I
Gudara
zertara...?

                «Limosnatxo bat» bertso-doñuakin abesteko

Ene asaben oroitz-arnasa

atoz nerekin lantzera,

milla zortzireun ogeitamairun

gerta zana argitzera!

Eusko zeruko goiargi zabal

atozkit aize ematera!

Aztutze beltzan galdu ez dedin

bertsotan nua jartzera

Ormaiztegiko Zumala aundien

arrigarrizko izakera.

Ikus dezagun orduan nola

zegoan Euskalerria.

Iñoren menpe gaberik, ura

zorioneko garaia!

Baldin Lapurdi ta Zuberoen

nagusi bazan Frantzia,

ona Gipuzku eta Naparra,

naiz Araba ta Bizkaia,

eusko Aberri egoaldea

azkerik zegon guzia.

Ez al diozu erri oneri

min itxurikan arkitzen?

Bere izkera aintzagarria

ara nola duan galtzen.

Ta zertzaz dira Euskalerriko

aundiki oiek mintzatzen?

A...! Españiko bakaldun zarra,

Fernando, omen dago iltzen

eta Isabel edo Carlos, zein,

jarriko duten agintzen.

Zer ajol dio euskaldunari

Españiko bakalduntza?

Zergatik ango gauzak utzita

ez begiratu onuntza?

Napoleonen gudalozteak

bialdu ziran aruntza;

baña aundikiak Españi kutsuz

dauka geroztik biotza

eta, tamalez, ortikan dator

Euskadiren eriotza.

Lengo Oñaz ta Gainboak kalte

aundik zituzten ekarri;

orain Madriden bat edo beste

bakalduntzarako jarri

ardurik ezta, euskaldun auek

zertan dabiltza ain larri?

Nolatan daude goiki gizonak

gudan sartzeko egarri?

Ene Jainkoa! Itxu dabiltza!

Ene, au bai negargarri!

Utzi besteren erriak orain

ta batu eusko guziak!

Ez al zaizkitzu oroitzen gure

abenda zarren auziak?

Arrotzen oñak ez dituztela

zapaldu gure mendiak

ta erromatar, godo, maomar,

ludi guztiko nausiak

izan dirala, eusko indarrez,

beti ta beti ausiak?

Oroitu zaite bizkaitar orok

Arrigorriagan egiña,

oroi berriro, Orreagan nola

zuten egintza berdiña.

Ordun ziñopak odolez zuten

gugatik busti lurgaña.

Eutsi ba orain! Etzaitez izan

ero ta buru ariña;

utzi zaiozu konpon dedila

nai duan eran España!

Bañan zer dakust? Ara euskoak

atzipetuta, ustetan,

beren erria galzorin dala.

Egoak damaz oñetan!

Zeñek orrela iruzur ditu?

Zeintzu dabiltz lan oietan?

O! Aberria jartzera doaz

negarte samin beltzetan

ta berak gero eskako dio

kontu zorrotza benetan.