—Aintzinsolasa—

Inguraturik gauzkate

Korrok

Euria ari du gure kaleetan maizago, atxiloketak eguneroko albisteak dira, extradiziorik, sirenen "uauauaua"a eta pelotazoka dabiltzan "zaindari"en zalaparta nonnahi entzuten da; larrazkena etorri delako seinale. Udako gauaren ametsak utzi gaitu, hurrengorarte esan digu, berriz ere urtebete pasata eguneroko ozpin nahasiaren kontra ekingo duela aginduz, urteroko patxaraz heldu den 1.985an agurtuko gaituela prometatuz. Bitartean bizirik iraun behar, etorriko den eguzkiari ahalik eta irrifarrerik garbienena eskeiniko diogula geure buruari promes eginda. Ez zaigu errexa izanen, nonbait. Eguneroko heroizidade xume bihurtu zaigu euskaraz aritzea alderdi honetan.

        Oilar pozointsuak esana du lau haizetara; euskaldun oro, are gehiago batuaren alde dagoena, ETA-koa da. Eta sinesgaitza badirudi ere, Villasantek metraileta darama sotana azpian, edozein andereñok pistola karpetan daraman legez. Gorrotatzeko bizi den oilar honen berezko gaiztakeria absolutuak ez gaitu beldurtzen. Ohituak gaude, gurekiko mespretxu enfermizoak mende luzeetako tradizioa du eta. Campion-en omenaldia eta Euskaltzaindiaren bilera izorratzeko, neurri batean behintzat, balio izan du oilarrak botatako ziria, hori bai. Bainan gehiago behar da Campion abotsaren oihartzuna itzaltzeko edo akademiaren adorea suntsitzeko.

        Guzti honekin, esaten genuen, ohituak gaude nafarkumeok. Ezagutzen ez genuena, ostera, PSOEren jokabidea zen. Daraman denboran PSOE-k gauza asko demostratu egin du. Batetik, euskararen gaia ezagutzen ez duen afera deserosoa dela, zirikatzaile eta ezatsegina gainera, sutan dagoen iltzea bezala. Faboritismoa, pasilloetako politika eta beste gainerako joera antidemokratiko guztiak inoiz baino modagoan daudela, bestetik. Gauzak horrela daudelarik, euskararekin kunplitzeko "Festivales de Navarra" eta "Ronda otoñal" direlakoak "Nafarroaren jaialdiak" eta "Udazkeneko jira-bira" bihurtzearekin aski dela sinisten omen du PSOE-k, folklorismorik nazkagarrienarekin. Bai euskarari tituluetan, ez euskarari kontenidoetan.

        Gakoa, honetan datza, ikaragarrizko kriterio falta eta izugarrizko buru-nahasteak dituela PSOEk, alegia. Euskara Zerbitzua eratu zuten, bai. Zertarako? Eskoletan, EGB-n daudan arazoez jarduteko. Honetan euskarak tratamendu berezia behar omen du. Ez ordea kulturari gagozkiolarik.

        "Euskararen normalizazioa" izenpean zihoazen 30 milioko presupostua "Educación y Cultura" delako sailak zabaldu eta distribuitu behar ditu. Baina, eta hor dator sakatu nahi diguten ziria, dirua emateko momentuan ez dira eskariak hizkuntzaren araberan baloratzen, ekintza beraren araberan baizik. Eta horrela, 30 milioiko partida horren parterik handiena banatu gabe geldituko delakoan gaude. Bazterketa lotsagarrienean euskarak pasatu dituen azkeneko berrehun urte hauek ez omen dute eraginik izan gaurko egoera linguistikoan, antza. Eta inork esplikatuko digu inoiz zertan datzan tratamendu ezberdin hauei —eskolan eta kulturan— dagokien diferentzia kualitatiboa?. Inork ez. Apropos uzten ditugu beste batetarako bestelako gaiak, garrantzitsuenak direnak, gainera —elebitasuna, euskararen legea...— ez baitugu aintzinsolas hau euskararekiko irain deklarazio bihurtu nahi. Dena den, guzti honetatik gauza bakarra agertzen da garbi; PSOEk ez du euskara belarrietan ateratako karitxa baino gehiago maite. Txapuza itzelaren garaian gaude.

        Guzti hau gugandik kanpo begira. Etxe barrukoa arakatuz gero panoramikak bereak baditu, izan ere. KORROK honen lehen alean euskaldun zahar-berri bereizketaren kontra hitz egiten zuen lagun baten eskutitza jaso eta argitaratu genuen. "Euskaldun zahar" eta "euskaldun gazte" hitzak proposatzen zituen. Guk ordea xinpleago ikusten dugu orain auzia; Aski da euskaldunberriei "kastillano", "castellano", "erdaldun" edo "maketo" deitzea zuzenean, eufemismorik gabe; esate baterako, KORROK aldizkaria euskaldunez eta euskaraz idazten dugun erdaldunez osatzen da.

        Asuntua euskaldunak euskaldun ez direnengandik bereiztea da, eta aski ongi egiten du bereizketa hori zenbaitek, Alfabetatze ikastaroak ematen aritzen bada ere. Eskolatuak hala badira, betidaniko euskaldun herritar despolitizatu baserritarrari —analfabetoa ere bai gehienetan— txakur berdea baino arraroagoak garela iruditzen zaio, ez izan zalantzarik.

        Lehen militante ez ote ginen galdetzen genion geure buruoi. Orain, aldiz, aurreko guzti hori ikusita masokista ez ote gareneko susmoa dabilkigu buruan gero ta gehiago. Baldintza hauetan, gero harritzen gara ikastoletako haurrek kalean euskaraz egiten ez dutelako edo ta gaueskoletan dabiltzanak euskaraz nekez ibiltzen direla ikustean, hemen euskararen esistitze bera mirakulu harriagarria ez bailitzan.

        Ezer gutxik ibil erazten gaitu. Bilbotar, gasteiztar edo donostiar batzu onda berean —gutxi gora behera— ibiltzen direla ikusteak pozten gaitu. Eta, batez ere, jende berria sartzen dela gurpil ero honetan ikusteak.

        Batzu betirako ixildurik geundela pentsatzen hasiak zirenean, hor doa bosgarren KORROK, aurreko lauak baino dotoreagoa, mardulagoa, inoiz baino jende gehiagok parte hartzen duela. Bost duro gehiago kendu dizkizuegu ere, baina pena merezi du, sinistu iezaguazue.

        Seigarrena arte, adiskide hori.