekhaizgo ekharri, harmak eskuetara harturik.

        24. Bainan hazkarrean jarri da haren balazta, eta haren besoetako eta eskuetako lokharriak urratuak izan dira Jakoben Jainko botheretsuaren eskuz; handik athera da artzaina, Israelgo harria.