Arrats izugarria!

Baroja, Serafin

 Gorriak daude goiak urrutiraño,

 Ageri dan guzia gorria dago,

 ta lurrak baño

 izutzen du zeruak azkoz geiago.

 Argitan zabaltzen da zeru goibela

 illargi gabe,

 ¡zer doakabe!

 odoiak su garretan balitz bezela,

 ta infernuak balira gabaren jabe.

 ¡Arrats izugarria! ¡Ordu tristeak!

 ¿Nora begtak jaso, ponen kupiran

 malkoz beteak,

 zeruak ere bada etsai baziran?

 ¡Uri leial gaisoa garretan dana!

 ta zeru gorrak,

 agitz gogorrak,

 irabiatzen ditu berriz gu gana

 elementen boaldan suzko kanborrak.

 Itsasotik sortuko lanbro dokaitzak,

 burrunbadan igoak turmoi tartean,

 ziran ekaitzak,

 eta zartatu orduko, chimist kolpean,

 odoi gañeko labe sutu artatik

 jasa ta ujola,

 eurizko errola,

 amiltzen zan lurrera, iduriturik

 isurtzen ote ziran sua ta odola.

 ¡Sua ta odol gorria! Naga ta ikara,

 sutunpadak, ansiak, ilkintza nun nai.

 chimist dardara,

 biziak ta bizitzak, garren errakai

 ta isil-isil zijuan odol erreka,

 karrikan bera

 itsas aldera,

 iturria geiturik illak taldeka

 ez bazetorren sua eragoztera.

 Zeru lurrak aserre... Ustez ansiak

 atserritik ziranak gugana etorri

 ziran etsaiak.

 ¿Nora bada begiak jaso ta egorri?

 Ez lur, ez eche, ez esku, biotz tristea

 noraganatu?

 nun anparatu?

 ¡Burniz edo berunez laster iltzea,

 noralderik onena zan aukeratu!

 Gizon ordi taldeak askai likitsan

 echerik eche dabiltz leian iñoren

 diru irritsan,

 onraren zale, burniz pasatu ondoren

 arpegi eman duen aita, semea

 edo gizona

 iltzen dagona,

 sentiturik batean agoni epea

 ta ansi triste larri bat deitzendiona.

 Zarrak, naiz egon zarrez obiko atean,

 ez ziran barkatuak, ain guchi eriak,

 beren oyean

 illak ziraden; ume jaio berriak,

 gorde nairik, gaisoak, amen kolkoan,

 bien biotzak

 burni zorrotzak

 urratzen ditu, ta amak iltzerakoan

 igaro bear ditu laidozko lotzak.

 ¡Lotsa ta ilkintza...! Baña nora naiz eldu?

 Ez, erritar maiteak, ez det nai zuen

 beta goibeldu.

 Gure asaben gaba gurtu nai nuen,

 jarriaz begi aurrean aien kondaira,

 birtute aienak

 danik onenak,

 zer diran bizia utsi ta argi joaira

 beti ikusi zazkigun beren izenak.

 ¡Asaba zar gureak joanak mundutik,

 Numanzitar errutsu aien modura

 bizia emanik,

 igo ziñaten zuzen zeru altura!

 Jaunak bere saria dizute ematen

 ordu ezkero;

 bai, errauts bero,

 martireak bezela igo ziñaten

 sugar Donostikotik pasa ta gero!