PRONVS

Singulis diebus Dominicis clarè et distinctè
immediatè post Euangelium populo legendus

        Aitaren, eta Semiaren, eta Espiritü Saintiaren izenian Hala biz.

        Popülü Kristia, egünko bestak manü egiten derizie mündüko lanak eitzirik, Jinkoaren zerbütxatzera: Hartakoz lekü saindü hontara bildü zireie, eginbide honen errendatzera, Kristi fidelak bezala.

        Zoinen lehena baita, fediak eta elizak erakasten derizkien gaizen aithortzia, hori eginbehar düzie sinheste oso bateki, egiati dela, zeren Jinkoak zoin baita lehen egia Elizari erakatsi baiterio, eta Elizak espiritü saintiaz ürgatzirik, hutsik ezin baitaidi haren partez erraiten deritzienetan, eta zeren Apostolien sinhestiak, guria hitz gütitan baitadüka, dügün erran.

        Credo in Deum Patrem omnipotentem Creatorem Caeli & Terrae.

        Et in Iesum Christum Filium eius vnicum Dominum nostrum.

        Qui conceptus est de Spiritu Sancto, Natus ex Maria Virgine.

        Passus sub Pontio Pilato, Crucifixus, mortuus, & sepultus.

        Descendit ad inferos; tertia die resurrexit à mortuis.

        Ascendit ad Caelos, sedet ad Dexteram Dei Patris omnipotentis.

        Inde venturus est iudicare viuos et mortuos.

        Credo in Spiritum Sanctum.

        Sanctam Ecclesiam Catholicam, Sanctorum Communionem.

        Remissionem peccatorum

        Carnis resurrectionem.

        Vitam aeternam. Amen.

        Sinhesten düt Jinko Aita potere oro dianian, Zeliaren eta lürraren Kreazalian.

        Eta Iesü Krist haren seme bakoitz gure Iaunian.

        Zoin izan baita konzebitü Espiritü Saintiaz, sorthü Maria Birjina ganik.

        Soferitü Ponzio Pilatüsen pian, Krüfikatü, hil, eta ehortzi.

        Iaitsi ifernietara, heren egünian hiletarik piztü.

        Zelietrat igan, iarririk dago Jinko Aita potere oro dianaren alde esküinian.

        Hantik ginen da bizien eta hilen iuiatzera.

        Sinhesten düt Espiritü Saintian.

        Eliza Sainta Katholika, saintien parteliant izatia.

        Bekatien parkamentia.

        Aragiaren piztia.

        Bethi irainen dian bizitzia. Hala biz.

        Bigerrenian, zien bekatiez dolü üken behar düzie, zeren Jinkoaren hotarzünari eta eztitarzünari ogen egiten baiterie; boronthate oso batekin haren graziareki batian, ez gehiago erortera, eta ahalik sarriena kofesatzera, oroz parkamentü eskatzeko, erranen düzie.

        Confiteor Deo Omnipotenti, Beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptiste, Sanctis Apostolis Petro & Paulo, omnibus sanctis, & tibi Pater, quia pecaui nimis cogitatione, verbo & opere; Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa; Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, beatum Michaelem Archangelum, beatum Ioannem Baptistam, Sanctos Apostolos Petrum, & Paulum, omnes Sanctos, & te Pater orare pro me ad Dominum Deum nostrum. Amen..

        Kofesatzen niz Jinko potere oro dianari. Maria bethi Birjina dohatsiari, Iondane Ñeli Arkanjeliari, Iondane Iohane Baptistari, Apostolü saintier Iondane Petiri, eta Iondane Pauleri, beste saindü orori, eta zuri Aita Espiritüala, zeren sobera bekatü egin baitüt pensamentüz, hitzez, eta obraz: Ene faltaz, ene faltaz, ene falta hadiz. Hortakotz othoitzen düt Maria bethi Birjina dohatsia, iondane Ñeli Arkanjelia, iondane Iohane Baptista, Apostolü saintiak iondane Petiri, eta iondane Paule, beste saintiak oro, eta zü Aita espiritüala, Jinkoa othoi dekazien enegatik.

        Misereatur vestri omnipotens Deus, & dimissis pecatis vestris perducat vos ad vitam aeternam. Amen.

        Indulgentiam, absolutionem & remissionem peccatorum vestrorum tribuat vobis omnipotens, & misericors Dominus, Amen.

        Hirurgerrenian, Jinkoa ohoratü behar düzie bihotz amoratsü bateki, eta ezagütü haren handitarzüna; laidatzen düzielarik bere potere handi, zühürtze, hontarzün, eta beste müga gabe dütian perfekzione gatik, oferitzen deriozielarik mezako Sakrifizio Saintia Apezareki elizaren gogoan, zien espiritien eta korpitzen ohoreskiak, zien honak eta zerbütxü leialak.

        Laurgerrenian, ohoreskü bera, eta eskerrak emanen deritzozie, zeren kreatü baitzütie merexi gabe, begiratü ogen egiten deriozielarik, berriz erosi Iesü Kristen odolaren balioaz bekatarien eta deebriaren manü petik, deithü ebanjelioaren ezagütziala, elizan ezari, Sakramentü, grazia, eta bere aberatstarzün espiritüaletan parte eman.

        Bostgerrenian, Jinkoa maithatü behar düzie gaiza ororen gaineti, eta zien Kristi lagüna, zoin baita haren üdüria; zihaüreien büria bezala; ez hanbat honki egin deritzielakoz hüts, eta paradüsia adelatü, bena orano, zeren berartan baitü hontarzün güzia, eta zien azken ürhenze gehiena baita; Karitate honen eginbidiak edireiten dira haren, eta elizaren manietan, ditzagün erran.

Jinkoaren maniak dira hamar

        1. Jinko bakoitz bat adora eta maitha ezak gaiza ororen gaineti.

        2. Jinkoaren izena iura eztezala, ez beste gaizarik behar gabe.

        3. Igantiak begira itzak, Jinkoa zerbütxatzen diala debotki.

        4. Bita eta ama ohora itzak, lürrian bizi adin lüzazki.

        5. Gizon erhaile ezizala, obraz, ez boronthatez.

        6. Lüxürius ezizala gogoz, ez korpitzez.

        7. Besteren hona ebats eztezala, ez dakialarik edüki.

        8. Iakile falsü ezizala, ez iagoiti gezürti.

        9. Aragizko obra onhets eztezala, ezkonzez baizi.

        10. Besteren honik nahi eztiala, edükiteko gaistoki.

Elizaren maniak dira zazpi

        1. Igantez meza enzün ezak, eta besta manatiez debotki.

        2. Hire bekatiak oro kofesa itzak, urthian behin gütiena.

        3. Ore Kreazalia errezebi ezak berantena bazkoz ümilki.

        4. Elizaz manatü bestak begira itzak leialki.

        5. Laür tenporak, bijiliak, eta gorozüma barur itzak osoki.

        6. Ostiralian, ez neskenegünian eztezala ian aragirik.

        7. Tenpora debetatiez eztagiala ezteik, eta detxema primiziak paka itzak xüxenki.

        Seigerrenian, zeren beraren grazia gabe, haren boronthate saintia zihaureiek ezin egin baitirozie, ez eta hartakoz beragana hel; ezagüt ezazie hontarzün ororen üthürbüria bezala, eta sinheste handi bat hartürik haren potere oso, liberalitate, eta miserikordian, Iesü Kristen merexietan, Birjina Sakratiaren, eta paradüsüko Saintü ororen arartekotarzünian, othoi ezazie bizitze honen eta Elizaren behar orogatik, hanbat zihaureiegatik, nola bizi eta hil orogatik.

        Othoi ezazie Eliza Sainta Katolika, Apostolika eta Romanoaren begira, eta goratzia gatik; gure Aita Saintia gatik, zoin baita haren bürü ageri dena; Kardinalen Kolejio Sakratia gatik, gure Iaun. N, Apezküpia gatik, haren Kargüdünegatik, gure Iaun Arxapezküpü, Apezküpü, Erretor eta beste arimen, gidazale oro gatik, gure Errege ezinago Kristia gatik, lekü hontako Patron, Patrone gatik; Iuje eta beste oro atik; Amorekati haien Gobernü hanbat espiritüal, nola tenporalen pian, Eliza egiten dien partiak oro, güziz erresüma hontan, bake honian bizi direlarik, saintiago gertha ditian; bekatorer dolü dakien; Eri, eta penatan direnak, berheziki lekü hotakoak, soltha ditian, edo Jinkoaren amorekati, ditien bihotztoiki egar; Eliza honi honkigiliak, Jinkoak paka ditzan; Elizati herratiak, eta berheziak berartara bil ditian; fede gabiak honiala ützül; eta Jinkoaren zerbütxuko korpitzen osagarria, airiaren xahütarzüna, eta lürreko honak begiratü diren gure othoitz ororen gozoa, Iesü Krist gure Iaunak erakatsi derikünian, dagoelakoz, erranen dügü.

        Pater noster qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adueniat regnum tuum. Fiat voluntas tua sicut in caelo, & in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra, sicut & nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem. Sed libera nos à malo. Amen.

        Gure Aita zelietan zirena, erabil bedi saintüki zure izena, zure erresüma jin bekigü, zure boronthatia egin bedi zelian bezala lürrian. Igüzü egün gure egüneko ogia. Eta parka itzagützü gure bekatiak, hala nola gük parkatzen baitütügu guri ogen egiler; Eta ezgitzatzula eitz tentazionetan erortera. Bena begira gitzazü gaitzetik, hala biz.

Eta zeren behar baitügü üken debozione
eta sinheste handi bat Birjinaren sokorrian,
erranen dügü:

        Ave Maria gratia plena, Dominus tecum: benedicta tu in mulieribus, & benedictus fructus ventris tui Iesus, Sancta Maria mater Dei, ora pro nobis peccatoribus nunc & in hora mortis nostra, Amen.

        Salütatzen zütüt Maria graziaz bethia, Iauna da zureki, benedikatü zira emazte ororen artian, eta benedikatü da zure sabeleko frütia Iesüs. Maria saintia Jinkoaren ama othoitz egizü gü bekatore gatik orai, eta gure hilzeko orenian, hala biz.

        Hebenko ere arima honkigilen arhinmentia gatik, eta beste pürgatorioan daudiane gatik, güziz aste hontan, noren meza saintiak Eliza hontan erranen baitira, hentko dügün erran

        Fidelium Deus omnium conditor & redemptor animabus Famulorum, Famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue peccatorum; vt Indulqentiam quam semper optauerunt, pijs suplicationibus consequantur, qui viuis & regnas in saecula saeculorum. R. Amen.

        V. Requiem aeternam dona eis Domine.

        R. Et lux, perpetua luceat eis.

        V. Requiescant in pace.

        R. Amen.

Azkenekoz, gure Iaun Apezküpiaren poterez
eskümükatü berhezi dira

        1. Majizien belhagile, enkantazale, azti, estekazale, eta hetara hersatzen direnak, dakielarik deebriareki pakto egiten diela, edo iakinez geroz, bekatü handi bat dela.

        2. Eliza gizonen zonbat nahi arhinzki xaflazaliak.

        3. Bere Aita, edo Amen popazaliak.

        4. Seroreki aragizko bekatiaren egiliak.

        5. Elizan, edo hilherrian heretiko, edo eskümükatü izentatü baten korpitzaren ehortzliak.

        6. Neskato, edo emazten bortxazaliak.

        7. Ezkonze ixil egiliak, bere lagüneki.

        8. Haurren urthia beno lehen bereki eratzaliak, ithotzen badira.

        9. Elizak, eliza gizonek, edo haiek nahi dütien arrandatek bere honak goza eztitzen gibelzaliak, eta haien züzenen gordazaliak bortxaz, mehatxuz edo nola nahi.

        10. Haur sorthü berri bere manü pekoak, zortzi egünetan barnen batheia eraziten eztütienak.

        Haec vltima excommunicatio non reseruatur.

        His addet, si quae sint monenda iuxta Rituale.

        De gallico haec cantabrica elucubratio caeteris quae passim legebantur emendatior, condita est cum altero inferiori Prono, pro Patria Solensi, iussu illustrissimi & Reuerendissimi Domini Episcopi Oloronensis. Datum Mauleone die nostrae sinodi quinta Maij., Anno Domini millesimo sexcentesimo septuagesimo sexto.

ARNALDVS FRANCISCVS DE MAYTIE

Episcopus Oloronensis

PRONVS

Pariter legendus singulis diebus feria secunda,
Obitus, Nonis, et Anniuersarijs,
quibus populus in Ecclesiam conuenire assueuit,
quoties non habebitur concio.

        Aitaren, eta Semiaren, eta Espiritü Saintiaren izenian. Hala biz.

Arima debotak bildü zireie lekü saintü hontara,
Eliza ama saintiaren egitate honaren araura

        Lehenik, Jinkoaren adoratzera, eta egin deritzien hontarzün eta grazia orotzaz eskerren emaitera, zien bekatiez parkamentü eskatzera, eta arimen salbatzeko behar dütüzien gaizen hari ümilki galtatzera, ararteko ezarten deriozielarik Birjina ama saintia, zien Aingürü begirazale, Patron Saintü, eta beste saintiak oro.

        Bigerrenian, hona bildü zireie, pürgatorioko penetan diren arimen ürgaztera, Generaliter diebus lunae; eta berheziki N. zenaren arimaren, zoinetako egün erraiten baitira meza saintiak eliza hontan,eta ohereskiak egiten, eretxeki ditzakogun oro bere bekatien satisfakzionetan, othoitzen dügülarik gure Jinkoa, plazer dian pena orotarik idokirik, paradüsüko gloria saintian ezarri; hartakoz erranen düzie Trinitate saintiaren ohoretan hiruretan Pater, Abe Maria eta Requiem, berhala Iesü Krist gure salbazaliaren bost zauri karioen ohoretan, bostetan Pater, eta Abe Maria. Eta arima hura ezpada beharetan; hontarzün hoiek oro ditzogün Jinkoari eskent haren askazi, edo beste arima beharretan direne gatik.

        Eta zeren, Pürgatorioko penetan diren arimek sokorritü izan behar baitie meza saintiez orotan gainti, gero othoitze, barur, amoina, ohoreskü, eta beste obra honez, gomendatzen deriziet karitate hoietzaz ahalik hobekiena ürgatz ditzatzien, sinhesten düzielarik, eta esperanxa hartzen bere penetarik solthatütik, Jinkoaren gloria gozatüren dienian izanen direla ordari zien othoitz egile; eta Jinkoak hobeki enzün zitzen, adela ziteie zien arimen haren grazian ezartera, bekatü orotzaz parkamentü ümilki galthatzen deriozielarik,eta osoki hitz emaiten etzireiela gehago bekatiala eroriren; igaranez dolümen haur erakats izozie.

        Ene Jinko hona, parkamentü eske nauzü ümilki ene bekatü orotzaz, dolü eta bihotz min dizüt zure amorekatik, zeren oro hon zirelarik, ogen egin baiterizüt;

hartzen dizüt boronthate oso bat zure graziareki batian, ez gehiago bekatürik egiteko; berhala hitz emaiten derizüt ene bekatü orotzaz kofesatüren nizala ahalik sarriena, emanen zaitadan penitenziaren egiteko. Halabiz.