inprimatu
Olerkiak
Izenburua:
Olerkiak
Sinadura:
Pello Zabaleta
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Zabaleta, Pello

Argitalpena:
Egan.
Urtea:
1974
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1/6
Orrialdea:
103-111

 

 

 

 

faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


faksimilea ikusteko


Elburuek zentzurik ez. Ohiturak zer?

 

Esnaola, Anastasio

 

 OHITURAK ZER?

 

 Herri guziak,

 Ditu ohiturak,

 Herri guziak.

 Azter ditzagun, azter gureak;

 Atzo indartsu, orain utziak.

 Geure ohiturak...

 

 Lana astean;

 Pausatu jaian

 Etxe bakean.

 Goizik jeikita, meza goizean...

 Bezperak gero, bazkal ondoan...

 Pozik batean.

 

 Garaia bazan,

 Ondoren dantzan

 Herriko plazan.

 Neska mutilak tuntun airetan,

 Zango arinik han izaten zan...

 Herriko plazan.

 

 Zangoz gogorrak

 Ziran zaharrak,

 Irri ta parrak.

 Neskatxa hoiek daude azkarrak...

 Mutilak ere oro trebeak...

 Irri ta parrak.

 

 Nun zer zen jakin

 Behar; soinua

 Nun zen jaiakin.

 Gazte multso bat han zen harekin,

 Iluna arte drote elkarrekin

 Etxera ilunakin.

 


Galdu ziren horiek

 

Esnaola, Anastasio

 

 Lehengo plazan jende gutxi da,

 Jolasten gaurko egunetan;

 Herriko jaiak kenduez geroz

 Jai dago gure txokotan.

 Askotan, hilak ematen dute,

 Bizitasun ametsetan.

 Gazteak beste joerak ditu;

 Zaharrak goibel etxetan...

 

 Eskuetako soinuen pozak,

 Gaurko gaztedi giroan,

 Ez dute sortzen dantza biderik,

 Ezta gogorik kolkoan.

 Tresna horien jotzaile orok,

 Gorde zazute gogoan:

 Iņork ez du gaur maite soinurik,

 Utzi bada museoan.

 

 Ez duzu berriz, auzoko plazan,

 Dantzari asko ikusiko,

 Ezta gehiago autsik jango ere

 Eztularen egiteko.

 Soinu jotzaile, ez da lehengo

 Denbora berriz etorriko;

 Gaurko gazteen iguingarri da.

 Baztertu behin betiko!

 

 Beste idolu batzuek daude

 Liberti dadin jendea.

 Artista hoiek duten gauza bat

 Bizarra ta ile luzea.

 Nik ez dakit, zer ikusten dien;

 Ez dakit haien airea.

 Baina gazteak maite dituzte,

 Zer nahi duzu egitea!

 


Beste gizon bat, beste bizitza bat

 

Esnaola, Anastasio

 

 Bakoitzaren burua

 Arrastotan sartu,

 Behar zuen gizonak,

 Ezi eta zaildu.

 

 Aldaketa haundiak

 Ditugu gaurregun,

 Ez! ta zaildu hitzak

 Zentzurik ez inun.

 

 Buruauste zakarrak

 Ditu gaur gizonak;

 Erantzun bila dabil;

 Baina inun ez onak!

 

 Teknikaz oso gora,

 Jakintzaz ere bai;

 Ala ta guztiz ere,

 Ez gera gu lasai.

 

 Egungo asmakizunak

 Eta aurrerapenak,

 Ondu ala gaiztotu

 Egingo pertsonak?

 

 Bonbak, gerrako tresnak,

 Ba daki egiten.

 Hauekin ari gera

 Mundua ondatzen.

 

 Erlijioa ere,

 Dantzan asi zaigu;

 Lehen fijo zen dena.

 Orain ez dakigu!

 

 Askatu-ta, koloka

 Dago gaur bizitza;

 Berriro lotzen ba da

 Geroan ekintza!

 


Azkena

 

Esnaola, Anastasio

 

 BIDE ZAHARRAK UTZIZ,

 BERRIAK AZTERTUZ,

 HORLA GABILTZA ORAIN,

 KRISIAN JOKATUZ.

 

 LEHENAREN PATXARA

 IZANEN DA GERO;

 ISTINGAN GAUDEN HONTAN,

 JO DEZAGUN BERO.

 

 GIZON BERRIA EGIN

 BEHAR DUGU DANOK.

 EZ GAITEZEN OKILDU

 HORI NAHI DUGUNOK.

 


Lehena ez da lehena

 

Esnaola, Anastasio

 

 Lehena ez zen dena

 Imitagarria;

 Ez eta ere txaharra

 Egiten zen guzia.

 Historia izan da

 Gizonen argia;

 Orainak, beraz, jakin

 Behar du egia,

 Zaharren akatsetan

 Ez dadin jausia.


Ba zen ederraren biltzaile. Menditar bat itzalpean

 

Esnaola, Anastasio

 

 Bidetan zehar, jomuga barik, zer nengien ahantzirik,

 Zihoazkidan zangoak arin, nenbilen bide hertsitik.

 Agure zahar batekin topo eginda gero, lehenik

 Mintzatzen hasi ginan batera, agur bero bat eginik.

 

 -Itzulbiraka, usu dabilkit, burutazio gogorra,

 Aguro esan nion dolorez. Begira nion agora;

 Josi zituen begiak nigan; hurbilduz gero albora:

 -Zein zamorroak jaten dik hola barneko hire alorra?

 

 -Gazte denboran eta bizitzan, zeure bizitzan kausitu

 Izan ahal du gizonak, behin, zorion bero paketsu?

 -Nahi gabeak, kolore beltzez, orain bezala bestitu

 Zuen ordungogure garaia; ez zaitez horla harritu.

 


Ba zen sinismena haurtzaroan

 

Esnaola, Anastasio

 

 Ezaugerakin batera lerden, larrosa-lore bezala,

 Haurrek arkitzen zuen sinetsa, guria bezain mardula.

 Gauz orok duen itzalen otza oraindik hasi ez zela,

 Haien barnean bizturik zegon Goiko launaren kandela.

 

 Sinesmen printzak, munduko leizan, aurretik zeramatziten,

 Eror bildurrik gabe, aurrera, noranahi jo zezaketen.

 Bildurrak eta eriotz otzak ez zien hatsikan kentzen

 Ekaitz gogorrak asko izan arren, harek gordetzen zituzten.

 

 Haurretan sinesmena

 Har zuten pertsonak,

 Zori oneko dira,

 Gaitzetik gerizak.

 Dardara egin arren

 Bizitzan, ontziak,

 Ondora ez dira joanen

 Ez dirake itoak.

 

 Uhin gandorren herpin

 Biden labainean,

 Elduko dira beti

 Arrixku denetan.

 Sinesmen argi horrek,

 Larri direnean,

 Portu segurra nun den

 Jarriko aurrean.

 

 Jolasean, mendian,

 Edo lore biltzen,

 Pozik dabiltz haurtxoak

 Jauna ohoretzen.

 Bien bitartez zuaitz

 Gainetik abesten;

 Txori politak agur

 Diete egiten.

 

 Sinesmen garaitzaile

 Fina ta bortitza!

 Fermuki dama beti

 Barrengo bizitza.

 Ez da munduan gaitzik

 Ezta ere eriotza,

 Goibel jarriko dunik

 Haurraren bizitza.

 

 Haurrak ez dute noski

 Ezagutu oraindik,

 Gizonen baitan dagon

 Gaitzezko griņarik.

 Horregatik ez dute

 Ikusten txaharrik...

 Jaunak zaintzen ditu-ta

 Oker den guztitik.

 

 Goikoak emandako

 Sinesmen ederra!

 Ederrez ederrena!

 Inun badu arrera!

 Umeen baitan suma

 Zuen Jaunak era,

 Emeki guregana

 Lortzeko sarrera.

 

 Grazien egoitza da

 Haurtxoen biotza,

 Ez daigun sartu guk han

 Pekatuen otza!

 Iņork ez digu ematen

 Jaunaren urratsa

 Haurrak baino obeto.

 Haietan da hatsa!

 

 Haurren plazer bakarra

 Jaio direnetik,

 Maitasunean bizi

 Sinetsiz gogotik.

 Zerua dute soilik,

 Ezer ez besterik,

 Aberri eztitsua

 Danetan lehenik.


Gazte garaian

 

Esnaola, Anastasio

 

 Iratzar adi

 Lo zorrotik;

 Umekeriak

 Aldegin dik.

 Behar duk presto

 Jarri zutik.

 Ator ta segi

 Nere atzetik.

 

 Hire gorputzak

 Daukan griņa

 Ez duk iņolaz

 Ase eziņa.

 Egin zak beraz

 Alegiņa;

 Horrekin ez haiz

 Gaiztagina.

 

 Har zak kuraia,

 Gazte haizeņo;

 Atsegin har zak

 leporaino.

 Ez duk damurik

 Hiltzeraino.

 Bota albora

 Kezka laino.

 

 Gazteen gerla, beraz, haundia izan da beti munduan,

 Sinesmen hatsak, ordea, biltzen zituen, lehen, bidean.

 Hamaika ardi, galduak, sartu dira zuzen artegian,

 Jaungoiko deia gogorra bai zen sinesten zuten barruan...

 

 Sinesten duzun zeru

 Hori, ez da gezurra;

 Ikusten ez bada ere,

 Ken zazu bildurra;

 Gure bizitza hemen

 Oso da laburra.

 Gero beste bat dator,

 Gauza hau da segurra.

 

 Lehen ikas zenuen

 Zeruko bidea.

 Hura dena ote zen

 Mamirik gabea?

 Lurrak ez du egirik

 Ha bezain betea.

 Zoaz aurrera bada.

 Hor duzu bakea!

 

 Zuen aiten aitonak,

 Goian jarri zuten

 Zori onaren lurra.

 Harat jo ere zuzen!

 Sainduen urratsetan,

 Bizitza asmatzen,

 Arki zuten plazera.

 Haik beti zoratzen!

 


Ba zen ederraren biltzaile. Menditar bat itzalpean

 

Esnaola, Anastasio

 

 Etxape urdin urdina dakust,

 Etzanda nagon muinotik;

 Harat honerat ene begiak

 Dabiltza pausa eziņik.

 Epeka; odei zuri batzuek

 Astiro doaz ortzitik,

 Eguzki printzen musu gozoa

 Lapurtuz neri gainetik.

 

 Ortziko uztai urrez jantziak,

 Bero arradak lurrera

 Igortzen ditu dena suspertuz,

 Dagokion arabera.

 Betidanikan duen bidean,

 Aldatu gabe tankera,

 Aurrera doa hatsa emanaz

 Bizidun denai barnera.

 

 Ez du bullarik iņoiz ematen

 Daraman ortzi bidean;

 Emeki baizik ona dario;

 Bizitza dama bakean.

 Zerutar euna duela hesi,

 Indar azkarra funtsean.

 Eder ta haundi ager zait neri,

 Parrezka beti aurrean.

 

 Pozaren pozez, mundu osoa,

 Argizko eztai gozotan,

 Kantuz ari da bildurrik gabe

 Zaindari horren aurrean.

 Honek iņutzen du dena beti

 Bero ta galda eztitan,

 Bare ta eme emendaturik

 Guziak beren gauzetan.

 

 Gauaren beltzak egin du intza;

 Erdi jela zen errekan;

 Antzigar zuri otzaren antza

 Eguna eldu denean.

 Haren izpirik ez dago orain;

 Aizea pil pil danean.

 Ederren bila dabiltzan askok,

 Ez dakite nun dagoan.

 


Herriak maite zuen herria. Herriak maite zuen bere hizkuntza. Agur euskaradunei

 

Esnaola, Anastasio

 

 Agur zuri, euskaldun,

 Euskaldun jator.

 Sor ziņan lurrean,

 Tintatu ziņan lekuan,

 Egin duzu euskara,

 Mintzaira bereizia.

 Bihotz barnean,

 Maitasunez hesia,

 Gizaldiz gizaldi,

 Denen kontra eutsia.

 Zuk eman diozu

 Gaurdaino bizia.

 

 Agur berriro, euskaldun zahar!

 Zenbat gauza zor dizugu!

 Denak zenbatzen zaila litzake;

 Batzuk kondako ditugu.

 


Etsaien kontra ari izan zen

 

Esnaola, Anastasio

 

 Ondoko erresumak boteretsuak!

 Aurka beti zenituen.

 Zuk, berriz, kontra hats haundi zenuen.

 Denetatik libro geldi zinen.

 

 Iparretik eta hego aldetik,

 Harmadun gizonak atarian,

 Zu mendeko jarri nahian.

 

 Zu mendeko uztarri azpian,

 Oinpean zapaldu, istripuan,

 Txunditu nahi zinduten.

 


Libro gelditu zen

 

Esnaola, Anastasio

 

 Zure etxolak, mendi jauregiak,

 Zotalezko hormak, zurezko solibak,

 Etxe bizkarrak lasto ta buztin.

 Maite zenuna geldi zen zeurekin!

 


Etxean pozik

 

Esnaola, Anastasio

 

 Gorde zenuna, ona zenuen

 Etzateko beti atsegin

 Izkutatzeko ere segur.

 Berotzeko be zenun sua,

 Beti enborrak piztuta.

 Iņoren enbirik ez zen sortu

 Sekulan zure bizitzan.

 

 Etxe jauna, zuk belaunean

 Haurtxo txikia zendukan.

 Amandreak, txukun jakiak

 Surtan prantatzen erreta.

 Esne ta gazna ez zenun falta.

 


Ihizetak zuen aragia. Aita semeak

 

Esnaola, Anastasio

 

 -Ba digu ihiza

 Aran sakonean igeska.

 Ezkudian jan dik,

 Jan da jan ari izan duk.

 Ama semeekin duk,

 Umaldi bateko bi urruxa.

 -Urruxak, aita, urruxak?

 Ez ahal da ahardirik?

 -Ez adi artega.

 Hartarik ere izanen duk.

 Guazimak, guazimak

 Azkar, arin, estalian;

 Guazimak, dardai

 Eta ubal hariekin.

 -Han ez dugu zulorik,

 Ez dugu sarerik,

 Ez dugu leizerik,

 Ez dugu babesik.

 Barne estu naiz;

 Dardarak hartuko nau,

 Bildurrak jaten nau,

 Izuak,

 Dardarak,

 Ikarak,

 Kuraia kendu didate,

 -Eskumotz ahal gaituk?

 Dardaiak zertako ordun?

 Ubal harriak zertako ordun?

 Ama etxolan digu zai,

 Txikiak gose dituk.

 Ezkur hiriņa eskas,

 Gaztainak urri;

 Goseak hillen dizkik.

 Nahi ta nahi ez,

 Basabere bat behar digu,

 Legatzean zezeņa, seme.

 Legatzean zintzilika

 Zezeņa negurako.

 -Zuk bai duzula zentzuna, aita,

 Zuk bai dakizula egia!

 Zuk bai ikusten duzula,

 Ongi geroa, geroa:

 Negua gainean dugu laister,

 Edurra oparo inguruan;

 Legatzean zezeņa aski

 Zintzilika ez badugu...

 Sabelean zorriak...

 Gosea izanen dugu...

 Ez naiz orain txundituren,

 Lagunduko dizut lanean;

 Noranahi ziholarik,

 Zernahi duzularik

 Zurekin nahi dut izan.

 Edonun arkitzen zeralarik,

 Basabere ikusten duzularik,

 Otxana edo guztiz zakarra,

 Handia edo ttipi ttipia,

 Gaztea edo zakarra,

 Basauntza edo basurde...

 Arrapaturen dugu biok.

 

 -Basabere bortitzak,

 taldeka taldeka,

 Beti taldeka zebiltzak,

 Handiak txikiak zaintzen.

 Guk ttipiak behar dizkigu,

 Errendi ahal ditugunak,

 Eraman ahal ditugunak;

 Baina behar digu bat ereman.

 Biok bakarrik nahiko gutxi

 Soseguz haien atzetik

 Tranpak patxaran jartzeko.

 Baina ez bildurtu, seme;

 Bertze batez atzilotuko

 Dizkiguko beste haindiak.

 Bertze batez gehiago

 Gerala;

 izkiluz obeki ornituak

 Gerala;

 Zulo autatuetan gertu

 Gerala;

 Handiak, orduan bai

 izanen ditugula.

 


Ama semeekin

 

Esnaola, Anastasio

 

 -Eskaratzean zura,

 Semetxo kutunak,

 Pila behar duzute;

 Sar zazute barrura,

 Ezkoa ez badute,

 Utzirik aztunak.

 

 Laister dira onezkero,

 Besteak menditik;

 Ekarriko digute

 Ihiza berekin.

 Pranta dezagun, bada,

 Gosari koipedun.

 

 Txarrotan ere jarri,

 Esnea haientzat.

 Ase ditzagun ongi!

 Irabaz dute ta!

 Egun sentiz joan da

 Goserik dirake.

 

 -Ariztipean ba da,

 Nahi ainbat adar.

 Haruntz goaz biltzera.

 Laister gara hemen,

 Bizkarrean sorta bat

 Bakoitzak dugula.

 

 Sakela ere ezkurrez

 Betetzen ahalegin

 Guzia eginen dugu.

 Orain lehor dira;

 Gero, izotzak datoz,

 Ez ditzagun galdu.

 

 -Bildu, kutunak, bildu

 Sorta bana zura;

 Puxika ezkurrak ere,

 Ekarri etxera.

 Danen beharra laister

 Ditegu neguan.

 


Eduki zituen etsaiak egun batez

 

Esnaola, Anastasio

 

 Ibai ertzean,

 Zaldunak gora,

 Zaldunak behera.

 Lasto zuziak,

 Eskumaldean

 Daramatzite piztuta.

 Etxolak sutuz,

 Pikardi haundiak,

 Dagizkite herrian.

 Mendeko denok,

 Nahi gaituzte

 Haien morroi izateko.

 Ego aldeko

 Etsaiak ditugu.

 Amorru biziz,

 Odol egarriz,

 Denok katibu,

 Eraman nahi

 Gaituzte atzetik.

 Debru zikiņak,

 Geure gainetik

 Beharko dite

 Iragan lehenengo.

 


Tontorrez tontor mezuak

 

Esnaola, Anastasio

 

 Bizkor, seme, hoa mendira;

 Egin zak kea, eman siņale.

 Ez ahantzi, arrisku siņale.

 Nola egiten den bai ahal dakik?

 -Ke zuria, aita, zuria eginen dut;

 Hiru bider gora, hiru bider behera.

 -Hori duk, seme; egin zak hori.

 Adarra gero, arkaitz gainetik,

 Behar duk jo, hiru bider gogotik.

 Aldi batez urren, zotalez estali sua.

 Eguteruntz jira adi; ago txit ernai;

 Handik zetorkek lehen, anaien erantzuna.

 Kea bazegitek, seme, ba zegitek zer den.

 


Gailurretik gailurrera

 

Esnaola, Anastasio

 

 Altabiz gainak ohiu dagigu,

 Gal zori bat datorkigu.

 Ipar aldeko jauntxo zitalak,

 Aurki, izanen ditugu.

 Azkarrak dira, harmadun denak;

 Guk zer eginen diegu?

 Igor dezagun mezu bat arin,

 Gaizkatu nahi badugu.

 

 Auzoko jaunek, zekiten legez,

 Eman zuten ezaugarri.

 Adierazi zioten ongi,

 Zer pasatzen zen, elkarri:

 -Norbait hemen duk, etsai duguna,

 Su ta gar denon galgarri.

 Menderatu nahi gaituan hori,

 Jar dezagun parregarri!


Eta egin zuten billera

 

Esnaola, Anastasio

 

 MEZUA EKARRI ZUENAK

 

 Burget bailaran, har dugu mezu;

 Ke zuriz igor duguna.

 Lasterka hoa, esan dit jaunak,

 Jakin zak behar duguna.

 Hemen nauzute. Esan, zer dugu?

 Ager, agintzen zaiguna.

 Gazte guziak prest dira. Arin

 Eman zazue erantzuna.


Lehendakariak esan zion

 

Esnaola, Anastasio

 

 Ez dakik zenbat poztu arazi

 Gaitukan gazte azkarra!

 Denok ezjakin gindukan hemen.

 Ematen diguk dardara!

 Bertan behera eginen digu

 Aritz azpian biltzarra.

 Ezagut araz digukalako,

 Har zak guzion ezkerra!

 

 Bialdu auten herritar oroi,

 Hauxe ziegu agintzen:

 Gure lurretan sartu den horri,

 Bere kasa utzi pasatzen.

 Ezin digu gaur horren kontra egin.

 Ez nekatu, arren uxatzen!

 Eldu den beste une batetan,

 Hasiko gara botatzen.

 

 Oraingoz gorde zazute oro,

 Ahal duzuten moduan.

 Abel-gorriak igor mendira,

 Bazka ditezen basoan.

 Jakiak gaizka kutxetan sartuz,

 Buztiņa dagon zoruan.

 Etsai harek ez dezala arkitu

 Onki bat ere eskuan!

 

 Haurrak eta amak toki segurra

 Arki dezatela azkar.

 Saletxe baitan ez balukete,

 Bila, beste edozein baztar.

 Mutillak honuntz zatozte gero,

 Dardai, ixkillu eta abar.

 Denon artean osa dezagun,

 Indar haundi ta bat bakar.

 


Eta gaur

 

Esnaola, Anastasio

 

 LEHENGO GAUZAK

 GAUZA ZAHARRAK

 GAUZA ZAKARRAK

 GAUZA ZATARRAK.

 

 BERRIAK BEHAR

 MUNDUAN ZEHAR

 BAINA NOLA HAR

 ZU, MUNDUTIAR?

 

 AZTER DITZAGUN

 IKUS DEZAGUN

 NOLA ARKITU

 BEHAR DITUGUN.

 


Lehengo bideak galdu

 

Esnaola, Anastasio

 

 Bizi moldea egungo egunez

 Ikusten dugu aldatua.

 Gehiago jakin, gehiago ikusi;

 Baina gal dugu zentzua.

 Ilargian zer gertatzen zaukun...

 Jendea dago mirestua!

 Iduri zaigu, ari garela

 Berriz egiten mundua.

 

 Harat hona ta karrikan zehar,

 Berdin menditan, soegin:

 Jendeak dabiltz zahar ta gazte,

 Nola ukanen atsegin.

 Beta baduzu eta ahalik,

 Haiekin mintza, itzegin.

 Baina barrutik pozik dabilen

 Egundo ere ez galdegin.

 

 Zer da ba poza? galdeturen du,

 Zerbait makurra bailitza.

 Poz haren bila dabil amorruz,

 Konpondu nahirik bizitza.

 Baina aspaldi ahantzia du.

 Sentidu gabe du bizitza.

 Berdin da haientzat, mugitzen ez dan

 Mendian dagon arkaitza.

 

 Zer da zuretzat Kristo, bizitzan?

 Norbaiti aipa zaiozu.

 Laister erantzun eder askoak

 Harek emango dizkizu:

 -Gure artean, menderez mende

 Ukan dugun izen faltsu;

 Preso eduki gaitun izena.

 Hori besterik ez duzu.

 

 Jesu Kristo da, nire bizitzan,

 Gizon bat gizon artean;

 Besterik dela, ez dut sekula,

 Pentsatu nere barnean.

 Jaungoikoaren semea dela,

 Gizon eginda lurrean,

 Diote batzuk, jende xehea

 Jartzeko bere mendean.

 


Bide berrietan zehar galduta

 

Esnaola, Anastasio

 

 TEKNIKAZ TRONPATUAK

 

 Jakintza mailan arkitu nahi,

 Zenduen danen egia;

 Eta teknikan jar duzu Jainko,

 Hartan zelakotz argia.

 Teknika horren pean odea,

 Erori zaizu fedea.

 Bide zaharra illun zen; baina

 Erraza ahal da berria?

 

 Makinak eman ahal duena

 Daukazu egi bakartzat.

 Hortik kanpo den beste guzia

 Hartu behar da okertzat.

 Baina bizitzan gauza asko dira

 Arras sailak makinentzat;

 Hauek ez dute erantzun onik

 Zuk dituzun galderentzat.

 

 Izpiritua, hatsik gabeko

 Gauzetan finka nahi da;

 Konkretua da maitatzen dena;

 Beste oroi ostikada.

 Mendean izan behar zenduna,

 Jauna duzula esanda,

 Konpreni zazu nola zabiltzan,

 Ematen duzun oinkada.

 

 Kalkulu batzuk eginez geroz,

 Erausiz korapilloak,

 Munduko egin danen ardatza

 Eskutan uste jakintzak.

 Lan hoiek oro behar dira gaur,

 Ontzat daduzka munduak.

 Baina hoietzaz kanpo ba dira

 Prolema sakon askoak.

 


Galdezka ta galdezka

 

Esnaola, Anastasio

 

 ERANTZUNIK GABE

 

 Hamaika mila milaka aldiz ta gehiago oraindik,

 Manera makur dohain gabeak aintzinean ikusirik,

 Sinesgabeak kausitzen ditu frango gauza miresturik.

 Esplika nahi eta ezin du: hau zer da, nola ta nundik?

 

 GIZASEME ERRUKARRIAK

 

 Hospitalean minez

 Haur txikia datza;

 Zergatik sofritzen du

 Erio garratza?

 

 Egun bi jaio dela,

 Argi ordu motzak.

 Hil beharra du azkar;

 Indarrik ez hatsak.

 

 Errurik gabe dena

 Oinazez lehertuz;

 Ordu bat ere ezin

 Iragan soseguz.

 

 Noren ordez ari da?

 Galdetuko duzu;

 Behar ez ditun zorrak

 Jarri du oinazetsu.

 

 BESTE OHE BATETAN AMA

 

 Amets egin ondoren

 Eldu da ordua.

 Mundura ekarri duzu

 Aingeru osoa.

 

 Biotza hertsi zaizu,

 Haurraren minakin.

 Opa zenion poza,

 Ez duke berekin.

 

 Negar malkoz nahasiz

 Ikaraz har zaizu.

 Ezin zara pausatu,

 Zu ezin lasaitu.

 

 Ez zera zu errudun,

 Ezta ere semea.

 Nola etorri zaizu

 Holako kaltea?

 

 Galdezka ari zara,

 Zergatik, zergatik?

 Iņork ez dizu ematen

 Horren erantzunik.

 

 Segi galdezka, aurrera;

 Ba dira jakintzuk.

 Emango dizkitzute

 Danen errepostuk.

 

 Bizidun danen eran,

 Esango dizute,

 Aulak ezin du jarrai;

 Batzuk ezin dute.

 

 Hitz horiek nahiko,

 Bailitu biotzak,

 Ezin dute konpreni,

 Dituzun negarrak.

 

 Hamaika gertakizun

 Holako ba dira.

 Behar bezela hartzen

 Jakingo balira!

 


Nahasmendu higuingarri

 

Esnaola, Anastasio

 

 BEHERA ERLIJIOA!

 

 Tabu bat zela,

 Dioskute

 Tabu bat bakarrik

 Tabua, mitoa,

 Mitoa ta tabua

 Bakarrik.

 

 Sineste pean,

 Dioskute

 Giņauden lotuak

 Soka motzean,

 Mitoak, tabuak

 Lotuak.

 Pentsakera hertsiak,

 Dioskute

 Pentsatzen ahantziak,

 Pentsakera hilak,

 Hutsak,

 Ustelak.

 Behar genuen

 Aske izan,

 Askatuak,

 Mitoetik

 Tabuetik

 Betiko askatu.

 Erlijio pean,

 Geure onena,

 Adimena,

 Arrazoina,

 Hila ta ehortzia.

 Zigorren pean

 Gordetzen,

 Estaltzen,

 Ari ziren, beti

 Ari ziren.

 Bota dezagun,

 Bota behera,

 Zapaltzailea,

 Hiltzailea,

 Ehortzi nahi

 genituna.

 Behera erlijioa,

 Hil dezagun.


Iraultza deiadarraren ondorenak

 

Esnaola, Anastasio

 

 GURASOAK KITO

 

 Gurasoek ba zuten

 Semeen eziketan,

 Ardura ta axola

 Denbora guzitan.

 

 Lana nola behar den;

 Giza-lege dala;

 Bizi nahi duanak

 Arretaz dezala.

 

 Egiten ez duanak,

 Besteen lepotik,

 Lapurtuz jaten dula,

 Irabazi barik.

 

 Lagun urko guziak

 Anaitzat hartzeko;

 Ez dugula pakerik

 Bestela lortuko.

 

 Ez dute orain aita amak

 Lehengo konturik.

 Semeak ez bai diete

 Egiten kasurik.

 

 ITZULBIRA OSOA

 

 Atleta bildurgarri,

 Bortitza bailitza,

 Nahasmendua jauna,

 Menderatu gaitza.

 

 Nahasmenduak, gaurko

 Mundu honen jaunak,

 Jendeak daramatzi,

 Atzetik; gajoak!

 

 Gorputza dela dena,

 Ezer ez arima;

 Ase behar dugula,

 Gorputz honen griņa.

 

 Zentzu gabeko gazte

 Gehiegi dakusa,

 Makurkeriarako

 Nahiko dute utsa.

 

 Han da hemen kolpeak,

 Gose ta krimenak,

 Ontzat ematen ditu

 Denak nahasmenak.

 

 Zenbait neska gazteak,

 Irritsaren mende,

 Jarri ditu nonahi.

 Ba du nahiko jende.

 

 Guraso zahar hoiek,

 Utzi bertanbera;

 Faltsua izan delako

 Lehen gizakera.

 

 Gisa hontako gauzak

 Entzunez gazteak,

 Egin dute jokoa:

 Laga gurasoak.

 

 Gurasoen esana

 Aintzat ez da hartzen,

 Amor eman beharrez,

 Goitik dira jartzen.

 

 Sasi maisuen hitzak

 Maitatzen dituzte;

 Zori onaren bide

 Haietan bailute.

 

 Igerle berri hauek

 Dute paradisu.

 Eskuan dugu dena,

 Dasate airetsu.

 

 Deiadar gozo horren

 Atzetik, hamaika

 Ba dihoaz puztuta,

 Barre ta antzika.

 

 PARADISU BERRIAN MURGIL

 

 Mendiak ez du ederrik,

 Ezdu atseginik.

 Begoz gizarajoak

 Aizea harturik.

 

 Osasuna, mito hitza;

 Zertako osasuna?

 Neke pean galtzeko?

 Ez, hori ez jauna.

 

 Gure gorputza egarri,

 Atsegin egarri;

 Gazte geran artean,

 So deiogun hari.

 

 Neska mutillak elkar

 Harturik, bildurge,

 Amets tokira goazen,

 Elkar daigun maite.

 

 Platonen maitasuna

 Zaharren hitza da.

 Irritsa da iturri,

 Maitasun legea.

 

 Erlijio faltsuak,

 Kezka nahi gaitu.

 Kontzientzia aztertuz,

 Gozamena aitu.

 

 Iges egin dezagun

 Haren engainutik.

 Behin betiko salba

 Dituan saretik.

 

 HONA PARADISUAREN ATEA

 

 Zigarro baten keak,

 Biriketan barna,

 Jarriko zaitu zoro

 Lurrean etzana.

 

 Proba duenak daki

 Ez dela txaharra;

 Behin hartuez geroz,

 Hura da zirrara!

 

 Pakearen bazkari,

 Ametsaren zeru;

 Ase, betea zera;

 Orra, zu, aingeru!

 

 Nahi duzuna oro

 Horla da sentitzen;

 Hohar gabe, zorion

 Betez zaitu jartzen.

 

 Plazeraren moskorrak,

 Maizago ta obeak.

 Leher zaite gurekin,

 Lasaitu gerriak.

 

 Zeure bizitzak duen

 Zalantzako laino,

 Argi egingo zaizu

 Zoko zokoraino.

 

 Mami gabeko poza,

 Zerutar iturri.

 Arrotz ba genun lehen,

 Tori, orain, tori!

 


inprimatu