|
—Olerti—
Jainko-bilari
Iratzeder
Lazkanon dago, Aralar zolan, eskual-lurrean etzana,
Eskual-ametsik den zabalena asmatu duen gizona...
Nork daki orai Eskual-Herrian, nork daki haren izena?
Ez othe duk ba nehoiz aditu Eskual-Herriko jendea
Nundik hoin bero dukan arima, nundik hoin azkar fedea,
Nundik ez zaikan hiri nausitu oraiko gezur-mendea?
Hain laket baituk supazterretan zer nahi kondan aitzea,
Ez othe duk ba sutzen ikusi chaharren begitartea
Gazter aiphatuz gizon gaitz horren ihurzurizko elhea?
Haren mintzoak, haren besoak, haren behako kartsuak
Frangotan diztek ikhararazi hire elizen murruak,
Nola galernak oihan kaskoak, ukur-araziz buruak...
Entzun gaupetik, eskual-jendea, entzun gaur hire Arima:
Zerk othe hola traberi nausi mendetan barna herama?
Entzun, han, Aiten boz eta kharrak iduri itsas-marruma...
Entzun Axular eta erretor saindu guzien ostea
Eta gain hautan moldatu hauen mendez mendeko jendea,
Entzun gaupetik su-deihadarka Bastidarreko Semea:
«Eskual-Herriko gazte beroak, eskual-bihotzek sortuak,
Mendi harrokak bezein thematsu, tirainak bezein zaluak,
Argi hasteko hedoi gorriak bezein arrai ta kartsuak;
Eskual-Herriko gazte maiteak, eskual-lurraren lorea,
Nundik duzue zuen barnean duzuen urhe gosea,
Nundik amestu, diru egarriz, herritik kanpo joatea?
Hirirat edo itsasoz harat bihotza amets bazoazte.
Bazoazte eta zenbat, ondikotz! han ilhun hilen zarezte,
Oro galdurik: diru, zorion, gizontasun ta sinheste...
Ai, urrutirat so dauden Orhi, Arthaburu ta Larrunak
Eta gazteak jada milaka ereman itsas-uhainak
Mintza balaite guri salatuz zer egin diren geihenak.
Zenbat amaso dauden aiduru... Ai balakite gaichoek!
Zertako bada joan zaizkiote etcheko-seme zoro hek,
Beretu nahiz urhe diote ifernu pindar horiek?
Eskual-Herriko gazte maiteak, Jaunak dena suz eginak,
Ene ahotik entzun auhenez eskual-lurraren auhenak,
Beha, ithurri eta ibaika, zer nigarrak doazkonak...
Jaunak barnea egin dautzute itsas-mendi hauk bezala
Eta hara nun mundu guzian deus zuetaz gai ez dela.
Zerk ase othe ala nork bethe zuen biotzen zabala?
Zatozte! nik dut, bai nik dut egun zuen barnea aseko.
Nik dautzuetet bila zohazten zorion hartaz betheko.
Eskuko daukat zuen Ametsa, huna mendi hauk lekuko.
Zatozte eta ene ondotik igan eskual-gain hartara
Goazen denak bat, airos harturik aitzurra eta aizkora:
Khen lur hortarik harri laparrak, zuaitz erroak athera.
Zatozte kantuz, zatozte bozik, ekhar zuen su guzia,
Hor, denak anai, aurki dezagun nihun ez daiten loria
Eta toki hau deituko dute: eskualdun zeru-mendia!
Zuen odolak jitez behar du borroka eta gudua?
Naiko gudu, izanen dugu, garhaituz: gure burua
Eta gain huni tirain-orroaz oldartuko den mundua.
Zuen gogoek, ezin asea, ez du jasaiten mugarik?
Lurreko itzal haukien orde, huna ha huna nasairik
Ezin amestu goiko izaite neurri-gabeko hetarik.
Igan ba eta besoz-beso hel, lanhoez harat behaka,
Hor asetzeko, hor zoratzeko gogo ta bihotz betheka
Lurkeriz arin, gutarik libro, hel gaiten eta hor finka,
Lurra aitzurtuz, elgar maitatuz, goian alhatuz gogoa,
Zorion sutan aurki dezagun, aurkigozoen gozoa:
Diren guzien ithurburu den bethiereko Jainkoa.
Oi Belokeko gain dohatsua, nehork ez jakin gainttoa,
Mendiak oro baino gorago duzu gaurgoiti kaskoa,
Zure larrerat urtu delakotz Jaun Goikoaren Gogoa.
Zure alhorren zirrimarreri urrundik beha egoki,
Laborariek jakinen dute nolaz lan egin Jainkozki
Eta zer gisaz beren lurretan hai zeru eta hoz aurki.
Gau eta egun joanen baitzaizu zerurat eskual-othoitza,
Zu zare orai hortehet izanen eskual-lurraren bihotza,
Zu mendez mende eskual-arima zainduko duen arkaitza.
Hor, eskual-mugan geldi-araziz iphar-aize hilgarria,
Ez duzu hemen sartzen utziko gezurra eta lohia,
Zuk, zerurako galernen pean gizalde hunen argia.
Agur, Beloke, Eskual-Herriko Golgotha-mendi saindua,
Zenbatek dute zutan eginen bihotz-eskaintza kartsua,
Zutan jasanen, zorion-pleinuz, amodiozko Pairua.
Kristoren pare, Kristoren maitez eskual-bihotzik maitenak,
Behin bethiko izaite osoz Jainko baitarn bat eginak,
Kantuz dituzte lurreratuko gauez gau zeru-uhainak.
Agur, Beloke, gain dohatsua, fede histuen pizgarri,
Osteka zaitzu jendea jinen khar eta bakhez egarri
Zuri gaindika baitoakizu goiko Bizia ithurri.
Zure kaskorat iganak eta zure uretan aseak
Biziko dire, hiltzen ikusiz erresumak ta mendeak
Eta munduko lillurakeri gazien zoratzaileak.
Diren guziak Jaunak garrazki suaz frogatu ondoan,
Hek, oso garbi, mundu guzien hautsak, erhautsak oinpean,
Jaun Goikoraino iganen dire zorion oso osoan,
Urhezko hedoi arthalden pare iguzkiaren jitean...
Goraipha-zue, itsas mendiak eta zelaiak,
goraipha-zue Jainkoa!
Goraipha-zue, ithurburuak eta ibaiak,
goraipha-zue Jainkoa!
Goraipha-zue, izar, iguzki eta hedoiak,
goraipha-zue Jainkoa!
Bai eta gorets eta goraltcha bethi, orotan
eta menderen mendetan...
Ez ginen eta... zuri, Jainkoa, ospe,
goresmen esker ta kantu!
Hara nun garen Eskual-lurretik goi-argiraino loratu...
Ez ginen eta... zuri, Jainkoa, ospe goresmen esker ta kantu!
Hara nun garen bethi betiko so behar zoratu...
Goraipha-zue, zeruak eta zeruko bazter zoratzaileak,
goraipha-zue, Jainkoa!
Goraipha-zue, denez gabetuz Mundu berrirat igan jendeak,
goraipha-zue Jainkoa!
Goraipha-zue, hedoiez hedoi lorios heldu eskualdun Jainko Semeak,
goraipha-zue, goraipha-zagun Jainkoa!
Bai eta gorets eta goraltcha bethi,
orotan eta menderen mendetan!
* * *
Lazkanon dago; Aralar zolan, eskual-lurrean etzana,
Bi zurtchurien artean eta ibai hegian emana,
Eskual-ametsik den zabalena asmatu duen gizona.
Hartu nau tanpez, orai lau urthe, haren eskualdun-sukharrak:
Joan naiz gainez gain ea nun ziren sutu zituen bazterrak,
Ea nola pitz herra-galernak handik ufatu su-garrak.
Igan naiz eta gain saindu hortan, nuen lehiaz betheak,
Bihotza amets, begia bero, aurkitu ditut gazteak
Othoitz-ameska aitzurtzen ari, nola lehengo fraideak.
Zeru-min beroz minez daudenen batetaratze gozoa!...
Denek bat lantuz lur zerutu hoik eta othoiztuz Jainkoa,
Kartsuki dugu bila-bilatzen Aintzinekoen Gogoa.
Batek pil pil bat, bertzeak hats bat, bertzeak aldiz pindarrak
Chorta-chortaka biltzen ditugu hek utzi amets ondarrak.
Ai! baginitu hauien pizgarri Lazkanon dauden hezurrak!
Oi Lazkanoko fraide anaiak, idek ba hobi ziloa
Eta sistuka, zirimolaka, iduri aize-hegoa,
Mendiz hainditik ethor bekigu, ethor haren hats beroa.
Zirimirolan, furfurifian eta gaincri fereka,
Irrintzin-sistuz inharrosirik Larrun zolako erreka,
Hel bekigu hel guk amultsuki bildu su-gaier ufaka;
Eta, gurekin kantuz jeikirik zelaitar jende guzia,
Eskual-lurretik izarretarat-hau loriaren loria!
Gauez gau zaiku berritz iganen goiko suaren Argia,
Eskual-zainetan burrustan sartuz bethiereko bizia...
* * *
Oi Jainko-bilarien sugar zoraleak,
Igan, igan arinki, erre ilhunbeak.
Guziak argi ditzan zeruko bakheak
Igan, igan airoski, pitz eskual-jendeak.
Bazter guzietarik zueri begira
Zorion-dantzan joaki izarren aldera,
Begiak oro beite boz eta lillura
Urhetik diten libra, lobitik athera.
Zirimiro lilero zirimo mirolan,
Aira gaitezen oro aira zuekilan.
Zirimiro lilero zirimo mirolan!
Dantza-mantzari altcha zuen besoak,
Zirimirolan eskain eskual-khe gozoak.
Eskual-jende guzien arima beroak
Noizbeit hurrupa ditzan zeruko Jainkoak
Zirimiro mirolan hau dantza! hau boza!
Aize-hego gauetan mendez mende dantza
Eta zueri beha Lurrak ikus beza
Gain huntan daitekela Jaun Goikoa goza.
Zirimiro lilero zirimo mirolan,
Aira gaitezen oro aira zuekilan.
Zirimiro lilero zirimo mirolan...
Oi fraide ichilaren bizitze gozoa,
Jadanik baitu harek gozatzen Jainkoa!
Bihotza libro eta zeruan gogoa,
Lurra bozik aitzurtuz zeru alde doa.
Amodioz barnea hain baitu zabala
Eta mugarik gabe Jainkoak bezala,
Jaunarekin mundua harek derabila
Othoitzean eginez bere lan ichila.
Zirimiro lilero zirimo mirolan,
Aira gaitezen oro aira zuekilan
Zirimiro lilero zirimo mirolan.
Oi Jainko bilarien gaintto dohatsua
Zerurat igor bethi eskual-dei kartsua.
Eskual-jender, Beloke, zabaltzak zerua
Bazter orotan piztuz Jainkorako sua.
| 
