Zalhe ebilten baita

Barkoixeko faktürra

bere motoaz

Musde Kapelü

Geronceko abokatia

Karrikan gainti, horra düzü faktürra motoaren gainean goizeko lanhua ganibet xorrotxak bezain müzten düelarik, bürrünba eta azantz handiz jendeari orori oroit arazten deiolarik aperitiv-tenorea, düda gabe jinik dela, ezi, tenore hori düzüe goiz dena Barkoixeko faktürrarendako.

        Fourmie atomique idüri düelarik, horra dü faktürrak motoa paüsatzen, ez egiaren erraitekoz baztiza ejerra den elizaren aintzinin eta zunbait otoitzen egitekoz jinko jaunari, bena bai SARU deitü ostatüaren aintzinin, nun otoitzen ordari ez baita deüs mentsik aho eta sabelarendako.

SARU ostatürako letera düen amoreagatik, arren, hartarat da sartü, düda gabe eta hura eman nula ostaliersari sinadüra galtatü ere, 51 bat hatzamaiten düeno gogüan dian arauera.

        Egünoroz hiru biga letera behar dü eskietaratü eta greütürik baita bere lan handi hartaz, nula einherik era hain ekhei pisuaz so egiten dü eskietaratzekoz ments dütüen leterer eta ikusirik, ohart da ezi, bat bera salbü, ez düela deüsen ments tahallan.

        Bere hogüz beti ebilterik, araüz ez düzü sobera kexü berjabe den lan horretan, ezi, medizia eta Musde Labruche (dejá elefantarik gabe) salbü, nihurk ez baitü leterarik hatzamaiten, merak horietarik bat esküra nehoiz badü ere.

51'a, zintzarrirat baitharat ontsatto ezarri ondun, eskietaratzekoz ments dian leterari so egiten dü eta hala dü irakurthü enbelopearen gainean baitzen ezarririk:

                Monsieur Pierre Urthe

                Maisson Gorritepe

                quartier Chapela

                Barcus (Txiberua, presque La France)

        Letera hunen emaileak, bere izena ere letera azaliaren khinberrian edo aldepin, zian ezarririk:

                Madmoisselle Maitena Pützützü

                Maisson Püssunpeko

                Sainte Grazia

                (Txiberua, Basabürün)

        Faktürra amiñi bat estonatü izanagatik ere, leterak eman adreza eta gizuna ez baizian ezagützen, hartarat da abiatzen bere motoaz, zein ezagün denez xiberoko haitia eta hoberena baita.

        Ostatüaren enjeinua ützürik, Gorritepe etxalteraino da heltzen eta harat eman galthoa eia leterak egarri presuma han bizi zenentz.

        Ez ziela nihurk ezagützen izen hura zian presumarik eman zeioen arrapostüa, berak aiher zenaren arauera, eta arra da motoan ezartzen zalhe ebilteko bere moto ertzo haren gainian.

Burgia deitü haizotik, balestra bezain zalhe iragaitez, eskolatik haurrek, zuin baitira zinez gaizto Xiberuko parte huntan, hala deioe erraiten: "Olibu, perroket, maladret, ardu edaten adret".

        Lehen altian, Olibu deitüa dügü ezi haur zelarik, Holliwood deitü chewin goome-a baizik ez baitzian deüs haboro hortzakatzen eta bestetaz, ardoaz zinez baita gütizios zaio bigarrena gainera paüsatü.

        Lanean hola hola indarkatüz geroztik, egarri da arrunt faktürra eta betik hobororen erraiteko, egarri haren ttipitzekoz, 51 zunbait dütü eta sabelerat ematen, edaririk besterik ez beitü maite, "ardu edaten adret" erranak agerian eman araüera.

        Zintzarria bero, gizen den arren txestian da emaiteko jauzi zunbaiten.

—"Ale brintxua! 51 gabe, baditiat eta 5100 zintzarrirat emanik; honen niz bihürri egün orotan ez beitüt bakerik etxekoer". Daigün egünian badügü halaber motoaren gainean aize arina müzten ganibeta bailitzan. Motoan zalhe, goihagia bürüan düelarik, leterak eskietaratzerat da abiatü, beti, Pierre Urthe deitü jaunaren xerka, Gorritepe etxetan gainti, leterak hala emaiten baitü haren adreza.

        Jakin bezala, ez dü hor ediren Musde Pierra eta laztürik da haren mentsaz, zeren eta faktür un eta profesionel batendako ez baita pejesa, ez baita deüskeria eta küjüberia, adresak eman izena ez edireitea, Olibu bezain faktür unik, Xiberuan gainti ez dela ohart baginte.

        Harat, arren, etxerat dügü gibel eginik, zinez kexü, desplazer, Anne-Marie bere amaren alderat, non potiko obdient izaki aihaltüren baita eta ez aphür haren bizkar hezürraren kantian biltzen den haragiaren araüera.

        Pistoleta plega eta ohilat joanik, gaur ez dü ametsetan bere bürüa, Grand Prix batetan ikusten Alain Prost eginik, hura xofürra den bezala, baizik eta gogara paüsatürik düenaren amoreagatik, Pierra Urthe-z eta haren leteren igorleaz dü eta amets egiten barnaki eta lüzaz, goseak iratzar dezaneino.

        Alegera baithan, goiz hartan, azkaria mahain gainean ikusirik begien erdietarat distira brilant bedera zaizki ageri, Sabel gorriak baitira deitürak Barkoxtarrak oro, Xiberuan gainti.

        Sabela gorritürik, arren, faktürra postetxerat da abiatzen zalhe zalhe egünoroz bezala, bere moto sofrierazler haren gainean, gogara pentsamentü bat bera baizik ez zaiola paüsatü:

        "Segür egün ere edirenen dütala Pierre Urthe-rendako letera. Jadanik baditiat hirü bildürik eta egün segür lau diratekeiela".

        Oliburen hün presiusak asmatü bezala, eskietaratü behar zian korrespondanze ttipiaren erdian, (hirur letera baizik), begi erauziez so eginik, han dü ikusi:

                Pierre Urthe

                Maisson Gorritepe

                Quartier Chapela Barcus.

                (La Soule Souletine de la Soule)

        Halaber baita, eta instant batez ere düdarik ez düela ükhan, hola dü irakurtü leteraren kinberrian:

                Maitena Putzützü

                Maisson Püsünpeko

                Santa Grazi (Biarno kantin)

—Ale brintxua! Jinko deabria; ale ni urde astapitua! Erraiten dü bere baithako, letera hura ikusi orduan.

—Zer egin niro, non ere ene prestijea, ez baneza ediren jaun bugre pergüt hura?

        Hala pentsamendüka eta bürüari zenbait irauli egin onduan, deliberatü dü ezi eta egünen batez Santa Grazirat joanen zela, dama bürü-gogor haren ezagützerat, nola erraiterat ere ez zela nihun ere edireiten ahal berak eman izena zian gizunik.

        Motoari fierki plantatürik, sagarroin eta gatü ororen ixterbegi eta etsai, Santa Grazirat da abiatzen, dünda bena düngano den ehortza haren sorerazler gainian, Oliburen motoa deabria baita.

        Barkoxetik, Santa Grazira gabe lehen edireiten den herria, Montori dügü, (Ju que man futi) nun eta bide kantien diren ostatüen karesa, tentazione sobera baita faktürrarendako. Ostatü batetarat arren, barnerat iraganik, hara non ediren baititü Eskiulako zumait potiko alegera, kantore zumaiten emaile.

        Kantore emaile ez baita izigarri terrible gure faktürra, hobe dü eta zintzarriaz oküpatü, egarriz, sü emanik baitü deja tenore hartan.

        Eskiulako jendea, ala jende beroa!, eta Barkoxtar faktürra karrua bezain hotz ez baita, ber berotartzünean dira oro elkarreki jüntatürik, nola halaber eta festa onduan Montori deitü herri berean egin ostatü ere.

—Ale brintxua! ale ni kreoia! Infernuko debri beltza! Ni mando astapitua!

        Holaxe erran etra bonba handi bat bürüan duelarik, daigün egünean dünda egile motoan azarririk, eia deja leterarik datekeian, postetxerat da abiatü, bidean gainti, motoareki egin bürrünbaz behiak eta beste kabaliak oro, lotsaz, sustoz, jaten ez dielarik egoiten baitira.

        Pentsatü bezala, postetxera hel, eta han dü ediren beste letera, prefosta, egünoroz edireiten dian leterarik bat.

        Erreüs baita gure faktürra: —Egün bai segür, Santa Grazirat joanen niz deüs besterik egin gabe! Hala xedea eta arra hartzen dü Montori-rako bidia, Santa Grazirat gabe hura baita lehena. Bena kasü eta abisa, soizüe nula debariak hedatzen dian bere sarea eta ezarri segada: Olibu faktürra, bideari so juiten zelarik, begiaren ondarrarekin bidearen ezker den Lexardoinia etxaltetik keerik elkhitzen baitü ikusi, motoak berak eta ez faktürrak hartu dü harako bidea, eta badügü deja etxaltian, motoak eremanik, ez segür deüs oilo edo lapin, erho, akabatü gabe motoaren amoreagatik. —Baizik eta zien ikusterat jinik niz erran eta aitzina, etxe barnerat da sartzen nun, baitaki ontsa errezibitürik datekeiela, zeren eta Lexardoinian den familia afable baita Olibureki, Ricard, 51, eta Patxaran beti dielarik. Johannes eta Pette, familiako haurrek hunela deiote kantatzen: "Olibu perroquet, maladret, Patxaran edaten adret". Ikusi bezala, Lexardoinianeman kantorea, diferent dügü, beste bertsionea da, ezi faktürrak non eta zer eman sabelerat, hala kantatzen baitzaio.

        Konpaini agradablian baita zalhe igaiten denbora, bi elhe eman baikoz, bada deja bazkaiteko tenorea, eta etxeko andereak adelatü garbürari jarioten zaion ürrinak, han atxeki dü faktürra, kaideran pegatürik, estekatürik bezala, sabela, jatez, zaparta artino.

        Bazkari onduan, patxaran zintzarrian eta ahantzi da abre animala, bere ekheiaz, egiteko gei zianaz. Berriz oldartürik da bidetik behera arren, jada berant baita tenore hortan Santa Grazira juaiteko goguan dian arabera. Anne-Marie, kexü date, haren seme faktürra berant joan dadin amoreakatik, eta presatürik da Olibu, txoriñuak oro zuhainetatik ohiltzen, gatiak oro lotsarazten eta herrian lo den jendea ere iratzartzen, ehortzaz baitoa beti bezala.

        Ohilat joan aintzin, segür azken othoitza, Xilo deitü kaperan emanen diala, hango ardoa kontsagratürik ez izanagatik ere, ber gaiza baita faktürraren sabelerako.

        Daigün egünean, arra dü ediren letera postetxerat juiten den ber, beti kexü bera faktürarendako: —Ale Jinkua!, lehen egünian berere, Montori-rat heltu nündian, atzo aldiz, baizik eta Lexardoi enerat. Egün segür naizatela Santa Grazirat. Motoa har eta plintarik gabe dütü ohiltzen Xiberuko kabaliak oro bidetik egan pündüan.

        Egün, arren, Montori-ko ostatüer ez die sogiten ere, eta ahoa idor düelarik, iraganik da Atharratzeko altilat, lüze gabe horra düzüelarik, jada ahoaren ahosabaian etxekirik düen mihiaren freskatzeko xedeaz.

        Leteraren arrenküra hain zaio handi, non haren ahantzekoz, 51-a handitürik baita, 102 bilakaturik, gero, 153 eta finitzekoz 510etara da heltürik, jada arra etxera baikoz, urde astapitoa bezain pintatürik.

        Leterak metatzen ari baitziren, heltürik da egiazki Santa Grazirat juaiteko tenorea, eia zuin emazte mardailak zütien hanbat izkiribü igorririk, thai gabe egün oroz. Poxelü bat baizik ez zian gure faktürrak edireiten, egin gei hura ontsa urrentzekoz: Santa Grazirako bidean, baita hartara gabe beste herri bat bederen zien baita Ligi deitü herria, jüsto bidearen kantian ostatü bat düena.

        Halaz gaüzak eta deliberatzen dü, leteratarik bat behar düela zabaldü, nahiz feita horrez faktürraren fidelitatia eta findadea, barreatüren zian.

        Hautsia dü arren, letera baten enbelopa eta sogiten hasi bezain bertan, zer ustegabe! Soilik eta zuri den feuila edo plama baizik ez dü ediren enbelopearen baithan, deüs ere izkiriatü gabe baitzen.

        Estonatürik da prefosta faktürra, bai pekatia egin baitü, sekretiaren hausteagatik, nola paper zuria adireitea gatik ere.

        Aztoratürik, bihotza kordoka, bere baithan zerbait iraülirik sentitzen düelarik, motoaren gainean da abiatzen ertzotürik bezala, zalhe eta itsü, abiada handiz da partitürik, karrikako bazterrak kordokaratzen dütüelarik, sagarroiako oro gorderik, gatüak egatzetan eskapü.

"Ardu edaten adret" haurren kantorea ere kasik ez dü bat ere behatzen, motoa zaparta abantzü baita ebili abiada handiz.

        Ligitik gainti da iragaiten bat ere sogin gabe bidetik eskuin den ostatüari, eta phatarran gora da igaran Santa Grazirako bidean.

        Herrirat hel eta Elizalt deitü ostatüra da paüsatzen, lüze baita Barkoxetik egin bidaia. Han badü galthatü Maitena Pützützü-z eta destorbü gabe erran deioe nun zen haren etxaltia.

        Etxalte hartara arren gure faktürra eta sonetta jo baikoz, horra düzü Maitena emaztekia elkhirik eta bi besoez Olibu faltürra arthesik zintzürratik düelarik, ontsatto erraiten deio: Oi! Dominique, horra hitza? Ohart hiza ala fin?, eta potta egiten deio, faktürrak deja bere bürüa haurrez üngüratürik ikusten diala.