Mandire zuri bat
Lurpe-bidetik aterata, trenbide sugea urrutiraino luzatzen zen... Eta han zihoan trena txistoka, haizeak zulatuaz... Harkaitz horma zakar hartatik zintzilika, han zegoen, baita era, txartel hura:
«EZ JO TXISTURIK»
Ez zekien zer zen edo zer izan zitekeen ixiltasunaren agindu kamuts hura... Iruditzen zitzaion, bai iruditu, larru puska antzeko zerbait zela aidean... dena dendazko ohialekin estalia... dena ixildu nahian... dena pardel baten antzera bildu eta lotua...
Baina, nahiz eta ohar-txartela zintzilik han egon arren, trenak txistua jo zuen... eta hori entzun ondoren bere gogorapenek lehen baino min gehiago eman zioten...
— Batzuen izate hutsa hots gordin bat besterik ez da eta hori auzo guztiei eragozpena eta traba ematen dien hotsa —bururatu zitzaion—. Hortaz, inolako moduko hotsik egin gabe jarraitzea da onena, hau da, bakar-bakarrik bakoitza bere bidean ibiltzea...
Bideen amets guztiak hautsiaz han zihoan trena, oihuka, karraxika, txistoka...
— Nora ote narama...? —galdegin zion bere buruari, eta trenaren dardara bizia sumatzen zuen bitartean han joan zen gogoratzen noizbait entzundako hitzaren durundotsak, eta une batez, tren hura aztamakil luze bat besterik ez tela gogoratu zitzaion eta han zihoala, hegaldi garbian, zeru-mugak zauritu nahian...
— Ez hadi erori hitzaren menpean, hitzak beren putzu beltza hor zeukatek eta... Hor, baita ere, bere iruzurra... Trena ez duk aztamakila... Hi, ez haiz trena... Irten hadi hitzaren itzaletik.. .
Baina ezin zen irten... Han zeuden hitzak eta, tapa-tapa, hantxe sumatzen zituen bere buru barrenera sartu nahian; hantxe dantzan, txorabilka... eta lehendabiziko ameskeriarekin bat, han, baita ere, larru puska haiek... han, baita ere, horiek gordetzen zituzten eta berak zer ziren ez zekien gauza haiek... dena ixildua... dena goroldio artean bildua egongo balitz bezela... dena amaren sabeleko lintzuretan guritua izango balitz bezela... han zihoan nora ez zekiela... nora ote narama galdetuaz... nora ote narama...
Aurrez-aurre, olerki baten indarra, olerki baten kemena, olerki baten ozendura agertzen zitzaion:
EZ DU ZURE AZTAMAKILAK
ZERU-MUGA ZAURITUKO.
MENDIAREN BABESAK
GORDETZEN DU...
Noizbait, aztamakil tren hau lurraren larruan sartuko da hondoraino... Eta orduan sumatuko dut, seguru, nire azken dardara... baina, bitartean, hor daude bide luzeak..., hor, denborak..., hor, haizeak... hor, txistuak...
Hauetxek ziren, bestez-beste, hitzek zekarzkiten oihartzunak... Haietxek ziren, bestez-beste, olerki xamur baten eremu gogoangarriak... Hantxe zegoen, durduri-dardari, ikarez beltzgorritua... Hantxe, dardari-durduri, hotz-beroan, izerditan... hantxe, nora zihoan ez zekien bidaria... erbesterantz... han, tren hartan sartuta dardari-durduri... sabel azpian... bere istapean sumatzen zuela eztenka zorrotz hura... zauri odoltsu gorri hura... dardari-durduri aurrera... beti aurrera... tren batek narama... tren batek narama... tren batek narama... ez dakigu nora baina aurrera... tren batek narama... ez dakigu nora baina aurrera... beti aurrera... zeru-mugak haustera... durduri-dardari trenaren barrenean... gure trenaren barrenean... azkazal, ile, larru, haragi hezur barrenean... lurpe bidetik irten eta zeru-mugara iritsi nahian... zeru-mugak hautsi nahian... denok tren batzuetan sartuta garamatzate... hara... urrutira... nora... zurira... Zuri-zuria zen zeru-muga... Den-dena zuria, argi-argia... Zuriak belar soroak... zuhaitzak... etxeak... bideak... ibaiak... hodeiak... dendenak zurituak gelditzen ziren trenaren abiadura bizkorrez margotuta...
Eta, azkenez, dzanga...! trena putzura erori zenean, maindire antzeko itzal zuri batek estali zizkion gorputz eta anima...
© Santiago Aizarna "Santiago Aizarna: Amesgaitzak" orrialde nagusia