(Gerardo Markuleta,
«Basurdea labyrintoan: Joseba Sarrionandia eta Hnuy illa nyha majah yahom».
Testu hautatuak)
Margolaria deserrian
Gerardo Markuleta
Berezikiizugarria behar du exilioak margolariarentzat. Sorterriko itsasoak
sorterriko haize, argi eta koloreak hain urruti izanik, margolariak muzin
egingo dio agian bere deserriko inguruneari eta beti hara, aukeratutako aberri
hurrinera, bidali nahi izango du bere mezua.
Sorterriak barrenean etengabe sortzen dion oihartzuna mingarria izango
zaio, beti ere alanbrada paisaia eta larderia besterik ez baitzaio gogoratuko.
Postalak, argazkiak, liburuak izango ditu lagun, baina handik zeharka heldutako
usoak, berriz, ez dio sekulan mokoan olibondo adarrik ekarriko. Usoen keinuek
mozorro baten azpikoak irudituko zaizkio, ala bele negarra, ala arranokeria
hutsa. Lotura sendoek tinko iraungo dute, baina beste era batez: haizeari
esker, itsasoari esker, aldekoak izango baititu biak, haizea bere hasperenekin
elikatu duelako, itsasoa bere malkoekin igo eragin.
Barreneko bideari ekingo dio orduan, margolariak, erbestean, besteren
herrian hain zuzen: ordurako beraren herria ere besterena bihurtua izango
baita, zoriona bezalaxe. Eta garbitu nahiko ditu eztarria eskuak eta pintzelak
uso zirin guztietatik, baina beti bere basurdetasunak basurdetasun dirauela.
Eta atzaparka ekingo dio sorterriko kalenderak, postalak, haurrentzako
liburuak, diska azalak etab. marrazteari, paisaietatik ageriko alanbradak
kenduak izango direla profitatuz, baina bere benetako sinadura beti gordea
izango du beti behin-behinekoa izango zaigu haren ahotsa. Eta libre baina
agian ezjakin jaurtikiko ditu bere gezitxoak, etxekoandre eskolaratuari, beren
baitarako pake eskaleei, errata-argitaratzaileei...
Gaur jada han izanik, Orhiko berri baduelarik hantxetik etorri berria
dela esango du lasai, azken finean hemengoa ez zela ere esana baitzuen eta
hortik aurrera ez du iruzurraren aurreko obstinazioa eta obstinazioaren
iruzurra nahastuko halabaina mito zaharrak nahasteari ekingo dio, salbamendu
bakarra horixe baita labyrintoz okertu zirenentzat. Ongi etorria egingo zaio
orduan, kontutan hartzeko apostua baita berea, bere alde soil-soilik sinadura
eta lana dituela arriskatuko baitu burua.
"Ertzetik",Euskaldunon Egunkaria, 1993 -1-3
Etorkizunaren saudadea
Joseba Sarrionandiari zor
Koldo Izagirre
Inoiz porturen bat jotzen baduzu
Beti zabalduko zaizu
Munduko edozein portutan aurkituko duzu
Rue des Basques bat
Ahantz ez dezazun ez zarela
Ziega hartan sartu zinen lehena
Inoiz Newfoundland jotzen baduzu Kanadan
Egina dute lehenago han ere
Ziegan hordituriko zangoek
Rue des Basques bat
Ostera ere ontzi har dezazun
Hemengoa ez zarela frogatzeko
Inoiz Biskay Bayko Baiona jotzen baduzu
Amorezaren ihesi
Zain edukiko duzu itsasoan luzatzen den
Rue des Basques bat
Oroit zaitezen hemen ere
Ez garela geure baitakoak
Rue des Basques bat
Portumundu guztietan
Rue des Basques bat
Euskal Herri guztietan
Non da Basrque's Harbour?,1997
Posdata
Bernardo Atxaga
Joseba Sarrionandiari egindako gutun batetik
Marinel sartu bahintz orain Hamburgon egongo hintzateke
edo apika Dublinen edo Errege Cristianen lur jelatuetan
edo Shangain bestela, jazmin-tea hartzen enperadorearekin
eta zergatik ez Lisboan arratsez, leve leve muito leve
um vento muito leve passa, e va-se, sempre muito leve.
Susa5 zk., 1982
Deserria / Herrimina
Pako Aristi
Zuri, Sarrionandia:
Bizi zara benetan?
Ala zure izena
maite izan zintuztenek
zure memoria gordetzeko
darabilten goitizena al da?...
...Ez al da arrazoirik tristeena
zure maitasunari gorrotoarekin,
zure borrokari isekarekin
erantzun dizutenengatik
deslurtar izan beharrarena,
lurminez bizi ezinarena?
Castletown,1996
Joseba Sarrionandia
LehendabiziEkuatoreruntz nabegatu ondoren, itsasuntzia ekaitzek Hego Polo
aldeko Eskualdera eraman zuten. Marinel zaharrak han, gupidarik gabe eta
abegitasun legeak apurtuz, itsas Hegaztia hil zuen eta, ondorioz, zigor ugari
eta gogorrek oldartu zuten. Eta nolabait bere herrira itzuli zen.
Marinel zaharraren balada-ren argumendua, 1995
Joseba Sarrionandia
...ustekabeko xori migrari, iritsi dira
gutunak.
Ihazko galdera haientzako, heldu dira
erantzunak.
Baina berritu dira haroak, eta zahartu
galderak
gutuna iritsi baino lehenago, erantzun ditu
denborak.
Orain galdera berriak ditut, hegats arinez
hor doaz.
Hurrengo urtaroarekin ea itzultzen diren
menturaz.
Hnuy...,Poemak 1985-1995