J.D. Salinger - Zekale artean harrapaka

10. KAPITULUA

Artean goiz samar zen. Ez nago ziur zer ordu zen, baina ez beranduegi. Amorrua ematen dit nekatuta ez nagoenean ohera joateak. Hala, zabaldu nire maletak eta alkondara garbia atera nuen, eta gero bainugelara joan eta garbitu eta alkondara aldatu nuen. Zera pentsatu nuen egitea, jaitsi eta Areto Urdinean zer zegoen ikusi. Night club bat zuten bada hotelean, Areto Urdina izenekoa.

Hala ere, alkondara aldatu bitartean, ia-ia jo nion telefonoa nire arrebatxo Phoeberi. Gogoa nuen harekin telefonoz hitz egiteko. Hura bai zentzuduna. Baina ezin joko nion telefonoa, haur bat besterik ez eta ez zen jaikita egongo, telefonoaren ondoan. Gurasoek erantzunez gero esekitzea ere pentsatu nuen, baina horrek ere ez zuen funtzionatuko. Neu nintzela jakingo zuten. Amak beti jakiten du neu naizela. Aztia da hura. Baina benetan ez zitzaidan batere axola izango Phoeberekin hitzaspertutxoa egitea.

Ikusi egin behar zenukete hura. Halako haur polit eta azkarrik ez duzue zuen bizitza osoan ikusi. Benetan azkarra da hura. Esan nahi dut, eskolan hasi zenetik beti atera ditu notarik onenak. Egia esatera, neu naiz familian tonto bakarra. Nire anaia D.B. idazlea da, eta nire anaia Allie, hildakoa, lehen esan dizuedana, hura ere aztia. Neu naiz tonto bakarra. Baina ikusi egin behar zenukete Phoebe. Ile gorria du, Allierena bezalakoa, oso motza uda partean. Uda partean belarrien atzetik orrazten du. Belarritxoak ere oso politak ditu. Neguan, ordea, ile luzea izaten du. Batzutan amak txirikordak egiten dizkio, eta beste batzutan ez. Oso polita, hala ere. Hamar urte besterik ez du. Argal-argala da, ni bezala, baina oso polita bere argalean. Patinatzaileak bezalakoa. Behin leihotik egon nintzaion begira, Parkera joateko Bosgarren Etorbidea gurutzatzen ari zela, eta horixe da hura, patinatzaileen argalekoa. Gustatuko litzaizueke. Alegia, zuek zerbait esan ha Phoeberi, eta hark zehatz-mehatz jakingo du zertaz ari zareten. Edonora eraman daitekeela, alegia. Filme eskas batera eramaten baduzue, adibidez, badaki filme hura eskasa dela. Filme polit batera eramaten baduzue, badaki filme polit ona dela. D.B. eta biok filme frantses bat ikustera eraman genuen, «Okinaren andrea»; Raimuk lan egiten du bertan. Seko jota utzi zuen. Baina «Hogeitaemeretzi maila» du gogokoen, Robert Donatek lan egiten duena. Buruz daki filme osoa, hamar bat aldiz eraman baitut ikustera. Donat eskoziar granja batera iristen denean, adibidez, poliziagandik ihesi eta abar, Phoebek ozen esango dizue justu eskoziar batek filmean huraxe esaten duenean «sardintzarra jango al duzu?»

Buruz daki hizketa osoa. Eta filmeko irakasleak, berez espioi alemana denak, zati bat falta zaion hatz txikia luzatzen duenean Robert Donat seinalatzeko, Phoebek aurrea hartuko dio, hatz txikia jasoko dit ilunean, justu nire aurpegi aurrean. Oso jatorra da. Gustatuko litzaizueke. Batzutan pittin bat sentiberegia izatea. Oso emozionala da haurra izateko. Benetan. Egiten duen beste gauza bat, liburuak idatzi. Ez ditu bukatzen, ordea. Denak ari dira Hazel Weatherfield izeneko ume batez, baina Phoebek «Hazle» ahoskatzen du. Hazle Weatherfield neska detektibea da. Umezurtza dela ematen du, baina gero haren aita behin eta berriz azaltzen da. Aita beti da «hogei urte inguruko gizon erakargarri eta garaia». Seko jota uzten nau horrek. Phoebe. Zinez diotsuet, gustatuko litzaizueke. Txiki-txikia zenean ere azkarra hura. Txiki-txikia zenean nik eta Alliek parkera eramaten genuen geurekin, batez ere igandeetan. Alliek belauntzitxo bat zuen eta igandeetan jolasean ibiltzen ginen harekin, eta geurekin eramaten genuen Phoebe. Han etortzen zen eskularru zuriak jantzita eta gure artean tente asko, andretxo bat bezaIa. Eta Allie eta ni hizketan ari baginen edozertaz, Phoebe adi. Batzutan ahaztu ere egiten zitzaigun han zegoela, hain txikia izanda, baina hark laster jakinaraziko zigun. Eten eta eten jardungo zuen denbora guztian. Allieri edo niri bultzadatxoa eman eta esango zigun:

— Nork? Nork esan zuen hori? Bobbyk ala andreak?

Eta guk dena argituko genion eta hark «Ah!» egingo zuen, eta adi-adi jarraituko. Allie ere aho-zabalik uzten zuen. Asko gustatzen zitzaiola, alegia. Hamar urte ditu orain, eta ez da hain txikia, baina oraindik ere aho-zabalik uzten du edonor —zentzu pittin bat duen edonor, jakina.

Nolanahi ere, gustura hitz egin zitekeen harekin telefonoz. Baina beldur handiegia nion gurasoek erantzuteari, New Yorken nengoela jakingo zuten orduan, eta Penceytik hanka egin nuela eta abar. Hala, alkondara janzten bukatu, prestatu eta igogailuan jaitsi nintzen bebarruan zer zegoen ikustera.

Gizatxar itxurako tipo batzuk eta puta itxurako ilehori batzuk salbu, bebarrua huts samar zegoen. Baina orkestra entzuten zen Areto Urdinean jotzen, eta hara joan nintzen. Ez zegoen bete-beteta, baina oso mahai eskasa eman zidaten hala ere, atzekaldean. Dolar bat pasatu behar nion zerbitzariari sudur aurretik. Motellak, New Yorken diruak badaki hitz egiten, ez naiz txantxetan ari.

Orkestra negargarria zen. Buddy Singer. Metal-hotsa ugari, baina ez metal-hots ona, ez, metal-hots kirrinkaria. Gainera, oso jende gutxi zegoen han nire adinekoa. Egia esatera, inor ere ez. Zahar samarrak gehienak, harroputz itxurako tipoak beren neskekin. Aldameneko mahaian ezik. Aldameneko mahaian hiru neska zeuden, hogeitamar urte ingurukoak. Nahiko itsusiak hirurak ere, eta kapeluak ikusi orduko antzematen zitzaien ez zirela bizi New Yorken, baina bat, ilehoria, ez zegoen hain gaizki ere. Nahiko polita zen ilehoria, eta begiratuka eta horrela hasi nintzaion pixka batean, baina orduantxe etorri behar zerbitzaria nire eskariaren bila. Whiskya eta soda eskatu nion, eta ez nahasteko; bizkor-bizkor esan nion, izan ere, totelka hasiz gero, hogeitabat urtetik beherakoa zarela pentsatzen dute, eta inolako edari intoxikatzailerik saltzen ez. Hala eta guztiz ere, arazoak izan nituen.

— Barka, jauna —esan zidan—, baina ba al duzu zure adinaren frogagarriren bat? Gidari-karneta edo?

Begiratu hotz-hotza bota, egundoko burla egin izan balit bezala, eta honela galdetu nion:

— Hogeitabat urtetik beherakoa ematen al dut bada?

— Barka, jauna, baina gure eginbeharra...

— Ondo da, ondo da —esan nion. Kaka zaharra, pentsatu nuen—. Ekatzu coca-cola bat.

Urruntzen hasi zen, baina berriz deitu nion.

— Botako al zenioke rum pittin bat? —galdetu nion. Oso emeki galdetu ere—. Honelako leku batean ezin egongo gara neurri-neurrian. Botako al zenioke rum pittin bat?

— Asko sentitzen dut, jauna... —esan eta alde egin zidan. Ez nion gaizki hartu, hala ere. Lanpostua galtzen dute gazte bati alkohola saltzen harrapatzen badituzte. Eta ni gazte malapartatu bat izan.

Aldameneko mahaiko hiru sorginei begiratuka hasi nintzen berriro. Ilehoriari, alegia. Beste biak bekatua baino itsusiagoak ziren. Batere nabarmendu gabe, hala ere. Begirada hotz-hotza bota nien hirurei. Baina haiek zer egingo eta, ni hala ikustean, hirurak algaratxoka hasi ergel batzuk bezala. Norbaiti begiratzeko gazteegia nintzelakoan edo. Izugarri haserretu nintzen. Zera, ezkondu edo antzeko zerbait egin behar al nuen bada haiekin? Hobe pikutara bidali izan banitu, baina dantzan egiteko irrikitan egon ni. Batzutan dantzan egiteko amorratzen egoten naiz, eta orduantxe tokatu hura ere. Beraz, bat-batean, makurtu haiengana eta honela esan nien:

— Neskak, nahi al du dantzan egin zuetako inork?

Ez nien galdetu zakar, ez. Oso emeki, egia esan. Baina kaka zaharra, haiek beldurrak nengoela pentsatu. Algaratxoka hasi ziren berriro. Ez naiz ari txantxetan, zeharo ergelak ziren hirurak ere.

— Tira —esan nien—. Hirurokin egingo dut txandaka, bale? Zer iruditzen? Tira!

Dantzan egiteko amorratzen nengoen.

Azkenean ilehoria jaiki zen, nabaria baitzen ni harixe ari nintzaiola hizketan, eta dantza-lekura atera ginen. Beste bi txorimaloak ia-ia lehertu ziren barrezka. Gogor egin behar izan nion neure buruari haietaz ez arduratzeko.

Baina merezi zuen, bai. Dantzari aparta zen ilehoria. Nirekin sekula dantzan egindako dantzaririk onenetakoa. Ez naiz ari txantxetan, neska tentel horietako batzuk tontotuta uzten dute bat dantza-lekuan. Hartu neska azkar bat, eta ia denbora osoan dantza-lekuan zehar eraman nahiko zaitu, edo bestela hain izango da eskasa, onena mahaian geratzea, berarekin edan eta edan.

— Ez zara makala dantzan —esan nion ilehoriari—. Profesionala izan behar zenuke. Benetan diotsut. Behin profesional batekin egin nuen dantzan, eta zu bi aldiz hobea zara. Ba al duzu Marco eta Mirandaren entzuterik?

— Zer? —hark. Ez zidan aditzen. Ingurura begira zegoen.

— Ea ba al duzun Marco eta Mirandaren entzuterik.

— Ez dakit. Ez. Ez dakit.

— Bueno, dantzariak dira, neska dantzaria da. Ez da on-ona ere. Edozer gauza egin dezake, baina ez da hain ona ere. Ba al dakizu neska bat noiz den izugarri dantzari

— Zer diozu? —esan zidan. Ez zidan ezertxo ere aditzen. Haren gogoa han zehar zebilen.

— Ea ba al dakizun neska bat noiz den izugarri dantzari ona.

— Ah-ah.

— Begira, nik badut ba eskua zure bizkarrean. Bada, iruditzen bazait nire esku azpian ez dagoela ezer, ez gonarik, ez zangorik, ez oinik ez ezer, orduan neska benetan izugarri dantzari ona da.

Hark aditu ez, ordea. Beraz, pixka batean ez nion kasurik egin. Dantzan jardun genuen. Arraioa! Nola egiten zuela dantzan neska tuntun hark! Buddy Singer eta bere orkestra negargarria «Just One of Those Things» ari ziren jotzen, eta zeharo desitxuratzen zuten. Oso abesti polita da. Ez nintzen saiatu gauza zailetan dantzan egin bitartean —gorrotoa diet dantzatzerakoan harrokerietan hasten direnei—, baina batetik bestera neraman, eta ederki jarraitzen zidan. Baina, hara xelebrekeria, nik gustura zegoela uste eta bat-batean non botatzen didan honako inozokeria hau:

— Lagunek eta nik Peter Lorre ikusi genuen atzo gauean —esan zidan—. Zine-aktorea. Berbera. Egunkari bat erosten ari zen. Primerakoa.

— Zuek duzue suertea —esan nion—. Zuek duzue suertea.

Ergel hutsa zen hura. Baina nolako dantzaria. Ezin izan nion neure buruari eutsi buru tuntun haren gainean musu bat eman gabe, badakizue, marran. Haserretu egin zen nik hura egitean.

— Aizu! Zer ari zara?

— Ezer ez. Ez zara makala dantzan —esan nion—. Arrebatxo bat daukat, laugarren kurtsoan dagoena oraindik. Hura bezain ona zara, eta bizirik nahiz hilda dagoen edonork baino hobeto egiten du hark dantzan.

— Kontuz zure hizkerarekin, axola ez bazaizu.

Hura zen izateko andre dotorea, hura. Erregina bat, alajainkoa!

— Nongoak zarete? —galdetu nion.

Ez zidan erantzun, ordea. Nahikoa lan zuen ingurura begiratzen, ea Peter Lorre ikusten ote zuen edo.

— Nongoak zarete? —galdetu nion berriz.

— Zer? —hark.

— Nongoak zarete? Ez erantzun nahi ez baduzu. Ez zaitut nekatu nahi.

— Seattlekoak, Washingtonen —esan zuen, hura esatearekin fabore demasa egingo balit bezala.

— Oso hizlari ona zara —esan nion—, ba al zenekien?

— Zer?

Utzi egin nion. Hura ere gehiegi harentzat.

— Nahi al duzu jazz pittin bat dantzatzea. bizkorren bat jotzen badute? Ez jazz xelebrea, ez saltoka eta horrela, ez; ondo eta erraz. Denak esertzen dira bizkor bat jotzen dutenean, zaharrak eta gizenak ezik, eta nahikoa leku izango dugu. Bai?

— Berdin zait —esan zidan—. Aizu, zenbat urte dituzu, nolanahi ere?

Horrek ez zidan batere graziarik egin, ezta batere gero.

— Demonio arraioa! Ez zaitez horrekin hasi —esan nion—. Hamabi urte ditut, Kristo. Handia nagoela nire adinerako, horixe.

— Entzun, esan dizut lehen ere, ez zait gustatzen hizketa modu hori —esan zidan—. Hizketa hori erabili behar baduzu, nire lagunekin eseriko naiz, badakizu.

Barkamena eskatu nion ero baten moduan, orkestrak orduantxe pieza bizkor bati ekin zion eta. Jazz dantzan hasi zen nirekin, baina poliki eta erraz, ez xelebre. Benetan ona zen. Ukitu besterik ez zenuen egin behar. Eta jira egiten zuenean, ipurditxoak ikara egiten zion poliki. Txe-txe eginda utzi ninduen. Benetan. Eseri ginenerako erdi maiteminduta nengoen. Neskekin horixe dago. Zerbait politik egiten duten bakoitzean, nahiz eta ederrak ez izan, edo nahiz eta tuntun samarrak izan, erdi maitemindu egiten da bat, eta gero ez dakizu non arraio zauden. Neskak. Jaungoikoa! Erotu egin dezakete bat. Bai horixe.

Ez ninduten gonbidatu beren mahaian esertzera, batez ere oso ezjakinak zirelako, baina ni eseri hala ere. Nirekin dantzatutako ilehoriaren izena Bernice eztakitzer zen, Crabs edo Krebs. Bi itsusien izenak, Marty eta Laverne. Nik esan nien Jim Steele nuela izena, gogoak hala eman zidalako. Gero elkarrizketa inteligente batean lotzen saiatu nintzen, baina ezinezkoa inolaz ere. Besoak bihurritu behar haiei. Nekez esan zitekeen hiruretan ergelena zein zen. Eta hirurek jarraitu zuten areto osoan zehar begira, une batetik bestera zineko artista pila bat sartzera balihoa bezala. Zera pentsatuko zuten haiek, zineko artistak Areto Urdinera agertzen zirela New Yorkera etortzen ziren bakoitzean, Stork Clubera edo El Moroccora joan beharrean. Nolanahi ere, ordu erdi bat behar izan nuen Seattlen non lan egiten zuten jakiteko. Segurantza-bulego batean egiten zuten hirurek. Ea gustatzen zitzaien ere galdetu nien, baina zer uste duzue, hiru tuntun haiengandik bazegoela erantzun inteligenterik jasotzerik? Pentsatu nuen bi itsusiak, Marty eta Laverne, ahizpak zirela, baina galdetu nienean izugarri mindu ziren. Bistan zegoen ez zutela elkarren antzik nahi, eta ulertzekoa zen, baina baita barregarria ere.

Hirurekin egin nuen dantzan, banan-banan. Itsusietako bat, Laverne, ez zen hain dantzari txarra ere, baina bestea, Marty, hura zen izatekoa. Askatasunaren Estatua arrastaka eramatea bezala. Hura arrastaka eraman bitartean zerbait asmatu behar, dibertituko baginen. Hala, zera esan nion, justu orduantxe ikusi nuela Gary Cooper, zineko artista, aretoaren beste aldean.

— Non? —galdetu zidan ezin urduriago—. Non?

— A, justu-justu ihes egin dizu. Oraintxe irten da kanpora. Zergatik ez duzu begiratu esan dizudanean?

Dantzatzeari utzi zion eta denen buruen gainetik begira hasi zen, ea ikusterik bazuen.

— Kaka zaharra! —esan zuen.

Ia hautsi nion bihotza, benetan. Damutu zitzaidan txantxa hura egin izana. Zenbaiti ez dago adarra jotzerik, merezi izan arren.

Hara zer xelebrekeria, ordea. Mahaira itzuli ginenean, Gary Cooper alde egin berria zela esan zien Martyk beste biei. Motellak!, ia bota zituzten beren buruak Lavernek eta Bernicek, hura entzutean. Ezin urduriago jarri ziren eta ea ikusi zuen galdetu zioten Martyri. Honek zer eta justu-justu ikusi zuela. Ni seko txetuta.

Barra ixten ari ziren, eta bina edari erosi nien laster itxi aurretik, eta beste bi coca-cola eskatu nituen neuretzat. Mahaia basoz beteta zegoen. Itsusietako batek, Lavernek, barre egiten zidan coca-cola besterik edaten ez nuelako. Oso umore jatorra harena. Bera eta Marty Tom Collins bana edaten ari ziren. Abendu-abenduan, alajaina! Ez zuten ezer hoberik ezagutzen. Ilehoria, Bernice, bourbon urarekin ari zen edaten. Trago ederrak jotzen zizkion. Zineko artisten bila ari ziren hirurak denbora guztian. Apenas hitz egiten zuten, ezta beren artean ere. Martyk beste biek baino gehixeago. Xelebrekeria aspergarriak esaten zituen, komunari «neskatoen gela» deitzen zion esate baterako, eta uste zuen Buddy Singeren klarinete-jole gizarajoa demasa zela, jaiki eta pare bat ezpainkada ez hotz ez bero jo zituelako. «Makilgoxoa» deitu zion haren klarineteari. Hura bai xelebrea. Beste itsusiak, Lavernek, zirtolaritzat zeukan bere burua. Esan eta esan aritu zitzaidan, aitari deitu eta galdetzeko ea zer asmo zuen gau hartarako. Ea aitak bazuen zitarik. Lau aldiz galdetu zidan. Oso zirtolaria izan hura. Bernicek, ilehoriak, apenas esaten zuen ezer. Zerbait galdetzen nion bakoitzean, «Zer?» erantzuten zidan. Horrek bere onetik ateratzen du bat azkenerako.

Edaria amaitu ondoren, zutitu hirurak bat-batean eta batera joan behar zutela. Goiz jaiki behar zutela, Radio Cityko Music Halleko lehen saioa ikusteko. Pixka batean gera zitezen saiatu nintzen baina ez ziren geratu eta agur esan genion elkarri. Esan nien noizbait ikusiko nituela Seattlen, hara joaten banintzen, baina dudan jartzen dut inoiz halakorik egingo ote dudan. Haiek ikustea, alegia.

Zigarro eta guzti, kontua hamahiru bat dolarrekoa izan zen. Pentsatu nuen gutxienez nirekin egon aurretik hartutako edariak ordaintzera prestatuko zirela —ez nien utziko, jakina, baina gutxienez hartarako prest egon behar zuketen. Ez zitzaidan gehiegi axola, hala ere. Hain ziren ezjakinak, eta halako kapelu itsusi eta nabarmenak zituzten. Eta kontu hark, goiz jaiki behar zutela Radio Cityko Music Halleko lehen saioa ikustera joateko, zeharo tristatu ninduen. Norbait, kapelu itsusi-itsusiko neskaren bat adibidez, New Yorkera etorri —nondik eta Washingtongo Seattletik, alajainkoa!—, zertarako eta goizean goiz jaiki eta Radio City Music Halleko lehen saioa ikusteko. Horixe ezin dut eraman, zeharo tristatzen nau. Ehun tragotara ere gonbidatuko nituzkeen hirurak hura ez esateagatik.

Haiek irten eta berehala alde egin nuen Areto Urdinetik. Ixtekotan ziren, nolanahi ere, eta banda aspaldi alde egina zen. Izan ere, leku beldurgarria zen bertan egoteko, salbu eta dantza-lagun ona bazenuen edo zerbitzariak benetako edariak edaten uzten bazizun, eta ez coca-colak. Ez dago luze eserita egoterik munduko ezein night clubetan, pattar pixka bat eskatu eta mozkortzerik ez badaukazu. Edo ero-ero jartzen zaituen neskaren batekin ez bazaude.

"J.D. Salinger - Zekale artean harrapaka" orrialde nagusia