IRUGARREN ATALA

(Mendiriko peka baten gaiñean zelaitxo bat. Zelai onetan baseliza bat, aurretik bost armailladun elizpea duena. Peka-ertzean arresi kabelduna. Goizeko zortzirak dira, udazkeneko egun batean; lenengo bi atalak baiño sei bat illebete geroago).

LENENGO AGERRALDIA

ARROZPE, TXULI TA ARTZABAL

ARROZPE: Zein aldetan gertatu zan zorigaitz negargarri aura?

TXILI: Arako nasamutur aurre-aurrean.

ARROZPE: Nolatan galdu ziran gaixoak? Aitzak joagatik ala ugiñen indartzarrez tirabiraka ondoratuaz?

TXILI: Semea iretsi zidan ugiña eliza onen aldean andia zan. Ontzi gerekatxoa atzean jota luma bezela ereki zuen. «Ederki dijoa» esan nuen nik ta batera ugintzarraren bizkar labanean beera ta beerago ondoratu ziran. (Negarrez).

ARTZABAL: Zortzi gizonetatik sei ugiñak ondartzara ok egin zituen ta beste biok zure illoba kementsuak atera giñuzen: il baiezik ni, Teles gaixoa illotzik.

ARROZPE: Itxasgizonak kemenik ezpadu, beste nork izan dezake?

TXILI: Laitiz aberatxa ta ni txiroa izan bearrean, bestera bagiña, egun alantxe semetzat poz-pozik artu izango nuen.

ARROZPE: Basili alabatu dezunezkero, semetzat ar zazu gaur nere illoba. Zein gurasok ditu aur ain ederrak?

TXILI: Ederki esana, baiñan eziña eziñ.

ARTZABAL: Ezkontzordua eldu da.

ARROZPE: Zorionean (Etxerontz bijoaz).

BIGARREN AGERRALDIA

MARI BATI TA ARTZABAL

MARI BATI: Manuel!

ARTZABAL: Ze atsegin?

MARI BATI: Onera puzka batean.

ARTZABAL: (Lagunai). Laster naiz, gizonak.

MARI BATI: Ederki egin zenduten Basili errukarria Minzorrotzen etxetik ateratzeaz.

ARTZABAL: Onetarako geratu naun, arreba?

MARI BATI: (Itza atzeratuaz). Ixo! Egon bein. Ixo! Beste zerbait ere adi zak. Baltzuko arrantzale orori ots egin bearra aiz, Manuel.

ARTZABAL: (Irriz). Bai, Mari Batiri, buruko neurria artuta, lotarako txano gorri bategiteko. Baltzua bildu! Ja jai!

MARI BATI: Zergatik ez? Norbait jaregin bear dezute gaur zoro batengandik, gaixoa!!

ARTZABAL: Berriketak ditun oiek.

MARI BATI: Basili zoro garbi dago...

ARTZABAL: Bera ala erori?

MARI BATI: ...eta iñola ezin ezkondu liteke.

ARTZABAL: Eztiñat berriketako gogorik.

MARI BATI: Zertarako i egin aute Mendiriko itxasendore, txatxu ori? Artzabal zuzena i aiz, ala besteren bat?

ARTZABAL: Mintza, baiña labur.

MARI BATI: Sei illebete aunditan Basili baserrian izan dute, aur minkor bat bezela, naikeri artean, Laitizen emanaren emanez. An ziran, beraren jostagaillutzat, ama-loka ta txitoak, Mendiritiko usotxoak, antxume bat ere bai, Txuri izenduna, begi ederduna bera, mintzatzen bezela ari dana.

ARTZABAL: I ere, berritsutzar ori, aukera bau, injoake; ta antxume ta arkume otzanak pozik artuko ituke: naiz txuri naiz beltx, bei llegi, llaru, naiz golli, arrexka ta ñabar.

MARI BATI: Iñoso, txoriburu.

ARTZABAL: Txaldankeri gazkabe oiek Baltzuan esango banitu...

MARI BATI: Txaldana nor dan esan.

ARTZABAL: ...i ta biok buruarintzat orok artuko ginduzken (Au esanan bijoa).

MARI BATI: (Geldiaraziz). Nora? Entzun neri, bestelan teillak ere jakingo dute Laitizen ezkurrak (beatzez dirua ezagutaraziz). Txiliren gizabidea ta Artzabalen zuzentasuna beragandu dituela.

ARTZABAL: Erosi ni, Mari Bati? Ez gero neri irakin-arazi.

MARI BATI: Entzun, bada, neri. Laitizek debekatua zeukan iñoiz Basili gaixoari maitetasunik aipatzea, ta ezkondu!! Bein, Teles zanak oi zuen bezela, Laitizek «Ortzuri» esan zion eta ba al dakik Basilik Laitizi zer erantzun zion?

ARTZABAL: Aurkeri onezaz zer nai den?

MARI BATI: «Ez neri esan Ortzuri, izenda nazazute Ortzori, nere ortz auek aspaldiko ameskaitz beltzetan zuritasuna galdua dute. Illeder datorrenean, berriz Ortzurituko natzaio». Au esan zuen bein ta berriz neskatxak, eta ezkondu!!

ARTZABAL: Aurkeriak!

MARI BATI: Basilik Teles oraindik bizirik dagoela uste dik. Onela erakutsi egin ziotek ik emandako gurasotzakoak. Zergatik, bart ere, etzietek Laitizi senargai-iztxo gozoak esaten lagatu? Basili zoro garbi zeagok.

ARTZABAL: Ezkongaiak ezkontzaurrean oro egoten ditun, arre-baso, zororik. Bestelan nor ezkondu? Jajajaja!

MARI BATI: Mutilzaar gazkabe auen txaldanak! Eztegu, Manuel, arazo au irrigarria. Laitiz Basiliren eskutik atera bear dek, maitetsu orrek.

ARTZABAL: Ire alabatxoarentzat izateko?

MARI BATI: Ire zuzen-entzutea gaitzizentxo bat baizik eztek, neba irrizale.

ARTZABAL: Mari Bati: nik Laitizi bizia zorpean zionat ta ezin dezakeanat eragozpenik iñolaz ezarri.

MARI BATI: Eta ez au ikaratzen etorkizunak? Urte gutxi barru, kuiak bezela, or sartu ta emen irten, gaixoak!! zoroxkak iri onetan, gure Mendirin, ibilliko dituk Laitizkumeak!! Ta nori eskerrak? irian aspaldion degun itxasendoreari, Artzabal zuzenari.

ARTZABAL: Nik, Mari Bati, esan diñat esatekoa.

MARI BATI: Ta nori abil on egiten? Or zebillek bera, Mari Andres, arrokeriak aunditua, baserrietako oitura purtzillak irian arrerazten: gatza, linaia ta purtzikeriak. Seme ito gaixoaren damu andi biotzekorik ote du berorrek?

ARTZABAL: (Belarriak itxiaz). Ken akit, utikan! mingain-luze, ken, ken. Gora Laitiz ta gora Ortzuri. Orok gogaidez gaur diokegu «gora».

IRUGARREN AGERRALDIA

(Kale-artean atabalotxa ta onen ondoren dultzaiñasoiñua entzungo dira. Lastertxo, atabalari bat eta bi dultzaiñari aurretik dituztela, iri-erdia betor baselizarontz: mutiko-neskatza, garaierdiko gizon ta emakume, atso-agure, berein arrantzale ta legortar, langille-mordoska bat, ikusnaiez. Atzetik Arrozpe ta Txili, Laitiz erdian dutela. Atzeraxeago, bi errenkadatan, Artzabal aurretiko ta zuzentzaille dutela, ogei neskatxa eskuetan lorustaiak dituztela, biren artean bat. Onen erdian beste lau neskatxa, opaldunak, agiri dira: lenengoak ontzitxo batean gatza darama; bigarrenak, beste ontzi batean, ondarra; irugarrenak, linaia; laugarrenak, buruntzi bat. Opaldunon atzean Ortzuri, Mari Andres ta Arrozperen emazteak lagundurik. Orkesta ta atabalari-dultzaiñariak ezpitez ixildu, laguntze guzti au elizpe aurrera eldu arte. Orduan Ortzuri mailladi-burura igo ta zutik jarri bite aditzailleai buruz).

OPARIDUNAK (LENENGO ELIA): (Ortzurirengana aurreratu ta txandaka lau opariak eskiñi bitzaiozkate. Lenengoak gatzontzia eskura ematen dion artean, laurak oju egin bezate). Artzan, Ortzuri, gatz au; sukaldean oiki elikaturak ontzeko au.

LORUSTAIDUNAK (BIGARREN ELIA): (Ortzuriri). Aingeru zorizaiñak bere ego txuri-txuriak etxe gaiñean eda bizkin, izan adin beti zorionekoa.

LENENGO ELIA: (Bigarrenak Ortzuriren eskuan ondarrontzia utzi beza). Artzan, Ortzuri, ondar au; etxeko zoko ta tresnak arduraz garbitzeko au.

BIGARREN ELIA: Aingeru zorizaiñak... eta abar.

LENENGO ELIA: (Irugarrenak linaia Ortzuriren eskubiturren gaiñean utzi beza). Artzan, Ortzuri, linai au, soroko liño samurrak irradan iruteko au.

BIGARREN ELIA: Aingeru zorizaiñak... eta abar.

LENENGO ELIA: (Laugarrenak Ortzuri buruntzitu bera). Artzan, Ortzuri, buruntzi au, senar ta aurrentzako txera beti adirazteko au.

ORTZURI: (Eskuetan gatz-ta ondarrontzia, besoetan linai-ardatzak eta lokietan buruntzia dituela, gora begira). Aaup, aaup! O zein astiro igo aizen, eguzki nagi ori, nere ameskaitz beltz oiek aienatzera! Nola, orren guartsu eta alai aizelarik, nola egiten dituk egun ain illun, beltz, goibel, ezo ta ozmiñak. Ongi etorria izan adi, oskoro-apaingarri eder ori, peka onen gaiñean odei ez mugarik gabeko nere zorion au ikustera.

ARTZABAL: Gere Ortzuri maite orren aldean zein apaingarri zaigu ederra? Munduren mundu birau zori onek. (Lorustaidunak armailletan, biñaka, egaletan zutik jarri bitez, lorustaiz amar mako —zubi— eratzeko keran).

BIGARREN ELIA: Ator, Ortzuri, ator lorezko makopetik zorionaren seaskara eta maiterik goiko onespenari zabal zaion biotza. (Laguntze guztia sar bite baselizan, dultzaiñak eta orkesta joka ari dirala).

LAUGARREN AGERRALDIA

MUTIKOAK JOSTATZEN, GEROAGO MINZORROTZ

(Guztiak elizan sartu ta lastertxo, Artzabalek atera bitza mutikoak bultzaka ta ostikoka. Mutikoak, nolanaiko ukabil-zemaiak eta naiez-ziñuak eginta gero, etzin bitez, Makolin beren jauntxoa erdian dutela, belardi gaiñean. Makolin zigarro bat erazekiten ari da).

PAROLES: Txapel-arrutzika ni.

OROK: (Makoliñi adi ta agozabalka bezela). Ez, ez. Utikan!

MAKOLIN: Ukabilla bezelako marrubi gorriak Amezmendiko an, goiko aldetxoan, zeudek eta zakurrik bat ere ez. Goazen gaur arratsean.

OROK: Gaur ez. Laitizen eztei bitartean soiñu ederra joko ditek eta naski guk ere zertxobait, Laitizen eskuetatik, ona dek-eta, izango diagu.

PAROLES: Txapel-arrutzika ni.

OROK: Eztiagula nai.

MAKOLIN: (Zutitu, nagiak atera ta arrosin egindakoan). Txapel-arrutzika ni.

SERENO TXILI: I ta nerau gaituk bi.

MAKOLIN: Nere txapel onen ingurura azken datorrena biz azpi.

IÑASIO MARI: Banabil.

PAROLES: Ni ere bai.

POLI: Ni ere bai.

BATZUEK: Ni ere bai.

BESTE BATZUEK: Ni ere bai.

OROK: Ni ere bai. Egotzak, tira! noranai buruko txapel zaar ori: naiz aurrera, naiz atzera; ezker, eskuiñ: urriñ, alde; gora, beera; normal.

MAKOLIN: (Txikienai). Zuek, txikiok, ikasi (Poli ta lagun asko ut egiñaz aienatzen dira).

SERENO TXILI: Ni enauk iñoiz izango, aizak Makolin, azkenputz.

PAROLES: Ni ere ez, enauk izango.

MAKOLIN: (Txapela jaurtikiteko siñuak egin bitza. Gero jaurtiki ta bere billa bijoa. Txapel ondora eldueran dio). Ni nauk lena.

IÑASIO MARI: Bigarrena ni.

SERENO TXILI: Irugarren ni eldu nauk.

PAROLES: Ez aiz.

SERENO TXILI: Banauk.

PAROLES: Ez.

SERENO TXILI: Bai.

PAROLES: Ez.

SERENO TXILI: Bai.

PAROLES: Berriketa gutsi.

SERENO TXILI: Joko aut gero. (Alkarri oratu ta burruka, alkarjoka ere bai. Parolesek azpiratu beza Sereno Txiki).

PAROLES: Esan txil (Sereno Txikik goratzeko lear egin bitza). Esan txil.

SERENO TXILI: Txil (Berezi bitez. Sereno Txiki amurruzko negarretan bego).

OROK: Atzo bezela. gaur ere berdin: Sereno Txiki degu azkenputz.

SERENO TXILI: (Parolesi ixilmixilka). Bakarrik gaudenean, ikusiko dek.

PAROLES: (Parrez). Bakarrik gaudenean! Jajajaja!

SERENO TXILI: Paroles, okalatero, kankarro-zaar.

PAROLES: Sereno, txartes koipedun, kerten andi.

SERENO TXILI: Biburdiñan trikitin trikitrikitrikitriiiin.

PAROLES: Las dose y media y nublao. (Oro parrez).

SERENO TXILI: Paroles, okalata.

PAROLES: Sereno, Kerten andi.

SERENO TXILI ta PAROLES: Berriketa gutxi. Joko aut gero. Jo. Jo.

(Berriz ere alkarri eldu ta burruka).

MAKOLIN: (Burrukariak berezitakoan). Sereno Txiki: azpi. Zuek, txikiok, oiu. (Sereno Txiki makurtu bite).

TXIKIENAK ELIAN: Utzak txapela, Makolin. Orrela, txalo! (Txaloka). Utzak ik ere, Iñasio Mari. Ik, Paroles, utzak irea. Ori! Txalo! (Txaloka). Artzak ik orain, Paroles, beste orrei ikutu gabe, poliki. (Zapartariak, txapela artu nai utzi, oiularien esanera, egin bezate. Paroles, bere txapela Azpiaren bizkarretik artzea zaiña bailitzan, siñuka ari dalarik, azpiak lendenduaz bio).

SERENO TXILI: Arroputz, abil arin.

PAROLES: Alde, alde guztiok. (Txua eskuetara egotziaz). Buru ori makurrago. (Zapart egiten du ta txapelak beera).

SERENO TXILI: (Lerdenduta). Paroles: azpi, azpi.

GUZTIAK: Azpi, azpi.

(Alde egin zuten mutikoak bi erreskadan betoz, aurretik atabalari ta dultzaiñariak, atzetik, Ortzuri bezela, Poli).

ATABALARIAK: Trapata tra, trapatra tra, trapata trapata trapata tra... eta abar.

DULTZAIÑARIAK: Tirili tirili tirili tri, larala la, larala laaaaa... eta abar.

OIALARIAK: Utzak berriz, Makolin. Utzak ik ere, Iñasio Mari. Ik, Sereno, utzak irea. (zapartariak lenago bezela, zer entzun, a egin).

MAKOLIN: (Mailladi-burura igo ta Poliri bultz egiñaz). Orain Ortzurika ni, nerau Ortzuri naukala.

POLI: I onetan ez abil.

MAKOLIN: Alde. (Parolesi ta). Zuek: eman neri opagaiak; ta orain oiu.

POLI: Ortzurika gu asi gaituk-eta. Aitari gaur esango zijoat ta ark emango dik.

POLIREN ALDEKOAK: (Muxinka). Gu ezkabiltz.

LENENGO ELIA: (Parolesek, Serenok eta Iñ. Marik Makoliñi). Artzan, Ortzuri, gatz au ta beste eskutxu orretan artzan, Ortzuri, ondar au.

BIGARREN ELIA: (Poliren aldekoak). Jajajajaja! eztitek orrela neskatxak oiu egiten.

MAKOLIN: Orain linaia ta gero buruntzia.

LENENGO ELIA: Artzan, Ortzuri linai au eta artzan buruntzi au ta biok gorde itzan ongi. (Poliren aldekoak ito-bearrik parrez). Ik orain, Ortzuri.

MAKOLIN: (Ezkuetan, batean lurra, bestean karea; besoen gaiñean adar lodi bat eta buruan ostozko buruntzi-antzeko zerbait dituela ta gora begira) Aaup, aaup! (Zintzurra garbi beza). Eguzkiak udan majo berotzen dik (Parre Poliren aldekoak) ta ezin diat gau illun beltzez deusik ikusi (Parre berriz ere); ongi etorria, amona gorria. (Parrez itotzen besteak) lalara lala, lalara lala (Txistuka Politarrak) talara laaaaaa laralara.

OROK: (Igesi Makoliñi). Biragolaria dator. (Makoliñek ere opagaiak jaurtiki ta iges begi).

MINZORROTZEK: (Antxintxika sarturik). Aurrak nun dira Laitiz ta aiek? (Zerrailla-begitik so egin apur baten ta izurik bezela igesi bijoa).

BOSKARREN AGERRALDIA

IRUGARRENEKO AGERLAGUNAK;
MUTIKOAK EZ GEROXEAGORARTE

(Irten bitez ezkonberriak eta lagunak elizatxotik).

NESKATXA GUZTIAK: Ortzuri: zorionaren ezaugarritzat tori pitxi-loretxo auek; berok bezela ire zorion au ezpite, ordea, tximelkorra izan. (Ortzuri oso gogamentsu bego ixillik).

LAITIZ: (Ortzuriri). Emazte maite, eztiotsen iztxo bat ere? (Neskatxai). Nere emazte ta nere izenean esker gozoak biotzez dizkizutet.

NESKATXAK: Atsegin andi degu ezkonberrien lagun izanez eta murko-loretxoz inguratuz kale lorerik ederren au (Mutikoak banan betoz).

LAITIZ: (Gizonai). Biotz andiko lankide maite itxas-garailari oientzat eskerrak.

GIZONAK: Mendiritar gazteen erakusmen aizen Laitiz kementsu orri omena.

LAITIZ: (Mutikoai). Eskerren ordez, uriko txori politenok, tori. (Zigarrotxoak jaurtiki bitza lurrera, mutikoak lurreratu bitez billa. Batzuek piztu bitzate).

ARROZPE: Neronek ere, Mendiritar masalak, eskerrak zor dizkizutet. Begien aurreko ikuskizun eder onek ametsen batekoa dirudi. Soiñu eder ta eztizko gozamenetan Mendiri guztia emen bildurik, nere illoba eder maite onen zoriontasuna ugaltzen! Zoazte, beraz, kai gaiñera bazkaritara, gizonak; ta emakumeak Baltzu-etxera. Aurrentzat ezpata dantza ondoan zelai onetan gertuko degu askari andi bat.

OROK: (Gogo beroz). Ezkerrak biotz biotzetikan.

ARTZABAL: Ezkontzeresi zaarrak ots egin beza ororen belarrietan.

OROK: Urra!

GIZONAK: «Mendixka aiztsu bi zeuden eliza txikitxo baten ezker-eskubi...».

EMAKUMEAK: «Gau ta egun Txiliñari adi alkarri mintzatzeko».

GIZONAK: «Txiliña illeta-soiñu motela joten ari oi zan egunetan...».

EMAKUMEAK: »Bi mendiskak leiaz ari oi ziran motel motelik illeta joten».

GIZONAK ta EMAKUMEAK: Dindilindin, dandalan, ta an ziran beltzez jantzirik berein negarrez.

GIZONAK: Ezteialdielan berriz goiztxotik argiezkillak poztuta...

EMAKUMEAK: Alairik uju-ajaja oiuz igaro oi zuten eguna.

GIZONAK: Elizatik ezkonberriak apain ateratzen ziran ordu berean.

EMAKUMEAK: Bi mendixkak leiaz ari oi ziran txerazko dobera joten.

GIZONAK ta EMAKUMEAK: Nere maitestxoa, aingeru-artetik jetxiriko gordaillua.

ARTZABAL: Eliz-itzalpeko bi mendixka, Jaunak alkarrentzat sorluriko oiek, zein bikuntza darazaguten ba al dakizute?

OROK: Laitiz ta Ortzuri.

ORTZURI: Ene senar, maite, zein argi asten zaigun bizi berria! Gaur bezain par ederrik eztet ametsez ere ikusi. Zillarrez jantzi oi dan eguzkia gaur urrezkotu zaigula dirudi.

LAITIZ: Ene emazte maite, Mendiriko lore arantze gabea, masailletan iñoiz tximeldu ez oi diran arrosaduna, nere biotz zoritsu onen jabe ta erregiña.

EMAKUMEAK: Ezkontzeresi zar orrek beti alaitu oi digu biotza. Elizondoko mendixka oiutsu izateko gogotan nor ez ta?

GIZONAK: Zein bikuntza ederra gaur dakustan! Nun ditu beste irik bi senar-emazte iaiuagorik?

ARTZABAL: Gora Laitiz, gora Ortzuri.

OROK: Gora, gora. (Artzabalek jarri bitza dultzaiñariak eta atabalaria ororen aurrean iri aldera begira; eta bere esanera asi bitez joten eta kalera joaten).

SEIGARREN AGERRALDIA

ORTZURI, LAITIZ, MARI ANDRES, ARROZPEREN EMAZTEA TA NESKATXA LAGUNAK

ORTZURI: (Laitizi). Neri eskaiñia, arotz izatea, gaur, gaur bete didak, Illeder.

LAITIZ: (Arriturik) Ni! enaun arotza, ni enaun Illeder, Laitiz naun ni, emazte maitea; Laitiz naun, erorren senar, peko apal ta jaureslea. (Bere aurrean belaunikatu bite).

ORTZURI: Laitiz! Laitiz! bai. Or zebillek bera, Minzorrotz lagun duela, ni emaztegaitu naiez. Nere senar laztan, itxastxoriak ere ezagun ta elaide ta maite auten ori (Laitiz illeai tiraka, emakumeak garrasika; batzuek «gaixo au, diete, zororik zegon»; Mari Andresek besarkatu beza Ortzuri) bioztxo bakar bat zeukat ta berau osorik dagokik; ta, Teles, ugiñ artean ito baintz ere, zorierrira ik eramango uen.

LAITIZ: (Amurruz). Nora sartu da Minzorrotz?

MARI ANDRES: Zertarako nai dezu?

LAITIZ: Txerrenez bada ere, nere aingeru eder au sendatu dezan, arren.

EMAKUMEAK: (Izurik intzirika). Ez Txerreni, Laitiz, deitu.

ORTZURI: Illeder, zergatik ez aiz mintza?

LAITIZ: (Samur-samurrik). Illeder erio den, ito zonan, erorren aurrean. Zergatik ez ni? Zorigaitz gogorra. (Ortzuri kabel gaiñean itxasora begira, emakume batzuek gonatik oratu bezaiote): itzali bite eguzkia, gautu bekit eguna, biotzeko suak soi ik argitu ditzala nere begiak; emazte laztan au ezpekit, ordea, zoratu.

ORTZURI: (Bitartean). Itxasoa zein ederra dan, eztakusk? Mintza, Illeder.

EMAKUMEAK: (Igesi doaztela). Biragolaria!

MINZORROTZ: (Laitizi). Itza, itz? (Emakumeak eraman bezate Ortzuri).

LAITIZ: (Zartadan). Zer nai?

MINZORROTZ: Itza, itz?

LAITIZ: Azti, gauargi, sorgin naiz Txerrenen alaba: aizena aizela, emaion nere emazteari buruko argitasuna ta nik emango diñat nere ondasun guztia.

MINZORROTZ: (Arbuioz). Gutxi dek.

LAITIZ: Ontzi galduen uretara joan ta murgil egiñaz urre-langak aterako dizkiñat.

MINZORROTZ: Gutxi dek.

LAITIZ: Gutxi!

MINZORROTZ: Nere biotz au eztek urre-zillarrez aseten.

MARI ANDRES: (Urrutitik). Utziok orri, Laitiz.

EMAKUMEAK: (Urrutitik). Utziok orri,, Laitiz.

MINZORROTZ: Gorroto miñez baizik iñolaz ezin dikek bete. Ik agindu idan nerekin bizi izatea. Itza, itz?

LAITIZ: Baltzukoak arazi niauten.

MINZORROTZ: Entzun, Laitiz. Birago batez erakarri nuen arako ekaitz arrigarria.

LAITIZ: (Izurik). Nor aiz? nor aiz?

MINZORROTZ: (Irrizko txera andiz). Goizeon nik turutots eztia lagun dedala, oi dedan bezin gozaro, biragotxo batez ire emazte polit orren burua irakintxotan jarri ziat.

LAITIZ: (Amurruzko sutan). Aizena aizela, gaur den atzena, gaur.

MINZORROTZ: (Gogor). Neri zemaiak! (Laitizek oratu nai dio). Geldi! (Berriz irrizko txera andiz). Ik, erorrek, orain asmatu bear dek nere txera onen ezaugarri agiriko ta samur bat.

LAITIZ: Sapuztu bear aut. (Eldu nai dio).

MINZORROTZ: Alaba kendu didak...

LAITIZ: Nik ez.

MINZORROTZ: Ta bi nere etsairi eman.

LAITIZ: Ezetz.

MINZORROTZ: Geroztik oro zebiltzak neregandik igesi.

LAITIZ: Ni ez. (Oratu nai dio).

MINZORROTZ: Ken, ken. (Kabelean, belaun billoizen gaiñean belaunikatu ta lenengo atalean bezela besoak zabalik oskorora begira jarri bite). Arren, zeruko Jauna; zintzurrean minbizi batek Laitiz, itxasgizon koldar legorzale au... (Laitizek besondotik oratu ta jaurtiki beza Minzorrotz pekan beera itxasora).

EMAKUMEAK: (Alderaturik). Biragoaren ordaiña. Jauna (Oskororo begira): zure Euskalerriko azken biragolari oni barkatu; Ortzuri gaixoari argitasuna ta ondoratu aiei eman betiko atsedena: arren.

LAITIZ: (Urduri-urduri ibillita, noizean bein kabeletik itxasora begira egonta gero). Orra Txerrenen alaba Aitarengana jesten. (Emakumeak kabeletik beera begira intzirika).

AGERTOIALA BERA

OPERAREN ATZENA