ABEREEN EGUBERRI

 

Katixa eta Peio ari dira eguberriko izai baten apaintzen.

KATIXA

      —Uste duzu aski girgileria ezarri dugula izaiaren apaintzeko?

PEIO

      —Han eta hemen ezarriko ditugu kolorezko argi-baso hotarik. Piztuko ditugularik, kolore pollitez beztituko dute izaia.

KATIXA

      —Baditut xingola floka pollit batzu. Ekartzen ditut berehala.

PEIO

      —Zaude, heldu niz zurekin. (Ateratzen dira eskoineko atetik. Ezkerreko atetik Pinttoren burua agertzen da. Pintto etxeko xakurra da).

PINTTO

      (Sartzen da, gibelerat so erranez). —O! Hauxe da gauza xoragarria. Minutx, zato laster zuhaitz hunen ikusterat (sartzen da Minutx, etxeko gatua).

MINUTX

      —Zer gauza pollita! Ez dut sekula holakorik ikusi.

PINTTO

      —Nik ere ez.

MINUTX

      —Uste duzu hunkitzen ahal dugula?

PINTTO

      —Ni segurik ez niz menturatzen. Bainan gauza jakina da gatuek sudurra denetan sartua dutela.

MINUTX

      —Gauza jakina da ere, zakurrak, beren sudur hotzarekin, nun zer aurki dabiltzala beti.

PINTTO

      —Bon. Bego hortan. Hea zer dion zuhaitz pollik hunek.

MINUTX

      —Ni usatua niz arboletan ibiltzen. (Patarekin hunkitzen ditu zilarrezko girgileriak. Gero argi basoak). Argi baso hok zoin pollitak diren! Behazu, iduri dute ezkila eliza dorrean. (Eskuarekin bilin-balan ibiltzen du baso bat eta krak! lurrerat erori eta hausten da).

PEIO

      (Sartzen da). —Zer aditu dut hemen? Zer ari zirezte hor, Pintto eta Minutx! Badakizue eguberri gaua baino lehen ez dela hemen ibili behar. Zer ikusten dut hortxe? Argi-baso hautsi bat! Zirtzil parea! Hea hemendik kanporat, zalu-zalua! Aurtengo eguberriak sudurraren petik xixtu eginen dauzue. (Borta idekiz). Ale! Biak kanporat! (Pintto eta Minutx ateratzen dira, burua apal).

 

Oihala hesten da arbola ateratzeko denbora bakarrik.

 

Izaia kendua da. Pintto eta Minutx bakarrik.

MINUTX

      —Nik egin dut hutsa eta biak gaztigatuak gira. Hori ez da xuxen. Peiori aitortuko diot egin dutana eta galdeginen zu bederen utz zitzan barnean.

PINTTO

      —Ni ere zurekin nintzan. Beharrik laster jin da Peio. Arbolari goiti abiatu gogo nuen eta ene kargarekin ez dakit zer gertatuko zen.

MINUTX

      —Ez dugu eguberri manera huntan pasatzen ahal. Behar dugu zerbait egin.

PINTTO

      —Nik badakit zer egin. Gure adixkide guzien laguntzarekin guhaurek muntatuko dugu izai bat. Ikusiko duzu. (Leiotik kanporat oihuz). O! O! Nun zira Mattin hartza? Zure beharretan gira. (Burua agertzen du leiotik).

HARTZA

      —Ene laguntza beharretan zirezte? Zer egiten ahal dut zuentzat, adixkideak?

MINUTX

      —Hortxeko oihan hortarik ekartzen ahal ote zinuke izai bat ederra?

HARTZA

      —Hori ene meneko lana da. Ixtantean ukanen duzue oihaneko izai ederrena. (Badoa).

PINTTO

      —Ikusten duzu, Minutx? Orai bertze adixkide guziak deituko ditugu. (Leiotik oihuka). Hep! hep! jaun ahate! Zato hunaraino, zure beharretan gira. (Sartzen da ahatea).

AHATEA

      —Zer da zuen zerbitzuko?

MINUTX

      —Hola eta hola gertatzen zauku. Zerbait gisaz laguntzen ahal ote gituzu izai baten apaintzen?

 

Sartzen da hartza izai batekin.

HARTZA

      —Agur jaunak eta andereak! Ni naiz hartz gaizoa, gorputzez haundia, puxka bat pizua, bainan ez gaixtoa. Bihotza dut zabala eta nahi dut lagundu beharretan dena. Horra zendako Mattin gaizoak ekartzen duen oihaneko izai ederrena.

PEIO

      —Gaizo Mattin! Banakien zuri fidatzen ahal ginela! (Lehenbiziko izai hura bera buluzirik ezartzen dute xutik)

MINUTX

      —Nik berehala ezartzen dut, izar baten pare gaineko kaxkoan, ene lepoko xingolazko floka. (Kentzen du eta izaian ezartzen).

AHATEA

      —Nik emanen dauzkizuet ene lumarik airosenak eta pollitenak izaietik dilindan ezartzeko.

MINUTX

      —Ezarriko ditut berehala. (Egiten ditu).

PINTTO

      —Nik ene lepoko xilintxa ezarriko dut. (Egiten du).

AHATEA

      (Badoa). —Agur adixkideak. Lana bururatzen duzuelarik jinen niz ikusterat.

HARTZA

      —Ni ere banoa. Ez ditut oraino ene egitekoak bururatuak. Sarri artio.

PINTTO

      (Arbolan ezarri xilintxa inarrosiz) eta MINUTX.—Agur eta esker-mila bihotz-bihotzetik!

 

Ahatea eta hartza joaiten dira. Leiotik aditzen da: beee! beee!

PINTTO

      —Xo! Ardia aditzen dut kanpotik agurka. (Leiorat badoa). Egun on ardia. Nun zabiltza hola?

ARDIA

      —Nun zer ikusiko dutan nabil, hantxet ta hementxet belar puxtuka batzu milikatzen ditudala. (Izaiari so). Zer duzue zuhaitz hori?

MINUTX

      —Eguberriko izaia. Gure adixkide guziekin nahi dugu apaindu. Zerbait emaiten ahal ote daukuzu zuk ere?

ARDIA

      —Gogotik. Ene lenazko arropa huntarik emanen dauzuet. (Puxtuka batzu errotik ateratzen ditu). Ontsa harroturik ezartzen baduzue han eta hemen adarretan iduriko du elurra egina duela.

MINUTX

      —Ezartzen ditut berehala. (Ontsa harrotuz ezartzen ditu ardi ile puxtukak zuhaitzean).

PINTTO

      (Izaiari so). —Ene iduriko, Peio eta Katixaren izaia baino ederragoa izanen da gurea.

 

Leiotik entzuten da: Hi han! Hi han!

PINTTO

      —To! Asttoko hemen dugu agur erraiterat jina. Sar zite, asttoko, sar zite!

ASTTOKO

      (Sartuz). —Jesus! Zer ari zirezte?

MINUTX

      —Ez duzu ikusten? Eguberriko izai baten muntatzen...

ASTTOKO

      —Holakorik oraino! Zer gauza xoragarria!

PINTTO

      —Oraino ederrago izan dadin, behar bada, zerbait bazinuke guri eskaintzeko?

ASTTOKO

      —Ez niz aberatsa. Bainan tegian baditut urre kolorezko lasto pitu pollitak. Zato enekin, emanen dauzkitzut gogotik. (Asttoko eta Pintto ateratzen dira).

MINUTX

      (Arbolaren apaintzen beti). —Gure lana gustatzen zauzu?

ARDIA

      —Uste nuke... Uzten zitut. Banoa bildotxa zertan dutan ikusterat. Sarri elgarrekin jinen gira zuen lanaren ikusterat.

MINUTX

      —Ba, sarri artio. Eta eskermila zure laguntzarentzat. (Ardia ateratzen da. Pintto sartzen besatra bat lastorekin. Izar batzu jadanik eginak dira piruak erditik elgarri josirik. Dilindan ezartzen dituzte eta lastoa lurrean berduratzen).

PINTTO

      —Badugu zer nahi garnigailu. Ene ustez gure izaia izanen da pollitena.

MINUTX

      —Katixa eta Peio ere behar ditugu gomitatu. Hola besta ederrago izanen da eta barkatuko daukute gure hutsa. (Pintto eta Minutx gibelatuz izaiari so).

PINTTO

      —Ez dut uste deusen eskasik baduen. Gure adixkideak deitzen ahal ditugu orai.

MINUTX

      (Leiotik oihuka). —Mattin! Mattin hartza! Ahatto! Asttoko! Andere ardi! Zatozte, tenorea jina da!

      (Sartzen da pinpirina bat). —Agur adixkideak. Auzoko lupuak irunik ekartzen dauzkitzuet zilarraren pareko girgila hok. Nihaurek ezarriko dauzkitzuet, deus hunkitu gabe. (Girgilen ezartzen ari delarik sartzen dira abere guziak, diotela batzuek eta bertzek). Zer izai xoragarria! Nik ez dut sekula hoin pollitik ikusi. Aurtengo eguberri ez dugu segur ahantziko.

MINUTX

      —Leiotik ikusten ditut Katixa eta Peio heldu guri buruz.

PINTTO

      —Adixkideak, zueri deneri esker egin dugu lan eder hau. Kanta dezagun denek gure bozkarioa

 

            Jina zauku eguberri

            Kanpoak zaia xuri.

            Negu latza bazterretan

            Bainan bero bihotzetan

            Izai berde ta lerdena

            Zu zira ederrena.

 

            Primaderaz zinen sortu

            Oihanean haunditu

            Gur'etxetan zira sartu

            Argi-lorez panpinatu

            Izai eder-ederrena,

            Zu zaitugu maitena.

 

                        Airea: Mon beau sapin roi des forêts