Hainbat Golgotha tontorretatik esan dugu Oh Euzkadi, Oh horretan abotsa sakonduz —ez da suspirio txatxu bat gurea— Euskadiren zeta goierriarra, peneuvera etorri berri diren hoiek ezin menderatu dutena —oi gure aitona zenak ikusi izan balu peneuveren base berria— maixuki mihin puntaz hortz estutuen kontra zanpatuz, e ertsiari pasadizoa libre utzi ondoren. Hainbeste aldiz esan dugu Oh Euzkadi honetarako bidaia luze honetan.

        Eta honetara heldu gara. Konferentziak ematen ditugu saloi parrokialetan euskal literaturaren prolematikaz, euskal literaturaren egoeraz, eta sobre tolestatu batetan bi mila pesta tolestatu —tori afaritako, Oh ez, nola ez, bai, eskerrikasko— kultura bidean kultura herriarentzat. Haurrak ikastolan andereñok eman dit atxota de regalo, euskal telebistaren proiektoa euskal telebista proiektatzen dutenen proiektoetan Olarte kultur kontseilaritzan zer modu Azpeiti aldin, bizi gaittuk eta tire. Eta hemen gaude.

        Gu gara alternatiba, alternatiba posible eta inposible bakarra, frente kulturala, kultur bekokia, frontea. Konplejorik gabeko kultur lotsagabe serio baino ez aspergarri, koherente baina ez monolitiko baten aukera. Baina batez ere konplejorik gabea, ez garela oraindik John Whaynen riflearen miran legokeen azken mohikanoa. Ez dugu irabazi —martxoaren bederatzi zer diozu zuk— baina ez dugu galdu eta irabaziko dugu.

        Irabaziko dugu geron kultura propio bat eraikitzeko gauza izango garen eran errealitatea den denean asumitzearen borondate konszienteaz eraikiko dena baina pesimismoaren morboan erori gabe auto-nekrofajia zoro batetan geure hilotzaren buztana eten gabeko lanean horzkatzen, lardaskatzen jardun gabe baina batez ere irabazi dugulako ilusio estupidoan erortzeko tentaldia bentzutuz.

        Irabaziko dugu lanean jartzen bagara, ez politikoei mangetatik tireaz ez eta manbo edo zortziko ritmoaz euskaraz eskatzen badiegu ere. Gure proiekto kulturalak euskarak errenta politikoak ematen dituela demostratzeko beste neurri eta indar hartzen badu, orduan bakarrik.

        Denbora gehiegi pasa dugula euskarari buruz hitzegin gabe errudun ez garen gaitzetaz kandidoki lotsatu egiten garelako. Lotsatu gure trapuzko mihinaz gure totelkeriaz dikzio txarraz erretorika eta oratoria faltaz. Hainbeste akonplejatu gara nun ez garen izan geron prolematikaren inbentario derrihorrezko bat egiteko gauza ere.

        Izan ere imajina ahal daiteke ingeles bat Inglish for what esaten frantses bat Est-ce que la langue française va mourir edo espainiar bat para qué sirve el castellano galdezka? Ez litzateke serioa eta haientzat ez bada ez da guretzat ere silojismoa eta Txantxillok jotzen duen xilofoia gauza bera balira bezala.

        Ez da serioa, ez gaitezen kuestionatu. Hitzegin dezagun petrolioaren multinazionaletaz eta ez egiazki preokupatzen gaituzten gauzetaz, disimulatu badatoz eta begira dauzkagu eta so daude disimulatu. Eta horrela ez dakigu oraindik aldizkarietan titularrak euskaraz eta textoak erdaraz joan behar duten edo alderantziz edo asanbladetan traduzio simultaneoa jarri behar den edo beste nolabait konpondu ahalko garen edo euskaraz ez dakitenak ikasten jarri behar ditugun edo Pancorbon jarri edo lauburu bat tatuatu behar diegun bekokian.

        Pikutara disimuloak eta a por ellos. Gutxi gara gu baina gaizki etorriak eta horregatik gehiago garela dirudi erriertak anbientea sortzen baitu eta zarata kantidadea. Profita dezagun. Eta balia zaitezte guztiok debaterako zabaltzen dugun paper hontaz debate noble eta innoblerako jator eta maltzurrerako. Ez bazatozte gu joango gatzaizkizuegu eta okerrago etxeko alkohol etiliko eta metiliko guztiak hustuko baidizkizue.

        Entzun eusko erakunde berriak dardarrez, urakana sumatzen dute eta ikusi Gernikako arbola —gaur erdi hilik dagoen hilotz hori— birberdetzen desloratzera lihoakeen birjina bat bezala dardaratsu eta ez hainbat Biltzarraren gertutasuna sentitzen duelako bere azalean Guatemalan sorturikako Euzko Gogoa haren haizeak —ohore zuei Aresti Mirande— ekarri zituenak ekarri bazituen beste honek Oh Euzkadi azken adarreraino fruituz beteko duten haziak zabaltzeko mendebalak ekarriko dituelako baizik.

        Aitak seme prodigoa maite omen du gehien eta gu etxea utzi ez duen seme prodigoa izaki —eta ama batzokian—. Golgotharen tontorretik gatoz Euskadiren i irrintzi bat da. Iepa.