ERDIAN

Nahi bada ezkiren kapable

gü untsa errepresentatzeko

othoi, ükhezie hüntarzüna

gure falten gordatzeko.

Adio, jaun-anderiak,

phartitzen niz mementian,

lagünak prestik beitauzte

ene haidürü aspaldian.

Zien permisioniarekin, aren,

banua haien xerkha,

eta üntsa, beharra beitüt

bi kolpüren edatera.

                (Satanak jin zamariz. Lürreti mintza Satan.)

        Satan

Jaunak, ezteia hau

palazio agradablia?

Eztüta nik othian

egün bonür handia?

Amiratürik nago hebeko

prepario ederrez;

ene bihotzak eztaki

zertan den plazerez.

Orai behar dügü, Jaunak,

gük sarthü plazeretan;

zunbait fortünaren bidia

bada hiri hüntan.

        Buljifer

Bai, jauna, agradamentü

ederrik badüzü heben;

sonü-egiliak ere

dantzatü nahi denaren.

Hik zer diok, Jupiter?

Badüka satisfazione?

Hebeko preparü ederrez,

eztüka erraiten deüs ere?

        Jupiter

Jaunak, ezta kestionia

hebenko agradamentiaz;

behar dügü mintzatü

horra igaraitiaz.

        Satan

Igaran zitaie, Jaunak,

triate hortan gaiña,

ikhüsi nahi beitüt

zien dantzatzeko manera.

        Jupiter

Igaraiten lagünt gitzatzü,

Jauna, plazer badüzü;

eskiaren emaiteko

ühüria egigüzü.

        Buljifer

Dantzalaz geroz

satisfatüren zütügü;

hartakoz, aren, igaraiten

lagüntü behar gütüzü.

        Satan

Sonu-egiliak, emazie

plazer düzien airia,

zeren ene mithilak

feitian beitira.

Behar düzie dantzatü;

alo, ene mithilak;

ezpadüzie hütsik egiten,

izanen zidie phakatiak.

                (Soinü. Dantza mithilak. Satan jar. Jupiter mintza.)

        Jupiter

Gure dantzako maneraz

kuntent zireia, Satan?

Zük ere ari behar düzü

phiko bat gurekilan.

                (Satan jeiki eta mintza)

        Satan

Set ase, mesius;

arren, gitian dantza;

selui ki mankerak

phakatüren dü phitxerra.

Lehen hütsa egiten dianak

phitxerra phakatüren dü;

gogo hunez kolpü bedera

orai edanen dügü.

                (Dantza eta Satan so larga-bistaz eta mintza.)

        Satan

Soizie, ene mithilak.

Hantxeko hür handi hüra

larga-bixtaz ikhusten düt:

Ardu bilhakatü da.

        Buljifer

Aiei, aiei, Jupiter,

guazan bertan lasterka;

hüriala khanbiatü gabe

betha dezagün barrika.

        Jupiter

Satan, zü dantza zite,

gü huna artio;

üzküz gora sarthüren zütügü

barrika hartan gero.

                (Mithilak erretira. Sonu. Satan dantza.

                Praubiak jin, asto bederatan, triate aitziniala.)

        Satan

Zer jente zirie ziek,

zien asto xarretan?

Ala espiü zunbait?

Erradazie bertan.

        Gilento

Jauna, ezkütüzü gü

jiten espiünatzera,

bena bai zerbait karitate

badükegünez jakitera.

                (Satanek eman eskia eta ütz erortera)

        Gilento

Jauna, zü zünbait

izpiritü gaixto ahal zira;

gü ezkitizie jentek ihün

hola trüfatü seküla.

        Satan

Igaran zitaie, aren,

hots emazie bertan;

nahi zütiet khako hunez

biak thiratü batetan.

                (Biak abia eta ütz erortera.)

        Juanes

Jauna, gützaz erri egitera

jin ahal zira espresüki;

bena othoitzen zütüt

ezkitzatzüla interrunpi.

        Satan

Hots, aren, ezdeüsak;

oraiko aldian bedere

behar düzie finkatü

haboro erori gabe.

Aigü hunat, Buljifer.

Nün ago barne hortan?

Bi enbasadore batiagü heben

ekipaje eder batetan.

                (Buljifer jin)

        Buljifer

Jauna, horiek nur dütüzü

hain untsa ekipajatürik.

Badizie horiek gisala

zunbait ahari propirik.

Hots, orai zankho horik,

aren, finka itzatzie;

sala eder huntara

iragan behar düzie.

                (Orai iragan praubiak triatiala

                eta han eror bi aldetarat.)

        Satan

Alo, Buljifer behar tiagü

jaun horik eraiki;

xüti ebilten orano

ez ahal die ikhasi.

        Buljifer

Alo, jaunak behar düzie

orai xüti finkatü,

bestela zankho-petan

behar düzie lehertü.

        Gilento

Jauna, gü ützi gitzatzie,

othoi, gure gisa;

ala zien erri-garri

huna jin izan gira.

        Juanes

Ezpiritü gaixtuoak, zuoazte

hürrün gure ganik;

ützi gitzatzie errepausüz,

egin gabe trüfarik.

                (Sonu. Erretira bi aldetarat.

                Jianta jin zamariz. Mintza lürreti pasaiüz.)

        Ferragus

Ha! Ha! Jentiak, arauz

erhotü ahal zirie.

Hainbeste gure so egitera,

zertara jin zirie?

Badeia khiristirik batere

kanpaña huntan? Errazie!

Ene maillü handiaz

zapha dezadan hebexe.

Kaniko deitzen den batek

osoki nai erho-erazi,

zeren emaztia ützi dian

bere bürüzagi.

Jakin ezazie badüdala

ehün gizunen indarra.

Eztüzieia ikhüsten ene müstra

lau khana gora dela?

Agertzen bada khiristirik

eni deüs ere erraitera,

behar düke beste mündialat

bona-xera egitera.

Khiristi arraza oro

arrabaskiren dütüt;

ezpata eta maillü kolpüz

oro erhoren dütüt.

Igaiten niz mahaiñ hortara

hor arrapausatzera,

zeren eta hau beita

ene jauregi ederra.

                (Jaits zamariti. Buljifer jalkhi eta

                mintza.)

        Buljifer

Egüriok, jiant asto handia;

ehiz jauregi huntan sarthüren,

nün eztian bidajia egün

untsa phakatzen.

Zer müstra propian

hizan huna jiten;

areta, behar dük ikhasi

sarri laster egiten.

        Ferragus

Ale, eskelle fripuoa,

nula zaitan mintzatzen?

Maillü hunez zabaltzen ait,

ezpahiz hortik khentzen.

Eztüka ikhüsten, hi ene althian

üñhürri bat hizala,

eta aho-kolpü batez

iretsiren haidala?

        Buljifer

Enaik ez iretsiko,

zunbat ere behiz üsatü;

ezpata hau estomaketi

nahi deat lanthatü.

Arropari hori orai

ahal baderat trankatzen;

zankhoz gora bertan

hortxe ait ezarten.

        Ferragus

Üñhürri hümia,

Mintzo iz fierki.

Ene mailliak berak erhoren ai,

mobitü gabetarik ni.

Aski dük bera hau

hire erhaiteko.

Abil. Erran ezak etxian

orai lehenik adio.

        Buljifer

Eztiat erran nahi adiorik;

enük lotsa hiretako.

Jiten bahiz aitzina

sinketa zaik khostako.

                (Ferragus igaiñ triatila)

        Ferragus

Ale, apho mithiria,

fier hiza, fier heben.

Maillü huntaz hi eta hire lagünak

oro zütiet zabaltüren.

                (Sonu. Batailla. Buljifer eskapa.)

        Ferragus

Ha! Miserable üñhürria!

Bortha düka zerratzen?

Maillü huntaz derat

nik bertan hautsiren.

                (Erretira. Sonu.

                Praubiak jalkhi eta paseia)

        Gilento

Egün hun, künpaña ederra,

bai eta ilüstria;

Jinkuoak detsala harzara berriz

alkhar salüta erriz.

        Juanes

Jinkuoak benedika zitzela oro,

merexi düzien beno haboro.

Bai gü ere zieki

trata gitzala miserikordiuski.

        Gilento

Benedikatü ziradiela oro,

graziaz lagüntürik alkharreki.

Zien hun eta kaballeki,

poseditzen dütüzien ororeki.

        Juanes

Egizie, othoi, karitatia;

pratika bethi berthütia;

jente pietatez bethia,

heda ezazü, aren, eskia.

        Gilento

Eia, jente galant eta hunak,

emadazie zerbait amoina,

sos, ardit edo tolosan,

hark berak satisfatüren zütie.

Karitatiaren egitia,

hori komeni da, popülia;

eztüzü aski fediaren ükheitia,

behar dizü fedia, esparantxa eta

                /karitatia.

        Juanes

Eia! Othoi! Jente hunak,

ematzie zien amoinak;

segür da ezi Jinko hünak

emendatüren deitziela hunak.

        Gilento

Amoina egitiak eztü

seküla ihur praubetü;

Jondane Phaulek erraiten dü;

ezta behar düdatü.

        Juanes

Ez deia heben ihur ere

guri emaile, deüs ere,

ez artho-muxi bat ere?

Eta nula biziren girade?

        Gilento

Ezteia jaun aphezik, ez nublerik,

ez damarik, ez andererik;

heben ezta deüz emailerik,

ez aberatsik, ez prauberik.

        Juanes

Jente horiek eztie arauz entzüten,

ezpaderek azkarki oihegiten;

oihü egin ezek, aren,

bena lotsa nük eztügüla deüs

                /ükhenen.

        Gilento (Oihüz.)

Jente hünak eta pherestiak,

idek itzatzie beharriak,

eta entzün itzatzie praubiak,

oihüz beitirade miserabliak.

        Juanes

Orai ikhusten dit inütil dela

heben pheredikatzia;

hots, hür-xorta baten edatera

ihün ithürririk balin bada.

        Gilento

Bai, bena ene lagün maitia,

nula da posible edatia;

nik ja erran behar badüt egia,

jateko hobe nikek apetitia.

        Juanes

Areta, segürtatzen ait nik ere,

edatez mintzatü baniz ere,

jateko apetitia hobe düdala halere,

ezi aspaldian eztiat jan deüsere.

Guazan, guazan barne hortara;

mentüraz nurbait badük,behar bada       

heben eztiagü besterik

baizik eta erri eta karkaza.

        Gilento

Orai gü baguoatza.

Adio, anderiak eta jaunak.

Agian sarthüren deitzie

astuoak üzkian belhaiñak.

                (Sonu. Erretira.JJupiterter, Buljifer

                eta Satan jalkhi. Postilluoa juoan karretala.)

        Satan

Giradianaz geroz, jaunak,

alkharrekin adixkidiak,

behar dütügü egin

fidelki kundizioniak.

        Buljifer

Jauna, gure fidelitatiaz

eztüzü behar mintzatü,

zeren mündü orotan

parerik ezpeitügü.

        Jupiter

Jauna, zer galthatzen düzü

gure fidelitatian?

Mintza zite, aren,

zer düzün phentsamentian.

        Satan

Badakizie, Jaunak,

ni errege bat nizala,

eta ene zerbütxüko, ziek

üste düt propi ziriela.

Hartakoz behar düzie ziek

enekila engajatü;

gero izanen ziradeie

merexi bezala phakatü.

        Buljifer

Nahi bagütüzü, jauna,

untsa errekunpentsatü,

zerbütxari hoberik

mündian eztükezü.

Hik zer diok, Jupiter?

Hun düka bihotza?

Jaun huneki engajatzeko,

eheitekia mintza?

        Jupiter

Ezta kestionia, jaunak,

heben akordatzeko.

Gitian erretira hebenti,

errefletzionen egiteko.