www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Deboten brebiarioa
Pierre Argaiņaratz
1665, 1910

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Devoten breviarioa, Pierre Argaiñaratz (faksimilea). Hordago, 1978

 

 

aurrekoa hurrengoa

PRIMA

 

Erran tutzue, Debotak,

Matutiñak gau erdiz:

Primara Sant-Radegondak,

Deitzen zaituste aldiz.

 

Hark bezala duzuenzat,

Sekulako eguna:

Bethiko orrhoitzapentzat

Bihotzean emana.

 

Egun eder xuri ura,

Loriaz betherikan:

Zitzaion pensamendura,

Heldu goiz guzietan,

 

Hartaz pensatzen zuela,

Bere othoitz lekhuan,

Zeruan zitzaion zela,

Zelarikan munduan.

 

Osoki admirtua,

Zarasan bere baithan:

O egoitza dohatsua bethi

Baitaz argitan.

 

Ene Iauna egia da

Aithortzeko duguna:

Zure obra egiña da,

Dakusagun eguna.

 

Baiñan zer kontetamendu,

Dugegu huzenganik,

Ezta haiñ fite agertu,

Non eztoan guganik.

 

Ez eiki eguna hitan,

Eztuk satisfazerik:

Nihork eztik bere baithan,

Hitaz gozo osorik.

 

Illhuntzen ezten eguna

Dakusat zeruetan,

Ni konsoaltzen nauena

Bizi triste hunetan.

 

Sekulakotzat zare zu,

Egun laudatzekoa:

Zuk erakuts dezakezu,

Bekhoz Bekho Ienkoa.

 

            * * *

 

Beher huntako egunaz

Dakizue, Debotak,

Bethi hiltzeko orenaz,

Dituela arrutak.

 

Erakuisten darokula,

Thonbarako bidea,

Emana zaikun bezala

Haratzeko legea.

 

Egiten tugun urratsak,

Ttipi eta handiak,

Nahiz ungi, nahiz hutsak,

Hara doaz guziak.

 

Zeiñ, momentu egunaren

Ezin daite señale,

Daiten gure biziaren,

Arrastaren emaille.

 

Egia da Iguzkia

Ez da nihoiz zahartzen,

Guztioi egun berria

Darokula ekhartzen.

 

Hanbatenaz da indartsu

Bere naturalezan,

Zer ere baita kreatu,

Uztekotz ez deusetan.

 

Erakusten darokula

Begien aitziñean,

Hiltzen hastera doala

Bat bedera sortzean.

 

Bera doakun bezala

Geure begietarik,

Mundutikan goazela,

Bata bertzeaganik.

 

Bai eiki hi aiz eguna,

Nahiz den bizitzea.

Orobat drokukena,

Nola heriotzea.

 

Debotak, altxa detzagun

Gora geure begiak,

Hango egunean tugun

Sekulako biziak.

 

            * * *

 

Egun oroz dakuskigun

Nahiz obiet berriak,

Laburki zaizkigu iguiñ,

Unhaturik begiak.

 

Hala dire izatetan

Hala dire kausitzen

Eztutela bere baithan,

Disgusturikan baizen.

 

Bista bethi nahasia

Ikhusten dituenez,

Bihotza eziñ sasia

Goza dezaken deusez.

 

Zeruetan dukegunaz

Radegonda saiñdua,

Zinduen bethi egunaz

Zure pensamendua.

 

Hartan zintuen ikhusten

Obiet ikhusgarria,

Bista unha eziñ zaiten,

Gauza miragarriak.

 

Bihotza eziñ zinduken,

Hemen sosegatua,

Han ikhusten baitzinduen,

Zure pausu lekhua,

 

Haren billhatzeko penak,

Zutan ikhusi tugu,

Egun oroz ziñtuenak,

Ziren zure sosegu,

 

Egun haren billhatzean,

Amudiozko sua,

Eta bere bihotzean,

Du, Debotak, pausua.

 

Illhunbean ikhusten du,

Mundu huntan bizia

Handujab ilkhi nahiz du,

Bere pena guzia.

 

Billhatzagun billhatzagun.

Sekulako argiak,

Mandutik aldaratzagua,

Huntarakotz begiak.

 

            * * *

 

Izan arren ilhunbean

Lekhu beher hunetan,

Egia da bitartean,

Bagaitezke argitan.

 

Badukegu zerutikan,

Arimako argia,

Bere sekulakotikan,

Iaunak iratxakia.

 

Iaunak faboraturikan

Nor grazian baitago,

Mundu huntan delarikan

Haiñan argitan dago.

 

Ezta illhuntasunikan

Argi hau den lekhuan,

Iauna bera aitzitikan,

Han daiteke orduan.

 

O Debotak idukagun,

Argi han geure baithan,

Eta kita ezdezagun,

Ordena niholatan.

 

Argi huntaz dituzkegu,

Arimak bozkarioz,

Ezin trista dakizkegu,

Ez penaz ez herioz,

 

Zeruaren markak ditu,

Argitan den arimak,

Iaunak haiñ handiak ditu,

Hartaz tuen estimak.

 

Argitan den arimaren,

Lekhu konsakratua

Egoitza da Ienkoaren,

Nola baita zerua.

 

Argi huntaz zerukoa,

Behar dugu argia,

Han ikhustekotz Ienkoa

Hau dugu gidaria.

 

Huntaz ikhusi behar da,

Eta gero gozatu,

Huntarakotzat behar da,

Bisturik konserbatu.

 

            * * *

 

Dadukanak illhunbean

Argi faltaz arima,

O zeiñ latza bihotzean,

Behar duen lastima.

 

Horrat hunat itsuturik

Badu penarik aski,

Bethi errebelaturik

Non dabillan estaki.

 

Sekulako argitikan

Bizi da hastandua:

Ifernura mundutikan,

Arruta du hartua.

 

Penak ditu bihotzean,

Eztupausu garabik,

Bizitik heriotzean,

Illhunbean emanik.

 

Ikhusten du presentean,

Bien diferenzia,

Argi illhunen artean,

Ea zeiñ den handia.

 

Kalte suerte guziak,

Dakuski illhunbean,

Ariman alegranziak

Argitan zeunean.

 

Aithor beza den bezala,

Argitik illhunbera:

Ioan nahi Izan duela

Bere borondatera.

 

O Iauna eman gaitzatzu,

Zerurako bidean,

Eta erabill gaitzatzu

Bethi zure aldean.

 

Gathozentzat zuregana,

Zaitugun kausitua,

Hedazazu guregana,

Zure argi saindua.

 

Hemendikan aitziñera,

Seguratzen zaitugu,

Ezgoazke illhunbera,

Argi hura badugu.

 

            * * *

 

Illhunbetik ilkhitzean,

Argitara arima,

Zeiñ boz daiten haratzean,

Nork dezake estima.

 

Zenetikan berze bat da,

Bozkariotan dago,

Itsu zena argitu da:

Hilla bisturik dago.

 

Arimak gozatu arren,

Fabre hauk munduan,

Oraiño bere beharren,

Duena du zeruan.

 

Argia doan bezala

Ephe gutiz bistatik,

Beldur gara berehala,

Doakun arimatik.

 

Bethi bedur izatea,

Ez deusik seguranzan,

Nor nahi dago tristea,

Delarik esparanzan.

 

Eztoana bistatikan,

Da zeruetan dena,

Gure arimak argitan,

Bethi dadutzakena.

 

Argi hura ezta galtzen,

Kausitu den ondoan,

Ez bistatik aldaratzen,

Behatzekotz non doan.

 

Beha saindu Radegonda

Zagokan argi hari,

Ez gau egunaz arroda

Egiten duenari.

 

Ene Iauna ziotszala

Zeruetan duzunaz

Noiz uzteeko dut nauzula,

Gozatuko egunaz.

 

Argi huntan Radegonda

Zuen bethi gogoa,

Hala duguntzat, Debotak,

Othoitz-agun Ienkoa.

 

 

BIGARREN REFLEXIONEA
PRIMAREN GAINEAN

 

Debotak orhoit gaitezen

Sekulako egunaz,

Ezta disgusturik baizen,

Orai dakusagunaz.

 

Zeruko egun argia,

Ezta suiet gabera,

Zeren hango iguzkia,

Bata ienkoa bera.

 

O hango bozkarioa,

Han direnen artean,

Dakusatela ienkoa,

Bere maiestatean.

 

Bistan kontent bethiere,

Dadutzala argiak,

Hartan sasiatzen dire,

Borondate guziak.

 

Ezta hor eskasik eztra,

Deusez ene Ienkoa,

Zutan edireiten baita,

Konplimendu osoa.

 

Noiz izanen othe gara,

Iauna plazer duzula,

Iganik Zeruetara

Ikhusten zaitugula,

 

Noiz othe zure kortean,

Tuzkiegu bethikoak,

Aiñkeruekin batean,

Kanta laudorioak.

 

O Debotak mundu huntan

Badakigu zer garen

Bethiere disgututan,

Baizen, nola ez garen.

 

Billhazagun bethi beraz,

Bihotzaren pausua,

Ea huntarakotz beraz,

Loriazko lekhua.

 

Gaitezentzat hara eta,

Iaunarne presenzian,

Bekhoz bekho ikhus eta,

Bethi haren lorian.

 

 

OTHOITZA BIRJINARI PRIMAREN GAIÑEAN

 

        Iraungi ezdaiteken argiaren Ama: sekulako egunaren alba xuria; munduari graziaren iguzkia ekharri ondoan, natura bera sekulan iraunen duen argitasun batez argitan eman duzuna, othoitzez nagotzu humilki, heda detzan, haren klaritateak bere arraioak ene arimara, herioari begiak zarratzera heldu natzaionean ezdiotzodan zarra Non eztiotzodan zabaltzen sekulako esparanza dudan bizitzeari Eta nola munduko klaritatreak ezpaitaroku irakasten sepulturako bidea baizen, klara diezadazu bethiere neure espiritua fedearen argiaz, esparanzan bizi nadintzat ikhusiko dudala sekulako argiaren kreatzaillea bera.

 

aurrekoa hurrengoa