www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Deboten brebiarioa
Pierre Argaiņaratz
1665, 1910

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Devoten breviarioa, Pierre Argaiñaratz (faksimilea). Hordago, 1978

 

 

aurrekoa hurrengoa

NONA

 

Sant-Eleonor duzue,

Nona hasten duena,

Debotak, ikhus azue,

Artha harthaz zuena.

 

Nahiz zela gorputzean,

Osasunarik gabe,

Etzaiten iar mahaiñean,

Nona konplitu gabe.

 

Errethaula bat bazuen,

Salbatzaillearena,

Nonan bethi hura zuen,

Kontenplatzen zuena.

 

Hartan zuen pintatua,

Iaunaren edaria,

Miagre khelderstatua,

Iuduek eskañia.

 

Huntaz zuen bere pena,

Zarasala ordean

Behazunez trata Iauna,

Eta ni banketpean.

 

Prinzesa hau hargatikan,

Iaunaren edariaz,

Zagoen orrhoiturikan,

Iate aldi guziaz.

 

Hañitz Biandaz bethea,

Mahaiña ikustean

Mahaiñ orde gurutzea,

Zadukan bihotzean.

 

Suspiretan zegoela,

Eta iotsi Iaunari

Zuri Khelder dizutela,

Niri hanbat ianhari.

 

Gauza gustuko enetzat,

Hanbat duzu kreatu.

Ordean, Iauna, zeuretzat,

Khirastuak hautatu.

 

Gauza guziez zerbitza

Nazaten mahaiñean,

Hargatik ene bihotza,

Daiteke gurutzean.

 

            * * *

 

Debotak guziok Iuntan,

Akort behar zarete,

Khelderrezko banket huntan,

Sarthu behar zarete.

 

Banket hau da guzientzat,

Ianhari gustosoa,

Sasiamenduarenzat,

Konplimendu osoa.

 

Banket huntan kausitzen da

Iauna buruzagitzat,

Mahaiña gurutzea da,

Kehlderra Ianharitzat.

 

Huntaz arimak bazkatzen,

Dire bere gosean,

Eta bethi konserbatzen,

Zeruko bidean.

 

Gaiñerako Ianhariak,

Dire gorputzarenak,

Eta gero xixariak,

Hek diraten lekhutik.

 

Gorputzaren banketetan,

Fite doaz gustuak,

Bethi bere ondoretan,

Tustela disgustuak.

 

Khelder eta Miagren,

Ezdaite disgusturik,

Onzat Iaunak gurutzean,

Utzi du dastaturik.

 

Gonbidatzen gaituela,

Haren banket handian,

Bonaxira dagigula,

Zaiñek bere aldian.

 

Gurutzeko Mahaiñera,

Goazen huntarakotzat,

Ungi gero handik hara,

Gaiten sekulakotzat.

 

            * * *

 

Gorputzaren naurimenduz,

Iauna minzo zaikula,

Darokun prezeptu sainduz,

Huna haren eskola.

 

Zer dukezuen iateko

Edatekoa nondik,

Etzarete penatuko,

Zeben gorputzen gatik.

 

Hetaz dugun artha sobraz,

Hargatik da sentitzen,

Eta gero bide beraz,

Gastiguz baliatzen.

 

Aberatsa minzo zela,

Granerako bihiaz,

Gorputzaren bazuela,

Han, zioen, frankiaz.

 

Huna bitartean boza,

Zerutik iausten dela,

Arima eta gorputza

Biak galdu tuela.

 

Minzo aizen gau berean,

Baduk orai zer egin,

Satanek hik ez ustean,

Baharaman berekin.

 

Ase bethez banketetan,

Uen bethi gogoa,

Ifernuan tormentetan,

Egik ora orroa.

 

Gorputzaren ase bethez,

Frankian dabillana,

Izanen da egun batez,

Urrikitan emana.

 

Daramak eskaspean,

Bizia borondatez,

Franko duke aitziñean,

Zeruetan ordainez.

 

Sari huneas dotatu,

Daiteke Zeruetan,

Iauna, haiñak, imitatu,

Baituke Munda huntan.

 

            * * *

 

Desertura eramana,

Hanbat barurtu dela,

Sant-Eleonorek, Iauna,

Kontenplatzen duela.

 

O Iauna, Dio, zer da hau?

Iartzen naiz hizik gabe,

Berrogoi egun eta gau,

Zaudezela ian gabe.

 

Zure gorputz sakratua,

Dezazula humilla,

Gosez gero urthatua

Hanbat pena dadilla.

 

Oraiño zakuszadala,

Amundioaren suz,

Enegatik hill zarela,

Gurutzean egarsuz.

 

Gose eta egarritan,

Guzia penaturik,

Gurutzera iganikan,

Ioan zaizkigu Mundutik.

 

O Iauna, Dio, saiñduak,

Egidazu fabore

Zure gose egarsuak,

Paira, zadan nik ere.

 

Zeuren loriara, handik

Hartu duzu bidea,

Ezdaitela berzetarik,

Eman duzu legea.

 

Dudan beraz bizitzea,

Nik ere Mundu huntan,

Xelder eta Miagrea,

Tudala ian ordutan.

 

Guzientzat ordenatzen,

Darokuzu Zerua,

Ordean denak penatzen,

Duke salbamendua.

 

Daramanak doloretan,

Mundu huntan bizia,

Lore gisa aranzetan,

Sentitzen du loria.

 

            * * *

 

Sant-Antoni, eta san-Paul,

Burjes Desertukoak,

Zuenzat dire ahapal,

Bethi laudatzekoak.

 

Eman duzue eskola,

Gorputzak zer moldetan,

Mortifikatzen tugula,

Gaitesken Zeruetan.

 

Zuen bethiko barurak,

Minzatzen zaizkigula,

Gure gorputzen ardurak,

Fite kitatzagula.

 

Egunean eguneko,

Ogi puska zinduten,

Zuen goiz arratsetako,

Berzerik etzinduten.

 

Horra izan tutzuenak,

Naurimenduarena,

Zuen biziko egunak,

Desertuan barrena.

 

Baziñakiten gorputzak

Penaz behar zuela,

Eta haren othurunzak,

Gutiz behar zirela.

 

Iaunak berak irakatsi,

Zioten exenplua,

Bide huntaz ardiatsi,

Behar zela Zerua.

 

Hekin orrhoitzapenetan

Etzen nihoiz banketik:

Bere abstinenzietan,

Bizi ziren kontentik.

 

Iaunaren laudoriotan

Zuten artha guzia;

Gau egunak othoitzetan,

Huna hekin bizia.

 

Huna, huna, zer dagokan,

Debotak, gorputzari,

Entreteni ian gutitan,

Ukho gormandizari.

 

            * * *

 

Barurak beldur zarete,

Diren zuen kaltetan,

Ez Debotak, ezdirate,

Baiñan ontasunetan.

 

Berekin du ontasuna,

Bethi abstinenziak,

Gorputzaren osasuna,

Arimakotz graziak.

 

Bazkora ethorri eta,

Garizuman egunak,

O Zeiñ handi duen besta,

Barur egin tuenak.

 

Gizonaren bizitzea,

Deitzen dut garizuma,

Mundutikan partitzea,

Haren bazko eguna.

 

Bozik dago barurturik,

Haiña bere bizian,

Partitzekotzat Mundutik,

Dagoena etsian.

 

Doazkigunaz gerostik

Gorputzak ahituaz,

Ahitzagun barurturik,

Gure salbamenduaz.

 

Geure refekzionean,

Gero iarzen garela,

Iauna bere banketean,

Imitatzen dugula.

 

Khelder eta Miagrean,

Beraz huntarakotzat,

Gurutzeko mahaiñean,

Hauk zituen berezat.

 

Gure arimako ona,

Ezin daite berzetan,

Sant-Eleonorek Nona,

Bethi zaraman hartan.

 

Fiña detzagun biziak,

Debotak, hark bezala,

Iaunaren Ian Edariak,

Bihotzean tugula.

 

 

REFLEXIONEA

NONAREN GAIÑEAN

 

Ian edanezko sobrari,

Ihesi doakona,

Huna, Debotak, Iaunari,

Agradatzen zaiona.

 

Etzareten golotsegi,

Beraz iate horretan,

Zergatikan soberegi,

Baita zuen kaltetan.

 

Bere trabailluarekin

Gutiz nauritzen denak,

O zer bozkariorekin,

Daramatzen egunak.

 

Izanagatik gutia,

Nahiz doi doia duen,

Iduri zaio handia,

Zeren trabailluz duen.

 

Esparanzan trabailluak,

Oraiño dadukala,

Hobekiago Zeruak,

Bazkatuko duela.

 

Haiñaz erran behar dela,

Dakusagu, Debotak,

Othurunzak dituela,

Gurutzeko banketak.

 

Iauna bera gurutzean,

Tratatu zen khelderrez,

Asetzen da bihotzean,

Iate aldi guziez.

 

Dohatsua da zorthean,

Ezin daite berzela,

Iartzen dena Mahaiñean,

Iaunaz orrhoitzen dela.

 

Iauna duke saihetsean,

Haiñak bere kidetzat,

Parte haren banketean,

Zuenetik beretzat.

 

Khelder eta Miagrea

Ziren haren banketak,

Hetan geure bizitzea,

Daramagun, Debotak.

 

 

OTHOITZA BIRJINARI NONAREN GAINEAN

 

        Zeruko eta lurreko Erregiña: zure graziazko handidasun guzietan Zeure Naurimenduaren ogia Khelder eta Miagrean bethi busti izan duzuna, zeiñez zure seme bakhotxa bere gurutzeko egarsuan zerbitzatu izan baitzen: othoi ardiats diezazu, senti dezadan hekien Khirastasuna Munduak presenta ahal dietzakikedan banket guzietan, zure Exenplu saindua segitzen dudala, ene sensuek errezibi dezate arrozoiñaren legea: baiñan nola prezeptuak lekzione fruitu gabekoak baitire baldiñ graziak lehenik iustruitzen ezpaigaitu, obteni diezadazu grazia hura, zuk Irakasten darotazun Instrukzione saiñduetarik neure probetxua egin dezadantzat Zeruko Errekonpensaz gero goza naiteken bezala.

 

aurrekoa hurrengoa