Mikoleta Rafael
1611-?
Bilbotarra izan zan Mikoleta, Bilboko andikien artekoa. Euskal-gramatika laburtxo bat idatzi eban: «Modo breve de aprender la lengua vizcaína. Compuesto por el licenciado Rafael Micoleta, presbítero de la muy leal y noble villa de Bilbao. 1653». [1].
Sei zati ditu gramatika orrek:
1) Modo breve de saber declinar los nombres vascongados.
2) Conjugación de los verbos vascongados.
3) Diccionario breve de vocablos, los más usados en vascuence propio, puestos por orden alfabético.
4) Diálogo primero - Platika lelengoa.
5) Modo de contar.
6) Modo de la vizcaína poesía y sus versos.
Míkoletaren gramatikea ez da orren balio andiko liburua. Baiña gure artean egin diranetatik antxiñakoena berori dogulako, aintzat artzekoa da ta irakurgarria. Irakurgarriak dira, batez bere, iztegia, alkar-izketa ta azkenengo olerki biak.
Lora eder batzuk
Maiteminduen poz igarokorrak:
Amoren kontentuak
eztaude irauten.
Kanpoan lorak legez
dira galsaiten.
Lar adi bazagozaz
fabore bateri,
etorriko xasu
gatxa bertati.
Ta aztuten badozu
ezto(z)u ondo eiten.
Kanpoan lorak legez
dira galsaiten.
Alkar on baderetxe
bertan zeloak
penaz betetan ditu
bien gogoak.
Onegaz amoreak
dau gogaituten.
Kanpoan lorak legez
dira galsaiten.
Aserengo gino
kontentu izanik,
ezta iñor xoango
amore ganik.
Urtan biza legez
dira xoaten.
Kanpoan lorak legez
dira galsaiten [2]
[1] 1653-an egin eta 1880-an argitaratu zan. Zergaitik? Dirurik ezagaitik? (Zorioneko dirua). Irakurlerik ezagaitik...? Ez dakigu. Baiña, dana dala, penagarria ta lotsagarria da. Beste euskal-liburu askogaz bere, zoritxarrez, orixe berberori egin da. Penagarria ta lotsagarria!
[2] Textos arcaicos vascos, 133-garren orrialdean.
© Mikel Zarate