GOGOANEKO EZPAL SAKABANATUAK

 

 

1.

 

Neuk ere ikusi nuen

       umetan Harrotasun Beheitituaren Hilerriko

                        Estatua Uhertuen so harritua.

 

       Baita han urrunean

                 itsaso oroahaltsu orohedatuan barrena

                     hainbat arrasto irisatu argitan dizdizari ere,

                                          ezin esanezko izen sagaratu

                 aurtemehin ondikotz

        gure burmuin soilduetara koroa jadanik jadetsezinezko petalo

                                                           irradatuak

        murtxikatzean ere otoitz urikaldu urrikalgarri bihurkoi,

                     barne-hustutako moluskoen maskor huts iduri

                                             hondartza-bazterretan.

 

        Goroldio nonahitarrez estalirik

                 lizun usaina baitario baratze behinola naro

                      orain zaharminduari, eta

                 higatua da estatuen kare-harria, ozta-ozta dira

                         sudur eta hazpegi igargarri

                      ninfa jolastien keinu irriskoiak

                      eta apaburuen bazka dautza urmaelean

                         gaztain-oskol eta intxaur-hostro horituak

                 asekuntza okaztagarriaren sunda

                                     hortz-hagindura ausiabartuan, ..

 

 

2.

 

Et-et-et: eten dezagun, baina, jardun hau.

               Ezagunegia baita horrek darakuskigun ezinbestetasuna:

                     ni-sortu,

 

                                gu-bizi,

 

                                       ni-hiltzen gara.

 

                                Nihil humanum alienum puto

                               (putas, putare, putavi, putatum):

                                      jesus-maria-eta jose

                                iharrosten zitzaidan arima-hondoa

                                latin aditz noble alabaina zizkolatsu

                              iruditzen zitzaidanaren erroak ahoskatzean,

                                       Eliza Ama Santaren

                                      —benetakoaren hiperbole

                                             hiperkatolikoaren—

                                                    altzoan netzalarik,

                                       artean gazteño, artean zimel...

 

   Alfer-solasik ez, othoi. Noan, hoa, goazen bestetara, bada

                               -eta zer jorratua, eta setari non jarraitua

 

 

3.

 

Ene Baitako Aditu Nekagaitzaren

      eta Talaiari Ekurugaitzaren arteko

             enegarren autu-talka dantzut,

             batak besteari eta besteak batari

                      tankera zakar ahakartian

                      hamaika destaina bidegabe

                                   egozten diotela

                      (isilarazi beharko ditut biak,

                        eta gainerako ene-estatua bikiak,

                       gure Parlamentua disolbatzeko

                                   mehatxupean beti ere),

 

             eta honelatsu mintzatu zaigu

                —Nekagaitz ospea oso atsegin izan arren—

                       hala ere maizegi

                       arrenguratu ohi den Aditu zinkulintsua:

 

              «Petrolio-eremu murritzotan

                       banabilazu aspaldi

             prospekzio

                                    inspekzio

                    introsprekziotan:

                    baina ur lokaztua jalgitzen gehienbat

                    hodi-dorre herdoildu-koipeztuotatik

                             eta eskuak zikin dauzkat eta

                    aurpegia eta besoak eta lan-buzoa

                                   graka beltzez basiturik»

 

«Eta?» —ihardetsi dio berehala gure baitako

        Talaiari Ekurugaitz, hots, Erretxinduak—

       «Poesiaren helburua

        zauriak sendatzea delakoan, oraindik?

        Asmo itxuraz tatxarik gabeko horren azpian ezkutatzen

        den mixeria zuria (miseriari sekula ez baitiot gorria

        deituko) ederretsiko dizugulakoan? Oker zaude, ba.Oso.

        Eneatarrok zauria eta guzti dakigu bizitzaz gozatzen eta

        zilborretik harantz auzoari begiratzen, horratx»

 

 

4.

 

Eta abar.

     Beti kalapita bera gure Eneak, gure Uliserekin etengabe

     tupustean: Troiakoan elkarren etsai izanak, bata garaile, bes-

     tea garaitu, baina biak galdurik, biak itsasoan jitoan baitabiltza,

     itsasartez eta itsas hegiz. Itaka helburu bigarrenak, eta

     Laziora iritsi omen lehena, inperio guztiek halabeharrezko

     patu deitu izan baitiote beti beren historiari, «arma virumque

     cano/ Troiae qui primus profugus fato/ Laviniaque venit»....

 

                  Zentza nadin, baina. Itzul beharrera. Han-

                  hemenkako ezpal sakabanatuok lantzera.

 

 

5.

 

Sentimendu guztien taxonomia

      zu jaio baino hamaika mende lehenago

            egina dute poetek, baina

              zuk zeuk taxo- hori

                      zeure baitako

 

                                   ergo-

                            bihur dezazun arte,

                            deus ez da existitzen,

z                               ehazki eta egiazki: deus ez.

 

               Zeure gabetasunaz jabe zaitezen arte

                      biologikoki bizi baitzara soilik.

 

                     («Ba ote bestelako bizitzarik, bada?»—

                          ttu-galda dezakezu sarkasmoz,

                          baina alferrik engainatuko duzu

                          zeure burua behin berriro,

                          ondo baino hobeto baitakizu

                                 erantzuna zein den

                                 bere lanbroan badaere),

 

 

6.

 

Asaldatuko zaren arren

  behin baino gehiagotan

            erromes zabiltzalarik

     gogo-jardunak gogoan

     beazunezko ahia ezpainetan,

     honelako «avant propos» mingotsak idazteraino:

 

     «Inazio Lohi-Olak besterik ez baikara azken eta lehen finean

geure buruaren eta geure herriaren buru-herri-mespretxua

                          barne-muinetaraino sartua zahartua,

      ekitaldi mendeurrenkariotan zuri araoka dihardugun arren:

                    mutu diraust neuri ere harri zurtuak neu ere

                    'barrutik ebagi naroela'

          isilaren ez-bareak, ezin-egonaren sorbatzak

                     hain zuzen ere

           hain zuzen haztamukatu baitzenuen zuk

                     gure kare-harri honen higadura-zantzu

           higidura-zentzuz itzulikatua, eta hain

           zorrotz igerri ere, hitzaren aieruzko bul-

                   kadaz,

                                                 norainotuko

           ginen,

           Gandiaga,

                        gure buru-suntsipenaren

                        bidegurutze guruzbidetuan.

 

       Harria hitz egin baitzen,

       baina ez baitzuen

                        gurean habitatu.

 

                               Huts egin dugu: mamitu da

                                     teoria oteitzarra,

                        kanta dezagun alleluia

                                     zahar-karstikoa».

 

 

7.

 

Edo itsas hegira itzultzen, begiespen harrituz honelakoak «post-it» eratzera:

 

                 «Marinel langabetuak,

                         arribadan etxeratuak

                         etxean etsi-ezinak,

                 eta mozkor-arraildurik galdezka:

 

                          'Egia ote apaizen mende

                          hobe genukeela?'

 

                 Moila-puntan hodeiertzera beha

                 beha eta beha egonean marinel

                       dranbalatu tirabiratu

                 amorratzeko ere baino beratuagoak

                       baporea noiz egertuko zain

                    baporea edo agian

                                 lanbro artetik

                    antigualeko bergantin oihal-oihandun

                                        haietariko bat...

                      Ezin jakin zeren.»

 

 

8.

 

Edo bai.

      Egonarri sukartsua behar

             —ardente patience, Rimbaud dixit—

             hitzen artean noizbehinka soilik sortzen den

                      isilune txundituzko une

                      bakar lipar bizar lizar ozar

                      horrek berak berez balio baitu

                           berba-jariozko bizitza osoko

                                  kalakaldi guztiek baino

                                    ezin esan-ahal harantzago.

 

Bitartean,

      begira diezaiedan ez-goibel ez-arrai

               baina bai ahalik erneen

               aurrean ditudan une-guneei.

            Dena dena da,

                   beharbada huts-sarea,

                   beharbada talka-eremua,

                        baina den hori da dena.

                             degiodan amoltsuki men.

 

 

9.

 

Zenbaitetan

     lozorrotasuna hain desiragarria izan arren:

           deus gertatzen ez den egunak, horiek

           bai gogoko, horiek bai atsegin-sortzaile,

           oharmen-adimen-ahalmen ahalke ororen

           ukatzaile den gure ni biziraulearen

                     altxamendu benetan gandhitar hori:

           hementxe gaude eta hauxe gara,

           badugu hemen egon eta hau izateko

                         eskubidea.

 

     Orbaibarreko makal gangar horiei begira,

                   neu ere makal sentitzen,

                           eta gangar noski, eta

                                   nagi noskiago,

                           baina beharrik, ez damurik.

 

     Arrazoi zuten zaharrek

          locus amoenus

          beatus ille

          eta ondikotz topikotzat jarauntsi ditugun

               zuhurtzia horaziotar haiek guztiak goraipatzean.

 

 

10.

 

Hondakinen kearen keruaz gogait,

     errauts hilen eta hilen hautsez minbera,

        gure baitako —inguruko— nonahiko

        zorigaitzaren ereserkiaren nota goren

          horiek aditu ordez, landare bat

            nahi nuke izan hainbatetan,

            gogamenaren, zirrararen, ekimenaren, sentieraren

              horren guztiaren ezaren plazerra dastatzearren.

 

Ezin, baina. Edo bakan oso.

                      Gizakia izaki.