Kondoi urrunak
Juan Karlos Merino

Txalaparta, 2002

 

 

Arrosa petaloak

 

      Betidanik igaro izan dugu abuztua elkarrekin Nafarroan, gure aitonaren etxean. Urtean zehar, berriz, Arrasaten gure familiak nahikoa gertu bizi arren, ez dugu elkar ikusi ere egiten.

      Irrikaz itxaroten ditut oporrak beti. Joan aurreko asteetan, etengabe izaten dut gogoan aitonaren etxea eta bereziki atzeko baratzea; oi, zein zoriontsua izan naizen bertan azken urte hauetan!

      Zuk bezala, lehengusina Anabel, aitonaren baratze txikiko zirrikitu guztiak ezagutzen ditut nik. Orduak eta orduak igaro izan ditugu jolasean arrosondo eta tomate artean, madari arbolara igotzen edo aitona gizajoari ilarrak eta marrubiak jaten.

      Bazkalondoan, hortzak garbitu eta gero, elkarrekin hanka egiten genuen baratzera, gure familiek biaoa egiten zuten bitartean, eguerdiko bero itogarriari ihes egiteko. Gure ordu gogokoenak ziren haiek. Helduen begiraletzarik gabe, atsedenik gabeko barre eta jolasketetan, irudimenak gainezka egiten zigun, eta, oharkabean, guretzat ezezaguna zen eremu batean sartu ginen, hau gero eta atseginagoa eta erakargarriagoa egiten zitzaigula jakin barik.

      Atzealdeko hormaren itzalean, loretan ziren arrosondoen ondoan esertzen ginen haritzezko jarlekuan. Gure neskato soinekoekin, gure bular lauak txori arrosa eta farfail zuriekin apainduta, bi Alizia genirudien mirarietako baratzean.

      Helduak bagina bezala, te kikara irudikatuak elkarri eskaintzen genizkion, eta zurrupada txikitxoetan hartzen genuen te gozo hura, batere ulertzen ez genuen gaiez hitz eginez. Te hartualdi txoro haietan, beti kontu-kontari, hankak modu femeninoan gurutzatzen genituen aldian-aldian, eta dotoreziaz apaintzen ileko txirikordak eta txori arrosen begiztak.

      Geroago, emeki-emeki, elkarrengana hurbiltzen ginen, jarlekuaren berniz idorraren gainean gure farfailezko kulero aratzak irristatuz, elkarrengandik gero eta hurbilago jarriz, amodiozko filmetan bikoteek egiten duten bezala. Begiak aurrez aurre Tartalo bilakatzen ginenean, dardarati, elkarri musu lotsatiak ematen hasten ginen gure ezpain zuri-gorrietan. Bat-bateko lamara hura aurpegiratzen zenean, ahoa irekita edoskitzen genuen hortz-orearen zapore freskoa eta aldi berean beroa. Niri larrua pinportatzen zitzaidan berehalaxe, eta gorputz osoa zeharkatzen zidan itobehar batek zu besarkatzera ninderaman, gero eta estuago, harik eta, zu hobeto sentitzeko irrikaz, soinekoa jaso eta jauzi batez zure belaunetan esertzen nintzen arte.

      Gero, besoetatik heldu eta atzerantz erortzen uzten ninduzun, adatsak zorua igurtziz. Horrela, hankaz lotzen nintzen zure gerrian, eta zu, goitik behera eta behetik gora, nire sabelpekoa laztantzen hasten zinen, katakumea bezala. Besarkatzen ninduzun aldika, eta musukatzen ninduzun tarteka: hanketan, izterretan, kuleroetan, behin eta berriz musukatzen ninduzun. Nire izter arteko azal gozoa eskuz laztantzen eta mihiz kilikatzen zenidan. Noiz edo noiz begiak ixten zitzaizkidan zure eskuak gerrian hobeto sentitzeko. Gero, zabaltzen nituenean, buruz behera ikusitako arbolen fruituak eta arrosondoak lehen baino handiagoak iruditzen zitzaizkidan. Burua altxatzerakoan, soineko azpian nola murgiltzen zinen nekusan, zure ezpain eta eskuak arroparen azpian irudikatuz, laztanak sentitzen eta sentitzen nituen artean.

      Nire soineko azpian ibiltzen aspertzen zinenean, bat-bateko keinu batez agintzen zenidan arrosa-jolasean hasteko. Lasterketa batean, arrosondoko kapulu bat eta kantoi batean gordea genuen zumezko makilatxoa hartuta, zugana itzultzen nintzen. Gero, elizkizunetan bezala, zeremonia handiz uzten nuen makilatxoa zure ahur zabalduetako batean, eta bestean kapuluari banan-banan hostokatutako eskukada bat arrosa petalo, zure gustukoak gorriak zirela ondotxo jakinda. Gero, zure belaunen gainean ipintzen nintzen ahozpez, amak ipurditxoan inoiz zaplastakoren bat eman didan modu berean. Soinekoa gerriraino igo eta kuleroetatik tiraka, ene ipurdi txikitxo eta txuria biluzten zenuen, azal pinportatuan zehar zure esku leunak eta kuleroak sentitzen nituela, lehenengo belaunetara arrastaka eramaten eta gero orkatiletara, txarolezko zapaten puntetatik kendu arte. Segidan, petalo batzuk hartzen zenituen jarlekutik eta, hankak irekiaraziz, ipurditxoan ipintzen zenizkidan. Oi gero! Kontu handiz, emeki-emeki, ipurtzulotik sartzen zenizkidan zume makilatxoaz. Nik egundoko gustua sentitzen nuen, kontaezina, ipurtzuloa plazeraren plazerez zabalarazten zidana, eta, aldi berean, odol guztia burura indartsu zekarkidana. Hura zoramena! Burua ihesi zihoakidala zirudien, atseginaren atseginez konortea ia galdu arte... Eta sentimen zoriontsu hartan, ile-txirikordari heldu eta txori arrosari hozka eginez, petalo gehiago eskatzen nizkizun, arrosa petalo gehiago eta gehiago, arren.

      Aurten, berriz, lehenengo egunetik ez duzu jadanik aitonaren baratzera nirekin joan nahi izan, Anabel. Ez duzu hainbeste atsegin dudan soineko arrosa jantzi nahi, bakeroak daramatzazu, egungo gazteek janzten dituzten praka estu horietakoak; niki estu batekin, denok ikus dezagun jada ez duzula laua bularra, joan den abuztutik hona bat-batean handitu eta loratu zaizula, bi lili udaberrian bezala. Orain ez duzu nirekin ezertarako egon nahi, zeharka begiratzen didazu eta etengabe gogorarazten zein laua nagoen, zein ume dirudidan hainbeste gustatzen zitzaizun soineko arrosa honekin, Anabel.

      Orain Karlos lehengusuarekin ibiltzen zara, lehen ileetatik tiraka eta gonak altxaka etengabe ibiltzen zena gutaz barre egiteko. Siesta orduan biak elkarrekin desagertzen zarete, eta ni baratzeko eserlekuan jartzen naiz pepinoak nola hazten diren ikusten, bakardadearen bakardadez. Maiz, haize beroak mandiotik dakar zuen jolasen eta barreen soinua. Eta zure algarak entzutean triste jartzen naiz oso; eserleku bakartian, arrosa petalo eskukada baten gainean eserita, negarrez hasten naiz, aurten zergatik dena desberdina den galdezka.

      Zergatik nahiago duzu orain Karlos lehengusuarekin jolastu? Zergatik deitzen didazu ume, bi urte gutxiago baizik ez dudanean? Ez, ez dut ulertzen zergatik aldatu zaren, Anabel, zergatik gustatzen zaizkizun mutilak orain, diren bezalakoak izanda: hain zakarrak, hain ergelak, hain zikinak, hain... puff! Niff...

      Nik betidanik irrikaz itxaron ditut oporrak. Aurreko asteetan etengabe oroitzen dut aitonaren etxea eta bereziki atzeko baratzea. Oi, zein zoriontsua izan naizen bertan azken urte hauetan!

      Aurrerantzean, aldiz, ez dut jada oporraldia irrikaz itxarongo. Hemen eserita jarraitzeak ere ez du zentzurik; aspertzen nau arrosa-jolasa bakarrik egiteak. Abuztua azkar igarotzea gura dut, laster eskola-egunak iristea, ene lagun Edurnerekin petaloka jolasteko.

 

Kondoi urrunak
Juan Karlos Merino

Txalaparta, 2002