www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Fábulas en dialecto vizcaino
Juan Mateo Zabala
(-1840), 1907

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Fábulas en dialecto vizcaino, Juan Mateo Zabala (Angel Zelaietaren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1987

 

  hurrengoa

BERBA-AURREKOA

 

        Zeinbat gauza egiten dituzan gizonak asko asko uste ez ebazanak! Nok esango eustan neuri ipuin-giñan egingo nebala? Nik beintzat ez neuntsan sinistuko asko, niretzat nengoalako eze etzala ori ez ene bururako, ez ene bizi-modurako. Alan da guzti makal-aldi baten, beste gauzatarako ez nintzanean prestu, eta oean besteetan baño astiroago egon bear izaten nebanean, ene atsegin garrirako uste ez neban eginen oneri eutsi ta ekin neuntsan, eta neureak geienak orduantxe eginak dira.

        Bein nagusiena egin ezkero, eta esan daroagun legez, lanari zaia kendu ezkero, erraz izaten da zerbait geiago aziten: eta gero eginai esku-aldi batzuk emotea zorra legez artu doa. Bada nik bere besteak erabili oi daben bidetik eztot urten eta bigun-aldia ezkero, bat edo beste egin dot, eta oneek eta lengoak leundu, ta apaindu, eta eskuak emon deustezan iñorenak Bizkai-koratu: baita onenbestegaz osotu ta biribildu dira orain argitara ateratzen dodazan ipuin mamintsu on onek.

        Egia da guztiak bere esku bete baxen eztireala; eta ezin izan bere, jolas-garritzat, eta tarte-garritzat egiteko au artu dodan ezkero, ta ez sailltzat, ez eguneko lantzat. Ogeta bat dira neureak ta amabi besteenak, eta bitzuok alkar jota ogeta amairu guztiak, onei aurretik ganetu jakez Euskaldunen alabantzaak, eztakit norenak eta atzetik Perugaz Joanen arteko berbeta eder erakutsi andikoa, D. Vicenta Antonia Mogel.

        Baakit nik geure euskaldunak ipuinzaleak direala. Gogoan dot oraindo zelan umetan entzun geroazan aoa zabalik, eta adurra erigula, Peru ta Mariaren ipuin sustraibaakoak. Oraingo oneek dira sustrai andikoak, mamiñ ederrekoak, eta on ta onura zabalekoak. Alan balira geiago.

        Nik gura neunkeana da ze, oneetatik bidea artuta, edo ainbagakoan, nik baño buru, gatz, asti ta gogo obea daukanen batek geiago ta ederragoak egin balegiz. Baita, zer dakigu izango bada? Au baño gatxagorik ikusi da mundu zabalean. Eta iñok uste baleuke eze zer-egin au deungea dala, edo bai beintzat adinona ta alperrena, irakurri begi Ebanjelio santuan amar donzelleen irudia, Erregegaz errenteru gaitoen artekoarena, bearginak maztuira eroan ebazan ugazabarena, eta beste an dagozan ainbeste, eta gero esango deust.

        Bitartean barriz irakurri egizuz ta egikezuz ipuin on oneek: eta alan baderitzazu buruz artu; eta zeuretzat eta besteentzat asko ikasiko dozu zer zelan egin bear dan. Eurak dagoz berba neurtuetan, eta neurri labur-luze, ta gera-aldi era askotakoetan: eta onelangoak izan daroe berezko gatza, gazigarria ta uia, gogoa joteko, begizkoa egiteko ta errazago oratu ta erantsiteko.

 

  hurrengoa