Edesti xamurra
I.-Sarrera
Atz artean zaukadan
galburu guria:
nok lekarkit niri be
opa dodan eskarra,
¡oi zure zoria!
Bizi-argi lez zaitut
biotzean maite;
ta, zuretzat dodaz gaur
agur ta adi sutsuak,
iñortxok ez beste.
Bir-loratuarena
zure maite-edesti:
mamin-azal eztia,
barne-ikaraz yosia,
poz-zeru ta illinti.
II.-Aurkitu
Galdurik, ala itxia?
Nik ez dakit ziur.
Garia, ebagirik,
metaetan bil eben
biotz-esku-samur.
Ni ara nintzanean
zu bakar zengozan:
solo erdian toto,
ziñean ainbat luze,
aurra iduri lotan.
Yoranez makurturik
zindudazan yaso.
Ta zure begi eder
Zelako matrail ori
Zein irri-eraso.
Ezin nik azaldu, ez,
zure izate yori:
galtzu gorrista mean
eundaka garauz betea,
txairo ta ler-zori.
Zu atz artean tinko,
etxera itzul nintzan;
ta, pa gartsu emonik,
kutxa zar lurrunduan
gorde zindudazan.
Sarri neban, gerora,
zuregan oldoztu:
ezo ta bero-alez,
itxas-ondarra gaiña,
nai zaitut ugaldu.
III.-Erein
Otzik dabil aizea;
zugaztia soin-uts;
orbel pillo karkabak:
illeta-yantziz oro.
Oi, lena ba nekus.
Etxe zuri buruan
dot baratz txikia;
baita, eskumarantza,
ene irizi emokor,
esiz oso itxia.
Dan-dana neban atzo
lai zuriz irauli.
Egia, aurki, esan au:
lan-zorraren aldera
neke-miña itzali.
Gaur goizez, giro dala,
dabilket area,
ta nai neuke bertantxe
irra neurtuan bota
galazi maitea.
-Ez lotsa izan, ez aztu,
ene galburutxo;
maitale dozu euzki,
lurra sabel amakor,
ta neu yagoteko.
Erein... dot sail osoa.
Bai dagola lerden
Eguzki orrek: Oalda
Lur amortxo: Ezotu
Ta Zuk, Yainko: Kemen
Gabaz izar maiteak
-bizitz-untzi garbel
ixil aundiz betea-
malko-iruntza ezar dau
zure kuma-egal.
IV.- Yorrail-erdi
Egunak, uste barik,
igaroak dira.
Bitartean, ba-dantzut
iñoiz eskain-dei gogor
iñoiz barne-intzira.
Ta nik goiz epel batez
erein galazia?
Ez dot egundo aiztu;
arrats-ituna beste
bai-yata eztia.
Negu-garaia zear
arduraz dot zaindu:
begi orizta yaioz,
kurloi ta amilotxak
ez dauste aztertu.
Ta udabarri eltzean,
zein mardul dagoan
Txit eze, ta buru-zut.
Aspaldi dauz urrungaz
durdurak auzoan.
Oi dauanez txilistak
ernera ba'dagi,
beingoan araturik,
yorraitxo kirten zuriz
laster dot irazi.
Argia aitu ba'dagi
zorapen gozoan,
ta izarrak goian erne,
ames-zain nagokio
gau-aldi osoan.
V.-Eldua
Gogaikarri egoa;
kimak apain ostoz;
ardiak tilin-talan
abaro-itzala eder.
Garilean gagoz.
Aizearen igurdiz
zibuka garia;
zidar-bitsa dario:
laster yat orituko
barruti guztia.
Geroztik, zu zaintzeko,
txoriak nik izu;
ta leioa-alakan zut,
maite kutsatua lez,
adi nagokizu.
Baita, iñoizka, zugana
el naz ustetsua;
eskupe guriz zaitut
igurtzi, ta zuk pozik
esan bide: «Eldua».
Ta arratsalde urdin baten,
narotua etsiz,
neronek ebagi dot
gari-arlo dan-dana
itai urtu-barriz.
Garandu zaitut urren
arnabar gaiñean.
Au ale-pilo gorri
Urre-meta emoten
altxor gilgilean.
Zure min da sagua,
baña nik laga ez:
liñozko zorroetan
biar zaitut gordeko,
eta itxi giltzez.
VI.-Eio
Biran, solo txikiak;
ezker, errekea;
sagastiak, albora;
muiñoan, baseleiza:
ona nire etxea.
Baita, eio-zaletsu,
ba-daukat errota:
argitan ots neurtuka,
ta bildurkur ilunez
dabil txalapata.
Zorrotxoa, ostera,
eio bitartean,
urak me daragoio,
xamur kanta amilotxak
atzeko intxaurrean.
Ene zorion bete,
argi baizen samur
Bein baten ames egiña
-naimen zuri igeskorra-
gaur mamin yat biur.
Galburu aurkitua
ona urun biurtu:
edurra baizen zuri,
argia baizen bakan;
zerua loratu.
Eskerrik asko, Yainko,
bait-zara on-ona;
ta zuri, urun garden,
ene patxo bizia,
kanta aiña ozena.
VII.-Goitar Yanari
Egunik egun argiak
lurra oi dau mosu...
Goizero nik eskintzen
Gurutzeko oparia.
Yaupari bait-nozu.
Zu zaitut gaur, galburu,
opagai zuria;
atz artean zaukadaz,
azur-mamin negola
dardaraz yosia.
Esan dodaz, bai esan,
lau iztxo garbi ta usu;
ta, lipartxo berean,
Yaunaren Soin egizko
zara zu biurtu.
Nire yardun gurena
nok adierazi?
Goiko Yauna ikurtondu,
eskuetan erabil,
ezpanez onetsi.
Ta... zure zori bete,
galburu orrena:
ez noski iduri-antzez,
egiaz baiño, Soiña
zara Kisto'rena.
Ta Yainko-Soiña dot nik
yanari goitarra;
il-bearrez bizi dan
ene izate aulari
Ak damotsa indarra.
Oi, on-egite aundi,
itzez esan-gaitza
Oi, ene Yainko Yauna,
beukat nik aldi oro
eskarrez biotza.
Oi, beti al nagoke
Zugaz alkarturik:
Zu nigan ta ni Zugan,
maite-ardotan murgil
etengabe iraunik.
VIII.-Azkena
Beiñolaku galburu,
Yainko-Soin egiña:
gaurtik bego beti
bion zin-lokarria
iñok azke-ezina.
|