Dendako leihotik
David Tijero

Kutxa, 2001

 

 

BIZITZA KAIOLATUAK

 

 

 

 

Egun batean jakinarazten dizute

lagunak ezezagunak direla

zurekin bizi direnek ezagutzen ez zaituztela

gezurrezko ametsen bila zabiltzala

sortu zintuenaren esperimentu bat besterik ez zarela

leku bat eta aro bat egokiarazi zizkizula

asmatutako errealitate batean sarturik

haren baldintzapean esistitzeko

kaiolako espazioaldean mugaturik dagoen txoriaren moduan

bizirik irauteko senak baino ez zaituela gidatzen

nahiz eta helbururik ez eduki

egun batean jakinarazten dizute

libre zauden arren ez zarela libre.

 

 

 

 

Agurea trakeski dabil hondartzako bidezidorretik

makilak ahuleziari eutsita

geroxeago jin zirenen indiferentziaren aurrean

bakarrik doa bidetik

bakarrik da munduan

itsasoan urperatuz doan eguzkiaren gisan astiro amatatuz

gau izarbakoak barrutik barreiatuz

maite zuen guztia atzean laga izan zuen denborako etorkina

jada ez dagokion errealitate baten preso...

bere urratsek lurrean dagoen pote bateraino daramate

zapaldu eta herdoilduriko pote purtzila

segundo batzuetan behatu eta gero

esfortzu handia eginez potea hartu eta poltsikoratu egiten du

eta arnasa berreskuratzean bere martxa dekadentea darrai

agurea ere laster botata dagoen lekutik norbaitek bilduko duelakoan.

 

 

 

 

Nork lagunduko dizu kandelak amatatzen?

Nork abestu eta opariak emango?

Nigandik urrun (a)hazten ari zara

jada existitzen ez den umetxo baten

oroitzapena baino ez dut gordetzen zugandik

ziur aski zuk ez nauzu gogoratzen eta

ni ez naizen beste bati «ama» deituko diozu

beste batek musukatuko zaitu ohera sartzerakoan

bizitzak eman zizuna nauzu

baina zure bizitzaren zatitxo bat izateari uko egitera behartu ninduten

nolatan maite zintudan erakusten utzi barik

nire ondotik aldendarazi zintuzten gaua egin zen goiz hartan

eta harrezkeroztik hegoak galdu dituen hegaztia naiz

sustraiak baino ez dauzkan zuhaitza

lehorrean igeri egiten saiatzen den arraina

zurekin altxorrik preziatuena joan egin zitzaidan eta gaur

urtero legez, apirilaren egun honetan jaio zinenetik

inoiz jasoko ez dituzun jostailuak erosiko dizkizut

eta urruntasunean izango bada ere

egunez ametsek lo egiten duten zeruko toki ezkutatuan

nire magalean jarriko zaitut, era gauero egiten nizun moduan

zure loaldia zainduko duten kanta zaharrak abestuko ditut

zure begi nabar haien so bakar bat egingo ahal didate!

Esnatu berriaren irrifar bakar bat oparituko ahal didazu!

Bizitza berri bateko ehun eta laurogeita hamabi egun haiek

baino apur bat gehiago edukiko nuke

gaueko laiotzezko esistentzia hau argitzeko.

 

 

 

 

Gaueko olatu beltzak irentsi zituen

goizez hondartzara itzultzen dituen orbainak

etorkizun bila zetozenak

oroitzapenik gabeko iragan bilakatu dira

laster eramango dira

garbia geratuko da hondartza

erroitzik zeharkatzen ikasi behar ez duten

so itsu eta iheskorren aurrean

tragedia betikotasunean aspalditik hil baitzen

atzokoak eta biharkoak gaurkoak bezalaxekoak baitira.

 

 

 

 

Etorkin bat bota nuen lorategitik

etxeko hesia zeharkatu zuen

zuhaitz baten pean lo egiteko

leihotik ikusi nuen eguberriko argiak piztutakoan

bere lo zakuan sartuta

ondasunak almohada moduan

gizon gaztea, aukera bat jaso nahian

dena atzera utzi izan zuena

nire lorategira etorri zena

garrasika atera nintzen

beldurrez baina mehatxuka

lorategira heldu orduko

hesiaren atzetik desagertua zen

bota bat ahaztuz ihesaldian

nik ez nuen beldurtzea nahi

neu nintzen beldurtua

desagertzea baino ez nuen nahi

intrusoa zen neure lorategian

                   neure paradisuan

ez nuen nahi bota galtzea

nola egingo du korrika orain poliziei ihes egiteko?

Zergatik ez nion laguntzarik eskaini?

Neurea denetik at baino ez nuen nahi

hauxe izango al da seme-alabei irakatsiko diedana?

Zer kalte egingo zukeen?

Gau hartan bederen salbu egongo zen lorategian

nahiz eta txakurrak ere aterpe hobea eduki

neure jabetasunen hondarrekin konformatzen zen

eta nik uko egin dizkiot.

 

…lokartuta

neguko egun zurietan

udaberriaren zain dauden enbor biluzien gisan

su berritzailezko eztandarik bortitzena egin aurretik

sumendi baketsuaren gisan

beldurraren trintxeretan sartuta

eraso egiteko ausardia bila

heriotzara abiarazitako soldaduaren gisan

kateak apurtzeko eguna noiz helduko

nagusiaren itzal beltzapean dagoen esklabuaren gisan

mesias berriaren etorri nahian

milaka hodi katodikoren aurrean

dauden gizarte madarikatu honen gisan

iraultzak suntsitu ohi dituen

inposaturiko sistema ustelduen gisan

esnatu nahi?...

 

 

 

 

Gizon bat hil berri dut, ama

eta badakit negar egingo duzula jakitean

batzuek munstroa naizela esango dizute

beste batzuek herria askatuko duten heroitariko bat

gizon bat hil egin dut, ama

ez diot aukerarik eman

pistola laztandu baino ez dut behar izan

ez naiz gauza izan begietara so egiteko

aldiune batean lurreko orbain bilakatu bat

aldiune batean dena kendu diot

irakatsi zenidan guztia bat-batean ahaztu dut

eta negar egingo duzula jakitean badakit

komentzitu nahi izan diot neure buruari

bera ere asasinoa zela

berak ere umezurtzak eragin dituela

baina sentitzen dudan errua ez dago ezabatzerik

gizon gehiago hil egingo ditut, ama

eta aldi bakoitzean negar egingo duzu jakitean

ni hil egingo ninduketen gizonak

amaigabeko borrokaren beste biktima bat bainaiz

biktimak sortzen besterik ez dakien biktima

dagozkigun garaiak ez ditugulako aukeratzen

eta orain, neurea ez den odola eskuei darielarik

ihes egin behar dut

oraingoan ez dut babesik izango

zeure malkoz bustitako magalean

maitatzen jarraitu behar izango nauzun arren

amek seme-alabak maitatzen dituztelako.

 

 

 

 

Hire ariman etsipena duk

porrotaren lekuko isila

jakin beharko hekien

ausardia nahi ez duenarentzat

debekatuta dagoela bidaia.

 

 

 

 

Hondamen fisikoak eragindako loak hartarazten zuen depresioa gainditu du amak

lana bizimodua dela eta ez modubizia ikasi du aitak

semeak bizitza propioa eduki dezakeela ulertu dute biek

heldutasunera eraman duen urrats mingarria eman du anaiak

bere azken urteetan alarguna izango dela onartu du amonak

belaunaldi honetako lehenengo ezkontzak laster iragarriko dira

hemendik aurrera ezezagunak ez bailiran portatzeari utzi

ahal izango diote sekulan ikusten ez ditudan senideek

neskalagunarekin bizitzera joan da gaztaroan musurik jaso ez zuen laguna

koadrilako lehenengo aita izango dugu hurrean

dena gezurra dela jakin du dena sinesten zuen atariko ameslariak

aukeratzea du orain arte mugatuta zegoen adiskideak

elkarrengandik banatu dira erotu baino lehen esne mamitan bizi zen bikote perfektu hura

bienbitartean autobusetik behatzen ditudan egunsentiekin konformatu beharko naiz

tristura goxoa den bizitza dastatzeko betarik ez dut izan oraindik ere.

 

 

 

 

Bizitza osoa eman dut

seme-alabek beraiena eman dezaten

beren seme-alabak aurrera joan zitezen

bizitza ematea aurrera joatea baldin bada

bizitzea ahaztu izan dut

eta jada denborarik ez dago

neure gaztaroko lehoiak oroitzapenean kaiolaratzeko

ametsak hustuak geratu zaizkit

esistentzia ez zidaten irakatsi gozatzen

darizkion fruituak ez dakit harrapatzen

soilik lan egiteko hezia nintzen

sentitzeko gauza zen makina bat izan naiz

sentimenduak ere ebatsiko ahal dizkidate!

Eta orain, lana betiko bukatuta dagoelarik

tokirik gabe aurkitzen dut neure burua mundu honetan

sistemaren biktima hutsa

beste bat baino ez

ekoizpenetik at, orotik at

zer kutsu utziko dut hemendik joaterakoan?

 

 

 

 

Seme-alaben aurrean negar egiten duten gurasoak

hiltzen diren heroiak umeen begiradapean

erakusten duten gizatiarren ahuleziak

ametsak akabatu

euskarriak hausten ditu

seme alabak, gurasoak negar egiten ikustean

helduagotu egiten dira

inozentziak barnetik ihes egiten die

gurasoek ere mina senti dezaketela ohartzean

euren haurtzaroko jolasetan ezkutatzen saiatuko dira

baina ez dituzte estaliko jadanik

ikusi berri duten irudiaren argiak itsutuko dizkie oroitzapenak

izoztuko die jolasetan aurkitzen zuten irudikapena

malkoak betiko grabatuko dira euren soetan

eta hantxe iraungo dute hazi bitartean

ikastetxera kotxez eramatean

lagunekin jolasetan

gaueko azken musua jasotzerakoan...

ilunpean are argiago berrikusiko dute negarra

horrekin bizitzen ikasi beharko

beharbada inozentziaren truke egingo dute

gurasoen aurpegietara berriro begiratzera ausartu aurretik.

 

…eta esnatu egiten naiz

baina loaldiaren barruan gatibaturik darrait

amets gaizto honen lau hormen artean

non sufrimenduak lurrinduriko malkoak behelaino bihurtzen diren

 

lurreko zirrikitu estuetatik ihes egin ahal izateko

errealitatearen askatasun bila...

ainintz malko bihurtuko!

gorroto eta krudeltasuna ikusi dien presoaren begi beltzei eskapatzeko

 

minaren aztarna sakonez beteriko bisaiatik irristatu ondoren

zirrikituetatik linburtzeko...

…baina esnatu egiten naiz eta

begi beltzak eta bisaia zimurtua neureak dira

baina jada ez zait gelditzen negar egiteko malkorik

borreroen jairako sari nagusia izanik

lau hormen morroi, lau hormen preso

amets guztiak ebatsia naiz bakar bat izan ezik, goxoena alegia

askatasuna bilatzera bultzarazten nauen premiarik bortitzenarena.

 

 

 

 

Beha itzazu heriotzara joaten

itsaso erdira hiltzera doazen kaioak bailiran

ohore eta loria aurkituko zutela sinestarazi zieten

eta jada berandu da gelditzeko

haurtzaroan genituen heroiak

betiko lagunak dira oraingoan

arren, gure seme-alabak izan ez daitezela geroan.

 

 

 

 

«Autobusez bidaiatzen

nahigabeak eta ametsak konpartitzen

urtebete egingo du datorren astean...», dino amak

alabak, burumakur, eskutik hartzen du

erantzuten ez badio ere, erantzunik ez du, erantzunik ez baitago

gezurrezko bizitza baten konplizeak dira

bizi nahi ez duten existentzia baten gatibaturik

minak sinadura utzi zuen amaren bisaian

inoiz sikatuko ez diren malkoak bere soan

alaba lurrerantz begira, egokitu zaion patua onartzeari uko eginez

ihes egin nahian baina minaren erroitz ilunetik amilduz amak arrastoa…

haien ondoan, autobus barnean baina mundu honetatik at

bikote gazte bat besarkatuta

sentimendu eta izaki bakarra

kanpotik datorrenaren salbu

zoriona eta poza haien musuetan

irriak era laztanak doan

bakartasunaren ozeanoaren olatuek

ez dute haien ontzia urperatzerik izango...

atzean, azkeneko jesarlekuan eserita

bizitzeko zirrara galdu duen lagun anonimoak bi bikoteak aztertzen ditu

esku artean duen egunkariari ekin aurretik

grina, poza edo tristura barik berarengan

besteen semtimenduak harrapatzekotan badabil

sekulan idatziko ez duen liburuan islatzeko

autobusa geltokira heldu eta denak jaisten dira

bakoitzak gordeta dituelarik ametsak eta nahigabeak.

 

 

 

 

Baso ilunetik nabilelarik

zeru griseko argi mehea nekez sar daiteke

euria entzun dezaket

senti dezaket neure gainean

milaka tanta txiki handietan batuz, hostoak abailtzekotan

enbataren haizeak oihu egiten dit adarren artean

kementsu astintzen ditu

ikusterik ez ditudan basoaren soek arakatzen naute

epaiketa baten leporatu bakarra izango bainintzan

sententzia baten zain erruduna dagoen gisan

lokatzak geldiarazten nau

harrapatzen naute sustraiek

huntzak hormari eraso egin bezala

hazten dira neure oinetan

besoak zurruntzen zaizkit

neu ere zuhaitz bihurtuko naiz

basoan sartzerakoan banekien

ekaitzetako garaian ez zela erraza

handik ateratzea barruratu ondoren.

 

 

 

 

Arratsero legez aiduru nengoen zubiaren ondoan

aspalditik onartu bainuen neu nintzela itxaron behar nizula

gauak, etxerantz bidaltzen zituen nire inguruan zebiltzanak, bat izan ezik

han gelditu egin zen nigandik ez oso urrun

zigarro bat piztu eta itsasorantz zihoan ibaira egin zuen so

erre ostean uretara bota zuen eta

ura ikutzean bere burua joan zen haren atzetik,

bat-batean, emakume baten garrasia

                 gizon batzuen korrikaldia

                 ustezko heroi baten ausardi antzua

                 korronteak iluntasunera zeraman bitartean

zu heldu zinen, bertute bihurturiko atzerapenaz

eta handik urrundu ginen

istilu hura zer zen galdetzean

lagun batek ametsa bete berri zuela esan nizun

jende multzo harh esnatu nahi bazuen ere

uste izan zuten mesede bat izango zela gixajo hura salbatzea.

 

 

 

 

Beldurra nabaria da zeure soan, eta ulertzekoa da,

haren menpean baitzaude une honetan

eta jakin badakizu eromenaren ate zabala kolpez zeharkarazi zenuela;

boterea zeure eskuetan zeneukaneko garaian

egindako mina gogoratzen duzu orain,

hala ere, berandu da damu izateko,

borreroaren maskara eskuz aldatu egin baita

eta harroegia zara gupidarik eskatzeko,

inoiz ez zizuten horrelakorik irakatsi ezer aldatzerik ez zelakoan,

belaunaldiz belaunaldi zapaltzaileak eta zapalduak

betikoak izango zirelakoan,

inoren pean jaioa ez zineneko ideiarekin hazi zinen

zeu eta zuretarrak beti goian izango zinetelakoan,

ez zintuzten prestatu zuek dohan banatzen zenuen mina pairatzeko

zeuek izaten baitzineten zigorraren jabeak,

baina orain egoera desberdina da zuretzat,

orain zeu zara morroia, torturatua, botrxatua eta esklaboa

eta zure bizitza osoan zehar eragin zenuen oinazea

zure barruan agertzen hasia dela laster nabarituko duzu.

 

 

 

 

Beste egun baten amaiera heltzerakoan, jendea dakusat kaleetatik

zeruko grisa hiriaren eraikinekin nahasten diren bitartean

gure existentzia zeruz tindatuz doa

ekoizpen espetxeetatik ateratzen gara

kontsumo espetxeetara korrika joateko

borobila zertan izan behar ez duen zirkuluan bahiturik

konszientziaren mailarik baxuenak ere lokarturik

bizitzaren tranpan sarturik, ez ziguten irakatsi nola egin ihes

zertarako, baina?

Batzuk konturatzen ere ez dira preso jaio zirela eta

besteak koldarregiak dira askatasuna ezagutzeko

kapitalaren esklabuak, zenbat eduki hura balio

zein jaungoikoren hautetsiak izan ginen?

Ez al zaigu barrikadaren bat geratzen amets egiteko?

Ala elkartasunez mozorroturiko globalizazioaren marean urperatu ziren guztiak?

Grisa beltz bihurtzen da zeruan

kaleak husten dira, hutsik bazeuden ere jada.

Geldirik espero beharko dugu beltz hori gurean sartzera?

Sistemaren zatitxo berdinak izatera kondenatuak al gara? ...

suzko matxinada handiak laster ikuziko gaituela

eta milaka margotako argi zuriak bizirik gaudela ohartarazirakoan

libre izango garela dinote batzuek.

 

Dendako leihotik
David Tijero

Kutxa, 2001