www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Gabon sariak
Franzisko Xabier Munibe, «Peņafloridako Kondea»
1762

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Teatro zaarra. Gabonetako ikuskizuna. gabon-sariak. El borracho burlado, Pedro Barrutia, Sor Luisa, Xabier Munibe (Gabriel Arestiren edizioa). Auspoa, 1965

 

aurrekoa  

IRUGARREN OTSALDIA

        ARTZAI KANTA

 

 

        Adirakaia

 

        Guziak dakite nola aingeruak gaztigatu zieten Belen inguruko artzaiai munduaren Salbatzallea jaio zala estrabi batean.

        Ebanjelioko pasarte onetatik ta beste toki askotatik, nun J.K. gureak bere burua artzaitzat izendatzen duen, artu izan da otsaldi edo kanta onen irudidea; zeñean asmatzen dan, Belen inguruko artzaiak, jakiñik Artzai berri bat eldu dala abel-etxera, alkar arturik, diazela ongi-etorria ematera. Onetarako, Tersis ta Filis lagun guztietatik gazteenai, ta bozik onenak dituztenai, enkargatzen diete ongi-etorria guzien izeneau ematea, zeintzuek au egiten dute kanta berri onetan; nun artzaiaren egokikilde edo metaforaren azpian estaltzen diran Jesu-Kristoren bizitza ta gure Fedeko misteriorik nagusienak.

 

 

ARTZAI KORUA

        Ola, goazen, artzaiak,

        Abel-etxera,

        Lagun berri bat

        Ezagutzera:

        Ta ongi-etorri on bat

        Ematekotzat,

        Guzien partez,

        Tersis, zuk ta Filisek

        Kanta kanta berri bat.

 

TERSIS ta FILISEK, biak

        Baña kontu zuek ere laguntzeaz,

        Estribillo batez, guzien artean.

 

GUZIAK

        Ordu onean.

 

TERSIS ta FILISEK

 

                   1/

        Artzai zoragarria!

        Ona emen gera,

        Ongi-etorri on bat

        Zuri ematera:

        Ez da artzairik gelditu

        Inguru guzian,

        Diranak emen datoz,

        Bada, elkarren leian.

 

ERANTZUERA

 

        Erantzun bada, lagunak,

        Esan dezun bezela,

        Jakiñ dezan etortze onez

        Nola gu poztu geran:

        Ea bada, kanta laxter.

 

GUZIAK

        Bai, bai, bai, bai, bai, bai, bai.

 

BIAK

        Ea bada, kanta laxter.

 

GUZIAK

        Bai, bai, bai, bai, bai, bai, bai.

 

        Ongi etorri zerala,

        Artzai pare gabea,

        Gurekiñ bearko dezu

        Beti sekularean..

 

TERSIS ta FILISEK

                   2/

        Artaldeak bakarrik,

        Txabolak zai gabe,

        Utzirik gatoz, baña

        Ardurarik gabe:

        Piztietatik dala,

        Naiz lapurretatik,

        Zuk gordeko dituzu,

        Or zautzan lekutik.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   3/

        Etsaia alperrik dabil

        Leoia bezela,

        Inguruka, ustez zerbait

        Artuko duela.

        Judako leoiaren

        Begiratzun batek

        Utzi erazoko dizka

        Laxter bazter abek.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   4/

        Zu agertuarekiñ

        Egingo dute iges

        Gure etsai guztiak

        Emendik bildurrez:

        Euren damu gaistoan

        Uxatuko dira, 

        Ta inpernuetaraño

        Ondatuko dira.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

 

T. ta F.

                   5/

        Artzaitzat zendozena

        Aintziña gengian,

        Lenagoko gizonai

        Maiz aditurikan:

        Ta aiñ maite artaldea

        Izango dezula,

        Non ta azkenik bizitza

        Kastauko zaitzula.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   6/

        Ardiak duten gaitza

        Kentzeko jakiñik,

        Ez dala artzaiaren

        Odola lakorik:

        Etorri ta egun asko

        Pasatu baño len

        Asiko zeradela

        Ugariro ixurten.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   7/

        Amodio andi onek

        Parerikan ez du,

        Artzai ona zerala

        Erraz dezakezu:

        Orrek ardiak zaitzen

        Ipiñiko zaitu,

        Ta orrek aien ondoren

        Ekarriko zaitu.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   8/

        Bost bider ekustean,

        Lagunak utzirik,

        Ardiren bat diala

        Bide okerretik,

        Galdu dediñ bildurrak

        Osta antxiturik,

        Biurtuko dezu atzera,

        Lepoan arturik.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   9/

        Ogei ta amairu urte.

        Pena andiz beteak,

        Emango ditzu, abek

        Ondo gordetzeak;

        Ta aien kabuan gero

        Esker ematea

        Izango da gogorki

        Bizitza kentzea.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   10/

        Orduan kunpli dediñ

        Aintziñako itza:

        Artzaia jo, ardiak

        Banatuko dira.

        Baña iru egun barru

        Zu piztuko zera,

        Ta bilduko dituzu

        Elkargana ostera.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   11/

        Ala ere Aitagana

        Biurtu bearko dezu.

        Ta artalde maite ori

        Utzi naiko ez dezu;

        Baña zure amoreak

        Asmatuko bait du

        Nola, joanagatik,

        Aiekiñ gelditu.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   12/

        Mirarietatikan

        Mirar¡ andiena

        Izango da artarako

        Ikusiko dena;

        Bada ogiaren antzaz

        Ostia batean

        Geldituko zerade,

        Zure artaldean.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   13/

        Emen Zerutik iñoiz

        Alde egin bagerik,

        Egongo zera ardien

        Janari egiñik;

        Orrela izango zera

        Beti aien aldean,

        Arik-eta munduak

        Dirauen artean.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   14/

        Asko ez balitz bezala

        Mirar¡ aiñ andia.

        Ipiñiko ere dezu

        Ordeko Artzaia,

        Zure ardiak ongi

        Gobernatu ditzan.

        Ta bide onetatik

        erabilli ditzan.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   15/

        Artzai onen mendean

        Arkitze ez diranak

        Izan bearko dute

        Galduak diranak:

        Ta ala, artzai maitea,

        Zurekiñ nai degu.

        Ta argan zure ordea

        Ezagutzen degu.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

T. ta F.

                   16/

        Artzai onen mendean

        Bizi ta ilko gera,

        Joateko Zurekiñ

        Aitaren aldera;

        Arren lagun zakizgu

        Au ala kunplitzen,

        Gero goza zaitzagun

        Zeruetan. Amen.

 

                Erantzun, bada, lagunak...

 

 

        Kopla jostalluak

 

Ezagun du munduak

Jesus jaio dena;

Ain dago mudatua,

Ez dirudi lena;

Len guzia zan pena,

Negar, naibageak,

Ta oraiñ atsegiñ, gusto,

Algara, parreak.

 

Gorroto, errierta,

Auziak ta gerra,

Gaitzak, gose, gezur ta

Intentzio okerrak

Juanik, ia ez dago

Ezerren bildurrik,

Ta ala dago mundua

Zeru bat egiñik.

 

Abogadu, eskribau

Eta merioak,

Mediku, barbero ta

Botikarioak,

Ez dira bear; ta argatik

Izango da sarri

Hipokrates gaxoa

Saguen janari.

 

Ezpatak, lantzak eta

Beste arma guziak

Erositzen dituzte

Errementariak;

Ta alperrikan ez dediñ

Galdu burni ura,

Enpleatzera diaz

Gure probetxura.

 

Atxur, burdiñara ta

Golde biurturik,

Nekazari langiñak

Ongi giaturik,

Emango digu lurrak

Garia ta artoa,

Gaztaña, sagardoa

Ta ardoa naikoa.

 

Garia ta artoa

Merke ta ugariro,

Gaztaña ta sagarra

Berriz urte-oro;

Ta ardoak, galdurikan

Lengo malizia,

Ez gaitu moskortuko.

Edan zia-zia.

 

Ez da onezkero esango

Gezurrik batere,

Egia esango dute

Dendariak ere:

Juan da emendik tranpa

Ta pede gaistoa,

Ia ur bage saltzen da

Tabernan ardoa.

 

Basa arteko piztiak

Malso-malso egiñik,

Ez dute ya alkar jaten,

Ta aiñ gitxi gizonik.

Bat egiñik guziak

Alkarren artean

Bizi dira etsai gabe,

Kontentuz, bakean.

 

Otsoa ta ardia

Zelai zabalean

Sarri ekusten dira

Biak jolasean;

Alberdanian txita

Aizariarekiñ.

Portugesa laztanga

Gastelaubarekiñ.

 

Auxen bai dala egiaz

Denbora urrezkoa,

Ta ez len koplari zarrak

Erausitakoa;

Oraiñ aien amesak

Egia sorturik,

Ekusten ari zera

Pozez zoraturik.

 

Baña kanta berri au

Geitxo luzatu da,

Nere eztarri tristea

Ia urratu da;

Naiago det ixildu

Katarratu baño;

Agur, nere jendeak,

Urrengo urteraño.

aurrekoa