www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Deboten brebiarioa
Pierre Argaiņaratz
1665, 1910

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Devoten breviarioa, Pierre Argaiñaratz (faksimilea). Hordago, 1978

 

 

aurrekoa hurrengoa

MATUTINAK

 

Sant Elizabeth, debotak,

Zuei minzo zaitzue:

Harenekin orobatak,

Obrak eginzatzue.

 

Iaiki beraz gau erditan,

Eta haren arabaz,

Orrhoit Iaikitze alditan,

Ifernuan den gabaz.

 

Gau erdiko muga noiz zen,

Prest zegoen ernea

Damnatuenzat han zer zen,

Zen haren beillatzea.

 

Gau ilhuna, borthitz penak.

Ez aphurbatekoak:

Huna hekin dolamenak,

Bainan sekulakoak.

 

Eziñ ikhus ezin goza:

Iaunaren presenziaz,

Huna arraataren boza,

Ez sekulan loriaz.

 

Lastima hauk zadutzala

Meditazionean:

Errethaula bat bezala

Begien aitzinean:

 

Oihuz dio, o Ienkoa,

Handik guarda nazazu:

Plazer duzun ondikoa,

Othoi hemen indazu.

 

O Debotak huntarakotz,

Atzar espirituak:

Hauk dire hauk arimakotz,

Pensamendu sainduak.

 

Beilla beraz gau parte bat,

Sekulaz orrhoitzeko;

Hau dukezue bide bat,

Sainduki bizitzeko.

 

Egin bethi obra onak,

Ezen berze deusikan,

Ezin dezake gizonak,

Eraman mundutikan.

 

            * * *

 

Egunekien badoaz,

Bethikotz atsegiñak:

Baiñan norenganik doaz,

Hetazko bihotz miñak.

 

Deusik hagoan eztago,

Non ezten iragaitzaz:

Pena ordean badago,

Bekhatuaren gaitzaz.

 

Zeiñ garratz den bitartean,

Orai ezta Seiñale:

Ifernua iar artean,

A zoteen emaille.

 

Egia da mundu huntan,

Bakhotxaren arimak,

Sentitzake bere baithan,

Dolorezko lastimak.

 

Sentizake Ifernua,

Munduan delarikan:

Hartu ondoan dolua,

Badu bekhaturikan.

 

Izan arren esparantza,

Iauna baithan hartua

Ikhara zein duen latza,

Bihotzean Sarthua.

 

Nola daiteke berzela,

Eztadin bethi pena:

Eta ikaran eztela,

Ienkoaz gabe dena.

 

Nola haiñaren bihotza,

Daite pausu osoan:

Nola haiñaren gorputza,

Penetarik kanpoan.

 

Sentimenik eztuenak,

Ienkoaren galzeaz.

Has betza has dolamenak,

Bere zorthe tristeaz.

 

Etsi beza bizi dela,

Senti mandataria:

Ifernuan daitekela,

Haren obren Saria.

 

            * * *

 

O Iauna othoi indazu,

Neure hutses damua,

Badakusat ezpadazu,

Nola naizen galdua.

 

Pena borthitz zer nahi den,

Ordenatzen duzunaz,

Nadin zeha noiz nahi den,

Gabaz eta egunaz.

 

Bethoz arren huntarakotz,

Elementa guziak:

Bethoz ene punitzekotz,

Kreatura guziak.

 

Egunaren ikhustean

Zenbait konsolamendu,

Bat bederak sufritzean,

Mundu huntan harzen du.

 

Gau illhunaz orrhoitzean,

Gau ikharagarriaz,

Sesitzen naiz bihotzean,

Sekulako garriaz.

 

Gau illhuna hire baithan,

Eztuk konsolatzerik:

Eztuk hire tormentetan,

Has ez khabatzerik

 

Bethi dituk hire penak

Hastean bezaiñ fresko:

Ep-herikan eztutenak,

Gaistoen punitzeko.

 

Etziaitek damnatua,

Hire Baithan den suan,

Ikhusirik fiñatua,

Kausi bere pausuan.

 

Eztuk hor muga legea,

Orenen kondatzeko,

Baiñan eternitatea,

Bethi konteplatzeko.

 

Debotak latzgarriago,

Zer daiteke berria,

Damnatua suan dago,

Sekulako iarria.

 

            * * *

 

Iaunak bere borondatez,

Nahi gaitu zerura:

Eztu nahi bere partez,

Doan bat ifernura.

 

Bethi maite dutenentzat

Badu parabisua,

Egiten eztutenentzat,

Ordean ifernua,

 

Nahi zaitugu maitatu,

Iauna zarenagatik.

Ez Parabisu, Ifernu;

Eta bertze Deus gatik.

 

Badarotzugu bihotza,

Errezibi dezazu:

Eta baldin bada hotza,

Arren bero dezazu.

 

Zer behar da bihotzean,

Iauna zutaz berzerik:

Sekulakotz aitzinean,

Bertze maitatzekorik.

 

Handi ditu bizi denak,

Abantaillak munduan:

Iauna maita dezakenak,

Nahi duen orduan.

 

Bihotzean bozik dago,

Esparantza handiaz:

Iauna maitatzean dago,

Bestitzea graziaz.

 

Iduri zaio iadanik,

Oraiño hemen dela,

Zeruetara iganik,

Lorian dagoela.

 

Ifernuan dena ezta,

Maitatzeko bidean:

Ungi uzterikan ezta,

Damnatuen artean.

 

Esparanza gabe dire,

Hemen gaizki biziaz:

Etsituak bizi dire,

Sekulako loriaz.

 

            * * *

 

Harritzen tu ifernuak,

Hillak eta biziak,

Nahiz direla iustuak,

Beldur dire guziak.

 

Baiñan harrigarriago,

Dakusat bekhatua:

Hura da kausa baitago,

Erretzen damnatua:

 

Bekhatuan baithan dire,

Malezia guziak:

Hartan edireten dire,

Doloreen haziak.

 

Ifernuan damnatua,

Penaz orroaz dago.

Egiñ duen bekhatua,

Hagitz du kruelago:

 

Hark dadutza penatuak,

Hartan diren arimak:

Hark daroste berretuak,

Bihotzeko harmiñak.

 

Bere Iaun fin gabvekoa,

Ofensatu dutenez:

Fiñ gabeko ondikoa,

Senti dute ordaiñez.

 

Bere faltaz galdu dute,

Hekintzat zen loria:

Huntaz beregainki dute,

Bere pena guzia.

 

Bazioazken zerura,

Bere eskuan zuten:

Ordean bere gustura,

Munduan nahi zuten.

 

O orai balire hemen,

Handikan itzuliak:

Bertze bidez eramanen,

Lituzkete biziak.

 

Berek billhatu dutena,

Dute poseditua:

Ezin utz dezaketena,

Bethikotz ifernua.

 

            * * *

 

Debotak zer diozue,

Orai zeben gogoan,

Gau beltza ahal duzue,

Bihotz eta ahoan.

 

Pensamendu tutzuenak,

Tutzuen bethi hartaz,

Harako etzaretenak,

Zareten bide hortaz.

 

Heda hara beharriak,

Plaiñuen aditzeko:

Zeiñ diren harzigarriak,

Gero meditatzeko.

 

Zabiltzate han barrena,

Imajinazionez,

Eta orrhoit hango pena,

Fiñikan eztutenez.

 

Ikhus hango damnatuak,

Desesparaturikan:

Egiñ duten bekhatuak,

Emanarazirikan.

 

Ikhas Elisabeth baithan,

Nola saiñdu handiak,

Zaramatzan molde huntan,

Gau bellatze guziak.

 

Hauk zituen matutiñak,

Gau erdi iaikitzetan:

Suspirazko auhen miñak,

Hango orrhoitzapeneten,

 

Orrhoit orrhoit fazoiñ huntan,

Han duten lazeriaz:

Eta egon ikharetan,

Atzar aldi guziaz,

 

Kita bekhatua beraz,

Ez ifernuratzeko:

Baiñan gero bide beraz,

Aborri sekulako.

 

Eztuguntzat perillikan,

Bethiko gau illhunaz:

Ustatuak aitzitikan,

Sekulako egunaz.

 

 

LEHENBIZIKO REFLEXIONEA

MATUTINEN GAIÑEAN

 

Debotak atzar gaitezen,

Ordua da ordua:

Has gaitezen kontenplatzen:

Damnatuen lekhua.

 

Lekhu triste bethi audun,

Nigarrezko lakua:

Lekhu kruel orroa dun,

Luziferen lekhua.

 

Egoitza sekularena:

Bekhatuak egiña:

Han sufritzen den pena,

Ezdaite nihoiz fiña.

 

Zer hari zarete beraz,

Debotak mundu huntan:

Orrhoit orrhoit ifernuaz

zuen salbamendutan.

 

Nahi luke damnatuak,

Baliz zuen lekhuan:

Gau egunak penatuak,

Laramazke munduan.

 

Zer nahi den marthirio,

Hemen sekulakotzat,

Sekulako bozkario,

Litzaikeo beretzat.

 

Transitzen zen bihotzean,

Zuzia penatua:

Ifernuaz orrhoitzean,

Elizabeth saindua.

 

Kontenplatzen gau erdiak,

Lastimaz betherikan,

Zaramatzan atzerriak,

Hartaz orrhoiturikan.

 

Orrhoit zaiteste Debotak,

Nola ifernukoak,

Damnatuentzat tormentak,

Diren sekulakoak.

 

Exenplu har ezazue,

Hekiñ zorthe tristean:

Iauna obedi zazue,

Bere borondatean.

 

 

OTHOITZA BIRJINARI MATUTINEN ONDOAN

 

        Parabisuko bidea libratu darokuzun miserikordiaren Ama, egidazu fabore parabisua den ene desira guzien bathiereko obieta, eta Ifernua ene beldurtasun eta ikharen suieta, bataren sekulako atsegiñ eta dohatsutasunak bethiere bihotzean barrena darabiltzadala, narraion hetarako Nezesario zaitan bideari, berzearen penetara errortzeko perilletarik apartatua eta nola zure ganik hastandua den bihotzak, eziñ baituke illhunbean baizen bere respirazionea, erabill diezadazu zeurekien bethiere neure bihotza zure presenziaren argia gertha dakidantzat, gidatzat; denboratik eternitatera ioateko.

 

aurrekoa hurrengoa