III. EKITALDIA

Damua

Agertokian, baso (harizti) itzal bat; haritzak sendo, garratz. Argi berde motel batek uxatzen du iluna ozta-ozta. Dana geldi, ilun, barne-bilgarri. Gazte, lainotsu, bere artzain-makila luzeaz. Soinekoak zarpail zikin; ile luzeok narras; oinetako eta eraztunik ez.

AGERRALDI BAKARRA

Gazte bakarrik.

GAZTE: (Oihala jasotzerakoan, haritzondo batean jarrita agertzen da, burumakur. Geroxeago jaiki eta ibili bedi. Ahalik eta bihotzondo eta egi-usain haundienaz esan bitza bertsook.)

        Baso, entzun hik behintzat

        nere deadarra.

        Entzun, bihotz gaixo honen

        ulu eta negarra!

        Utzi ba'nitun utzi

        etxe ta aita zaharra,

        orduz gero nunahitik

        dizut ezbeharra...

        Gazte eta diru-jabe,

        uste nizun zoro

        nere morroe izango

        nizkitzula oro.

        Munduan sartu nintzan;

        har nindun gozoro...

        Ez nekin egingo nunik

        oin negar goizoro.

        Lagunak izan nitun...

        Madarikatuak!

        Haiek galdu ninduten!

        Zorion, diruak...

        Gorputz eta bihotz ditut

        haiek ustelduak...

        Erre, kixkaldu bitza

        inpernuko suak!...

        Haieri ikasi nien

        jokorako grina.

        Haiek ziri eta ziri,

        nik buru arina,

        diruak ostu eta

        behartsu egina

        utzi ninduten, bakar...

        inora ezina...

        Askatasuna nizun

        nik amets kutuna.

        Ez nuen nahi etxeko

        lokati biguna.

        Grinen esku utzi nuen

        nagusitasuna...

        Haren ondorena det

        morroitza astuna.

        Baso, zuk badakizu

        zer den leher-beharra.

        Baso, zuk badakizu

        zein beltz den bakarra.

        Baso! Bihotza ixurtzen

        utzi parra-parra...

        Utzi zerbait arintzen

        nere zoritxarra.

        Goizeko izarra bezain

        eder ta lerdena

        mundura atera nintzen

        irrits ta amets dena.

        Geroztik zer gerta den,

        hemen azalpena:

        ikus nola nagoen

        lehen izar nintzena.

        Jantziak urratuta,

        oinazpiak minez;

        erazstuna saldu nun

        atsegin-ordainez;

        Saihets hezurrak larri,

        Gosea hil ezinik,

        Hau ikusita nola

        negarrik egin ez? (erdi-negar geldi-unetxo bat)

        Zenbat aldiz egon naiz

        txarrien aurrean;

        ta nasai ezkur-jaten

        haiek ikustean,

        ezkur haiek jan nahia

        sortu zait barnean...

        Ezin! Ni ez naiz inor

        txarrien aldean!...

        Baso, baso! Zer diok?

        Ez al dik zainetan

        irakiten odolak?

        Gogaketa hauetan

        jartzen naukenean ni,

        buru ta oinetan

        ikara sartzen-zaidak

        batera-batetan.

        Arnasa ere estutu,

        intziria larri;

        bularrak puztu eta

        itxia eztarri;

        masail-begietatik

        negar-malko iturri...

        Zeru-lurrak higuinez

        jaurtikia naiz ni!... (geldi-unetxo bat)

        Inoiz gogoratzen zait

        jaiki ta joatea.

        Zabaltzen didatenez

        etxeko atea.

        Aitari negar-malkoz

        barka eskatzea.

        Bihotzak baietz dio...

        Lotea naiz ordea!

        Aita zahar gaixoari

        nik egin niona,

        ta orain barka eske!

        Ez diteke inola!...

        Bizi dala baneki..

        ene aita ona!...

        Barkatuko lidake!

        Zer poza biona!...

        Gurean zenbat morroik

        nahi adina janari!

        Ta ni goseak hiltzen!...

        Bihotz, piztu hadi!

        Jaiki ta goazen bizkor!...

        Baina, hau lotsari!

        Zer esango zioat

        nik nere aitari?

        Bai, bihotz! Arpegia

        josita lurrean;

        «Aita —esango diot

        intziri batean—

        pekatari naiz zeru

        ta zure aurrean!».

        «Semetzat ez, har nazu

        morroitzat etxean!»...

        Ez dit ezer esango...

        Esango balit, zer?

        Ez ote det merezi

        nik orain edozer?...

        Ez dagoke neretzat

        lan garratzik ezer;

        dana egingo diot

        esan bezain laster.

        Lehenago ni ninduan

        semerik maitena.

        Ta hartu banuen ere

        galbide beltzena,

        ikusiko du ondo

        damutu naizena...,

        harena dudala nik

        bihotz hau den-dena!

        Noan! Zuzenbidean

        behingoz nadin jarri!

        Agur, agur baso itzal,

        lurralde ta txarri!

        Deika naukazu, aita,

        deika zure egarri!...

        Hartu nazu, aitatxo...!

        Bioen pozgarri!... (abiatu)

Poliki-poliki oihala bera

© Felix Markiegi