|
Olerti
Santi Onaindiak
Milla euskal olerki eder liburua argitaratu zuen 1954an,
eta lehenago 1951. urtean Karmengo Amaren Egutegia (artikulu,
poema, kantu eta bestez 130 orrialde ingurukoa), ondorengo bost
urtetan ere azaldu zena. Azken horretatik eratorria da Karmel
aldizkaria, eta honexen gehigarri gisa argitaratu zuen Santi
Onaindiak Olerti aldizkariaren lehen zenbakia 1959an Zornotzako
Larrean. Oso-osorik poesiari emana izan zen Olerti, hiruhilekoa,
1969ra bitartean 28 zenbaki ekarri zituena, harik eta 1970ean
Espainiako Gobernuak argitalpena debekatu egin zuen arte. Ordurako,
Onaindiak arazo franko izana zuen Zentsurarekin. Poliziak 1955eko
martxoan dendarik denda jardun zuen Milla euskal olerki eder
liburua bildu eta bahitu nahian, eta hala eta guztiz Onaindiak
lortu zuen argitalpenaren zati bat salbatzea. Derrigorrezkoa zen
sasoi hartan argitaratzeko baimena eskatzea, baina Onaindiak intsumisioaren
bidea hautatu eta ez zuen tramiterik batetzen. Olerti aldizkaria
ere halaxe argitaratzen zen. "Ziur nekian baimenik ez eustala
gobernuak emongo, eta Suplemento Poético de Karmel jarri
neutson kaparra sartu gurarik", kontatzen zuen. Sei-zazpi bider
izan zituen poliziak horrexegatik bisitan, Manuel Fraga Iribarne
ministroaren debeku definitiboa jaso arte.
Hamar urteko geldialdiaren ondoren,
1980an berriro ekin zion Olerti plazaratzeari, Eusko Ikaskuntzaren
babesean. Eta 1984tik aurrera Eusko Ikaskuntzaren "Cuadernos de
Seccion, Hizkuntza eta Literatura" agerkariaren barruan, separata
gisa. Hain zuzen ere, Eusko Ikaskuntzaren baimenarekin egin dugu zenbaki horien argitalpen hau.
Lehen aroan 28 zenbaki eta bigarrenean
10, denetara 38 ale izan zituen Olerti aldizkariak, idazle
zerrenda luzearekin; besteak beste: Amaia Lasa, Andima Ibinagabeitia,
Anizeto Zugasti, Antonio Maria Labaien, Augustin Zubikarai, Balendin
Enbeita, Basilio Pujana, Bitaño, Bitoriano Gandiaga, Bordari,
Daniel Landart, Eusebio Erkiaga, Gabriel Aresti, Gaztelu, Jaime
Kerexeta, Jautarkol, Jean Louis Davant, Jon Lopategi, Jon Mirande,
Joxe Antonio Loidi, Joxe Azurmendi, Joxe Mari Satrustegi, Juan
Mari Lekuona, Juan San Martin, Karlos Santisteban, Luis Mari Muxika,
Manex Erdozaintzi-Etxart, Mikel Lasa, Mikel Zarate, Nemesio Etxaniz,
Orixe, Patxi Ezkiaga, Paulo Iztueta, Satarka, Telesforo Monzon,
Txomin Peillen, Xabier Iratzeder...
|
