—Itz Lauz—

Adizki berenkoiak Olabide'ren Itun Berria'n

Zaitegi eta Plazaola'tar Iokin (iarraipena)

II

K'rik eskatzen eztuten aditzen adizki berenkoiak

        ATXIKI

        Dakizunez, atxiki'k, atxeki'k eta itxeki'k esan-nai berdina dute.

        Amar dira Itun Berria'n Olabide'k darabiltzin adizki berenkoiak. Onatx erakusburuz:

        1) natxikiola: «Yesu Yaunari natxikiola, ba-dakit eta etsita nago ezer ere ez dala berez satsurik» (Paul-Err. XIV, 14).

        2) datxikion: «Barneko gizon aldetik, Yainkoaren legea atsegin zait; baña beste lege bat nene soñean somatzen dut, gogo-legearen aurka ari lana nere soñari datxikion ogen-legepean loturik naukana» (Paul-Err. VII, 22-23).

        3) datxikionarengan: «Aren itzari datxikionarengan, berriz, Yainkoaren maitasuna hete betean dago». (Yon. 1a. II, 5.)

        4) datxizkion: «Egiari datxizkion guziek nere mintzoa badantzute» (Yon XVIII, 37).

        5) datxizkiola: «Or ba, parisaitarrek eta yudu guziek, arbasoen ekanduari datxizkiola, ez dute yaten, eskuak len arduraz ikuzteke» (Mark. VII, 3).

        6) zatxizkiete: «Izan ere, zuek, Yainkoaren agindua utzita, giza-ekanduei zatxizkiete; pegar-ontzien garbiketan, ta orrelako askotan diarduzutela.» (Mark, VII, 8.)

        7) zatxizkioten: «Anai zintzo deritzadan Silban'en bidez laburki idatzi dizuet, zatxizkioten bidea Yainkoaren adeibide ziña dala zuei erakutsi ta aitortzeko.» (Kep. la. V, 12.)

        8) zetxizkiola: «Gudariek, aginduari zetxizkiola, Paul artu ta gauez Antipatri'ra Braman zuten» (Bid. Eg. XXIII, 31).

        9) ez ba'datxikie: «Besterik iñork irakasten ba'du, ta Yesu Kisto gure Yaunaren itz ziñei ta ikasbide yatorrari ez ba'datxikie, burutik dago, ta ezer ez daki, asmakeri ta izmizketan txorabiotuta» (Paul-Tim. la. VI, 3).

        10) gatxizkion: «Beraz, Apaizpuru aundia, Yesu, Yainkoaren Semea, zeruan sartuta daukagun ezkero, aitorrari sendo gatxizkion.» (Paul-Eb. IV, 14.)

        EGON

        1) nago: «Ta ara, Neu zuekin nago egun oro aldi-amairaño» (Mat. XXVIII, 20). «Baña guziak aiko maiko asi ziran. Lenbizikoak esan zion: alor bat erosita nago, ta ikustera yoan bear dut; asketsi, ba, arren» (Luka, XIV, 18). «Beste batek esan zion: bost uztarridi erosita nago, ta aztertzera noa; asketsi, ba, arren. Ta beste batek esan zion: Ezkonberri nago ta ezin noake» (Luka, XIV, 19-20): «amaika ogipekok nere aitarenean ogia ba-dute ugari; neu, berriz, emen goseak iltzen nago.» (Luka, XV, 17). «Ala ere, Ni zuen artean morroi bezela nago» (Luka, XXII, 27). «Yauña, baitegi ta eriotzara ere yoateko gerturik nago» (Luka, XXII, 33). «Oraindik apur bateko zuekin nago, ta ba-noa bidali naun Arengana» (Yon, VII, 33). «Bai, Yauna», dasayo; siñetsita nago Kistoa, Yainkoaren Semea lur ontara etorria, Zu zerala» (Yon, XI, 27). «Semetxook, oraindik apur bateko zuekin nago» (Yon, XIII, 33). «Zer ari zerate negarrez nere biotza erdiratzen? Lotua izateko ez ezen, Yerusalen'en iltzeko ere gerturik nago Yesu Yaunaren izenagatik» (Bid. Eg. XXI, 13). «Anayok, ni parisaitarra naiz, parisaitarren semea; ta illen berpizteaz ustea dala-ta, nago emen ogenduntzat» (Bid. Eg. XXIII, 6). «Ta auek dauden ustean, nerau ere nago, on ta gaiztoentzat berpiztea izango dala Yainkoagan etsita» (Bid. Eg. XXIV, 15). «Okertzat ez ba'dute gero, ayen erdian deadarrez esan nun au: illen berpiztea dala-ta, nago ni gaur zuen aurrean ogenduntzat ekarria» (Bid. Eg. XXIV, 21). «Orain bertan ere, auzipean ba'nago, Yainkoak gure arbasoei egindako agintza siñesten dudalakoxe, nago» (Bid. Eg. XXVI, 6). «Yesu Yaunari natxikiola, ba-dakit eta etsita nago ezer ere ez dala berez satsurik» (Paul-Err. XIV, 14). «Ni, berriz, ene senideok, etsi etsita nago zintzotasunez beterik ta yakitez okiturik zaudetela, ta elkar aolkatzeko gai zeratela» (Paul-Err. XV, 14). «Yesu Kisto'ren morroi yarrita nago, ba, Yainkoaren Berri Ona atzerriei aldarrikatzeko, atzerrien eskeintza, Goteunak deunduta, onargarri egin dedin» (Paul-Err. XV, 16). «Zuen zintzotasuna guziei nabari zaye, ba; pozik ere nago orregatik zuei buruz; bañan onbiderako zur, ta gaitzerako zuntzun zuek izatea nai dut» (Paul-Err. XVI, 19). «Kloe'nekoei entzunda nago, ba, ene senideok, zuenean eztabaidak dirala» (Paul-Kor. 1a. 1, 11). «Entzunda nago, ba, zuen batzarraldietan alderdikeriak dirala, ta nolarebait siñesten dut» (Paul-Kor. 1a. XI, 18). «Ez baitzaituzt orain iraizean ikusi nai; astiroxe, ordea, zuenean ekuratzeko ustez nago, Yainkoak ba'letsa» (Paul-Kor. 1a. XVI, 7). «Pozik nago Estebe ta Portunat eta Akaiko'ren etorreraz, zuen gabea berek bete dutelako, nere biotza ta zuena pizkortu baitute» (Paul-Kor. la. XVI, 17-18). «Yainkoak, noski, ezagun gaitu, ta zuek ere ezagungo gaituzutelakoan nago» (Paul-Kor. 2a. V, 11). «Ara, irugarren aldiz zuenera yoateko gerturik nago, ta ez natzaizue bizkar izango» (Paul-Kor. 2a. XII, 14). «Arrituta nago, orren laster zuek, Yainkoaren ederragatik deitu ziñuzan Arengandik beste Berri On batera biurtu zeratela-ta» (Paul-Gal. I, 6). «Yainkoa lagun, burua aldatuko ez duzutelakoan nago» (Paul-Gal. V, 10). «Ain zuzen ere, atzerri zeratenon auzia dala-ta, Paul au Yesu Kisto'rengatik billurtuta nago» (Paul-Epes. III, 1). «Berri Onen aldarrikari yarrita nago ni, Yainkoak bere indarraren arauz artarako adei-eskerra eman didalarik» (Paul-Epes. 111, 7). «Etsita ere nago, eginbide on au zuenean asi dunak Yesu Kisto'ren eguneraño burutuko dula» (Paul-Plp. I, 6). «Bidez nago ere orrela zuetzaz etsita» (Paul-Plp. I, 7). «Uste bete betean etsita nago, ba, ez naizala alketurik geldituko» (Paul-Plp. I, 20). «Alde ta aldetik ertsita nago: izan ere, Kisto'rekin egoteko, il nai nuke; niretzat au askoz obe. Zuengatik bearrago, ordea, aragitan gelditzea» (Paul-Plp. I, 23-24). «Yesu Yauna lagun, aurki zuenera Timote igortzeko ustean nago, zuen berri yakinda, nene biotza pizkortzeko» (Paul-Plp. II, 19). «Ba-dakit urrurik eta yoritsurik egoten; edozertan edozertarako azita nago; ase ta gosetarako, geyegi ta gutxirako» Paul-Plp. IV, 12). «Dana dut, baita erruz ere. Okituta nago, bidali didazutena Epaprodit'engandik artu ezkero» (Paul-Plp. IV, 18). «Ta bera aldarrikatu ta zabaltzeko bidalita nago, ni, siñeste ta egia atzerriei irakatsi bearrez» (Paul-Tim. 1a. II, 7). «Zure malkoaz oroiturik, zu ikusteko erpai nago, pozez bete nadin, zure siñeste yatorraren gomuta piztuz» (Paul-Tim. 2a. I, 4). «Ortarako aldarrikari, bidali, ta atzerrien irakasle yarria naiz; ta orrexegatik, neke auetan nago» (Paul-Tim. 2a. I, 11, 12). «Ez naiz alke, ordea; ba-dakit, ba, nori, siñetsi diodan, ta etsi etsita nago nere yagokizuna egun artaraño yagoteko altsua dala» (Paul-Tim. 2a. I, 12). «Ni illurren nago, ba, ta nereak laster egingo du» (Paul-Tim. 2a. IV, 6). «Izututa nago ta ikarak artuta» (Paul-Eb. XII, 21). «Gaitzaldian ez beza iñork esan: Yainkoak gaitzeratuta nago» (Yak. I, 13). «Pozaren pozez yakinda nago zure semeak egiaren bidetik, Aitak agindu digunez, dabiltzala» (Yon, 2a. I, 4). «Aurki zu ikusteko ustez nago» (Yon, 3a. I, 14). «Erregiña aulkian nago; ez naiz alargun, ta negarrik ez dakusket» (Yon'i Ag. XVIII, 7).

        2) Egon ere... nago: «Egon ere Yaisar'en auzitegian nago» (Bid. Eg. XXV, 10).

        3) nago-ta: «Bizpairu lagun nere izenean bildurik dauden tokian, Nerau ere ayen erdian nago-ta» (Mat. XVIII, 20). «Abrahan aita, nitzaz erruki izan, ta Lazar nigana igorrazu, bere erpurua urtan bustita, mingaña oztu dezaidan; gar ontan oñazez nago-ta» (Luka, XVI, 24). «Azkartu zaitezte, ba, gizonak; dana esana zaidan bezela gertatuko dala Yainkoagandik etsita nago-ta» (Bid. Eg. XXVII, 25). «Oraingo nekeak, gugan gero azalduko dan aintzaren aldean, ezer ez diralakoan nago-ta» (PaulErr. VIII, 8). «Nai, bai, or zuekin orain egon nai nuke, aoz zuei mintzatzeko; zuei buruz kezkan nago-ta» (Paul-Gal, IV, 20).

        4) ba-nago: «Baña, Yainkoa lagun, gaurdañokoan ba-nago iratxiki ta aundiei aitor egiten, Mois'ek eta igarleek gerorako aldarrikatua besterik esateke» (Bid. Eg. XXVI, 22).

        5) ez nago: «Bakarrik ez nago, ordea; Aita nerekin dagota» (Yon, XVI, 32). «Ez, Pest bikain ori; ez nago burutik; senaz ta egiz itz egiten ari naiz» (Bid. Eg. XXVI, 25). «Akarkizunik nigan ez dakusat bat ere; ez nago, ordea, argatik nere zintzotasunaz etsita» (Paul-Kor. 1a. IV, 4). «Elburura oraindik ez naiz noski eldu, gara osora gabe naiz-ta; artara leyatzen naiz, ordea, atzeman ote dezakedan, Yesu Kisto'k atzeman naun ezkero. Atzeman dudalakoan ez nago, senideok» (Paul-Plp. III, 12-13).

        6) ez nago-ta: «Ta ebazten ba'dut, yatorra da, bai, nere epaya; Bakarrik ez nago-ta» (Yon, VIII, 16).

        7) nagoño: «Gizartean nagoño, gizargi naiz» (Yon, IX, 5). «Txabola ontan nagoño, adorea aolkuz piztu bear dizuedala baiteritzat» (Kepa, 2a. 1, 13).

        8) natxiokaño: «aparia gertu egidak, gerrikoa lotu, ta yanedaten natxiokaño, erasoidak» (Luka, XVII, 8),

        9) ago: «Burutik ago» (Bid. Eg. XII, 15).

        10) zaude: «Pikondopean ikasi zaitut esan dizudalako, siñesten al duzu? Aundiagoak ikusteko zaude» (Yon, I, 50). «Zerori, bai, zuritutako orma ori, Yainkoak yoko zaitu noski. Legebidez ni ebazteko eserita zaude, ta legekaltez yo nazaten agintzen duzu gero?» (Bid. Eg. XXIII, 3). «Erotu zera, Paul ikasi ikasiaz, burutik zaude» (Bid. Eg. XXVI, 24). «Bizi omen zera, ta illik zaude» (Yon'i Ag. III, 1).

        11) or zaude: «Siñesgabeagatik ayek iñausiak dira; zu, berriz, siñestearengatik or zaude» (Paul-Err. XI, 20).

        12) ote zaude: «Zu, ordea, orrelako ogendunak gaiztetsi ta ogen berberak egiten dituzun ori, Yainkoaren epayari iges egingo diozulakoan ote zaude?» (Paul-Err. II, 3).

        13) al zaude: «Emazteari lotuta al zaude? Askatzerik ez billatu. Emazterik gabe al zaude? Emazterik ez billatu» (Paul-Kor. 1a. VII, 27).

        14) ez zaude: «Yainkoaren erritik urrun ez zaude» (Mark, XII, 34).

        15) zegok. «Norbaitek ordun «orra or edo emen Kistoa zegok» ba'lesaizue, ez, arren, siñetsi» (Mat. XXIV, 23). «Beraz, «ara, basoan zegok» ba'lesaizuete, ez irten» (Mat. XXIV, 25). «Eli'ri deika zegok ori» (Mat. XXVII, 47; Mark, XV, 35). «Ordun oreo eginik, eta mutilla oso porrokaturik irten zan, mutilla ilda bezela, ta ainitzek «ilda zegok» esateko alakoan utzirik» (Mark; IX, 26). «Idatzia zegok; ez duk ogi utsez gizona bizi, Yainkoaren edozein itzez baño» (Luka, IV, 4). «Idatzia zegok: «Ire Yainko Yauna yauretsak eta Berari Bakarrik morroi atorkio», (Luka, IV, 8). «Esana zegok: Ez duk ire Yainko Yauna zirikatuko» (Luka, IV, 12; Mat. IV, 4, 7). «Baña besteak barrutik darantzuyo: ez akit nekagarri; atea itxirik zegok, eta nere mutillak oean nerekin zeudek; ezin yaiki naitekek ogia emateko» (Luka, IX, 7). «Non zegok ori?» (Yon, VII, 1 1). «Or zegok, ba, zabal zabal mintzatzen, ta iñork ez ziok ezer esaten» (Yon, VII, 26). «Ta «non zegok alako ura» baitziotsaten» (Yon, IX, 12). «Txerren dik eta burutik egiña zegok» (Yon, X, 20'). «Iri aundi onetan aberats egin dituk itxasontziren yabe guziak, eta or zegok bat batean murrituta» (Yon'i Ag. XVIII, 19).

        16) dago onetara 134 aldiz darabil Olabide'k bere Itun Berria'n. Ona emen zenbait erakusburu: «Non dago yayo dan yuduen bakalduna?» (Mat. II, 2). «Arte aundia dago, ordea, guzi orietatik ontaraño» (I, 7). «Eliza, berriz, Goteunez beterik, Yainkoaren Idaztiak aspertzeke irakurtzera aolkatzen gaitunean bertan, atzarri dago beti, bere isillean ta bere baimenik gabe argitaratu ta irakurriak izan ez ditezan» (VII, 8). «Non dago yayo dan yuduen bakalduna?» (Mat. II, 2). «Esana dago» (Mat. V, 31). «Izan ere, zure altxorra iñon ezkero, zure biotza ere antxe dago» (Mat. VI, 21): «zeru-yaurerria urbil dago» (Mat. X, 7). «Ene alde ez dagona, ene aurka dago» (Mat. XII, 30) «arengatik pozikago dago, galdu ez diran larogei ta emeretziengatik baño» (Mat. XVII, 13). «Idatzita dago: nere etxea otoietxe izango da; zuek, ordea, lapur-obi egin duzute» (Mat. XXI, 13): «dana apaindurik dago» (Mat. XXII, 4). «Ta gaurdaño ere surmur au yuduen artean barreyatuta dago» (Mat. XXVIII, 15): «nere garaya urbil dago» (Mat. XXVI, 18). «Isai Igarleak idatzita dago» (Mark, I, 2). «Oyuz dago basoan» (Mark, I, 2). «yan-edaten dago» (Mark, II, 16). «Toki au baztertuta dago» (Mark, VI, 35): «eskeñita dago» (Mark, VII, 11): «idatzita dago» (Mark, IX, 12). «Zuen aurka ez dagona, zuen alde dago» (Mark, IX, 40). «Yaunak ipiñita dago» (Mark, XII, 10): «non dago aterbea, nere ikasleekin Paskakoa yan dezadan?» (Mark, XIV, 14). «Gogoa, noski, gerturik dago; aragia, ordea, erkin» (Mark, XIV, 38). «Ara Gizasemea okerren eskuetan erori urren dago» (Mark, XIV, 41). «Begira, urbil dago salduko nauna» (Mark, XIV, 42): «ta Yainkoaren eskui aldean eserita dago» (Mark, XVI, 19): «asko Israel'en galdu ta asko piztu ditezan, gudoyaltzat yarrita dago Au» (Luka, II, 34). «Onetzaz idatzita dago» (Luka, VII, 27). «Non dago zuen siñestea?» (Luka, VIII, 25). «Zuek, parisaitarrok, orain katillu ta azpillak ikuzten dituzute, zeron barnea, ordea, lapurkeri ta gaiztakeriz kunkuin dago» (Luka, XI, 39). «Txorietatik zuetaraño, ordea, arte ederra dago» (Luka, XII, 24). «Zertarako lurrean alperrik dago?» (Luka, XIII, 7). «Yauna, agindu duzuna eginda ere, oraindik tokia dago» (Luka, XIV, 22). «Osterantzean ere, leze aundi bat dago gure ta zuen artean, emendik orra ta ortik onara iñor ezin igaro dedin» (Luka, XVI, 26). «Orain, ordea, estalirik dago zure begientzat» (Luka, XIX, 42). «Idatzita dago» (Luka, XIX, 46): «non dago arroztegia, nere ikasleekin Paskakoa yan dezadan» (Luka, XXII, 11). «Bañan, au samina! nere saltzallearen eskua Nerekin mayean dago» (Luka, XXII, 21). «Onela idatzita dago» (Luka, XXIV, 46). «Nik urez ukuzten dut; zuen erdian dago, ordea, zuek ez dazaguzuten norbait» (Yon, I, 26). «Aren siñestea daukanarentzat ebazterik ez dago; ez daukana, berriz, ebatzia dago, Yainkoaren Seme bakarraren siñesterik ez daukalakoxe» (Yon, III, 18). «Goitik etorria guzien gañean dago» (Yon, III, 31). «Zerutik etorria guzien gañean dago» (Yon, III, 31): «alakoaren gañean, berriz, Yainkoaren aserrea dago» (Yon, III, 36): «osiña barren dago» (Yon, IV, 11). «Igarleetan idatzita dago» (Yon, VI, 45). «Nere aragia yan ta nere odola edaten duna, Nigan dago ta Ni arengan» (Yon, VI, 56). «Ez da oraindik nere garaya eldu; zuena, berriz, beti gerturik dago» (Yon, VII, 6). «Ta zuen legean idatzita dago bi gizonen aitorra yatorra dala» (Yon, VIII, 17). «Non dago zure Aita?» (Yon, VIII, 19). «Bidali nauna Nerekin dago» (Yon, VIII, 29). «Yopua, berriz, ez dago etxean betiko; semea, bai, betiko dago» (Yon, VIII, 35). «Yauna, maite duzuna gaxorik dago» (Yon, XI, 3). «Lazar, gure adiskidea, lo dago» (Yon, XI, 1 1). «Oraindik apur bateko argia zuen erdian dago «(Yon, XII, 35). «Emakumea erditaldian larri dago, zoria eldu zayo-ta» (Yon, XVI, 21): «argi dago» (Bid. Eg. aurreko oarrean, 9). «Yerusalen aldean dago larunbateko bidez bakanduta» (Bid. Eg. I, 12). «Yauna bet nekarren begi aurrean; nere eskui aldean dago, koloka ez nadin» (Bid. Eg. II, 25) «gizon ori zuen aurrean osasundun dago» (Bid. Eg. IV, 10). «Otoiketan or dago» (Bid. Eg. IX, 11). «Yope ondoan Lida dago» (Bid. Eg. IX, 38): «arrotz dago» (Bid. Eg. X, 6). «Itxasegian, Simon larrugiñenean dago arrotz» (Bid. Eg. X,, 32). «Kepa dago ataurrean» (Bid. Eg. XII, 14). «Zuentzat bidalita dago osabide ontarako itza» (Bid. Eg. XIII, 26). «Yerusalen osoa zaparrastan dago» (Bid. Eg. XXI, 31). «Idatzita dago, ba» (Bid. Eg. XXIII, 5). «Non dago, beraz, illarrainbidea?» (Paul-Err. III, 27). «Gutzaz ere dago» (Paul-Err. IV, 24). «Baliteke ongillearen alde iltzeko gerturik nor edo nor egotea; edozein zintzoren alde bizia ematen dunik, ordea, ozta dago» (Paul-Err. V, 7). «Izan ere, senarduna senarrari legez lotuta dagokio, senarra bizi daño: baña, senarra ildakoan, senarrarekiko legetik askatuta dago» (Paul-Err. VIi, 2): «legetik askatuta dago» (Paul-Err. VII, 3). «Ludi osoa erpai dago Yainkoaren semeak noiz azalduko» (Paul-Err. VIII, 19). «Kisto, berriz, guzien gañetik dago betiko onetsia» (Paul-Err. IX, 5). «Bidegabekeririk Yainkoarengan ote dago? Iñola ere ez» (Paul-Err. IX, 1-4). «Urlia edozer yan dezakelakoan dago; erabe danak, berriz, barazkiak yaten ditu» ((Paul-Err. XIV, 2). «Nor zera zu, besteren morroya gaiztesteko? Zut edo plaust, bere yaunarentzat dago» (Paul-Err. XIV, 4). «Orrelako kezkan yaten duna, berriz, gaiztetsita dago» (Paul-Err. XIV, 23). «Non dago yakintsua?» (Paul-Kor. 1a. I, 20). «Artzaz idatzita dago» (PaulKor. 1a. 11, 9). «Arrotzak ebazteko Yainkoa dago» (Paul-Kor. 1a. V, 13). «Bitara dago» (Paul-Kor. 1a. VII, 33). «Legean idatzita dago» (Paul-Kor. 1a. XIV, 21). «Igarleen atsa igarleen mendean dago» (Paul-Kor. 1a. XIV, 32). «Nun dago, erio, zure gurenda? nun dago, erio, zure eztena? (Paul-Kor. 1a. XV, 55). «Gaurdaño estalki au ayen biotz gañean ipiñita dago Mois irakurtzen zayen bakoitzean» (Paul-Kor. 2a 111, 15). «Yaunaren Gogoa nonbait ezkero, yareitasuna ere bertan dago» (PaulKor. 2a. III, 17). «Darabilgun Berri Ona iñorentzat estalirik ba'dago, galtzen diranentzat estalirik dago» (Paul-Kor. 2a. IV, 3) «idatzita dago» (Paul-Kor. 2a. IV, 13). «Korintiarrok, zuengana dago gure aoa irikirik, gure biotza zabalik» (Paul-Kor. 2a. VI, 11): «igazdanik Akai gerturik dago» (Paul-Kor. 2a. IX, 2). «Eta dan orren gañean or dago egun oroko auziabarrekin eliz guziekiko ardura nere gain» (Paul-Kor. 2a. XI, 28). «Ostera ere, aitak erabakitako garairaño gurasorde ta yagoleen mendean dago» (Paul-Gal. IV, 2). «Non dago, berriz, zuen pozaldi ura?» (Paul-Gal. IV, 15). «Argatik esana dago» (Paul-Epes. V, 14). «Gure bizia, ostera, zeruan dago, ta andik Yaregille zurrian etortzekoa dan Kisto Yaunaren zai gaude» (Paul-Plp. III. 20). «Aurki dago Yainkoa e» (Paul-Plp. IV, 5). «Beragan guzien izatea dago» (Paul-Kol. I, 17): «burutik dago» (Paul-Tim. 1a. VI, 4). «Itz ziña: Arekin iltzen ba'gera, Arekin bizi ere izango gera; yasaten ba'dugu, Arekin ere erregetza dukegu; uko egiten ba'diogu, Berak ere uko egingo digu; kirmen ez ba'gatzazkio, Bera kirmen dago; ezin bere burua uka dezake-ta» (Paul-Tim. 2a. II, 11-13). «Sendo dago ala ere Yainkoaren oñarria xaki onekin» (Paul-Tim. 2a. II, 19). «Luka bakarrik nerekin dago» (Paul-Tim. 2a. IV, 1 1). «Garbientzat, dana garbi; zikin ta siñesgabeentzat, ezer ez da garbi; kutsututa dago, ordea, ayen Bogo ta biotza» (Paul-Tit. I, 15): «ta ogen-garbikuntza egin ondoren, goyenean dago Goikoaren eskui aldean eserita» (Paul-Eb. I, 3). «Oraindik itxarogarri dago, beraz, Yainkoaren erriarentzat betiko atsedena» (Paul-Eb. IV, 9): «dana garbail ta zabalik, dago, aitzitik, aipatzen dugunaren begitan» (Paul-Eb. IV, 13). «Orrezkero, Yesu, Itun obearen baitzalle yarrita dago» (Paul-Eb. VII, 22). «Apaizpuru dana, berriz, emari ta opariak eskeintzeko yarrita dago» (Paul-Eb. VIII, 3). «Poza aukeran zeukala, gurutza yasan baitzun, alkea urruñaturik, eta Yainko-aulkiaren eskuyean eserita dago» (Paul-Eb. XII, 2). «Izan ere, mingaña su da, gaitz guzien sorta. Mingaña gure atal artean yarrita dago, soin osoa narriotzen; ta lezeko sutan gorrituta, bizitzako barrutia goritzen digu» (Yak. 111, 6). «Uste al duzute Idaztiak alperrik diola: «tukuz dago gugan yarri dun Gogoa irrikan?» (Yak. IV, 5). «Ara, soroak itaitu dizkizuetenei eman ez diezuten saria oyuka dago, ta ayen oyua sabaot-Yaunaren belarrietara eldu da» (Yak. V, 4). «Begira: Ebazlea ataurrean dago» (Yak: V, 9). «Yaunaren itza, berriz, betidañokoan dago» (Kepa, 1a I, 25). «Yaunaren bekozkoa, berriz, gaizkilleen aurka dago» (Kepa, 1a. 111, 12). «Guzien amaya, berriz, urbil dago» (Kepa, 1a. IV, 7). «Ur gabeko iturri, ta ekaitzak eragindako odei dira oriek; eta ayentzat dago leze illuna» (Kepa, 2a. II, 17). «Non dago Aren etorreraz egindako agintza?» (Kepa, 2a. 111, 4). «Aren itzari datxikionarengan, berriz, Yainkoaren maitasuna bete betean dago» (Yon, 1a. 11, 5). «Argiten dagola esanda bere senidea gorroto duna, illuntan dago oraindik. Senidea maite duna argitan dago, ta alakoarengan gaizpiderik ez dago. Baña senidea gorroto duna, illuntan dago ta illuntan dabil» (Yon, 1a. II, 9-11). «Aren aginduak betetzen dituna Beragan dago ta Bera Arengan» (Yon, 1a. 111, 24). «Yainkoa ez du bein ere iñork ikusi; ala ere, elkar maite ba'dugu, Yainkoa gugan dago» (Yon, Ia. IV, 12). «Yainkoaren Semea Yesu dala iñork aitortzen ba'du, Yainkoa arengan dago, ta bera Yainkoagan» (Yon, 1a. IV, 15). «Yainkoa maitakuntza da; ta maitakuntzan dagona Yainkoagan dago ta Yainkoa arengan» (Yon, 1a. IV, 16). «Yainkoak betiko bizia eman digu; ta bizi au Aren Semeagan dago» (Yon, 1a. V, 11). «Aurki zu ikusteko ustez nago, ta aoz ao mintzatuko gera» (Yon, 3a, 1, 14). «Bigarren «ene» au igarotakoan, ara, aurki dago irugarrena» (Yon'i Ag. XI, 14). «Emen dago yakitekoa» (Yon'i Ag. XIII, 18). «Or dago Yainkoaren aginduak eta Yesu'ren siñestea betetzen ditutenen egonarria» (Yon'i Ag. XIV, 12); «bat or dago» (Yon'i Ag. XVII, 10).

        17) egon ere... dago: «Egon ere aizkora zugatz-erroari ezarrita dago» (Luka, 111, 9).

        18) dago-ta: «Garbai zaitezte, zeru-yaurerria urbil dago-ta» (Mat. III, 2; IV, 17). «Yauna, nere semeari erruki zakizkio, alditsu ta mingaitzez dago-ta» (Mat. XVII, 15). «Ez eragotzi; zuen aurka ez dagona, zuen alde dago-ta» (Luka, IX, 50). «Gizagandik ba'diogu, berriz, erriak arrikatuko gaitu; Yon igarle zala etsi etsita dago-ta» (Luka, XX, 6): «Guziok gertatzen asi orduko, berriz, zuek yaiki ta burua yasozute; zuen askatasuna urbil dago-ta» (Luka, XXI, 28). «Kiratsa dario; lau egun ezkero dago-ta» (Yon, XI, 39). «Ikuzita dagonak, oñak besterik ez du ikuzi bear; oso garbi dago-ta» (Yon, XIII, 10). «Bakarrik ez nago, ordea; Aita Nerekin dago-ta» (Yon, XVI, 32). «Ez armindu; adoredun dago-ta» (Bid. Eg. XX, 10). «Agindu bakar ontan: Zure urkoa zure burua bezain maite ezazu, lege osoa bildurik dago-ta» (Paul-Gal. V, 14). «Itxoin zuek ere, biotzok azkartuz; Yaunaren etorraldia aurki dago-ta» (Yak. V, 8). «Asabak ilda gero, lurra lur danetik bezela dana dago-ta» (Kepa, 2a. III, 4): «entzun duzutenez, Antikisto ba-dator ta gaurgero gizartean dago-ta» (Yon, 1a. IV, 3).

        19) al dago: «Atsekabe al da zuetako norbait? Otoi begi. Pozik al dago? Abestu beza. Zuetako norbait gaxorik al dago?» (Yak. V, 13-14).

        20) ba al dago: «Erriko nagusi ta parisaitarretan ba al dago bat ere siñetsi dionik?» (Yon, VII, 48). «Ba al dago Aren erabakiari buru legiokenik?» (Paul-Err. IX, 19). «Ba al dago nunbait zulo berberetik ur geza ta ur gazia darizkion iturririk?» (Yak. III, 11).

        21) ez al dago: «Ez al dago idatzita: Nere etxea erri guzietan otoi-etxe izan bearra da?» (Mark, XI, 17): «ez al dago zuenean senidetarteko auziak ebazteko zur danik bat ere?» (Paul-Kor. 1a. VI, 5).

        22) ez ote dago: «Ez ote dago buztinlariaren aukeran buztintza berberetik dedu-ontziak egitea, baita bestekoak ere?» (Paul-Err. IX, 21). «Ez ote dago zuen legean idatzita: Neronek esan dut: Yainko zerate?» (Yon, X, 34).

        23) ba-dago: «emen ba-dago yauretxea baño gurenago dana» (Mat. XII, 6). «Ez uste Nik Aitaren aurrean salatuko zaituztanik; ba-dago salatuko zaituzana, zeron ustea eratxiki diozuten Mois berbera» (Yon, V, 45). «Ba-dago emen mutiko bat, bost garagar-ogi ta bi arrai dituna; bañan orrenbestentzat zer dira oriek?» (Yon, VI, 9). «Ez nabil, orraitiño, nere ospe billa; ba-dago bere gain ori artu ta nere alde yaikiko dana» (Yon, VIII, 50).

        «Ba-dago astantzen naunarentzat eta nere itza betetzen ez dunarentzat ebatzi dukena» (Yon, XII, 48).

        24) ez dago: «Kistar geyenentzat idazti aztuagorik ez dago Yainkoarenak baño» (III, 16): «ez dago an erdoi-sitsik zirtzikatzeko» (Mat. VI, 20). «Zeru-yaurerriaren mami ostena ezagutea zuentzakoxe dagolako; ayentzako, berriz, ez dago» (Mat. XIII, 11). «Ospegabe igarlerik ez dago, bere errian ta bere etxean baizik» (Mat. XIII, 57). «Ez dago ondo semeen ogia artu ta txakurtxoei egoztea» (Mat. XV, 26). «Orrelakoak iraizteko, berriz, otoi-beauak beste biderik ez dago» (Mat. XVII, 21). «Gizonei ori eziña zaye; Yainkoarentzat, ordea, ezin ditekenik ez dago» (Mat. XIX, 26). «Begira, ez larritu; guzi oriek yazo bearrak dirala ere, amairik ez dago orratiño» (Mat. XXIV, 6). «Ez dago emen; Berak esan zunez, piztu da-ta» (Mat. XXVIII, 6). «Ez dago on danik, Yainkoa baizik» (Mark. X, 18): «iñor ere ez dago, bere etxea, anai-arrebak, aita-amak, seme-alabak eta alorrak Nigatik eta Berri Onagatik utzi ezkero, eunetan beste ainbeste artzen ez dunik orain, aldi ontan» (Mark, X, 29). «Agindu biok baño gurenagorik ez dago» (Mark, XII, 31): «ez dago emen» (Mark, XVI, 6). «Izen ori dunik iñor ere ez dago zure aideetan» (Luka, I, 61): «ez dago igarlerik bere errian aintzat arturik» (Luka, IV, 24). «Ez dago, ba, zugatz onik arnari txar dakarkenik» (Luka, VI, 43). «Ez dago, ba, ostenik ezer ere, ageriko ez danik; ezta itzalpekorik ere, nabari ta argitarako ez danik» (Luka, VIII, 17). «Negarrik ez egin; ez dago illik, lotan baño» (Luka, VIII, 52). «Ez dago, ba, estalirik ezer ere, ageriko ez danik; ezta itzalpekorik ere, yakingo ez danik» (Luka, XII, 2). «Ez ote dira bost txolarre xemaiko bitan salgai? Yainkoarentzat, orratiño, ayetako bat ere ez dago aztuta» (Luka, XII, 6): «ez dago bat ere, Yainko yauraldiarren etxe, emazte, senide, aide edo semeak utzi ondoren, geyago mende ontan, ta betiko bizitza gerokoan artzen ez dunik» (Luka, XVIII, 29). «Mende ontako gizakumeak dira ezkontza-arazotan ibiltzekoak; arako mende ura iristeko ta illartetik berpizteko lain aurkituentzat, berriz, ezkontza-arazorik iñola ere ez dago» (Luka, XX, 34-35). «Guda ta zalapartak entzun arren, ez izutu. Olakoak lenik gerta bear; ez dago, orratiño, amaya aurki» (Luka, XXI, 9). «Ez dago; piztu da» (Luka, XXIV, 6). «Aren siñestea daukanarentzat ebazterik ez dago» (Yon, III, 18). «Bañan ezagun zaituzt; Yainkoaganako maitasunik zuengan ez dago» (Yon, V, 42). «Bere buruz mintzo danak bere ospea billatzen du; bidali dunaren aintza billatzen duna, berriz, egiti da, ta arengan gaiztakeririk ez dago. Ez al dizue Mois'ek legea eman? Ez dago, ordea, zuetan legea betetzen dunik» (Yon, VII, 18-19). «Yopua, berriz, ez dago etxean betiko» (Yon, VIII, 35). «Ta osabiderik ez dago beste iñorgan» (Bid. Eg. IV, 12). «Ez dago zuretzat izpide ontan eskurik ez erkidegorik; Yainkoaren aurrean zure biotza zuzen ez dalako» (Bid. Eg. VIII, 21). «Ludia ta bertan diranak oro egin ditun Yainkoa, ortzilurren Yauna izaki, ez da eskuz egindako yauretxeetan bizi, ezta giza eskutik, zerbait Babean bezela, ezertxo artu bearrean ere ez dago» (Bid. Eg. XVII, 24-25). «Eta ez dago ikusi naunik yauretxean iñorekin izkatzen» (Bid. Eg. XXIV, 12). «Zintzorik ez dago bat ere; ez dago zurrik» (Paul-Err. III, 10-11). «On dagiñik ez dago, bat bakarrik ere ez» (Paul-Err. III, 12). «Ez dago, ordea, artzaz bakarrik idatzita, zindokuntzarako egotzi zitzayon» (Paul-Err. IV, 23). «Orain, beraz, gaizteskizunik ez dago bat ere Yesu Kisto'gan bizi diranentzat» (Paul-Err. VIII, 1). «Ikusiarekiko, berriz, itxoinenik ez dago» (Paul-Err. VIII, 25). «Baña sinesgabea bakandu ba'liz, bakan bego; orrelako zorian ez dago anaya, ez arreba, orrelakoentzat lotuta» (Paul-Kor. la. VII, 15). «Onezkero, berriz, etiketan iñor yaikitzen ba'da, ez dago gurean, ezta Yainkoaren elizetan orrelako ekandurik» (Paul-Kor. 1a. XI, 16). «Baña besterik ez dago» (Paul-Gal. 1, 7). «Baten bitartekorik ez dago, ordea, ta Yainkoa bat bakarrik da» (Paul-Gal. III, 20). «Ez dago yudurik, ez elendarrik; ez dago yopurik, ez yareirik; ez dago ar-emerik; Kisto'rengan zuek oro bat zerate-ta» (Paul-Gal. III, 28). «Gogoaren arnariak dira, berriz: maitasuna, poza, gentza, biotz zabala, biotz bera, ontasuna, zintzotasuna, samurtasuna ta erabidea. Orrelakoen aurka legerik ez dago» (Paul-Gal. V, 22-23). «Ez zaitezte atzipetu; Yainkoari buruz iruzurrik ez dago» (Paul-Gal. VI, 7). «Ba-dakizute, ba, zeruan dagola ayen ta zuen Yauna; ta Arentzat norkeririk ez dago» (Paul-Epes. VI, 9). «Onezkero ez dago elendar ta yudurik, erdaindu ta erdaingaberik, arrotz ta eskitiarrik, yopu ta yareirik; guziengan guzia dan Kisto baizik» (Paul-Kol. III, 11): «norkeririk Yainkoarengan ez dago» (Paul-Kol. III, 25). «Lotuta ez dago, ordea, Yainkoaren itza» (Paul-Tim. 2a. II, 9). «Ta aren begientzat ezer ez dago ostenik; dana garbail ta zabalik dago, aitzitik, aipatzen dugunaren begitan» (Paul-Eber. IV, 13). «Ta legearen arauz geyenak odolez garbitzen dira; ta odolixurtzerik gabe askespenik ez dago» (Paul-Eb. IX, 22). «Or ba, ogen-asketsa ezkero, ogengatiko eskeinkizunik ez dago» (Paul-Eb. X, 18). «Mois'en legea austen dunarentzat ez dago errukirik; bizpairuren aitorrez ilbearra da» (Paul-Eb. X, 28). «Au da, berriz, Berari entzunda dakarkizuegun Berri Ona: Yainkoa argi da, ta iñolako illuntzerik Beragan ez dago» (Yon, 1a. I, 5). «Ogenik ez dugula ba'diogu, oker gaude ta egia gugan ez dago» (Yon, 1a. I, 8). «Ogenik ez dugula ba'diogu, gezurtitzat Bera darakusgu, ta Aren itza gugan ez dago» (Yon, 1a. I. 10). «Bera ba-dazagut» esanda, Aren aginduak betetzen ez dituna, gezurti da, ta alakoarengan ez dago egia» (Yon, 1a. II, 4). «Senidea maite duna argitan dago, ta alakoarengan gaizpiderik ez dago» (Yon, 1a. 11, 10). «Ez ezazute lurra maite, ezta lurrekorik ere. Norbaitek lurra maite ba'du, ez dago arengan Aitaren maitasuna» (Yon, 1a. II, 15). «Maitakuntzarekin beldurrik ez dago aitzitik, maitakuntzak beldurra asagotzen du; beldurra atarrari adi baitagokio, ta beldur dana maitakuntzari buruz zoli ez dago» (Yon, 1a. IV, 18). «Ta ortzi berri bat eta lur berri bat ikusi nitun. Lengo ortzia ta lengo lurra yoanak baitziran, ta itxasorik onezkero ez dago»(Yon'i Ag. XXI, 1).

        25) ez dago-ta: «Yainkoarentzat ezin ditekenik ez dago-ta» (Luka, I, 37). Duvoisin'ek onetara itzuli zun: «Jainkoarentzat deus ez baita ezinik.» Leon'ek, berriz, onetara: «ezin-eginik ez baita ba Jainkoarentzat». Iraizoz A.'k, berriz, onetara «Yainkoarentzat ez da ezinkizunik.»

        «Yainkoarentzat norkeririk ez dago-ta» (Paul-Err. II, 11), ots, nor nor dan begiratzerik ez da. Eztakar Azkue'k «norkeri» itzik.

        26) gaude: «Onezkero beste aitorrik zertarako? Bere aotik gerok entzunda gaude» (Luka, XXII, 71). «Rabbi, yakinda gaude Yainkoagandik zatozala irakasle» (Yon, III, 2). «Betidañokoan Kisto'k diraukela legetik entzunda gaude gu» (Yon, XII, 34). «Gaurko onengatik ere, matxinadaz salatuak izateko zorian gaude; batzarre au zuritzeko apukorik ezin erakutsi dugu-ta» (Bid. Eg. XIX, 40). Onetara dakar Duvoisin'ek: «Ezen oraikoan beldur izateko dugu erran dizaguten bihurrialdi bat darainagula, estakururik batere ez dugunez geroztik ekhar dezakegunik tarrapata hunen ariatzat.»

        «Zin eginda gaude ezer ere txastatzeko, Paul txautu arte» (Bid. Eg. XXIII, 14). Onetara dakar Duvoisin'ek: «Botuz hartu ditugu gure buruak, Paulo hil dezagun arteo ez dugula deusere dastaturen.» Olabide'renean ez bage ageri da: nere «Bidalien Eginak» idaztian uts ori bete nun (ikus, 283'garren orrialdean). Olabide'ren bigarren agertaldian ez ta guzi ageri da, alabearrik.

        «Gu, berriz, bera urbildu baño len, bizia ari kentzeko gerturik gaude» (Bid. Eg. XXIII, 15). «Lorraldian bertan ere pozik gaude» (Paul-Err. V, 3). «Yainkoaren semekuntza ta gure soña ren yareikuntza itxoiten, gure baitan intziriñez gaude» (PaulErr. VIII, 24). «Zuregatik illagian gaude egun osoan» (Paul-Err. VIII, 36). «Ertsirik gaude beti, bañan itorik ez» (Paul-Kor. 2a. IV, 8). «Bizi geranok, ba, Yesu'rengatik il zorian gaude beti. Yesu'ren bizitza gure aragi ilkorrean ager dedin» (Paul-Kor. 2a. IV, 11). «Etxola ontan geranok, berriz, antzarka gaude, erantziak izan ez nairik, gañetik yantziak baño, gugan ilkor dana bizitzan murgildu dedin» (Paul-Kor. 2a. V, 4).

        Onetara dakar Duvoisin'ek: «Alabainan ere etchola huntan garenak, kargaren azpian auhendatzen gare, zeren ez baitugu nahi biluziak izan, bainan gainetik jauntziak, gutan hilkizun dena biziaz izan dadien iretsia.»

        «Atseginez beterik eta pozez gañezka gaude gure lorraldi guzietan» (Paul-Kor. 2a. VII, 4). «Ta menpetza zuenean osoa daitekenean, edozein biurkeri atarratzeko gerturik gaude» (Paul-Kor. 2a. X, 6). Beste onetara dakar Duvoisin'ek: «Eta bihurrikeria guzien gaztigatzeko ahala baitugu, zuek ethorduntasuneko eginbideak bethe dituzketzuen ondoan.» Olabide'rena zeatzago deritzagu erabat.

        «Gu, berriz, orrelako bidali gurenei buruz ezertan motzagoak ez geralakoan gaude» (Paul-Kor. 2a. XI, 5). «Pozik gaude, berriz, makal geranean, zuek ostera azkar» (Paul-Kor. 2a. XIII, 9). «Gu ere Beragan gaude oñordetzat autuak; nai dunez dana burutzen dunak ortara berezi gaitulako» (Paul-Epes. I, 11). «Gure bizia, ostera, zeruan dago, ta andik Yaregille zurrian etortzekoa dan Kisto Yaunaren zai gaude» (Paul-Plp. III, 20). «Orrezkero, senideok, gure neke ta atsekabe guzietan poztuta gaude zuen siñesmenagatik» (Paul-Tes. 1a. III, 7). «Anartean beti zuen alde otoiketan gaude, gure Yainkoak deigarri egin zaitzazan, ta onginai guzia ta siñestearen arloa indarrez burutu ditzan» (Paul-Tes. 2a. 1, 11). Onetara dakar Duvoisin'ek: «Hargatik-ere zuentzat othoitzean gaude bethi, gure Jainkoak bere deithpenaren merezdun egin zetzazten, eta bethe dezan bere nahikunde ona eta bere ahalaz akhaba zuen fedearen lana.»

        «Zuek ere agindu genizuena betetzen ta beteko duzutelakoan gaude Yainkoaren aurrean etsita» (Paul-Tes. 2a. III, 4). Eladerari gagozkiola «Yaunaren» bear luke. Onetara dakar Duvoisin'ek: «Bada zuetaz denaz, uste dugu, Jaunaren graziarekin eta eginen ere ditutzuela guk manatu darozkitzuegunak.»

        «Entzunda gaude zuetako batzu nabarbenki dabiltzala, lanik egiteke berriketan beti» (Paul-Tes. III, 11). Ona emen Duvoisin'ena: «Bada, adituak gare, zuen artean zenbait nahaskerian, deusik hari gabe, non zer ikhus dabiltzala.»

        «Zeñen bidezago gogoen Aitari menderatu bearrez gaude, bizia iristeko?» (Paul-Eb. XII, 9). «Ogenik ez dugula ba'diogu, oker gaude ta egia gugan ez dugu» (Yon, 1a. I, 8). «Ta ari buruz etsi etsita gaude, bere gogarako edozer eskatuta, entzungo digula» (Yon, 1a. V, 14). «Ba-dakigu, ordea, Yainkoaren Semea eldu dala, ta Egitsua ezaguteko sena Berak eman digula; ta Egitsuagan, bere Seme Yesu Kisto'rengan gaude» (Yon, 1 a. V, 20). Onatx Duvoisin'ena: «Badakigu ere ethorri dela Jainkoaren Semea, eta adimendua eman darokula, ezagut dezagun egiazko Jainkoa, eta bizi gaitezen haren egiazko Semearen baithan.» Eladerazkoari zeatzago dagokio Olabide'rena.

        «Gu, berriz, Yaunaren agintzari eutsita, zuzentasunaren egoitza izango diran ortzi berri baten ta lur berri baten zai gaude» (Kepa, 2a. 111, 13).

        27) gaude-ta: «Gizataldea igorrazu, alderriko erri ta auzoetan barna, aterbe ta yanari billa; basaldean gaude-ta» (Luka, IX, 12). «Ez miñik egin zure buruari; guziak emen gaude-ta» (Bid. Eg. XVI, 28). «Beldur gaitezan, beraz, Aren atsedenera sartzeko agintza geldi zaigun arren, zuetako norbait ara gabe aurkituko ote dan. Ayek bezela, gu ere dei zoragarria artuta gaude-ta. Itz entzunak ez zien, ordea, onik egin aditu zutenekin siñestez batu ez ziranei» (Paul-Eb. IV, 1-2). Ona emen Duvoisin'ena: «Beldur izan gaiten beraz ezen, Jainkoaren phausuan sartzeko agintzaz ardurarik ez eginez, kampo geldi dadien zuetarik norbait. Alabainan erantzuna izan zaigu guri ere hekiei bezala; bainan hekiei etzayote deusere baliatu aditu duten hitza, etzelakoz lagundua aditzaileen fedeaz.»

        28) ote gaude: «Berriz asi ote gera gure burua goratzen? Zuentzako, ala zuengandiko gorantzi-idazkien bearrean ote gaude, batzu bezela?» (Paul-Kor. 2a. III, 1).

        29) ez gaude: «Siñestea etorri baño len, legepean itxirik geunden agertzeko zan siñesterako. Legea Kisto'rentzako umezai izan zaigu, siñestez zindotu gaitezan. Baña siñestea etorri dalarik, ez gaude onezkero umezaipean» (Paul-Gal. 111, 23-25).

        30) zaudete: «Oker zaudete, Idaztiak ta Yainkoaren indarra ezaguteke» (Mat. XXII, 29). «Orrela zuek ere, azaletik zindo gizonei ageri, ta barnetik lizunkeriz ta gaiztakeriz beterik zaudete» (Mat. XXIII, 28). «Ikuzi dagonak, oñak besterik ez du ikuzi bear; oso garbi dago-ta. Zuek, noski, garbi zaudete; ez, ordea, guziok» (Yon, XIII, 10). «Emakumea erditaldian larri dago, zoria eldu zayo-ta; aur egin ezkero, berriz, ez da larrialdi artzaz oroitzen, umea bizitara yayo zalako pozarren. Orrela zuek ere goibeldurik orain zaudete» (Yon, XVI, 21-22). «Orrela zaudete zuek ere etsita, ogenarentzat illak, Yainkoarentzat, ostera, Yesu Kisto'rengan biziak zeratela» (Paul-Err. VI, 11). «Aserik zaudete; aberastu zerate; gu gabe yarauldira eldu zerate. Ai ziñate, orratiño, yarauldira eldu, guk ere zuekin yarauldia eukitzeko.» (Paul-Kor. la. IV, 8).

        «Ta Beragan, edozein nagusitza ta al izatearen Buruagan beterik zaudete» (Paul-Kol. II, 10). «Zuek, berriz, Gurenak igurtzita zaudete, ta dana dazaguzute» (Yon, 1a. II, 20).

        31) zer zaudete: «Amaiketan berriro irtenda, beste batzu or geldirik egoten ikusirik, esan zien: zer zaudete or egun osoan alperrik?» (Mat. XX, 6). «Zer zaudete lo?» (Luka, XXII, 46).

        32) zergatik zaudete: «zergatik orretzaz arriturik eta guri so zaudete, geron indar ta errukiz gizon au ibiltun egin dugulakoan?» (Bid. Eg. III, 12).

        33) zaudete-ta: «Beti zuen alde otoi egitean, Yainkoari, Yesu Kisto gure Yaunaren Aitari, esker ona erakusten diogu; entzunda baikaude zein siñestez Yesu Kisto'ri, ta zein leraz deun guziei atxikiaz zatzazkioten; Berri Onaren itz egitsua entzunda, zeruan zuentzat dagon sariaren zai zaudete-ta» (Paul-Kol. I, 3-5).

        34) al zaudete: «Zuek ere oraindik adingabe al zaudete?» (Mat. XV, 16). «Zuek ere Aren ikasle egiteko gogotan al zaudete?» (Yon, IX, 27).

        35) ez al zaudete: «Oker ez al zaudete gero, Idaztiak eta Yainkoaren indarra ezaguteke?» (Mark, XII, 24).

        36) ez zaudete: «Ez zaudete guziok garbi» (Yon, XIII, 11). «Ez baitzaitzue ogena nagusituko; legepean ez zaudete, ba, esker mendean baño» (Paul-Err. VI, 14). «Ez zaudete gure biotzean estu; zuena, bai, estuxea zaigu» (Paul-Kor. 2a. VI, 12). «Gogoaren eragitez ba'zabiltzate, ordea, legepean ez zaudete» (Paul-Gal. V, 18). «Zuek, berriz, senideok, illuntan ez zaudete, egun ori, lapurra bezela gañeratu dakizuen zorian. Zuek oro argiseme ta egunseme baitzerata; ez gaitu gauak bere, ez illunak» (Paul-Tes. la. V, 4-5).

        37) zeudek: «atea itxirik zegok, eta nere mutillak oean nerekin zeudek; ezin yaiki naitekek ogiak emateko» (Luka, XI, 7). «Beste batzuk, ordea, «Ardoz aserik zeudek» ixeka zioten» (Bid. Eg. II, 13).

        38) ote zeudek: «Etsita ote zeudek nagusiak Kistoa dukala au?» (Yon, VII, 26).

        39) ez ote zeudek: «Ta onen arreba guziak ez ote zeudek gure artean?» (Mat., XIII, 56).

        40) daude: «Zuen buruko ille guziak ere zenbatuta daude» (Mat. X, 30; Luka, XII, 7). «Zer ikustearren irten zerate, ba? Guriki yantzitako norbait ote? Guriki yazten diranak yauregietan oi daude, orratiño» (Mat. XI, 8); «ezteyak gerturik daude; baña deitu izanak ez ziran aintzako» (Mat. XXII, 8). «Guzion gañeko esku ta ospea emango dizkizut; nere aukeran daude, ba, ta nai dudanari damazkiot» (Luka, IV, 6). «Baña ba-dut Nik Yon'ena baño aitor gurenagoa; Aitak Niri egotzitako ta Nik burutzen ditudan egitekoak nere alde daude, Aitak bidali naula aitortzen» (Yon, V, 36). «Onezkero ez nago gizartean; auek, berriz, gizartean daude, ta Ni Zuregana noa» (Yon, XVII, 11). «Yarritako auek, berriz, idatzita daude, Kisto Yainkoaren Semea dala siñetsi dezazuten, ta siñeste onez betiko bizitza Aren izenean iritsi dezazuten» (Yon, XX, 31). «Ara, baitegian itxi zenituten gizon ayek yauretxean daude erriari irakasten» (Bid. Eg. V, 25). «Ez siñetsi, ordea; berrogei gizon geyago atustan daude, ba, bera txautu arte ezer ere ez yan-edateko zin eginda; orain bertan ere zure agintzaren zai daude beren asmorako gertuta» (Bid. Eg. XXIII, 21). «Entzunda daude, berriz, atzerrian barreyatutako yuduei» (Bid. Eg. XXI, 21). «Ez baitago aginterik, Yainkoagandik baño; diranak, berriz, Yainkoak yarrita daude» (Paul-Err, XIII, 1). «Egon ere, aginduok: ez izortu; ez iñor il; ez irritsi, ta besteren bat baldin ba'dago, esakun ontan itxita daude: Zure lagun urkoa, zure burua bezain maite ezazu» (Paul-Err. XIII, 9). «Gutzaz, noski, auek idatzita daude; uztaren ustez goldean goldaria ta eultzian eultzilaria ari bear dote-ta» (Paul-Kor. 1a. IX, 10). «Iruditzat ayei guziok gertatu zitzazkien, ta azken aldiotan bizi geranon galentzat idatzita daude» (Paul-Kor. 1a. X, 11). «Orain irurok daude: siñeste, itxo ta maitasuna. Auetako nagusia, berriz, maitasuna» (Paul-Kor. la. XIII, 13). «Legeko eginkizunei atxikiak oro, berriz, biraopean daude» (Paul-Gal. 111, 10). «Guzi orien izenak bizitza-idaztian daude» (Paul-Plp. IV, 3). «Zuen ondasunak usteldu egin dira: sitsak yota daude zuen yazkiak» (Yak. V, 2). «Arrituta daude orain ayek» (Kepa, la. IV, 4). «Orain, berriz, ortzi-lurrak itz berberak zaituta daude gaiztoen epai ta itseseguneko sutan erretzeko» (Kepa, 2a. III, 7). «Berebat Sodoma, Gomor, ta ayek bezain zantar ta aragi biurkeriz nazkagarri ziran inguruko iriak or daude lur yota bein betiko galentzat suak illaunduta» (Yud. 1, 7). «Auek dira lor aunditik etorri ta beren soñekoak Bildotsaren odolez ikuzi ta zuritu ditutenak. Orregatik Yainkoaren aulki aurrean daude gau ta egun Aren etxean yauresten» (Yon'i Ag. VII, 15). «Esi-azpiak edotariko arri bikañez apainduta daude» (Yon'i Ag. XXI, 19).

41) ez daude: «Beste ezagupide asko ere Yesu'k egin zitun bere ikasleen aurrean; ez daude, ordea, idazti ontan yarririk» (Yon, XX, 30). «Ez daude auek mozkor, zuek uste duzutenez» (Bid. Eg. 11, 15).

(iarraitzeko).