—Euskera—

Euskalzaindia

Euzko Gogoa

GERTATU DANA. Iru edo lau adiskide vascuencista'k elkar arturik, egiazko Euskalerriari (gure idazleeri ta yakuntsueri yaramonik egin gabe), Jauntxoaren menpean Euskalzaindia eraberritu nai izan dute. Etzitzaien aski iduritzen, aldegiñeri ta illeri ordezkoak ipintzea. Gauzak oker egiñik zeudela-ta, lengo Euskalzaindia eraberritu bear zutela. Ori ere! Zertatik asi? Auzi kaxkar batetik: x ta tx ez-baña ch ta tch bear dirala. Ez dakite zenbat gosta zitzaigun Ortografi ortan elkar artzea. Artu genun elkar, noizbait ere, bai ta karlistekin ere, Euskalzaindiaren bitartez.

        Or datoz berriro baztarrak nastera, (erderaz mintzatuz, jakiña!), nolabaiteko vascuencista oiek. Euskeraz mintzatzen ez dakitenak ere ba-dira. Lengo zarrean ere ba-zirala? Ez dedila aurrera olakorik gertatu. Erriak aukeratuko ditu yator yatorrak (gure idazleen erriak) eta bein aukera ona egin dan ezkero, euskalzain izendatu ditugunak berak aski dira, ondorekoak autatzeko.

        Bitartean EUZKO-GOGOAK bost galdera egiten dizkie bere ogeita geiago idazleeri, baita idazle izan nai duteneri, naiz etsaieri, gure erri osoak edo geienak zer gogo dun yakiteko.

1) Idazlerik geiena eta oberenak gurekin zaituegun ezkero, lenengo euskalzainen aukera egin nai al duzute?

2) Asi al gaitezke bertatik euskalzainak autatzen?

3) Berriki autetsi oietan zeintzuk utzi ditezke baztarrean? Zeintzuk egin gaiñera, naiz alkidun, naiz urgazle?

4) Orain batzarrerik egin ez ditekela, bein-beingoz ontzat artuko al duzute EUZKO-GOGOA Euskalzaindiaren Aldizkari bezala?

5) Gure lankideen naiz besteen artean autatzen dituzuten oiek, itzaren eta autarkiaren yabe izaterik nai al duzute?

        Galde oieri erantzuna? Gurea asmatuko duzute. Oso gaizki iduri zaigu bizkaitarrik bat ere aukeratu ez izatea. Or dauzkagu Ibargutxi, Manterola, Urrutia, Azkue yaunarekin lau Bizkaia'n. Gipuzkoan Lekuona, ta aspaldi euskalzain bear zuken L. Mendizabal'dar Ixaka, sei; A. Intza ta Agerre yauna Naparroatik, zortzi; Laphurdi'n Naparroa Behere'n eta Xuberon diran zar eta berrieri, beste au eratxiki bear zaie: Oxobi. Beste gaiñeroako oiek ba ba-doazke etorri diran bidetik.

        Artikuluekin eta olerkiekin batean, bial iguzute, idazleak, zuen iritzia. Atzerriko euskal-idazleen artean sortu diteken Euskalzaindi onek, lengoaren iarraia dala iakinerazteko:

1.— Ez du Buruzagi berririk autatuko, Azkue iauna bizi dan arte. Ordezkoa, bai, ipiñiko du atzerrian.

2.— Lengo Ortografia artuko du ontzat eta eukiko du.

3.— Euskalzaindi egiazko ta bakarraren erabakirik beiñenak bere egingo ditu.

        Gurekin erara ba'zaudete, gero yarraituko dugu urgazle edo laguntzaile aukeran. Guk auek aukeratuko genituke, asteko beintzat: Arrugain, Ibinagabeitia, Jemein'dar Keperin Bizkaia aldetik; Zatarain, Etxaide, Ereño, Gipuzkoatik. Naparrik ez datorkigu burura. Gure idazleen artean, gaiñera: Iratzeder, Argarate, Monzon, Tauer txekoeslobarra, Mix polondarra euskeraz oso poliki idazten baitute.

        Zer derizkiozute?