—Idazti Berriak—

Novèl Testament

Etxeberria'tar P.S.I.

Canonge Juli CUBAYNES de l'Academia dels Jocs Florals Majoral de Felibritge. Novèl Testament: traduccion Occitana. Colètge d'Occitania; 19, carrie'ra de la Fondaria. Tolosa 1956.

Euzko-Gogoa aldizkingi ontantxe bertan, 1956-gko Orrila-Garagarrila'ri dagokion banakoan, 43-garren orrialdean Uarrain'ek auxe dio: «Auzoko romanzeak, latin izkuntzatik sortutako erri mintzaira berri-berriak beren literatura lantzeari gogoz ekin zioten. Parantze aldekoek oc-mintzairari... «Ori irakurtzeak, norbaiti onako auxe esan eraziko dio: «Gu, betiko negarti! Eta beti auzora begira egon eta ibili bearrekoak! Uarrain au ere oyetakoren batek kutsatua danik uka ote liteke?» Ez det uste, bada, orrelako ukatzailerik agertu litekenik. Aitzitik ere, Uarrain'ek esana egiztatzen duna, lerro auetxen burukoa ortxe dago. Nolanai ere, lotsa-gorritzeko ziyoak obetogo datozkigu euskaldunoi, erri-mintzairaz aritzeko langintza ortan aurretik doazenak askuak dirala ikusita.

        Orra!: lengo batean, bizi naizen etxe ontako idaztitegira yeitxi nintzan, zein idazti berri etorri ziran ikusteko; eta, azal gorriko baten aurrean gertatu: izena goyen ipiñi dizut. Zer ote zan ikasi bearrez zabaldu nularik, alde batera poza, bestera lotsa. Poza eta alaitasun-zirrara, guretzat zulagarri ere dalako; eta, lotsa, erriari bere izkuntzan Yainkoaren itza emateko lan ontan aurrea artzen digutenak ba-diralako. Bearreko lan auetan ari geranak, gu bakarrik ba'giña, ezeztiak eta bildurtiak erasoko liguteke, geron txorakeriak uzteko, eta askotzak ulertzen dituzten idaztiaz bein betiko aserik bizi gaitezela esaka.

        Beraz, oc-mintzairez ona non duzun IESU-Kisto'ren Berri Ona. Laterazko Vulgata'tik itzulia, laister antz-ematen zayonez. Ain txuxen ere, Luka Deunareneko 16-garren ataleko 22-garren txatal amaian, au dakar: «... e foguèt ensebelit dins l'ifèrm». Azkeneko itz au eladerazkoak ez du. Ez Olabide'k ere 1931garreneko irartaldian bestela baizik. Ez litzake emen esatekoa... baña, Orixe'ren Meza Bezperak idaztian, laterazkoan itz ori badago, eta euskerazkoan ez. Orretxegatik, Euskalerrian entzun izan diet, Orixe'k puxka batzuk Meza-Bezpera idaztian ez zitula sartu... Ori esatea baño egokigo litzake, laterazkoa eta euskerazkoa ez dirala idazti ortan beti elkartu izan. Gañera, Olabide'k garbi esaten du, sarrerako lenengo oarren, eladeraz Vogels'ek dakarrenetik itzuli zula, eta Vulgata'ri Hetzenauer'en iritziz yarraitu ziola. Ori gogoan izanik, Orixe'ri egin zuna baño gegayo zergatik eskatu? (Orixe: 212-g orrialdean.)

        Gu beti ikasle izateko sortuak bide gera. Oraingo ontan ere ikasi dezagun: oc-mintzairadunek egin dutenetik ikaskizun ederrik yaso eziñik ez dugu. Ayek bide zuzenetik dabiltza. Ori ez dago ukatzerik. Iñoren onari txalo yo eta ayei yarraitu: orra gizabide yatorra.

Erroman: 1957.3.28.