LAUGARREN EGINTZA

Bigarren egintzako iruditegi bera.

ERESIA

DENAK (barrendik):

                Illoztu zaigu Lelo,

                ill buruzaria,

                Lelo-n galdezka dago

                bere sorterria!;

                ura gabe zurtz emen

                arkirik guzia

                erreka zakon eta

                mendi-goi tentia

                negartzen ari dira

                Lelo-n ilberria.

                Arindu iguzu bada,

                jaun oz-tar aundia!,

                penaz eztali gaitun,

                odoi beltz nagia!

                Gugaz kupitu zeran

                adierazia

                eman, eman pizturik

                zeruko uztargia.

                Bidaldu iguzu andik

                Lelo-n par-irria!

ERABAKIZALEEN BATZ'ALDIA

(Eresia abestu ondoren azalduko dira Sudun ta Txondar beren gudari ta erriko aitonen aurretik. Azken, Tota ta Zara. Oiek, bakoiza bere aldean jarririk egongo dira Sudun-en aurrez beste guziez inguratuak).

SUDUN (aserre. Tota ta Zara-ri):

                Ezin ziñeztu leiken eginde

                lotsagarri batez orain

                bizitz illunen goibeltasuna

                eralkitu da zuen gain.

                Lelo-rengan, O! zer burutasun

                euki dezute zuek ain

                erru gaiztoaz ari emateko

                zorigaitza laguntz ordain?

                Biotz gabeak!, loikeri orrek

                euskeraz izenik ez du

                ta nik ez dakit zenbateraño

                zuenak madarikatu;

                ez neike bada beñere Lelo-n

                erailleagaz kupitu.

TXONDAR:

                Ongi diyozu; gaur zeran baño

                obetogo ezin jardun,

                eskergabeak elezateke

                eripena baizik entzun.

                Alaz guziyaz, il zan maite ark,

                gogoratu zaite, Sudun!

                azken orduan oieri nola

                barkatzeko esan zigun.

                Aren esana begiramenaz,

                oroiturik egin zagun.

SUDUN:

                Ezagun dezu Lelo-ren

                alde jator bat zerala,

                badirurite itz oiek

                zerutik jetxi dirala;

                egoki datoz, O, Txondar,

                biotz aundi ta leyala!,

                bañan agintz ortarako

                nik ere nai arren ala,

                eskubiderik ez du iñork

                gure batz onek ezpada,

                t'orain bere iritzia

                emango du bereala.

(aiton billera-ri)

                Barkatzen aldiezute

                ergal oieri bizia?

AITON DENAK:

                Egin bedi, egin bedi

                Lelo-ren borondatia!

SUDUN (Zara ta Tota-ri):

                Legez ta bidez pistien jankai

                izan bear zendutenak

                entzun dezue zer ta zergatik

                ezetz dion zar-billerak.

                Bizirik uzten zaituegu ta

                bizitz illun orrek berak

                zuenganatu bitza gaurtandik

                eripen-ordu latzenak.

                Lur garbi onek eztu gorde nai,

                ez du nai estali ezur likitsik,

                eta oraintxe bertan gure mugetatik

                urrun bazoazteke, doakabeak!

                t'ill arteraño gau t'egun

                gorrotoaren eraunsi beltza

                izan bedi zuen lagun.

ZARA (gogorki):

                Zuen odol zale ta

                izango naiz arrotz;

                laister entzungo da emen

                nere zantsoen ots

                        errakoya!

SUDUN:

                        Zoazte!

ZARA (Tota-ri):

                        Atoz!

TOTA (errukarri):

                        Doakabe naiz!

                        Otoi, otoi!

(Joaten dira biyak. Tota-k ille mordoa erdi banatua eukiko du).

SUDUN:

                Aitormendiko pagadi zarra:

                zure lurpean Lelo-ri

                atseden on bat eman zayozu,

                atseden bere soñari!

                Goazen basora; oroitz loreaz

                ernetu bei Aitormendi!

(Goititz oiek abestu bear dira «Azken-Abestia»-n aurretik, eskutatzen dijoazen bitartean).

AZKEN-ABESTIA

GUZIAK (barrendik)

                Lelo, Lelo, il Lelo

                Zara-k il Leloa;

                Zara-kin Tota, biyak

                elkartze gaiztoa.

                Igeska dabiltz, etsai

                dute lur osoa,

                etsai, etsai sortitza,

                aserre Jainkoa.

                Berengan mendiz-mendi

                Lelo-ren gogoa

                aiez madarikatzen

                oyarka dijoa.

                O, Lelo, euzkotarren

                esnale beroa!

                zu gabe illun ta mutu

                aizpeko basoa.

                Lelo, Lelo, il Lelo,

                Zara-k il Leloa;

                Goyen Lelo-k iraupen

                beti-betikoa!

(Abesti au amaitu baño lentxeago sortzen da oztadar edo uztargia).