ORBAIBAR OSTERA GOGARTE

 

 

1.

 

Nitaz landako landa-oihanak

     alfer-solas eneatar barreiatuen

     mingostasunaren ordez, beraz.

     Desiren azal hezeez eta sentsazioen hondakin papurtuez

     mundu paraleloak eraikitzea: horratx, beraz, Helburua

                          (bai ote?)

Eta munduok

         zenbat eta birtualki ez-bertutetsuagoak izan,

                   hainbat hobe gainera, nonbait, uneko

                   kanon poetikoek hala agintzen baitute.

 

         Edestea omen benetako poetika,

         hitz alferren alferrikako edertze hau baino

         jarduera askoz ere osasuntsuagoa inondik ere,

             eta dudarik gabe —hala diote, eta nik sinetsi

                        ere bai behar baino maizago—

                        mesedegarriagoa alde handiz

                        norbere hazkure zaharren gaineko

                        hatz- eta hitz-jardun errepikatua baino.

 

                              Hala ote da, baina, zinez?

 

           ... ... ...

           ... ... ...

 

     Ez.Ezein nobelak.Ezein saiakerak.Ezein erlijiok

             ezin izango du inoiz sendatu

                     Pessoaren hitz dardartioi darien

                                hauskortasun minbera:

 

«Eta, nire inguruan, arrastiri ezezagun guztiek urreztatzen dituz-

te, hiltzean, inoiz ikusiko ez ditudan paisaiak»

 

«Nire arimaren hondo beltzean, ikustezin, hainbat indar ezeza-

gunek ziharduten gudukan, nire izatea zoru, eta ni neu osorik

dar dar, gatazka ezezagunean.»

 

 

2.

 

Lantegi korapilatsua, bistan da.

Ahots bakarrera errendiaraztea

  gure baitako estatua-itzal

         berbarotar apetatsuok:

         hor dihardu berriro, esaterako,

           ene Zirtolari-Txerpolariak

         poesia fantasia omen dela kalaka,

               ohi dituen hitz-joko

             ergelak eginez: Ito-Hitz

             omen nire poesia, porlanezko

               harresi gangarra eta abar.

                   Gazte-koodrila hari

               deitu beharko niokeela

               esateraino ere ausartu ez zait, ba:

                   kableak moz diezazkidaten (sic!)

 

     «Hoa,Txerpolari» —esan behar izan diot azkenean—

           mila esker, baina hoa hire pheridikiekin

                             türken oholean behera,

           ez sumin, ez ernegu, ez haserre,

               asperturik baizik, arras aharrausika, besterik gabe.

 

           Gezurra baitirudi

                             hitzen luze-labur-sakonean

                              trebatua behar lukeen edonor

                                             oraino ere

                                     poesiaren habia

                                        nahigabean datzala

                                           jabetu ez izanak.

 

 

3.

 

Nahigabea. Kezka.

                Egonezina. Ezinegona.

                Ahalegina. Eginahala.

                «Pentsaera argia, genetikoki,

                kontzientzian zuzendutako fantasma» omen,

                    diraust orain ene Aditu Nekagaitz

                                 leial bezain aspergarriak

                «errealaren datuekiko erkapena

                egin ondoren» erantsiz.

         Zer ote, baina, erreala,

                nazionalfutbolismoaren

                   txiste txarretatik harantza?

         Eta zer axola hori niri, edonori, baldin ustez hurbilen

         duguna zinez urrunen zaiguna bazaigu-badugu, hots, gu geu?

 

         Zelako lizun-usaina darion

         ezinbestean, aspaldi handi honetan

             «Gnothi seauton» orori!:

              geure barrua ikertzen

              uzten ez didatelakoa     (bestek)

              egia baita, baina egiaren erdia bakarrik.

 

         Beste erdia nigan datza.

         Nire beldurrean, zehazki.

                 Zer ezagutu behar dut?

                 Ni neu, aurrena?

                 Zer naiz ni, baina,

                     gomuta gormutuen

                 borbortegia eta

                 ehundaka irudiren

                     kliskada kateatuen

                                            zorabioa besterik?

 

Zernahi emango genuke

              eta ematen dugu

              eguneroko arruntasunaren baitan

                 larritasunezko nahigabe honi ihes egitearren.

 

 

4.

 

Hainbeste paper zahar, hainbeste liburu,

hainbeste bitakora-kaiera handinahitsu,

            eta ezerk eragozten ez niri

            une jakin-ezjakin honetako

                         aztoramendu arnaspeitu hau, ezinegon

                                 mehezko amaraun berretu hau:

                                                      ... ... ...

(Ez dakit, ez dakusat, ez dantzut, ez dusnat, ez dastat, ez dikut,

ez digogot: aski da)

 

            Nahigabea. Baten bat izatekotan,

              horixe bai hitz definiezina

              gure hizkuntzak. Mugaezina.

 

              Bachelard-ek esana da, nik uste:

             «La poésie est un examen d'inconscience»

                 zeinen hitz aiutua gure

                             «nahigabea»a

               («guek iziotu dugu, guek aiutu ez dugu»)

                     poesia ororen eta pessoa guztien

                        abiapunturik samurrenaren

                                   adierazgarri.

              Zeren, baldin

              poesiaren gakoa

                gure baitako oldargai obsesiboen

                     errepikapen nahigabea bada,

                     zein ote nahigabearen iturburu?

                              Nahia ote? Nahikundea?

 

 

5.

 

Gure barren-baratze hau,

       Lau kantoiko esparru huts.

             Edo, agian, ezker-paretako frontoi umel:

                    porlana zoru, zerua sabai,

                              besteren soa eskuin-marra,

                         eta ezaupide lausoa jokaleku,

                              jakin ezinik inoiz

                              non dagikeen pilotak hurren punpa.

 

       Baina demagun

       Gaston Bachelard hark

                  arrazoi zuela:

                    gogogabetasun-jarduna behar du poesiak.

 

                 Beraz, gogo-jardunik ez: aski egina dugu halakorik

                 lohi-olatar kumeok (besterik ez baikara, lehenago

                 ere esana naiz, ondamuaren harra barne-muine-

                 taraino itsatsia daramagun euska-tolikook nahiz

                 ohiok)

                                bai bailiteke

                     poesia errealitatearen islada ez izatea,

                     irla erre baten bristada soila baizik, gure

                     baitako Zirtolari-Txerpolariak liokeenez...

 

     Dena den, ez da hitz-kontua.

                 Ezta joskera-kontua ere.

                      ikuskaritasuna da.

                           Gure mendebaldar

                           kontzeptu zihatu baldartuon

                                  bir-fundizioa.

                               Nola egin hori, ordea.

                                               Ezin.

 

     Zer egin genezake honako hau ezik:

              Sant Elmo suaren gisa

              baga beltz atergabeen gainean

                         hitz-ontziaren uberan

                         tarteka izarniatzen diren

                         ardora eta erlantzei begiratzea,

                                      hainbat arbaso langile

              presturen

              lanbide begirunetsuaren ildotik.

 

 

6.

 

Zutik baitirau bere urratuan ere

            bizi-zantzuen

                   barne-oihal oihanduak

            goi-gangako bi argiguneotarantz

                                    erne

                        bere lausoan bada ere.

                           Haizu ez izaki

                  haizea hesiz galgatzea, non

                  hezur hezezko xirula-xuxurla

                             bilakarazten ez dugun.

 

               Hilartitzak

                     zenbat eta lakonikoagoak hobe

                                     izaten baitira.