Orio'ko umezurtza
Loidi,Paben
Kaio-sail aundik,
utzi gaur ainbat ur jolas,
ta Aranarri'tik
ego jasoaz,
Talai-mendira dijoaz.
Mendia zuri;
asarre beltz itxasoa;
ekaitz-urduri;
naspil-giroa...
belearekin kaioa.
Atzo giroak
odei-murru beltz kizkurra;
-berun-mordoak
alda makurra-;
zuri arin gaur elurra.
Erio dabil...
Len aritz eze sendoa
orain ezur pil;
zurrunbiloa
orbela biltzen dijoa.
Gau iluna da...
Gizadi griņak ixilik.
Otoi-dangada
itunki itzulik
joal zarrean zintzilik.
-Nor il da? -galde
atsoak leio zulotik-;
lau arrantzale
goibel, burutsik
kalean gora zeaztik.
Andre gazteak
urratu du leio-iluna...
Arrantzaleak
biotz astunaz
so nagite alarguna.
Gau iluna da...
Ama-semeak
irauli dira kaiara.
Ekaitz-aizeak,
galdetu ala,
irriz darantzu il dala.
Erio dabil...
Etxean...
Aztarrenik ez...
errian min-zurrunbila...
Biotzak iges
senide-bila
-itxadopena erdi-ila-.
Belaunikatuz
otoi-agurtza etxean;
biotz-izutuz
semeak negar
amaren aldamenean.
Lotara dedin
aitari musu eman nai;
baiņan gaur ezin...
Samiņez ernai,
gau optan oia latza bai!
Amak zotinka
aldean otoi gogotik.
-Aitatxo! -deika
laztan-egarri
zurtza jeiki da oietik.
Ba'dator aita;
tira, semetxo, lo egin...
goizegi bait-da...
Iņolaz ezin...
Zurtzak loa ez atsegin.
Malkoz-iturri
amak begiak negarrez...
gogo-biurri
ezpaņak parrez
semea poztu bearrez.
Nabari urrundik
Erioa'ren algara...
begi-leiotik
biotz-ikara...
dar-darka berriz lotara.
Ekaitzak txistu;
dar-dar aritzak besoa.
Eguna piztu;
beltz itxasoa...
-"Aitak noiz arte du loa?"
Argi ezkero
ama Jaupatik goiz bira.
Zaletsu gero
itxas aundira
goiko leiotik begira.
Gero...
Ontzia galduz
bigarren ilunabarra,
ta, ai! ez azaldu!
Bai samin dala
zurtz-alargunen negarra!
-Eup!- itsas-deia
aldameneko atean...
samin-erdoia
une berean
zartaka biotz-muiņean.
Egunak luza
ta aste osoak igaro;
ta artean zurtza
laztan itxaro-
atsekabetan luzaro.
Zoro lez dabil,
amets oro oi-du sinistu...
egun-argiz il,
gabero piztu...
erne-aizeak min-txistu,
Geroago...
Erreka pir-pir
oian-itzalez gain-bera;
zelaian kir-kir,
Adiņa aurrera;
oroipen beltzak atzera.
Txorien otsa
luma-berritan egari..!
Zurtzaren poza
leen-lan-sari
ekarriz bere amari...!
Zantzu txar...
Mauritan guda...
alargun seme bakarra
arakotu da...
Ala-bearra,
bai lege-austen azkarra !
Agur...
Tolarea blai, ardatza trinko
gorri gorri pats-kondarra
dariola azken-negarra;
mendian bera karraxiz dator
jauzika gurdi-sagarra.
Telape-maiztar enara alaiak
aldendu ziran urruna;
kabian orain utsuna...
Etxetik at gaur zoruna...
atzerriratu bearrean da
amaren txori kutuna.
Laztan-iturri amak onela:
-Mintza zuk beti Euskera;
iņoiz okertzen ba-zera,
entzun Yosu'ren arrera...
-Ez estu, ama; emen naiz berriz
gari berritan etxera.
.....................
Itxas-bular anpatuak
gaņez ibai-sabela;
ur biziak txipli-txapla;
kulunkaz lo batela
-gazteak bart ain laztanki
lotu zuan "Berdela"-.
.....................
BULTZIA
Geltokian...
Emen dek
su ta gar
"Mamu-beltz"
arnaska;
abi-austen
indarka,
"toki neri!"
dearka.
Berreun oņez
dana
burdin,
arro,
arin,
zai daudenen
nai-aurka.
Biotz-mami zaurituan
txistu zorrotz bultziak...
Fafa- fafa! ba'ziak
uxaz baztar guztiak...
Azken-agur... malko min bi
amatxoren begiak.
"Agur Orio!"
mindunki dio.
Biotz-osiņak
malko dario,
ta azken-pozkida
lausotzen dio...
Agur Orio!
Bidean...
Bai gora,
bai bera,
bultzia
urduri;
batera
bestera
subea
dirudi.
Ibaiak
alaiak
atzean
bipil,
mendiak;
zelaiak
leizean
amil.
Aizkorri
etorri
danean
urbil,
zatorra
pizkorra
lurpean
murgil...
.........
Kideko berreun gudari
miņak aztutzen kantari...
Amaren zori,
oroi-laņotan igari...
Zulotik
irten,
txistu bat
eten,
ta aurrera
lerden
piztia.
Araba-zear
egiņaz dear
biurtuz
kedar
aizea.
......
Gazteiz'en oldar batez
arnas artu ta an-tziak!...
Agur euskal-mendiak!
Ordezkari
gogaikarri
Kastela-lur gorriak...
Oldoztun...
Ilun-abar oroigarri...
Sargori aize epela...
eresbatun gogaikarri
txori-ordez igela;
garopean igar, udan
galurtu zan orbela...
Amak negar, semeak min...
kulunkaz lo batela.
Gau-sapaian ilargia
gorri-lotsaz bezela...
an batzen ama-semeen
zori bikoitz ergela...
Arrantza-aro... baztarrean
kulunkaz lo "Berdela".
ZORI TXARRA
Bir-Zurtz...
Azken-leinura
gorrixka osertz-kolkoan...
Etxetxo-inguru,
zori gaiztoan,
bele-sail beltza zijoan.
........................
Sutunpak zauri
mutila guda nastuan...
Amak igarri...
bere barruan
aiztoa nabaitu zuan.
Zipitz zorrotzak
begiak lertu musuan...
Ama-biotza
larri estuan
ilotzik geldi orduan.
.....................
Zurtzaren lelo...
Itxu nakarte,
bir zurtz, gudatik etxera...
Orain il arte
-zoti minbera!-
biziko ba-naiz, eskera.
Zorigaiztoan
utundu nintzan etxetik...
laztan-aroan
maite-bear nik,
ta itxu zurtzak ez maiterik.
Etxe-atadin
ixil-unea det entzun...
"Ama!" deiari
kinkik ez iņun...
"Txuri" bakarrik nik lagun.
...........................
Zorun-kabian
nintzan jaioa.
Adimen-loa
lertzean
sartu ninduten
-ene! ta nola!-
negar-kaiola
beltzean.
Zorun-eztaiak
auzoan sarri,
oien egarri
ni ziņez;
eta bein ere
laztan-garaian
neretzat maian
toki ez...
..........
Itxas-ertzean
goizero oi det nik eskea.
Negar batean
-otoi-zalea-
igarotzen det bidea.
Aizeak irri;
dardarka zugaitz-adarra...
nik ere larri
ortzetan parra...
baruan ai! min-negarra.
Dearka aitari
dabilkit biotz goibela;
murgil-igari
arai bezela
urratuz itxas-sabela.
Arkaitz-gaņean
berari il-arri nik jaso;
ta ik, bota artean
diok eraso...
gorroto aut nik, itxaso!
........................
Ortzean zintzil
geitu ta, plixt! ur-tixtila...
Alatsu nabil
goseak ila...
...Erio, noiz auket bila?
.........................
Betiko Pakea...
Goiz-aldea da.
Elurra... Griņak ixilik...
Ilen dangada
Itunki itzulik...
joal zatean zintzilik.
Zurtza da il dana,
iltegian deika amari
seme laztana...
Itunki "Txuri"
aldamenean zaunkari.
Soin izoztua
amaren gurutz-ondoan
besarkatua.
Irri aboan
biozgeturik zegoan.
