inprimatu
Bidea alkarrekin
Izenburua:
Bidea alkarrekin
Sinadura:
Roman Irigoien
Urkizaren iruzkina:
Egilea(k):
Irigoien, Roman

Argitalpena:
Olerti.
Urtea:
1963
Argitalpenaren urtea:
Alea:
1963 I-II Izar
Orrialdea:
81-91

Bidean alkarrekin

 

Irigoyen'dar Roman

 

                                 A'tar L. ta E'tar M'ri. beren

                                 ezkontzako zillar-eztaietan

                                                                 (2-10-51)

 

               I

 Mendi batera igotzea lez

 da gizonaren bizia:

 be-beian jaio ta goi-goian ill,

 bien artean egia;

 egian, naste, poz eta neke,

 aize eder eta izerdia.

 Bideko pozak ondo ausnartu

 ta izerdi pitsez bustia

 dagon kopeta txukatutzeko

 lagun ona berextia,

 deritzait... pozak ugarituaz

 miñak erdi-banatzia.

 

               II

 Gora ta gora goazelarik,

 neke-pean erortzean

 oso gogoz ats egiten degu:

 jarri zugaitz itzalean,

 azpian belar eze biguna,

 zeru garbia gañean,

 garo usai ta abere taldeen

 «dulun-dulun» otsa aidean...,

 ta an, ao-betez arnasa arturik,

 indar-berritu artean,

 begiak erne, ikusi nundik

 ta nola araño jun geran.

 

               III

 Eta ikusi an beian, urruti,

 etxe txuri taldetxoa

 eliz-babesan goxo bildua:

 gure erri biotzekoa!

 (Antxe biori sortu zitzaigun

 bat izateko asmoa...)

 Andik bidea, sube antzean;

 ezker-eskubi, soroa;

 beian ibaia, basoa goian;

 an, berriz, leitza-zuloa,

 basoko pizti bildurgarrien

 ao zabal antzekoa.

 

               IV

 Bizia mendi baten antzeko,

 ta mendian guk aurrera,

 gora ta gora beti jun bear

 bere gallur ura artzera.

 Asieran bi bide genitun,

 biurtu ziran batera,

 alkartu giñan, eta geroztik

 bideko lagunak gera.

 Antxe beartu giñan lore ta

 pozak erdi-banatzera,

 ta izerdi, neke ta naigabeetan

 beti leial laguntzera.

 

               V

 Eskerrak, Jauna, eskerrak Zuri

 nere almen guziakin:

 Zure laguntza ta gugan pixtu

 zan maitasun suarekin,

 gaur ogei ta bost urte ditugu

 mendian-gora alkarrekin,

 beian utzirik, an eta emen,

 zorion ta negar zotin...

 Zillar-eztaiak...: zugaitz azpian

 orain jarriaz ats egin

 eta aspaldiko gertakizunak

 berritzea... bai atsegin!

 

               VI

 Nola ez bada, Maria, nola

 kontuzarrak ez oroitu?

 Gertaera aiek oroitzean, gaur

 berriz bizitzen ditugu...

 Gaztea nintzan, ta biotzean

 bakartasuna nabaitu;

 lagun on asko, baña lagunak

 ezin ninduten sendatu,

 nere biotza maitasun-miñak

 bai zun bizi-bizi ikutu...

 Orduan zugan begiak jarri,

 ta zu zindun aukeratu.

 

               VII

 Nik ezin aztu gero izan nitun

 buruauste ta izerdiak.

 Itz egitea bear-bearra,

 baña ango ixtillu gorriak...

 itz bai..., nola, noiz ta nun, ordea...?

 ba-ziran egun larriak...

 Artan, bein batez, zure ondotik

 igaro, bion begiak

 alkarri une bat begiratu...;

 zureen «diz-diz» biziak

 ta «agur» xamurrak, kendu zituzten

 nere ezta-baida guziak.

 

               VIII

 Beldur guziak utzi nitula...?

 Nik orduan bai uste izan...

 Bereala amets goxo atsegin

 artatik esnatu nintzan.

 Ainbeste gauz nik esatekoak

 ta itz bakarrik ezin esan...:

 «dar-dar» gorputza, legor eztarri,

 odolik gabe zañetan,

 itz-aldi ondo antolatua

 amaitu nitzun bi itzetan...

 Oraindik ere par egiten det

 gauz oiek buraratzean.

 

               IX

 Lanean baño nekatuago

 geratu nintzan ondoren:

 larritasuna, ezin-egona

 ta beldur asko barrenen;

 izerdi otza kopetan; begi

 ta belarri erne zeuden...

 Ta zuk, Maria, laixterka arnasa,

 esku biak egortzitzen,

 koloreak jun eta, etorri,

 lur aldera begiratzen...

 egon-aldi bat..., gero, ixil-ixil

 baietz erantzun zenduen.

 

               X

 Baietz, Maria, baietz erantzun!

 Ura zorion betea... !

 «Bai» bakar arrek, ixilla, baña

 zenbat esan nai, ordea...

 «Bai» ura izan zan nere naigabe

 guzien sendagillea;

 gure biotzak sendo lotuta

 ipintzen zitun katea;

 arteko gure bizitzak utzi

 ta berri baten bidea,

 ta gure sendi onen azia

 ta oñ-arria jartzea.

 

               XI

 Gero etorri ziran egunak,

 zer egunak izan ziran...

 Gu biok bezin zoriontsurik

 bai ote zeru azpian...?

 Gure poz arrek, gañezkatuaz,

 guzia alaitzen zun biran:

 alai kanpoan soro ta mendi,

 alai txoriak aidian...

 Ta guk... —nola ez...?— guk, zeregiñak

 amaituta, illun-sentian,

 aspertu ezin, zenbat itzaldi

 Martillun'go atadian...!

 

               XII

 Ametsak amets ziran artean...

 Jaungoikoak nai, ordea,

 mendian ziran bi bide aiek

 aurrera bat egitea

 ta bide bakar artan, ill arte,

 alkarrekin ibiltzea...

 Ta ametsak egi biurtu ziran...

 Bai goxoa esnatzea...

 Gaur ogei ta bost urte izan gendun

 mendi-gorantz alkartzea...

 Gaur ogei ta bost urte lenengoz

 deitu nitzun «emaztea»...!

 

               XIII

 Egun aundia gañeratu zan...

 Gabez, begiak zabalik,

 oiean nintzan poz eta kezkak

 nere loa galazirik.

 Poza, aspaldiko gure asmoak

 gaiñ-gaiñean ikusirik;

 gure bizitzak, len bi ziranak,

 bat egiten oarturik.

 Etorkizuna jakin ez baña,

 ta kezka-re ba-nuen nik.

 Kezka ta poza: erne egoteko

 gutxi, noski, gauz oberik...

 

               XIV

 Goiza aurreratzen, lagunekin bat

 egin da elizaratu...;

 etorri apaiz jauna, ta txandan

 zuri ta neri galdetu

 «senartzat artzen...?; zuk emaztetzat...?

 «senartzat artzen...?; zuk

 amairu diru ta eraztunak

 apaiz jaunak onespendu

 ta ipiñi nere beatzean bat,

 zure eraztuna nik artu,

 bere tokian sartu; diruak

 zure eskuetan pillatu...

 

               XV

 Esku banatik artu apaizak

 ta aldare aurrean jarri...;

 Meza...; orduan barrena oso

 lasaitu zitzaidan neri.

 A, zenbat esker bero biotzak

 ta zenbat otoitz Jauna'ri...:

 Gure sendia bere-beretzat

 eskeñiaz Jesus'eri,

 arren eskatzen nion laguntza

 eman zezaigula guri...

 Ogei eta bost urte... baña atzo

 iruditzen biotzari...!

 

               XVI

 Ta elizatik alai atera

 gu, lagunak ta sendia;

 jaia alaitzeko, an ikusten zan

 goian alai eguzkia;

 ango «zorion» eta «urte askoz»

 ta «gora sendi berria»...!

 Gero, Zarautz'en, alaitasuna

 gañez zala, bazkaria;

 urren, batetik bestera, erriz

 erri, zu ta ni, Maria...

 Lendik asmoak amets ba-ziran,

 egun ura ametsgarria.

 

               XVII

 Artean biok «zu» ta «ni» giñan,

 Maria; ondorendik, «gu»;

 «zure» ta «nere» ziran guziak,

 orduan «gure» biurtu:

 sendi..., ondasun... etxe, guziak

 gure-gureak ditugu;

 poza etxean sartu danean

 beti biok gera poztu;

 negar-aldia zala gurekin,

 malkoa alkarri txukatu.

 Ta korapillo au, eriotzak

 ez bada, ezin askatu.

 

               XVIII

 Orain poza ta gero negarra;

 beti baña maitasuna...

 Maite izatea, senar-emazteen

 berdin-bageko ondasuna,

 alaitasunak ugarituaz

 gurutzea arintzen duna,

 zeru txiki bat Jaunak lurrean

 jarri nai izandu diguna...

 Ogei eta bost urtetan ori

 guk ezagutu deguna.

 Eskerrak Zuri, bear bezela,

 nola eman, nola, Jauna...?

 

               XIX

 Gau ta egunen antzera, txandan,

 diranez poz-naigabeak,

 zenbat poz eta zenbat naigabe

 izandu dira gureak...

 Pozak...: erririk-erri alaitsu

 egindako iru asteak;

 gure etxetxoan lenengoz sartu

 ta ango gauz-antolatzeak;

 sasoi artako otordu, kontu

 ta asmo ametsez beteak...,

 poziez lertzeko ez-al-gendun-ba

 bi ezkonberri gazteak...?

 

               XX

 Zorion ura gañezkatzeko,

 semetxo ta alabatxoak,

 gu alaitzeko zazpi aingeru

 zerutik jetxitakoak...

 Nolako pozak lenengo aldiz

 ematean «pa» goxoak!;

 ta bataioko jai-egunetan,

 ta azaltzean « kikatxoak»,

 ta «taka-taka» txutik astean,

 ta Jaun-artze egunekoak,

 ta jolasean alai ikusirik,

 ta asko geiago orlakoak...!

 

               XXI

 Ta beste milla zorion-aldi

 ez dauzkat, ez, nik aztuak...:

 erbesten iru urte egin nik, ta

 gure etxean izanduak;

 senditar danok anai bezela

 maite izateak ditunak;

 baita-re ikustez gure lan, neke

 ta izerdiak sarituak;

 baita..., guziak nik ezin esan,

 asko ditugu ta artuak:

 sarritan gure alde zabaldu

 ditu Jauna'k bere eskuak.

 

               XXII

 Pozak, ordea, sarri ondoan

 zalantza ta zori-txarra...

 Artean txiki-txiki Joxe Luix,

 gure semetxo bakarra

 ta gaitzak bere mende arturik

 ba-zan etxean negarra...

 Geroztik noiz-nai, bat oñazetan

 edo besteak sukarra,

 seaska aurretik aldatu gabe,

 nai-gabez lertu bearra,

 garbi azaldu dezu, Maria,

 maitasunaren indarra.

 

               XXIII

 Eta gu'tarren eriotzakin

 ixuritako malkoak...

 Ze ustasun utzi ziguten gure

 senide ta gurasoak...

 ...Ta Bergara'ko «agur» samiñak

 amaitu ezindakoak... !?

 Gero, gorputzez iru urte Prantzi'n,

 baña Altza'n beti asmoak.

 Artan..., naikoa ez bakar-miña

 ta ala nai zorigaiztoak,

 iges zerura, laztan bat gabe,

 Jon Andoni potxoloak...

 

               XXIV

 Sarri-sarritan izan oi dira

 auzo beroa ta otza,

 ura ta sua, on eta txarrak,

 sasoia ta eriotza.

 Sarritan gure bizitzan ere

 atsegin ta min zorrotza;

 txandaka batak eta besteak

 ikutu dute biotza.

 Benaz astuna neke ta miñak

 jartzen diguten morrontza,

 baña zeruko bideak, lore

 baño geiago arantza.

 

               XXV

 Zugaitz ondoan aize ederra artu

 begira gora ta bera,

 guztiz atsegin, Maria, izan da

 gure gaurko egoera;

 nekeak utzi, asnas lasaitu,

 baita indar-berritu gera.

 Altxa gaitezen orain, ta ekin

 berriro gallur aldera.

 Baño lenago jaso biotzak,

 makur belaunak lurrera,

 ta zeruko Jaun onari otoitz

 daiogun biok batera:

 

               XXVI

 «Zillar-eztaiak ditugula-ta,

 geiago ezin alaitsu,

 Jesus, gaur emen zure oñetan

 Maria ta ni gauzkatzu.

 Umetxu argal batzuek gera;

 Zuk guzia dezakezu.

 Zugan sinistu, Zugan itxaron

 eta Zu maite zaitugu...

 Biotz barrendik dijoazen itz

 auek ontzat artu-itzazu

 ta oraindaño bezela, Jauna,

 aurrera lagun gaitzazu.»

 

               XVII

 «Ogei eta bost urte abetan,

 aldiz alai, aldiz illun,

 seme-alaba taldea Zure

 lege-pean azi gendun.

 Zuri eskeintzen dizkizugu gaur

 sendi, poz ta samintasun...

 Egin, Jauna, arren guk lurrean Zu

 maitatuaz gau ta egun,

 zeruan berriz bat egitea

 guraso, semetxo kutun

 ta senideekin, danok ostera

 sendia an osa dezagun.»

 

 


inprimatu